SANTRAL DERGİSİ 17. SAYISI

TARİH
İLK ÖZEL GAZETE: TERCÜMAN-I AHVAL
Osmanlı İmparatorluğu’nda ilk özel gazete olan Tercüma-ı Ahval
gazetesi 22 Ekim 1860 tarihinde ilk sayısını çıkardı. Gazetenin kurucuları
Agah Efendi ve Şinasi’ydi. Tercüman-ı Ahval’den önce
Osmanlı topraklarında çeşitli gazeteler yayınlar yapmıştı. Osmanlıda
bilinen ilk gazete 1795 yılında Bulletin de Nouvelles a-
dıyla Fransızlar tarafından yayımlanmış, ilk Türkçe gazete ise
(Vakayi-i Mısriye, Türkçe-Arapça) 1828 yılında Mısır Valisi Mehmet
Ali Paşa tarafından çıkarttırılmıştı. İstanbul’da yayınlanan ilk
Türkçe gazete ise II.Mahmut döneminde Takvim-i Vekayi adıyla
resmi nitelikli olarak yayın hayatına başlamıştı. Bir diğer gazete
ise 1840’ta İngiliz asıllı William N.Churchill tarafından Ceride-i
Havadis adıyla çıkarılmıştı. Bu gazetelerin hiçbiri halk tarafından
ciddi bir talep görmemiş ve ilgi çekememiştir.
Gazetenin kurucusu Agah Efendi idi. Agah Efendi daha önce devlet
memurluğu görevinde bulunmuş bir şahsiyetti. Gazeteyi çıkarmadan
önce ise Hersek Meclisi geçici reisliği görevinde bulunuyordu.
1860 yılının Mart ayında Eğitim Bakanlığı’na bir dilekçe
ile başvuran Agah Efendinin bu başvurusu memnuniyetle karşılanmış,
nizama uygun hareket etmek üzere ruhsat verilmesi uygun
görülmüştü. Ruhsat izninin alınmasının ardından Tercümanı
Ahval gazetesi 22 Ekim 1860'ta ilk sayısı ile okuyucunun karşısına
çıktı. Gazete 40-55 cm boyutundaydı ve ilk zamanlar haftada
bir gün yalnızca Pazar günleri yayınlandı. Nisan 1961’den itibaren
ise haftada 3 kez, daha sonra ise yayın gününü haftada 5’e çıkardı.
Gazetenin yayınları arasında iç ve dış haberler, ülke dışında yayınlanan
ya da Beyoğlu’nda çıkan yabancı gazetelerden siyasi
makale çevirileri ve çeviri ansiklopedik bilgiler yer alıyordu. Gazete
resmi ve özel ilan alımı da yapıyordu. Tarifeye göre ilanın satırı
3 kuruştu. Birkaç kez ilan verildiğinde indirim de yapılmaktaydı.
TÜRKİYE’NİN İLK VE TEK DİJİTAL HABER DERGİSİ 18