Bilgi Kaşifleri: Gerçeğin Peşinde

Bu kitap, Bilgi Kaşifi ......................................................................... aittir.

Gerçeğin Peşinde
Yazar: Havva İrmak
Resimleyen: Elif Sakallı
Yayın Yönetmeni: Asya Çağlar
Sayfa ve Kapak Tasarımı: Hüseyin Özkan
Proje Koordinatörü: Merve Yavuzdemir
Proje Bilim Danışmanı: Ayşe Yüksel Durukan
Proje Bilim Danışmanı: Demet Soylu
Proje Çocuklar için Felsefe Sorumlusu: Gül Ezgi Karaman
Proje Eğitim ve Organizasyon Sorumlusu: Nur Fındık Çınar
Proje Grafik Tasarım Sorumlusu: Kübra Meryem Erkan
Unesco GMIL Sorumlusu: Melek Gedikbaş
Proje Asistanı: Aysun Öztürk
Proje Hikâye Anlatıcılığı Danışmanı: Nazlı Çevik Azazi
Proje Farkındalık Kampanyaları Danışmanı: Pınar İlkiz
Basım: Ekim 2020
ISBN: 978-625-409-983-0 (Basılı)
ISBN: 978-625-409-978-6 (Elektronik)
Matbaa: Vizyon Basımevi Kağıtçılık
Matbaacılık ve Yayıncılık San. Tic.Ltd.Şti.
Beylikdüzü Organize Sanayi Bölgesi Orkide Cad. No:1/Z
Beylikdüzü/İstanbul
Tel:(0212) 671 61 51 – Faks:(0212) 671 61 50
Matbaa Sertifika No: 28640
KÜTÜP-ANNE PLATFORMU
www.kutupanne.com
kutupanne@gmail.com
@kutupanne #bilgikaşifleri
Kitabın tüm yayın hakkı yazar Havva İrmak’a aittir.
Yazılı izin almadan kısmen ya da tamamen alıntı yapılamaz, kopya edilemez, çoğaltılamaz ve yayımlanamaz.
Türkiye’de Kelime Yayınları işbirliği ile basılmıştır.
Bu kitap, Avrupa Birliği Sivil Düşün Programı kapsamında Avrupa Birliği desteği ile hazırlanmıştır.
İçeriğin sorumluluğu tamamıyla “Kütüp-Anne Platformu”na aittir ve AB’nin görüşlerini yansıtmamaktadır.

Kütüp-Annelerden
Sorgulayan, merak eden, araştıran, okuyan
tüm bilgi kaşifi çocuklara hediyemizdir.

Doruk, Zeynep, Yavuz, Ceren ve Ayça, farklı şehirlerde yaşayan beş
kafadar maceracı kuzendir. Bu kuzenler, şirin mi şirin bir köy olan Deretepe’de,
ninelerinin yanında geçirirlerdi yaz tatillerini. Bu köy, adından
da anlaşılabileceği gibi, dereden tepeden geçerek, köprüden
nehirden aşarak, yağmurdan doludan kaçarak ulaşılan, uzak mı uzak
yemyeşil bir orman köyüydü. Fatma nine, tombik yanaklı, baldan tatlı
dilli, yumuş yumuş elli, güler yüzlü, gülünce de gözleri parlayan bir
ihtiyardı. Fatma ninenin yaşadığı ev, bahçeli, iki katlı ahşap bir çiftlik
eviydi. Bahçesinde domates, salatalık, mısır ve fasulye gibi sebzeler
yetiştiren Fatma ninenin evinin hemen yanı başında bir de kümes vardı.
Köy bu, hiç ahır olmadan olur mu? İnek, eş ek ve birkaç koyun için
de evin arkasında bir ahır bulunurdu.
Köye her geldikleri yaz, çok eğlenen bizim kafadarlar, bu yaz tatilini
de iple çekmişlerdi. Doruk’u en çok eğlendiren şey, tulumba başında
suyla oynayıp kuzenlerini sırılsıklam ıslatmaktı. Ceren ise, kedisi
Cici ve kuzenleriyle birlikte köyün içinde bisikletle dolaşmaktan zevk
alıyordu.
Akşamları, evin verandasında sırtüstü uzanıp birlikte yıldızları seyretmek,
patlamış mısır yiyip ağustos böceklerinin çıkardığı sesleri dinlemek,
yaz gecelerinin vazgeçilmezleriydi onları için. Ama bununla
birlikte eşek Zarif’in ağustos böceklerinin sesini bastıran anırmasıyla
herkes gülme krizine girerdi. Kuzenler, ömürleri boyunca hatırlayacakları
bu güzel anıları işte bu Deretepe köyünde biriktirirlerdi.
4

Çocuklar, her yaz olduğu gibi bu yazlarını da
Deretepe’de geçirmek için karnelerini alır almaz
yola çıktılar. Hepsi de köye akşam saatlerinde ulaşabilmişlerdi.
Torunlarını gören Fatma ninenin değmeyin
keyfine. Her birini ayrı öpüp kokladı. Çocuklar
da birbirlerine kavuşmanın sevincini yaşarken,
Fatma nine de onlara nefis yemeklerden oluşan
bir sofra hazırlıyordu. O akşam karınlarını doyuran
kafadarlar, yol yorgunluğuyla yatmaya hazırlandılar.
Konuşmaları, gülüşmeleri, kıkırdamaları Fatma
ninenin odasından bile duyuluyordu. Deretepe
köyünü bir çarşaf gibi saran gecenin sakinliği, yün
yataklarına yatan çocukların üzerini bir yorgan gibi
örtmüştü.
6

7

8

Sabah, güneş tepeleri aşarak bu şirin köyün halkına tekrar
merhaba dedi. Fatma nine yine erkenden uyanmış ve Benekli’yi
sağmak için ahıra girmişti. Doruk, uyanır uyanmaz açlıktan midesinin
kazındığını fark etti. Aklına ilk gelen, mis gibi köy yumurtasıydı.
Doğruca kümese gidip tavukları kovalamaya başladı ve
folluktan yumurtaları bir bir topladı. Doruk’un kümese dalmasıyla,
kümesteki civciv ve tavuklar sağa sola çığlık çığlığa koşuşturmaya
başladı. Doruk, zafer kazanmış bir edayla, yumurtalarla
kümesten çıkıp hızlı adımlarla doğruca Fatma ninenin yanına
gitti. İnek Benekli, Doruk’un aceleyle ahıra girişinden ürktü ve
attığı tekmeyle süt kovası yere devrildi. Fatma nine, Benekli’yi
sakinleştirip ortalığı toparlarken, Doruk da sebep olduğu karmaşadan
sıyrılıp kendini bahçeye atmayı başarmıştı bile. Arkadaşlarının
uyanmasını beklerken kahvaltı sofrası için salatalık,
domates toplamaya başladı.
9

Zeynep, Doruk’un sebep olduğu gürültüyle uyandı. Telaşla yataktan doğrulup
baş ucundaki kalemi alıp günlüğüne bir şeyler yazmaya başladı. “Saat 9.35,
dışarıda inanılmaz bir ses var. Acaba bu gürültü nereden geliyor? Bu gürültüye
kim veya ne sebep oluyor? Nasıl bu kadar ses çıkabilir?” Sorularını peş peşe
sıralıyordu.
Yavuz, daha gözünü açar açmaz, uyku sersemiyle yanından hiç ayırmadığı
alet çantasından ses titreşimlerini ölçen bir cihaz çıkardı. Tavukların ve civcivlerin
seslerinden, birisinin onları kovaladığını da tahmin etmişti. Elindeki cihazla
başını camdan uzatan Yavuz:
- Ah! bizim şu Doruk, yine karnı acıkmış galiba, diyerek etrafa bakındı.
Ceren ise kedisi Cici’nin bu gürültüyle huzursuzlanıp kapıyı tırmalamasıyla
uyandı. Ona hemen bahçe kapısını açtı. Ceren, bir yandan da kedisini ürküten
bu gürültünün nedenini merak ediyordu. Ceren, peşin hükümlü bir tavırla:
- Bu gürültünün sebebi, kesinlikle köyün yaramaz çocuklarıdır, diye düşündü.
Elini yüzünü yıkamaya lavaboya yönelmişken Doruk’un sesini duydu.
Ceren:
- Ah Doruk, sabah sabah bu gürültüyü yapan sen miydin? Fincancı dükkanına
girmiş fil gibi ne kadar gürültü çıkardığının farkındasın değil mi, diye
söylenerek yoluna devam etti.
Hayvan ve doğasever Ayça ise sabahın ilk ışıklarıyla herkesten önce uyanmış,
köyün çam ve kır çiçekleri kokan yollarında sabah yürüyüşünü yapmış, eve
dönüyordu. Dönüş yolunda ona kara gözlü minik bir kuzu eşlik ediyordu. Kuzu,
Ayça’nın etrafında zıplayıp duruyordu. Ayça ise onun bu yol arkadaşlığından
pek memnun görünüyordu. O sırada Ayça bahçede Doruk’u görünce:
- Keşke sen de benim gibi kahvaltıdan önce yürüyüş yapsaydın. Neler kaçırdın
bir bilsen, biraz temiz hava sana da iyi gelirdi, diyerek Doruk’a takıldı.
10

11

Fatma nine bu curcunada mutfakta masa başına torunlarını toplamak için
çoktan balı kaymakla buluşturup sütü ocağa koymuştu bile. Çocuklar kahvaltıdan
sonra acaba bugün ne yapsak diye aralarında konuşurken, Ceren kedisinin
ortalıklarda olmadığını fark etti. Önce onu bahçede aramaya başladı. Ama
kedisini bulamadı. Kuzenlerine kedisini görüp görmediklerini sordu.
Ayça heyecanla:
- Sabah yürüyüşünden dönerken, uzaklarda bir kedi gördüm, acaba o kedi
Cici olabilir mi, diye düşündüm ama emin olamadım. Belki de dağa doğru giden
kedi Cici’ydi, dedi.
Doruk da katıldı Ayça’ya:
- Hadi çınar ağacına gidelim o zaman. Belki Cici de yolunu kaybetmiş,
oraya gitmiştir. Hem onu ararız hem de ormana gideriz, gezeriz, derelerde
yabani meyveler de toplarız, dedi.
Yavuz’un en büyük merakı, ormanda kaç çeşit ağaç türünün olduğu ve onların
sayısıydı. Çınar ağacına giden yol ormandan geçtiğinden o da bu plana itiraz
etmedi. Çınar ağacı, köyün en yüksek tepesinde yaşayan yaklaşık iki yüz yıllık yaşlı
ve ulu bir ağaçtı. Bu ağaç, çocuklar için oyun oynamaktan mutluluk duydukları,
büyük bir oyun parkı gibiydi. Çınar ağacını görmek herkesi mutlu edecekti.
Zeynep:
- Dağ çileği bulabilir miyiz acaba, bu mevsimde hangi renktedir? Bulunca
resmini yapabilecek miyim, diye sorular sormaya başladı bile.
Ceren ise bir an önce Cici’nin tüylerine dikenler yapışmadan onu bulmak
istiyordu. Bizimkiler hemen yola koyuldular ve kedi Cici’yi aramak için Deretepe’nin
yamaçlarına tırmanmaya başladılar. Köyden epey uzaklaşmalarına
rağmen Cici’den bir iz bile yoktu. Köyü bir tepenin yamaçlarından kuş bakışı
izlediler. Doruk, her zamanki gibi yiyecek arıyordu.
Doruk:
- Burada kim bilir hangi hayvanlar yaşıyordur, bence onların keskin pençeleri
bile vardır, dedi.
12

13

Aslında Doruk, korkudan ormanın derinliklerine pek de girmek istemiyordu.
Ama ormandaki meyvelerin görüntüsü onu bu maceraya sürüklüyordu. Ormana
hızlıca daldı. Tam o sırada Doruk’un ayağı bir ağacın köküne takıldı ve bir çukura
yuvarlandı. Burası o ana kadar hiç fark etmedikleri kocaman bir çukurdu.
Doruk, imdat çığlıkları atarken kuzenleri de başına toplanmıştı. Bu çukur, büyük
bir mağaranın girişine benziyordu. Yavuz’un çantasından çıkardığı bir iple Doruk’u
çukurdan çıkarmayı başardılar. Sonra “Acaba kedi Cici, bu çukurun içine
düşmüş olabilir mi,” diye soran gözlerle birbirlerine baktılar. Bu çukurun diğer
yanından mağaraya giden bir de yol olduğunu fark ettiler. Çocuklar birbirlerine
bu çukurun burada nasıl oluştuğunu sormaya başladılar. Bir süre sonra kediyi
aramak için bu çukura indiler. Ardından çukurdan gelen yüksek seslerden herkes
ürkmeye başladı. Ceren, Zeynep’in arkasına saklandı. Zeynep saçından çıkardığı
kalemle elindeki kağıda daha önce çizdiği resme bu kocaman çukuru da ekledi.
Zeynep:
- Bu kadar büyük bir yer, bir canlının evi mi acaba? Eğer öyleyse, bu kadar
derin bir çukuru hangi canlı ve nasıl kazmış olabilir? Peki, bu çukur neden kazılmış
olabilir, diye kendi kendine sorarak bir yandan da başını kaşıyordu.
Bu sırada vadiden toz ve duman yükseldiğini fark ettiler, ardından da şiddetli
bir gürültü duyuldu. Bu arada Doruk:
- Biri acıkmış olmalı, bakalım kimi yakalayıp yiyecek, diye bağırarak köye
doğru koşmaya başladı.
Kuzenleri de Doruk’un arkasından gittiler. Hepsi de bir solukta kendilerini
köye atmışlardı. Bu arada kedi Cici çoktan eve dönmüş, verandanın köşesinde
öğlen uykusuna dalmıştı bile.
Köydekiler, dumanı ve gürültüyü hissetmemişlerdi. Çocuklar, o gün gördükleri
çukur ve dumana bir anlam veremedikleri için Fatma nineye bir şey söylemediler.
Hiçbiri bugüne kadar ne böyle bir çukur görmüşlerdi ne de böyle bir
ses duymuşlardı. Hepsi biraz korkmuş ve yorulmuşlardı. O gece beşi de yaşadıkları
günün garipliğiyle kafalarında bin bir soruyla uyudular.
14

15

16
Bakım im akı
macıla öye ya
ge b ap olın
arına t ed
bulel iy?

Günler günleri kovaladı Deretepe köyünde tuhaf lar yaşanmaya başlandı. Fatma ninenin yetiştirdiği domaolaytesler
kurudu, Benekli’nin sütü azaldı, kö yü n yamaçlarından
akan dere kirli akmaya başladı ve ölü balıklar dere
kenarına vurdu. Köyde bunlar olup biterken bizim kafadarların
aklı fikri o gün gördükleri çukur, duman ve duydukları
gürültüdeydi.
Fatma nine ve köylüler, olan bitene bir anlam veremiyorlardı.
Çocuklar ise daha önce gördükleri çukuru hâlâ
kimseye anlatamamışlardı. Fakat bu acayip olayların, gördükleri
o çukur ile bir ilgisi olabileceğini de düşünüyorlardı.
17

Gerçn e çku
vaş r av şayir
miş, yşıyo b ay
naıl u d üyü ir
çuk çaliş?
Köylüler bu garip olayları konuşmak ve bir çözüm bulmak için bir
sabah köy odasında toplandı. Herkes, bu olayların nedeniyle ilgili
görüşlerini söylüyordu. Çocuklar sırlarını daha fazla saklayamadı
ve Fatma ninenin de bulunduğu kalabalığa yavaşça ilişip o gün yaşadıklarını
bir bir anlattılar. Herkes şaşkınlıkla onları dinliyordu. Hiç
kimse tam olarak gördükleri çukurun ne olduğunu ve bu olaylarla
bir ilgisinin olup olamayacağını bilmiyordu. Bu sırada bakkalın
oğlu, elinde gazetelerle koşarak köy odasına girdi ve şehirden gelen
bütün günlük gazeteleri muhtarın önüne koydu. Muhtarın gözüne
en üstte duran gazetenin ilk sayfasındaki haber takıldı. Haberi
görür görmez, şaşkınlıktan küçük dilini yutacakmış gibi oldu. Sonra
haberi köylülere okumaya başladı.
18

Gaze Dre köyü ciına ca
bi çuk çin, da öne ürüne
ralılan an hanın
yaşadığı, on ekre yal
za viği yıyo. Yab ayın
ku bey vi şle, büyük i
peçel e z akıya ku
çev bıraığı zey öy irına
hanı ve ğal tı tap iği
betir. Duylı kaşısına r
koy aılı. Dem köy irına
da öne ç bider üre bi r
han şıyoş.
19

Köylüler bu toplantıdan kafaları karışmış olarak evlerine döndüler. Fatma
nine ise eve varınca torunlarını etrafına topladı. Onları vadiye ve ormanın derinliklerine
gitmemeleri konusunda sıkı sıkı tembih etti. Doruk ve Ceren, konuşulanların
korkusuyla o gece ninelerine sarılarak uyudular.
Yavuz:
- Bu hikâyenin bir efsane olduğunu, korkulacak bir şey olmadığını, söyledi
ve odasına çekildi.
Zeynep, üzerinde dumanlar tüten garip şekilli yabani bir hayvan resmi çizdi
defterine. Ayça ise bu kokunun yabani bir hayvanın ağız kokusundan çok bir
kimyasal madde olabileceğini düşünüyordu.
Ayça:
- Yoksa sözü geçen canlı bir siyanür canavarı mı, dedi gülerek.
O akşam herkesin kafası biraz karışıktı. Gökyüzü de bu gece bir tuhaftı doğrusu.
20

21

Doruk ve Ceren ise bu işten uzak durmanın herkesin iyiliğine olacağını düşünüyordu.
Zeynep, Yavuz ve Ayça, o gece uyumadan önce ertesi sabah erkenden
uyanıp bu tuhaf olayı araştırmaya karar verdiler. Üçü de bu konuda farklı
düşünüyorlardı. Yavuz, bu olayın birileri tarafından uydurulduğu görüşündeydi.
Ayça ise köydeki derenin kurumasının, hastalıkların artmasının çevrede var
olan bir kirlilik yüzünden olduğunu düşünüyor ve bunu da kanıtlamak istiyordu.
Zeynep’in de gazetede yazılan olayın gerçekliğine dair şüpheleri vardı çünkü
“kim, ne, niçin, nerede, nasıl, neden” sorularına tutarlı cevaplar alamıyordu.
Maceracılar, sabahın ilk ışıklarıyla Fatma nineye görünmeden Doruk ve Ceren’i
de ikna ederek ormana doğru yola çıktılar. Fakat henüz yolun yarısına
gelmeden Ceren ve Doruk:
- Ninemiz bizi çok merek edecek, hem de neyle karşılaşacağımızı bilmiyoruz,
demeye başladılar.
Bizim kafadarlar başarmaları gereken ağır bir işi üstlendiklerini hissediyorlardı.
Derelerin açtığı yollardan, tepelerden aşarak vadiye doğru yol aldılar.
Yol boyunca derelerin suyunun azaldığını, koyulaştığını gördüler.
Duyduğu gök gürültüsünü bile o yabani hayvanın çıkardığı sese benzetip
herkesi korkutan Yavuz, bu sefer de ağaçların kuzeye bakan yönlerini gösterip:
- Bu yosunlu kısımlar da onun işidir, diye şaka yapmaya devam etti.
22

23

24

Halbuki ağaçların kuzey kısımlarındaki yosunların, güneşin konumundan
kaynaklandığını hepsi bilirdi. Nihayet vadiye ulaştılar. Fakat gördükleri karşısında
şaşkına döndüler.
Aslında vadinin tam ortasında gördükleri şey, tepesinde kocaman bir ağzı
olan, dumanlar çıkaran, etrafa kötü kokular yayan, çıkardığı sesle vadiyi inleten,
gri metal kocaman bir yapıymış.
Zeynep:
- Bu, gazetede bahsedilen yabani hayvan diye düşündükleri şey olabilir mi,
dedi.
Gördükleri fabrikaya benzeyen binanın ne zamandan beri burada olduğunu
öğrenmek için çantalarındaki tabletleri çıkardılar. Zeynep ise çoktan binanın
bir resmini çizmeye başlamıştı bile.
Köyüer ruğ
ya han a
bu ma n oli yş?
Pek o r
çuk de daış?
Fabya ze ba
çuk bi şki ab miş?
Gazek er
geç dışı olir mş?
25

26

Gazetedeki haberi araştırmak ve gerçeği ortaya çıkarmak için
maceracılar harıl harıl çalışmaya koyuldular. Çocuklar, gördükleriyle
gazetedeki fotoğrafların aynı olup olmadığını merak ediyordu. Yavuz,
çantasındakileri yere dökmüş ve araştırmalarına başlamıştı bile. Zeynep,
tesisin resmini çiziyor ve fotoğrafını çekiyordu. Yavuz ise Zeynep’in
çektiği bu fotoğrafı, internetteki bir arama sayfasından araştırmaya
başladı. Aynı zamanda uydu görüntüleri yardımıyla oluşturulan çevrimiçi
bir harita üzerinden bölgeyi de inceliyordu. Ayça ise fabrikalardan
çıkan atıkların doğaya nasıl zararlar verebileceğini araştırıyordu.
O kadar çok sayıda ve farklı işler yapan fabrikalar vardı ki “Bu
fabrika ne üretiyor acaba? Hangi atıkları doğaya bırakıyor?” soruları
Ayça’nın zihninde dolanıp durdu. Balıkların bakışlarının neden bulanıklaştığını,
dere sularını neyin kirlettiğini ve suların renginin neden
koyu olduğunu öğrenmek istiyordu. Bir yandan da getirdikleri gazete
haberlerini tekrar tekrar okuyorlardı. Doruk ve Ceren ise ağaçlardaki
yemişleri inceliyorlardı. Ayça gazetede yer alan fotoğraftaki köyün
arkasında karlarla kaplı kocaman bir dağ olduğunu fark etti. Halbuki
Deretepe köyünün arkasında bu kadar büyük bir dağ yoktu. Dahası
Deretepe köyüne neredeyse kar hiç yağmazdı. Gazetedeki fotoğrafa
biraz daha yakından baktığında dağın tepesine asılmış bir bayrak
gördü. Bu arada fotoğrafı internetten görsel arama ile tarayan Yavuz,
bu fotoğrafın başka bir ülkeye ait olduğunu fark etti ve sanki bir hazine
bulmuş gibi çığlık attı.
Yavuz:
- Bakın bakın önemli bir şey buldum. Bu köy bizim köyümüz değil.
Hatta bu fotoğraf bizim ülkemize ait bile değil. Baksanıza bizim
ülkemizin bayrağı değil bu dağdaki bayrak, dedi.
27

Ned ha yılış olir,
ga ne yum er ınaı?
Bu fka nen ının çul i li lir ?
Çocrın, ölüe gçeğ la v
inıra güçi yek r?
Yab ay he, yum er il yi?
Çocrın atığı arşıra sıl oçlak?
Çocuklar kafalarında onlarca soruyla, heyecan içinde köye döndüler. Köye
ulaştıklarında, Fatma nine ve emekli kütüphane görevlisi Ayşe hanımın bahçede
çay içtiklerini gördüler. Yorulmuş, susamış ve acıkmış halde onların yanlarına
iliştiler.
Fatma nine, torunlarını meraklı gözlerle süzüp bu saate kadar nerede olduklarını
anlatmalarını bekliyordu. Çocuklar, tesisi, balıkları ve kirli suları bir bir
anlattılar. Anlatılanlardan çok etkilenen Ayşe hanım, yıllar önce köylülerle birlikte
kurdukları çeşit çeşit kitapların olduğu köy kütüphanesine, araştırma yapmaları
için onları davet etti.
28

30

31

Sorgulayan, araştıran, merak eden çocuklar, birkaç saat
sonra kendilerini kütüphanede buldular. Ayşe hanım, onları
doğa ve çevreyle ilgili kitapların olduğu bölüme götürdü. Gazetedeki
haberi ve köylülerin anlattıklarını derinlemesine araştıran
çocuklar, çok ilginç bilgilere ulaştılar.
Çocuklar, başlarda köylüler gibi okudukları haberdeki yabani
hayvanın gerçek bir hayvan olduğunu düşünüp korkuya
kapılmışlardı. Fakat sorgulayan, araştıran ve merak eden
kuzenler, haberin gerçek olmadığını ve gördükleri kocaman
binanın bir maden işleme tesisi olduğunu, bir maden işleme
tesisinin atıklarının kontrolsüzce doğaya bırakıldığında nelere
sebep olabileceğini ortaya çıkarmışlardı. Köye yakın ormanda,
köylülerden habersiz, maden çıkarmak için kurulan maden
ocağı ve o madeni işleyen tesis tüm bu kirliliklere sebep olmuştu.
Eğer gerekli tedbirler alınmazsa, sadece Deretepe köyüne
değil çevre köyleri de etkisi altına alacak bir çevre felaketine
neden olabilirdi.
Bu arada maden ocağının ve tesisin çıkardığı toz, duman
havayı kirletmiş ve böylece hastalıklar baş göstermişti. Muhtar,
yaşlıların ve hastaların dışarı çıkmamasını ve çıkmak zorunda
kaldıklarında ise mutlaka maske takmalarını istemişti. O günden
sonra çoluk çocuk, yaşlı genç herkes köy sokaklarında dolaşırken
maske kullanmaya başladılar.
32

33

Ayrıca tesisin sesi ve kokusunun da köyde bazı hastalıklara
sebep olduğu ortaya çıktı. Benekli’nin sütünün azalması da
kirlenen havanın ve toprağın, Benekli’nin beslendiği meraları
kirletmesinden kaynaklanıyordu. Oluşan atıklarının dereye karışmasıyla
derenin suyu da kirlenmişti. Hem çevreyi hem havayı
hem de dere suyunu kirleten bu tesis, daha büyük bir doğa
felaketine neden olmak üzereydi.
İşin doğrusu, maden ocağının sahipleri doğasever köylüleri
maden işleme tesislerinden uzak tutmak ve ortaya çıkardıkları
kirliliği önlem almadan kontrolsüzce doğaya bırakabilmek için
bu yabani hayvan haberini uydurmaya karar vermişlerdi. Fakat
bilmedikleri bir şey vardı. Bizim maceracı kuzenler, araştırmayı
ve her duyduklarına inanmamayı kendilerine görev edinmişti.
Bundan sonra yapılması gereken şey ise bu sorunları çözmekti.
Muhtarın önderliğinde, tüm köy halkı bu olayın üstesinden
gelmek için çok çalıştılar. Köyün muhtarı ilgili makamları
harekete geçirdi.
Bu çocukların her duyduğuna inanmamaları, kendilerine
ulaşan haberleri sorgulamaları ve gerçeğe duydukları arzu, bir
köyün doğasını ve köylünün hayatını kurtardı.
34

35

Maden ocağını işleten yöneticiler, tesisten çıkan tüm
atıkların kontrol edilmesi, doğaya zarar vermeden ve gerekli
işlemler uygulandıktan sonra doğaya güvenli bir şekilde
bırakılması için tüm tedbirleri almaya söz verdiler.
Adım adım gerekli tüm çevre koruma teknolojilerini tesislerinde
uyguladılar. Bundan sonra köyün havası ve suyu
temizlenmeye başladı, derenin suyu bir süre sonra yeniden
temiz aktı, balıklar canlandı. Benekli eskiden olduğu
gibi lezzetli sütüyle çocukları beslemeye devam etti.
Maden işleme tesisinin sahipleri de hatalarını anlayıp sorumluluklarını
yerine getirdikleri için köylüler onlarla dost
oldu ve köyden pek çok kişi bu maden ocağında çalışmaya
başladı. Köy halkı yeniden huzur ve mutluluğa kavuştu.
36

37

38

39

ARAŞTIR
İNFODEMİ
NEDİR?
GÖRSEL
ARAMA
YÖNTEMLERİ
NELERDİR?
NASIL
ALINTI
YAPILIR?
MEDYA VE BİLGİ
OKURYAZARLIĞI
NEDİR?
ÇEVRİM İÇİ
GÜVENLİK
NEDEN
ÖNEMLİDİR?
40