Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
RÖPORTAJ<br />
kayseri’de<br />
<strong>göçü</strong> <strong>durdurduk</strong><br />
KAYSERİ’DEN DÜNYAYA<br />
TÜRK HALICILIĞINI<br />
TANITAN SARAY<br />
HALI, AYNI BAŞARIYI<br />
HAYVANCILIK ALANINDA<br />
DA GÖSTERİYOR. SARAY<br />
HAYVANCILIK VE TARIM<br />
İŞLETMELERİNİN BAŞARI<br />
HİKAYESİNİ KURUCUSU<br />
NECATİ KURMEL’DEN<br />
DİNLEDİK.<br />
Saray Hayvancılık ve Tarım<br />
İşletmeleri’nin sahibi Necati kurmel<br />
geçmişten günümüze hayvancılık<br />
hikayesini Genel koordinatörümüz<br />
barış kolgu’ya anlattı.<br />
İNFOVET 22-23 / FOTOĞRAFLAR DERŞAN SEZER<br />
Saray Halı, elde ettiği başarı<br />
ile Türkiye`nin 500 büyük<br />
firması arasında üst sıralarda<br />
yer alıyor ve dünyanın da<br />
en büyük makine halısı üretimi<br />
yapan firmalarından biri konumunda<br />
bulunuyor. Halıcılıktaki<br />
üstün başarısını hayvancılığa da<br />
taşıyan Saray Halı’nın hayvancılık<br />
serüvenini kurucusu Necati<br />
Kurmel’den dinledik.<br />
HAlk kENDİ TOpRAklARıNDA<br />
GEçİNEbİlmElİ<br />
Gençliğim köyde geçti<br />
diyebilirim. 1960’lı yıllarda köyde<br />
tarımla uğraşıp dar imkanlar<br />
içinde küçük çapta besicilik ve<br />
hayvancılık yapıyorduk. Ta o<br />
zamanlar, içimde keşke daha iyi<br />
imkanlarım olsaydı da o şekilde<br />
hayvancılık yapsaydım diye bir<br />
ukde kalmıştı. Gene o zamanların<br />
şartlarını düşündüğünüzde,<br />
çoğu kişiye göre daha iyi<br />
şartlarda hayvancılık yapıyordum<br />
diyebilirim. Ayrıca aradaki<br />
zamanda başka işlerle de<br />
uğraştım. 12 yıl sonra Saray<br />
Halı’yı alıp İstanbul’a geldim<br />
ve imkanlarımız el veriyorken<br />
bu sefer uygun şartlarda<br />
hayvancılık yapmak için start<br />
verdik. İnanıyorum ki ülkenin de<br />
buna son derece ihtiyacı vardı.<br />
Halk o dönemde çalışmak için<br />
gurbete gidiyordu. Saray Halı’da<br />
yaklaşık 1500 kişiyi istihdam<br />
ediyorduk ve günde en azından<br />
20 kişi bir yakınını da işe almamız<br />
için istekte bulunuyordu. Saray<br />
Halı’nın bu kadar kişiyi istihdam<br />
etmesi mümkün değildi. Biz de<br />
bölgede öyle bir şey yapalım<br />
ki herkes kendi işini kursun ve<br />
Kayseri, et ve süt hayvancılığının<br />
yapıldığı bir bölge olsun istedik.<br />
Çevremizdeki köylünün kendi<br />
parasını kazanması en büyük<br />
amacımızdı. İnsanlara damızlık<br />
hayvanlar vererek ahırlarını<br />
kurduk. Bu şekilde 10 ile 200<br />
hayvandan oluşan damızlık<br />
çiftlikler meydana getirdik. Bu<br />
çiftliklerin para kazandığını<br />
görenler de sonradan ikna<br />
oldular. İlk başta Kayseri<br />
bölgesinde toprakların verimsiz<br />
olduğunu düşünen halk, daha<br />
sonra bu topraklarda ekim<br />
yapmaya başladı. Zannediyorum<br />
Kayseri’de ilk defa mısır,<br />
bu çabalarımız sonucunda<br />
ekildi ve başarı da sağlandı.<br />
Herkes tarlasını ekerek iki<br />
çeşit mahsül almaya başladı.<br />
Kayseri’de görmüş olduğunuz<br />
kesimhanemizde, yöre halkı<br />
hayvanların uygun koşullarda<br />
kesimini yapma imkanı buldukları<br />
gibi etlerini de saklama ve satışını<br />
yapma olanağı buluyor.<br />
DEVElİ, kAySERİ’NİN Göç<br />
VERmEyEN yEGANE İlçESİDİR<br />
Şunu gönül rahatlığı ile<br />
söyleyebilirim ki Develi,<br />
Kayseri’nin göç vermeyen<br />
yegane ilçesidir. Kayseri’deki<br />
geçim seçeneğini birebir<br />
hayvancılık olarak düşünmek<br />
yanlış olur. Yetiştiricinin birlikte<br />
çalıştığı nakliyeci, esnaf,<br />
market meslek gruplarını da<br />
düşünmek gerekir. Kurmuş<br />
olduğumuz işletme ile Kayseri<br />
ve çevresindeki illere örnek<br />
olmak isterken tüm ülkeye ve<br />
hatta Türki Cumhuriyetlere<br />
örnek olduk. AB’den yetkililer<br />
ziyarete gelip bize işletmemizle<br />
ilgili olarak sürekli takdirlerini<br />
iletiyorlar. Türkiye’de her bölgeye<br />
maddi katkımız oluyor. Kars,<br />
Orta Anadolu, Ege Bölgesi ve<br />
Trakya gibi bölgelerden hayvan<br />
alıyoruz. İlk önceleri 250-300<br />
kg’da kesime giden hayvanların<br />
kesim ağırlıklarını 600-650<br />
kg’lara çıkarmaya başladık.<br />
Bu Türkiye için oldukça önemli<br />
bir rakam.<br />
HAyVANcılık DEVAmlı yATıRımı<br />
GEREkTİRİR<br />
Şu günlerde hayvancılık<br />
açısından çok üzücü ve acı<br />
bir durumla karşı karşıyayız.<br />
Yetiştirici elde olmayan<br />
nedenlerle hayvanını kesmek<br />
zorunda kalıyor. Hayvancılık<br />
uzun vadeli bir iş ve devamlı<br />
yatırım yapmayı gerektirir.<br />
Özellikle dişi hayvanları elde<br />
tutmak ve suni tohumlamaya<br />
çok önem vermiş olmak gerekir.<br />
Saray Çiftliği ve Tarım İşletmeleri<br />
olarak Kayseri Develi, Yeşilhisar<br />
ve Adana’da yapmış olduğumuz<br />
hayvancılığın kapasitesini 50-<br />
100 bine çıkartmak istiyoruz<br />
fakat toprak bulmakta zorluk<br />
çekiyoruz. Bu şekilde bir<br />
hayvancılık yapmamız için<br />
yaklaşık 40 bin dönüm toprağa<br />
ihtiyacımız var. O nedenle<br />
yapamıyoruz.<br />
bİR mucİZE OlDu<br />
Türkiye ve hatta dünya<br />
piyasalarını sarsan ekonomik<br />
kriz dolayısıyla işçi çıkarmadık.<br />
Mucize gibi bir şey oldu ve<br />
bundan 1,5 ay evvel Saray<br />
Halı’da bir kampanya yapıldı<br />
ve bu kampanya sayesinde 1<br />
milyon metre halı satıldı. Fakat<br />
bu kadar halı satışı nasıl oldu<br />
inanın bilemiyorum. Bu işi<br />
götürebildiğimiz yere kadar<br />
götüreceğiz. İnşallah bu krizin<br />
altından da kalkarız. Her şey<br />
çok çabuk tüketiliyor. Şu anda<br />
ticaret, sanal mal ile yapılmaya<br />
başlandı ve kriz global bir hal aldı.
RÖPORTAJ<br />
kalitenin Esas Alındığı<br />
bir pazarlama Sistemi<br />
NEcATİ kuRmEl İlE<br />
GöRÜŞmEmİZİN ARDıNDAN<br />
kAySERİ DEVElİ’DE buluNAN<br />
SARAy HAyVANcılık<br />
İŞlETmElERİNİ ZİyARET<br />
EDEREk, TARım İŞlETmElERİ<br />
GENEl kOORDİNATöRÜ FEVZİ<br />
TOpAl İlE HAyVANcılık<br />
İŞlETmESİ’NDE yApılAN<br />
çAlıŞmAlAR ÜZERİNE<br />
kONuŞTuk.<br />
Saray Hayvancılık ve Tarım<br />
İşletmelerini ziyaret için<br />
Develi’ye gittiğimizde ilk<br />
olarak Tarım İşletmeleri Genel<br />
Koordinatörü Fevzi Topal ile görüştük.<br />
Fevzi Topal, işletme hakkındaki<br />
sorularımızı yanıtladı.<br />
Saray Hayvancılık ve Tarım<br />
İşletmesi’ndeki görevinize ne<br />
zaman ve nasıl başladınız?<br />
1980’de Erzurum Ziraat<br />
Fakültesi’nden mezun oldum.<br />
Mezuniyet sonrasındaki ilk görev<br />
yerim Kırklareli’ydi. Kırklareli’nin<br />
dışında Edirne ve Balıkesir<br />
illerinde de çalıştım ve son 3<br />
yılımı Ankara Merkez’de Genel<br />
Müdür ve Müsteşar Yardımcılığı<br />
görevlerini sürdürerek geçirdim.<br />
İNFOVET 24-25<br />
2004 yılında emekli oldum.<br />
Emekli olmadan önce Necati<br />
Bey ile tanıştım. O dönemlerde<br />
sürekli olarak işletmeleri ile<br />
ilgili bilgi alışverişi yapıyorduk.<br />
Emekli olduktan sonra Necati<br />
Bey’in işletmelerin başına<br />
gelmem yönündeki isteğine<br />
hayır diyemedim. İşte, işletmeye<br />
gelişim bu şekilde oldu. Develi<br />
yani burası damızlık işletmesi.<br />
Bunun dışında iki noktada daha<br />
var olan besi işletmemiz ile<br />
yaklaşık 10 bin dekarlık kendi<br />
arazimiz ve 5 bin dekarlık da<br />
kiralık arazimiz bulunmakta.<br />
Toplam 15 bin dekarlık arazi<br />
üzerinde tarım yaparak,<br />
hayvanlarımızın ihtiyacı olan<br />
kaba yemin tamamına yakınını<br />
kendimiz üretiyoruz. Bu da<br />
düşünüldüğünde mevcut<br />
damızlıkların bakımı, beslenmesi,<br />
mevcut arazilerin ekimi, hasadı,<br />
ürünün hazırlanması gibi<br />
işlemlerin tamamı bana bağlı<br />
birimler tarafından yürütülüyor.<br />
Yani şöyle diyebilirim ki<br />
üretimden pazarlamaya kadar<br />
olan tüm safhaların kontrolü<br />
bana bağlı olarak yürütülüyor.<br />
yöre halkıyla nasıl bir çalışma<br />
yürütüyorsunuz?<br />
Develi Damızlık İşletmesi’nde<br />
şu anda çeşitli büyüme<br />
safhalarında 3500, sağmal<br />
hayvan sayısı olarak<br />
değerlendirdiğimizde ise<br />
1000 baş hayvanımız var.<br />
Tarım İşletmeleri Genel koordinatörü<br />
Fevzi Topal, yaklaşık 30 yıllık mesleki<br />
deneyimini Saray Hayvancılık ve Tarım<br />
İşletmeleri’ne aktarıyor.<br />
Saray’ın son derece modern<br />
besi işletmelerindeki hayvanlara<br />
doğumlarından itibaren gösterilen özen<br />
Ab’ye örnek gösterilecek nitelikte.<br />
Süt üretimimiz ise yaklaşık<br />
olarak 28-30 ton/gün. Yine yıl<br />
içerisinde yaklaşık 450-500<br />
damızlık hayvanın %25’ini sürü<br />
yenilemede kullanıyoruz. Çevre<br />
ilçelere de her yıl 150-200<br />
civarında damızlık satışımız<br />
söz konusu oluyor. Kişilerin<br />
bizden hayvan alması için 50-<br />
100 başlık işletme kurması şartı<br />
koşuyoruz. Bir de sözleşmeli<br />
modelimiz var. Bu çerçevede<br />
mevcut damızlıklarımızı havza<br />
içerisindeki yetiştiricilerin talebini<br />
karşılamak için veriyoruz. Yani<br />
başka bir ilden talep edildiği<br />
taktirde bu talebi karşılamıyoruz.<br />
Amacımız; yetiştiricinin vermiş<br />
olduğumuz damızlıkları,<br />
önerdiğimiz teknik, sağlık ve<br />
çevre şartları doğrultusunda<br />
yetiştirmesi. Zaten aksi<br />
taktirde bizden hayvan alımı<br />
yapamıyorlar. Bu amaca yönelik<br />
olarak çevremizde 17 işletme<br />
kurduk ve en küçüğü 50 başlık.<br />
Şu anda 200 başlık sağmal<br />
havyanı olan işletmeler mevcut.<br />
Ve bu işletmelerin haftada veya<br />
15 günde bir ziyareti yapılıyor.<br />
Bu ziyaretler esnasında<br />
işletme sahibine alınması<br />
gereken önlemler anlatılarak<br />
eksikliklerinin giderilmesi için<br />
ne gerekiyorsa yapılıyor. Bu<br />
hizmetlerin karşılığında teknik<br />
bilgi dışında maddi yönden<br />
de ufak destekler sağlıyoruz.<br />
Örneğin, işletme kuracak kişiye<br />
makinelerimizi kullandırarak<br />
bu aşamada yardımcı olmaya<br />
çalışıyoruz. Ya da vatandaşın<br />
devletle olan ilişkisinde<br />
(desteklemeler vb. konularda)<br />
bilgilendirme yapıyoruz. Bu<br />
çalışmaların yanı sıra bu işletme<br />
sahipleri bize elde ettikleri<br />
ürünlerinin satışını yapabiliyor.<br />
İşletmemizde üretilen sütün 15<br />
tonunu yani yaklaşık yarısını<br />
kendimiz işliyor, yarısını ise<br />
dışarıya pazarlıyoruz.<br />
Şu anda 15 tona ek olarak,<br />
8-10 ton süt de kurulmasını<br />
sağladığımız bu işletmelerden<br />
geliyor. Almış olduğumuz sütleri<br />
fabrikamızda ürüne çeviriyoruz.<br />
Bu işletmenin günlük süt işleme<br />
kapasitesi 50 ton fakat bir<br />
miktar destekle 100 ton sütü de<br />
işleyebilecek standartlardayız.<br />
İşlemiş olduğumuz ürünleri<br />
kurmuş olduğumuz market<br />
zincirinde pazarlıyoruz.<br />
biraz da marketleriniz hakkında<br />
bilgi alabilir miyiz? Ürünlerinizin<br />
satışı başka nerelerde yapılıyor?<br />
Öncelikle Saray Çiftliği<br />
markası adı altında<br />
Kayseri’de 8; Develi, Yahyalı,<br />
Kahramanmaraş Merkez’de 3<br />
tane ve bu illerin dışında Adana<br />
ve Nevşehir’de marketlerimiz<br />
var. Marketlerimizin toplam<br />
sayısı yaklaşık 20. Biz<br />
açıkçası ürünlerimizin satışı<br />
için marketlere girmeyi<br />
düşünmüyoruz. Sadece<br />
perakendeciye mal veren bir<br />
kurum olduğu için Metro’da<br />
satışlarımız var. Diğer marketlerle<br />
çalışma yapmayışımızın bir<br />
başka nedeni ise her markanın<br />
bir standının olması ve tüketicinin<br />
fiyat karşılaştırması yapıp kaliteyi<br />
geri planda bırakması. Bizim<br />
gayemiz ise, daha çok kalitenin<br />
esas alındığı bir pazarlama<br />
sistemi oluşturmak.<br />
İhracat potansiyeliniz hakkında<br />
bilgi alabilir miyiz?<br />
Bu günkü şartlarda ihracat<br />
ile ilgili bir düşüncemiz yok.<br />
Çünkü şu an et ve süt ürünlerinin<br />
ihracatı ile ilgili bazı problemler<br />
var. Ülkeler arasındaki ithalatihracat<br />
politikası ile ilgili<br />
problemler aşıldığı taktirde biz<br />
de ihracat yapmayı düşünebiliriz.<br />
Her şeyden önce işletmemiz<br />
tarım-sanayi entegrasyonunun<br />
en güzel örneğini teşkil ediyor.<br />
Burada üretilen her ürünün<br />
izlenebilirliği var. Yani gıda ile<br />
ilgili “çiftlikten sofraya gıda<br />
güvenliği” doğrultusunda her<br />
türlü bilgiye ulaşmak mümkün.<br />
Üretilen her ürünün üzerinde<br />
barkot numaraları var ve<br />
tüketici bu barkot numarasını<br />
sistemimize girdiğinde ürün ile<br />
ilgili tüm bilgilere ulaşabiliyor.<br />
Örneğin; nerede yetiştirilmiş,<br />
kaç gün beslenmiş, hangi aşılar<br />
yapılmış, veteriner kontrol<br />
raporu vb. bilgilere ulaşabileceği<br />
bir sistem içerisinde, ürünlerimizi<br />
tüketicimize ulaştırıyoruz.<br />
İşletmenizin idari yapısından<br />
bahseder misiniz?<br />
Her üç çiftlik için de<br />
merkezimiz Develi, yani burası.<br />
Burada diğer işletmelerimizdeki<br />
sağlık ve yemleme ile ilgili<br />
konuları da organize eden<br />
merkez birimlerimiz bulunuyor.<br />
Bu birimlerimizin başında sağlık<br />
ve yemleme ile ilgili uzmanlarımız<br />
var. Develi’de şu anda 3 veteriner<br />
hekim, 1 zooteknist, 1 kimya<br />
mühendisi bulunmakta. Bu<br />
işletmeye giren her türlü girdiden<br />
gerekli numuneler alındıktan<br />
sonra analizi yapılmaktadır.<br />
Laboratuardan geçen<br />
numunelerin özellikleri belirlenir<br />
ve bu girdiler, özellikleri itibariyle<br />
belli bir formülasyona göre<br />
düzenlenir. Alım da bu şekilde<br />
yapılır. Örneğin biz arpayı,<br />
mısırı; protein, kuru madde<br />
düzeyi ve enerji değerlerine<br />
göre alırız. Ve fiyatlandırmayı<br />
da buna göre yaparız. Bu<br />
nedenle işletmemizde bir kimya<br />
mühendisi arkadaşımız da<br />
görev almaktadır. Yeşilhisar<br />
ilçemizde birer veteriner hekim<br />
ve zooteknist; Adana’da ise iki<br />
veteriner hekim, iki zooteknist<br />
arkadaşımız bulunmaktadır.<br />
Ayrıca her noktada iki ziraat<br />
mühendisi arkadaşımız da<br />
görev almaktadır. Sonuç olarak<br />
canlı hayvanlar ile çalışıyoruz<br />
ve bu nedenle de arkadaşlarım<br />
toplamda 3 vardiya şeklinde<br />
görev alıyor. Her vardiyada ise 14<br />
kişi çalışıyor.<br />
Hayvancılığın durumunu<br />
iyileştirmek için neler yapılmalı?<br />
Bu geçici devre için hükümete,<br />
sanayiciyi destekleme görevi<br />
düşüyordu. Ne yapılabilirdi? Hem<br />
sanayicinin hem de üreticinin<br />
korunabilmesi amacıyla,<br />
dışarıdan her yıl belirli düzeyde<br />
olan süt tozu girişi durdurabilirdi.<br />
En azından yurt içinde üretilen<br />
sütün belirli bir miktarının süt<br />
tozuna çevrilmesi şeklinde bir<br />
uygulama yapılabilirdi. İkinci<br />
olarak üreticiye ödenen primin<br />
miktarı artırılmalıydı. Bunların<br />
dışında küçük aile işletmeleri<br />
geçimlerini 3-5 inekle sağlıyor ve<br />
borçla yaşıyorlar. 2007 yılından<br />
kalan ve 2008 de ödenmeyen<br />
destekler var. En azından bu<br />
kriz döneminde ödenmeyen bu<br />
desteklerin ödenmesi, üreticinin<br />
biraz olsun rahatlamasını<br />
sağlayacaktır. Gündemi işgal<br />
eden başka nedenlerden<br />
dolayı ekonomik krize dair<br />
alınması gereken önlemlerde de<br />
gecikme yaşanıyor. Gündeme<br />
hep sanayideki işsizlik geliyor<br />
fakat tarımda gerçek üreticinin<br />
sorununu dile getiremiyoruz.<br />
O kişiler işten çıkmıyor belki<br />
görevlerine devam ediyorlar<br />
ama para kazanamıyorlar ve her<br />
gün daha çok borçlanıyorlar.<br />
Gerçek üreticilerin bugünkü<br />
durumunun düzeltilmesi için<br />
herhangi bir proje sunulmuyor.<br />
İnsanlar bu krize bir veya en fazla<br />
iki yıl direnir, sonunda pes eder.<br />
Fakat şunu da özellikle belirtmek<br />
istiyorum 2000-2007 arasında<br />
hayvancılık adına büyük bir ivme<br />
kazanıldı. Bu gelişim kendisini et<br />
ve süt üretiminde de gösterdi.<br />
2007’den sonra ise hem küresel<br />
ısınma hem de biyoyakıt ile ilgili<br />
olarak girdilerdeki fiyat artışları<br />
hayvancılık sektörünü olumsuz<br />
yönde etkiledi.<br />
Sektör açısından<br />
olumsuz bir durum da 2007<br />
sonunda desteklemelerdeki<br />
değişikliklerdir. Hayvancılığa<br />
verilen destekler %50 oranında<br />
azaldı. Ardından ekonomik<br />
kriz ile ilgili olarak, pazardaki<br />
daralmadan kaynaklanan bir<br />
gerileme söz konusu oldu ve<br />
hepsi üst üste gelince hayvancılık<br />
adına 6 yılda kazanılmış olan<br />
ivme kaybedildi.<br />
Siz bu durumdan daha az<br />
etkilenmek için ne gibi çalışmalar<br />
yapıyorsunuz?<br />
Burada sürekli analizlerle<br />
uğraşıyoruz, peki neden? İşte<br />
bunu yapmaktaki amacımız;<br />
hangi noktada iyileşme sağlarsak<br />
hayvanlarımızın veriminin<br />
daha çok artacağını tespit<br />
etmek. Günlük değerlendirme<br />
raporlarımız var. Yapılan<br />
işlemleri ve bunların etkilerini<br />
her gün takip ediyorum. Hangi<br />
noktada hata yapıyorsak onu<br />
düzeltiyoruz, amacımız bu<br />
yanlışlıkları düzeltip daha fazla<br />
kazanç elde etmek.<br />
Türk hayvancılığının<br />
şu anki durumu<br />
3-5 başlık bir çiftliğin bir<br />
aileyi geçindirebilecek boyutta<br />
ekonomik kazanç sağlaması<br />
mümkün değil. Bunun yanı sıra<br />
kaba yem sorunu mevcut ve<br />
ekim yapılabilecek alanlar son<br />
derece kısıtlı. Maalesef şu anda<br />
hazır yemlerle yetiştiricilik yapmaya<br />
gayret ediliyor. Halbuki süt<br />
sığırcılığı işletmesi için en önemli<br />
sorunlardan bir tanesi mevcut<br />
hayvanların ihtiyacı olan kaliteli<br />
kaba yemin işletme içerisinde<br />
üretilmesidir. Yemler dışarıdan<br />
alındığı taktirde bunun ekonomik<br />
karlılık yüzdesi son derece<br />
düşüktür. Bir işletmenin büyüyebilmesi<br />
için kazanması gerekir.<br />
Hayvanlarımızı istediğimiz ölçüde<br />
besleyemeyişimiz nedeniyle<br />
onlardan yeteri kadar verim<br />
alamıyoruz. Yem fiyatları ile süt<br />
fiyatları arasındaki dengenin<br />
sağlanması gerekir. İşte bu günkü<br />
en büyük sıkıntılarımızdan bir<br />
tanesi bu. Süt hayvancılığındaki<br />
hedef hep 1 kg. yem karşılığında<br />
2,5 lt. süt olmuştur. Şimdi<br />
ondan vazgeçtik, bu gün 1 kg.<br />
yem karşılığında 1 lt. süt dahi<br />
alamamaktayız. Günümüz süt<br />
fiyatlarına bakıldığında, üretimin<br />
bu şekilde sürdürülebilirliği mümkün<br />
değil. Şu anda süt sanayicisi<br />
mevcut ekonomik sıkıntıyı aşmak<br />
için üreticiden daha ucuza mal<br />
alımı ile ilgili talepte bulunursa,<br />
bir gün gelir üreticiyi de yok eder.<br />
Çanakkale, Balıkesir ve Aydın<br />
yöresindeki ihale ile satılan sütler<br />
esas alınarak ortaya çıkarılan<br />
değerler üzerinden konuşacak<br />
olursak, 1 Ocak 2008’den 1 Ocak<br />
2009 yılına kadar geçen 1 yıllık<br />
sürede süt fiyatları (taban fiyatı)<br />
670 kuruştan 515 kuruşa düşmüş.<br />
30 yıllık devrede her zaman Ekim-<br />
Ocak ayları arasında yükselen süt<br />
fiyatları ilk defa bu yıl düştü.<br />
Sanayici de, pazarda %30<br />
düzeyinde bir daralma meydana<br />
geldiğini ve tüketime hazır hale<br />
getirdiği sütü satamadığını<br />
veya satış yaptığında paranın<br />
geri dönüşü ile ilgili problemler<br />
yaşadığını söylüyor. Sanayici<br />
de şu anda süt alımlarını azalttı.<br />
Ödeme günleri uzatıldı.<br />
>>
RÖPORTAJ<br />
insan tüketimine sunulan gıda<br />
maddesinin ki o gıda her ne<br />
olursa olsun en önemli unsuru<br />
hijyenik kriterlere uygun olarak<br />
üretilmesi ve tüketici sağlığına<br />
zarar vermemesidir. Saray<br />
Çiftliği’nde “Tohumdan Sofraya<br />
Gıda Güvenliği” ilkesi ile üretilen<br />
ürünler, tüm laboratuar tetkiklerinden<br />
geçirilerek sofralara<br />
ulaştırılmakta. 2003 yılından bu<br />
yana Saray Çiftliği Develi Damızlık<br />
Süt İşletmesi Müdürü Sebahattin<br />
Köknur, bize laboratuar<br />
çalışmaları ve çiftlikte uygulanan<br />
yetiştirme programları hakkında<br />
bilgi verdi.<br />
Besi ve süt hayvanlarına nasıl bir<br />
program uyguluyorsunuz?<br />
Tarım İşletmeleri olarak<br />
üç farklı bölgede hayvancılık<br />
yapmaktayız. Adana/Karataş<br />
ve Kayseri/Yeşilhisar’da besi,<br />
Kayseri/Develi’de de damızlık<br />
işletmemiz mevcut. Besi<br />
işletmelerimiz için Türkiye’nin<br />
çeşitli bölgelerindeki hayvan<br />
pazarlarından yaklaşık 250-<br />
300 kg. canlı ağırlığındaki<br />
hayvanları satın alıp 8 ay<br />
besiye tabi tuttuktan sonra<br />
yine yaklaşık 500-550 kg<br />
canlı ağırlığa ulaştıklarında<br />
kesime gönderiyoruz. Besi<br />
için satın aldığımız hayvanlar<br />
önce işletmelerimize 2 km.<br />
İNFOVET 26-27<br />
uzaklıkta bulunan karantina<br />
bölgelerimize indiriliyor. 30<br />
gün karantina bölgesinde<br />
kalan hayvanlarımızın, bu<br />
süre zarfında “Hayvan Kabul<br />
Prosedürümüz”e uygun olarak;<br />
ilk tartımları, kayıt işlemleri<br />
ve enfeksiyöz hastalıklara<br />
karşı aşılamaları yapılıyor.<br />
Özellikle şap hastalığına karşı<br />
her aşı uygulamamızdan<br />
sonra Ankara’da bulunan<br />
Şap Enstitüsü’ne aşılanan<br />
hayvanlardan topladığımız<br />
kan serumu numunelerini<br />
göndererek aşılamalarımıza<br />
karşı yeterli bağışıklık oluşup<br />
oluşmadığını tespit ediyoruz.<br />
Bu şekilde sürü sağlığını kontrol<br />
altında tutarak hayvanlarımızın<br />
işletmemizde kaldıkları<br />
sürece sağlıklı bir yetiştirme<br />
programına tabi olmalarını<br />
sağlıyoruz. Karantina süresi<br />
dolan hayvanlarımızı ırk ve<br />
kilolarına göre sınıflandırıp<br />
besi ahırlarımıza naklediyoruz.<br />
Hayvanlarımız beside kaldıkları<br />
sürece; besi başlangıcı, besi<br />
ortası ve besi sonu olmak<br />
üzere üç farklı rasyonla<br />
besleniyorlar. Rasyonlarımız,<br />
laboratuarımızda analizi yapılan<br />
yem hammaddelerinden,<br />
hayvanların canlı ağırlıkları<br />
ve ırkları göz önüne alınarak<br />
uzman zooteknistler tarafından<br />
hazırlanıyor ve bilgisayar destekli<br />
Saray ÇİFTlİğİ DEVElİ<br />
Damızlık SüT İşlETmESİ<br />
müDürü SEBahaTTİN<br />
kökNur’DaN BuzağılarıN<br />
yETİşTİrİlmESİ VE<br />
laBOraTuar Çalışmaları<br />
hakkıNDa Bİlgİ alDık.<br />
Tüketiciye ulaşan<br />
her ürünümüzün<br />
izlenebilirliği vardır<br />
yem dağıtma mikserlerimiz<br />
aracılığı ile servis yapılıyor.<br />
İşletmelerimizde tüketilen<br />
kaba yemin tamamı kendi<br />
arazilerimizde, bitkisel üretimden<br />
sorumlu Ziraat Mühendislerimiz<br />
tarafından üretiliyor. Her<br />
iki besi işletmemizde<br />
günlük toplam 300 ton yem<br />
tüketiyoruz. Günlük rutin<br />
kontrolleri ve takipleri veteriner<br />
hekimlerimiz ve veteriner sağlık<br />
teknikerlerimiz tarafından<br />
yapılan hayvanlarımıza ait tüm<br />
kayıtlar ve uygulanan işlemler<br />
Besi İşletmeleri Sürü Takip<br />
Programımıza girilerek bilgisayar<br />
ortamında takip ediliyor. İşletme<br />
içinde oluşturduğumuz numune<br />
tartım penlerinin aylık olarak<br />
tartılmasıyla günlük canlı ağırlık<br />
artışlarını takip ediyoruz. Şu<br />
anda besi işletmelerimizde 1,1-1,3<br />
kg. arasında değişen günlük canlı<br />
ağırlık artışı mevcut.<br />
Çiftliklerdeki hayvan kontrolünde<br />
başarıyı sağlamak için nasıl bir<br />
sistem yürütülüyor?<br />
Kullanmış olduğumuz sürü<br />
takip programı sayesinde<br />
işletmemizden çıkan hayvanlara<br />
ait; işletmeye giriş tarihi, giriş<br />
kilosu, geldiği yer, satın alan<br />
kişi, alım fiyatı, yol firesi, yapılan<br />
aşılar ve sağlık uygulamaları,<br />
geçirdiği hastalıklar, uygulanan<br />
ilaçların kalıntı süreleri, toplam<br />
Saray Çiftliği Develi Damızlık Süt<br />
İşletmesi müdürü Sebahattin köknur<br />
ileriye dönük projeleri arasında<br />
embriyo transfer çalışmalarının<br />
yer aldığını belirtti.<br />
yem tüketimleri, toplam kuru<br />
madde tüketimleri, yediği<br />
yemlerin üretim detayları,<br />
günlük canlı ağırlık artışları,<br />
işletmede kaldıkları süre, üretim<br />
maliyetleri, performans raporları,<br />
çıkış kiloları, kesimhane giriş<br />
kilosu, premortem-postmortem<br />
muayene bilgileri, sıcak-soğuk<br />
karkas ağırlıkları ve randımanları<br />
gibi izlenebilirlikle ilgili her türlü<br />
bilgiye ulaşmamız mümkün<br />
olmaktadır. Pilot bölge olarak<br />
seçtiğimiz Yeşilhisar Besi<br />
İşletmemizde elektronik kulak<br />
küpeleriyle takip sistemi<br />
çalışmaları devam etmektedir.<br />
Buzağılar için uyguladığınız<br />
büyütme programları hakkında<br />
bilgi alabilir miyiz?<br />
Damızlık işletmemizde şu<br />
an 3500 hayvan bulunmakta,<br />
bunların 1000 adedini sağılan<br />
inekler, 250 adedini kurudaki<br />
inekler ve diğerlerini çeşitli<br />
yaş guruplarındaki hayvanlar<br />
oluşturmaktadır. Damızlık<br />
işletmemize dışarıdan hayvan<br />
girişi olmayıp, işletmede doğan<br />
erkek hayvanlar da yine bu<br />
işletmede besiye alınmaktadır.<br />
İşletmemizdeki tüm hayvanlar ön<br />
soy kütüğü ve damızlık birliğine<br />
kayıtlıdır. Kullandığımız damızlık<br />
işletmesi sürü takip programı<br />
sayesinde, besi işletmelerimizde<br />
olduğu gibi süt işletmemizde de<br />
>>
RÖPORTAJ<br />
hayvanlarımızla ilgili her türlü<br />
bilgiye ulaşmak mümkündür.<br />
Damızlık işletmemizde doğan<br />
buzağılarımız ilk bir ay bireysel<br />
kulübelerde süt ile beslenmekte,<br />
bir ayı dolduran buzağılar toplu<br />
besleme ünitesine aktarılarak<br />
burada da 40 gün süreyle<br />
bilgisayar destekli otomatik<br />
buzağı besleme makinelerinde<br />
buzağı maması içerek<br />
büyümektedirler. Sürümüzün<br />
geleceği olan buzağılar için<br />
aşılama ve proflaksi uygulamaları<br />
anne karnındayken başlamakta<br />
ve yaşam boyu devam<br />
etmektedir. Buzağılarımızın<br />
bakım ve beslenmesi<br />
buzağı yönetim sistemimiz<br />
çerçevesinde deneyimli teknik<br />
personelimiz tarafından<br />
yürütülmektedir. İlk üç gün<br />
sadece ağız sütüyle beslenen<br />
buzağıların kolostrum ihtiyaçları<br />
işletme içinde oluşturduğumuz<br />
yüksek kaliteli ağız sütü içeren<br />
kolostrum havuzundan temin<br />
edilmektedir. Bu sayede düşük<br />
kaliteli ağız sütüne sahip,<br />
özellikle ilk doğumunu yapan<br />
hayvanlarımızın buzağıları<br />
da yüksek kaliteli kolostrum<br />
tüketme imkanı bulurlar.<br />
Buzağı barınak sistemlerinin<br />
ve yaşam alanlarının temizlik<br />
ve dezenfeksiyon işlemleri<br />
iş talimatnamelerimiz<br />
doğrultusunda sorumlu veteriner<br />
hekimimiz kontrolünde rutin<br />
olarak yürütülmektedir.“Eğer<br />
Bir Yer Kirli İse Her Yer<br />
Kirlidir” ilkesi buzağı yönetim<br />
sistemimizin temel felsefesini<br />
oluşturmaktadır. Buzağılarımızın<br />
tükettikleri süt ve mama<br />
miktarları ihtiyaçlarına göre<br />
belirlenmekte ve tüketimleri<br />
günlük olarak takip edilmektedir.<br />
Üçüncü günden sonra ad libitum<br />
olarak buzağı başlangıç yemi ve<br />
temiz su tüketen buzağılarımızın<br />
mama ile beslendikleri<br />
periyottaki günlük canlı ağırlık<br />
İNFOVET 28-29<br />
artışları 850gr dır. 70 günlük<br />
yaşta tamamen sütten kesilen<br />
buzağılarımız açık sistem buzağı<br />
barınaklarına aktarılmaktadır.<br />
4 aylık yaşa kadar dişi ve erkek<br />
materyal aynı grup içerisinde<br />
beslenmekte, 4 aylık yaşta<br />
erkekler ayrılarak besiye<br />
alınmaktadır. Besiye alınan<br />
erkek hayvanlar 20 aylık yaşa<br />
ulaştıklarında, ortalama 650<br />
kg canlı ağırlığa eriştiklerinde<br />
kesime gönderilmektedirler. Dişi<br />
hayvanlar 15 aylık yaşa, yaklaşık<br />
127 cm cidago yüksekliğine<br />
ve 280 kg canlı ağırlığa<br />
ulaştıklarında tohumlama<br />
merkezine getirilmekte ve ilk<br />
tohumlamaları yapılmaktadır.<br />
Gebe kalan hayvanlar kuru<br />
hayvan ahırlarına aktarılarak<br />
gebeliğinin son üç haftasına<br />
kadar farklı bir rasyonla<br />
beslenmektedirler. Gebeliğinin<br />
son üç haftasına giren hayvanlar<br />
ileri gebe hayvan barınaklarına<br />
aktarılarak rasyonları<br />
değişmekte ve doğuma<br />
kadar sürekli gözlem altında<br />
tutulmaktadırlar. Doğumuna<br />
bir gün kala doğumhanede<br />
bireysel doğum bölmelerine<br />
alınan hayvanlarımızın temiz,<br />
rahat, sessiz bir ortamda<br />
doğumlarını yapmaları<br />
sağlanmaktadır. Sağmal<br />
hayvanlar 24*2 = 48 hayvanlık<br />
paralel sistem sağım hanemizde<br />
günde üç kez sağılmakta ve<br />
her sağmal hayvanımızın<br />
boynunda bulunan manyetik<br />
algılayıcılar sayesinde bireysel<br />
olarak günlük süt verimleri,<br />
kızgınlıkları, meme hastalıkları<br />
ve sütün birtakım özellikleri<br />
tespit edilerek sürü yönetim<br />
programımıza aktarılmaktadır.<br />
Sağım öncesi ve sonrası<br />
temizlik ve dezenfeksiyon işlemi<br />
uygulanan hayvanlarımızdan<br />
sağılan sütler el değmeden süt<br />
aktarma hortumlarıyla soğutma<br />
tanklarımıza aktarılmakta<br />
ve tanka giren sütler 2 saat<br />
içerisinde + 4 dereceye kadar<br />
soğutularak soğukta muhafaza<br />
edilmektedirler. Her sağım<br />
sonrası üretilen sütün pH’ sı,<br />
somatik hücre sayısı, toplam<br />
mikroorganizma sayısı,<br />
antibiyotik kalıntısı, yağ, protein,<br />
yağsız kuru madde oranı<br />
tespit edilmektedir. Bu sayede<br />
işletmemizde AB standartlarında<br />
temiz ve hijyenik kaliteli çiğ süt<br />
üretilmekte, üretilen sütümüzün<br />
fiyatlandırılması da bu kriterler<br />
ışığında yapılmaktadır.<br />
Sürümüzde suni tohumlama<br />
yöntemiyle ıslah çalışması da<br />
yapılmaktadır. İleriye dönük<br />
projeksiyonlarımızda embriyo<br />
transferi çalışmaları yer alacaktır.<br />
Tohum seçiminde sürümüzde<br />
arzu etiğimiz yönde genetik<br />
ilerleme sağlayacak kan hatları<br />
dikkate alınmaktadır. Yüksem<br />
verim özelliklerine sahip, uzun<br />
ömürlü, sağlıklı vücut yapısına<br />
sahip nesiller oluşturmak<br />
ıslah çalışmalarımızın temelini<br />
oluşturmaktadır.<br />
laboratuar çalışmalarınız<br />
hakkında bilgi alabilir miyiz?<br />
İşletmemizde bulunan<br />
laboratuarda her türlü yem ve<br />
süt analizleri yapılabilmektedir.<br />
Yemlerde; protein, enerji, yağ,<br />
kuru madde, ADF, NDF gibi<br />
özellikler tespit edilebilmekte,<br />
Vet. hek. Fatih Soykan ve Vet. hek.<br />
özge Binboğa çiftlik gezisinde genel<br />
koordinatörümüz Barış kolgu’ya<br />
eşlik ettiler.<br />
Saray hayvancılık İşletmesi’nde<br />
buzağıların bakımına özel bir önem<br />
gösteriliyor. Buzağılar ilk bir aylarına<br />
bireysel kulübelerinde geçiriyor.<br />
ziraat mühendisi özlem köknur<br />
Bu sayede arazilerimizde ekili<br />
ürünlerde hasat zamanının<br />
tespiti, satın alınan yem ham<br />
maddelerinde kalite kontrolü<br />
ve fiyat belirleme (iyi kalitede<br />
hammaddeye daha iyi fiyat),<br />
uygun rasyonların hazırlanması,<br />
üretilen çiğ sütün kalite<br />
standartlarının belirlenmesi<br />
mümkün olmaktadır. Mevcut<br />
laboratuarımıza ek olarak Et<br />
İşleme tesisimize yönelik gerekli<br />
analizlerin yapılabilmesi için<br />
ayrı bir laboratuar oluşturma<br />
çalışmaları devam etmektedir.<br />
ülkemizde de yurtdışındaki gibi<br />
100 -200 bin başlık işletmeler<br />
kurulsa sizce her açıdan başarı ile<br />
idare edilebilir mi?<br />
“Tohumdan Sofraya Gıda<br />
Güvenliği” ilkesini benimseyen<br />
tarım işletmelerimizde, üretim<br />
zincirimizin her halkasında<br />
hijyen standartlarına uyulması,<br />
standartlara uygunluğun<br />
laboratuar analizleriyle teyit<br />
edilmesi ve işletmelerimizde<br />
kullandığımız sürü yönetim<br />
programları sayesinde tüketiciye<br />
ulaşan her ürünümüzün<br />
izlenebilirliğinin sağlanmış<br />
olması tüketici memnuniyetinin<br />
oluşmasındaki en önemli<br />
faktördür. İşletmelerimizde<br />
oluşturduğumuz mevcut yapı<br />
hayvan sayımızın 200.000<br />
başa ulaşmasında dahi, hem<br />
hayvanların yetiştirilmesinde<br />
hem de hayvansal kaynaklı<br />
gıdaların hijyenik standartlarda<br />
elde edilmesi aşamasında<br />
başarılı olunabileceğinin kanıtıdır.<br />
>>
RÖPORTAJ<br />
Saray Tarım<br />
İşletmeleri’nde<br />
6 sigma uygulaması<br />
SEkTörüN EN Büyük Tarım<br />
İşlETmESİ üNVaNı İlE<br />
FaalİyETlErİNİ SürDürEN<br />
Saray ÇİFTlİğİ’NDE Tarım<br />
EkONOmİSTİ PlaNlama VE<br />
lOJİSTİk SOrumluSu Olarak<br />
görEV alaN ahmET aTay’DaN<br />
İşlETmEDE uygulaNaN<br />
kalİTE PrOgramı İlE İlgİlİ<br />
Bİlgİ alDık.<br />
İNFOVET 30-31<br />
Saray Hayvancılık ve Tarım<br />
İşletmesi’nde Tarım<br />
Ekonomisti Planlama ve<br />
Lojistik Sorumlusu olarak görev<br />
alan Ahmet Atay, Saray Tarım<br />
İşletmeleri’nde uygulanan 6<br />
sigma kalite programına ilişkin<br />
bilgileri bizlerle paylaştı.<br />
mODErN TarımıN öNCüSü<br />
Saray ÇİFTlİğİ’NDEN Bİr İlk<br />
Gelişmiş ülkelerin tarımsal<br />
üretimde verimlilik ve kalite<br />
için yoğun çalışmaları başlattığı<br />
yüzyılda, AB, ABD ve diğer<br />
gelişmiş ülkeler bile politikalarını<br />
tarımdan yana değiştirmeye, yeni<br />
destekleme ve üretim politikaları<br />
geliştirmeye başlamışlardır.<br />
Türkiye’de ise yaklaşık 4 milyon<br />
aile işletmesi rolü ile faaliyet<br />
gösteren sektörde “Müşteri<br />
ve Kalite Odaklı” yaklaşıma<br />
henüz geçilememiş ve verimlilik<br />
üzerinde yoğunlaşan model<br />
ve gerekli Ar-Ge çalışmalarına<br />
henüz başlanamamıştır.<br />
Sanayi üretiminde olduğu gibi<br />
Saray Tarım Ekonomisti Planlama ve lojistik Sorumlusu ahmet atay Tarım<br />
İşletmelerinde uyguladıkları 6 sigma ile rekabet avantajı sağladıklarını belirtiyor.<br />
Tarım Sektöründe de müşteri<br />
ihtiyaçlarının doğru ve eksiksiz<br />
olarak tespit edilmesi, ayrıca<br />
iş süreçlerinin yönetilmesi,<br />
iyileştirilmesi için verilerin<br />
istatistiksel analizlerin belli bir<br />
disiplin çerçevesi içerisinde<br />
kullanılması 6 sigma çalışmalarını<br />
oluşturmaktadır. Nüfusunun<br />
%35’e yakınını tarım sektöründe<br />
istihdam eden ve gizli işsizliğin<br />
en yüksek oranda gözlendiği<br />
ülkemizde yeni bir kalite yönetim<br />
anlayışı olarak ortaya çıkan 6<br />
Sigma, Saray Çiftliği’nde Mart<br />
2007’den bu yana uygulanmaya<br />
başlamıştır. Eğitim ve projelerin<br />
birlikte yürütüldüğü programda<br />
üst yönetim tarafından havuzdan<br />
seçilen projeler, kara kuşak<br />
rolündeki proje liderlerine<br />
dağıtıldı. Saray Çiftliği’nin<br />
müşteri odaklı, başarılı,<br />
karlılığını sürekli maksimize<br />
eden ve kayıplarını en aza<br />
indirgemek isteyen lider ve<br />
büyük ölçekli bir tarım şirketi<br />
olması da 6 sigma gibi kalite<br />
programların uygulanması<br />
gerektiğinin önemini ortaya<br />
çıkarmaktadır. Tohumdan<br />
sofraya 6 Sigma anlayışı ile<br />
bütün entegre üretim birimlerinin<br />
prosesleri istatistiki olarak<br />
takip edilecektir. İstatistiksel<br />
Proses Kontrol (İPK) yaklaşımı<br />
ve 6 Sigma uygulamaları<br />
ile verimlilik, fire maliyet<br />
değişimleri gibi tüm konuların<br />
ölçümlenmesi ve sonuçlara<br />
yönelik gelişimlerin planlanması<br />
üretim faaliyetlerimizde önem<br />
verdiğimiz konular içinde yer<br />
almaktadır. Altı sigma, mevcut<br />
iş performansının ve müşteri<br />
memnuniyet seviyesinin sürekli<br />
olarak artırılması için mevcut<br />
iş süreçlerinin iyileştirilmesi<br />
veya yeniden tasarlanması<br />
düşüncesine dayanan,<br />
proseslerde ve üretimde<br />
mükemmele yakın bir düzeye<br />
ulaşmayı ve başarıyı kalıcı ve<br />
kontrol altına almayı hedefleyen<br />
bir yaklaşımdır. Hatalarla<br />
maliyetler arasındaki bağlantının<br />
kolaylıkla kurulabileceği<br />
bir ortam yaratan 6 Sigma;<br />
Türk tarımında ilk kez Saray<br />
Çiftliği’nde uygulanma sahası<br />
bulmuştur. Sektörün en önemli<br />
sorunu olan verimlilik ve kaliteli<br />
ürün üretme anlayışı 6 Sigma<br />
ile daha da anlaşılır ve güçlü<br />
hale gelmiştir. Sektörünün<br />
hali hazırda en büyük tarım<br />
işletmesi unvanı ile faaliyetlerini<br />
sürdüren Saray Çiftliği 6 Sigma<br />
uygulamalarının benimsenmesi<br />
ve yayımlanması bağlamında bir<br />
kez daha farkını ortaya çıkararak,<br />
Türk tarımına katkılarını devam<br />
ettirecektir. Hazırlanan 6<br />
Sigma projelerinin ekonomik<br />
getirisinin yanı sıra, prosesleri<br />
daha iyi tanıma, istatistiki proses<br />
kontrolü ile hataların minimize<br />
edilmesi, verimliliği ve kaliteyi<br />
etkileyen faktörlerin saptanarak,<br />
gerekli iyileştirmelerin yapılması<br />
sağlanmıştır.<br />
Sanayi sektöründe başarı ile<br />
uygulanan 6 Sigmanın tarım<br />
sektöründe de uygulanabilirliği<br />
doğrulanmıştır.<br />
Amerika'da başlayan ve<br />
hızla bütün dünyaya yayılan 6<br />
Sigma, Türkiye'de de birçok<br />
önemli kuruluş tarafından<br />
uygulanmaktadır. Türkiye'de<br />
yer alan Tarım ve Hayvancılık<br />
sektörlerini bu bağlamda<br />
yepyeni fırsatlar beklemektedir.<br />
6 Sigma tekniklerinin üretim<br />
birimlerine uygulanmasının<br />
sonuçları, yüksek kalite<br />
düzeyi, çevrim zamanının ve<br />
maliyetlerin düşmesi dolayısı<br />
ile karlılığın, kalitenin, müşteri<br />
memnuniyetinin ve rekabet<br />
avantajının artması şeklinde<br />
ortaya çıkar.
Change language