SANTRAL DERGİSİ 15. SAYI

DOSYA
Güzelliğin toplumsal etkileri
Güzellik, kuramsal açıdan yapılan tanıma göre üstesinden
gelinemediği zaman gücenme ve tatminsizliğe sebep olabilir.
İdeal güzelliğe yakın olmayan insanlar cemiyetlerinden
dışlanabilme tehlikesi bile yaşayabilirler.
Öyle ki bu eşitsizlik araştırmacıların da konusu haline gelmiştir.
Bir grup araştırmacı, dış görüntüsü ‘iyi’ sayılan ve
‘kötü’ sayılan öğrencileri karşılaştırmıştır. ‘Hoş görünümlü’
öğrenciler öğretmenlerinden sıradan öğrencilere göre daha
yüksek notlar almaktadırlar. Ayrıca çekici hastalar doktorlarından
daha iyi bakım da almaktadır. Çalışmalar, yakışıklı
suçluların bile, kendilerinden daha az çekici özellikteki suçlananlara
göre daha hafif cezalar aldıklarını ortaya koymuştur.
Estetik Kavramı ve Güzellik
Felsefe disiplinine göre de ortalama insan kanısına göre de
güzellik estetikle bağlantılı bir kavram olarak karşımıza çıkar.
Felsefe biliminde üçüncü inceleme alanı güzelliği temel
alan estetik olarak ortaya çıkmaktadır. Estetik yunanca
duyumsama, algılama, duyarlılık anlamlarına gelen
‘Aisthetikos’ sözcüğünden türetilerek ilk kes 18. Yüzyılda
kullanılmaya başlanmıştır.
Estetik kavramını ilk olarak Alman Filozof Alexander
Gottlieb Baumgarten kullanmıştır. Estetik de kendi içerisinde
ayrılmaktadır. Görende beğeni ve hoşlanma etkileri
bırakan, haz duyumlarını uyaran nesnelerin niteliği ya da
özelliği olarak tanımlanması genel olarak fenomenolojik
estetik (estetik gerçekçilik) olarak tanımlanır. Öte tarafta,
güzellik duyumunun, öznenin duyumsayış şeklinin
yapılanmışlığıyla ilintili olduğu varsayımı da mevcuttur.
Buna göre güzellik, bakılan ile ilgili değil
asıl olarak bakış ile bağlantılıdır. Bu eğilimse
psikolojik estetik (estetik öznelcilik)
olarak tanımlanır. Estetik gerçekçiliğin
güzelliği belirlendiğini ve nesnel olduğunu
savunanlar objedeki simetrinin,
altın orana uygunluğun
ve Fibonacci serisine göre
dizilişin tabiatta varlığını savunurlar.
Estetik öznelciliğin a-
ğır bastığını vurgulayanlar ise
tarih boyunca güzel diye tanıtılan
insanların vasıflarının
zaman içinde ne kadar farklılaştığını
ortaya koyarlar.
TÜRKİYE’NİN İLK VE TEK DİJİTAL HABER DERGİSİ 14