Metropol Dergisi - Bilişim Vadisi Sayısı

www.metropoldergileri.com 1

RÖPORTAJ 

2


YAYIN KURULU BAŞKANI 

4


EDİTÖRDEN 

6 

Ahmet ÇAKIR 

Editör 

D E R G İ S İ 

a.cakir@metropoldergileri.com 

Memleket hayrına 

“Bir fikrim var” diyenler 

Şanlı Türk ordusu şu anda Türk ve Müslüman bekası için Suriye topraklarında adalet dağıtıyor. Adalet kavramı dünyada 

pek çok toplumda Türk ile bütünleşmiş, Türk askeri ayak bastığı her toprağa adalet götürmüştür. Mazlumun her zaman 

yanında olan Türkiye, yenidünya düzeninde yerini aldı. 250 Yıllık suskunluğun, biriktirmişliğin bir dışa vuruşuydu bu.. 

Türk askerinin Suriye yerleşim yerlerinde nasıl karşılandığını gördükçe bölge halkının bugünü beklediğini, Türk’ün 

adaletine güvendiğini görüyoruz. 

Türkiye bu hamlesinin yanı sıra pek çok konuda atılım yapmaya ve geleceğin dünyasının baş aktörlerinden olma yolunda 

önemli adımlar atmaya devam ediyor. Bizim üzerimize düşen kendi gücümüzü, yeteneğimizi fark etmek ve tek bir 

yumruk olabilmek. 

Geleceğin dünyasında bizi teknoloji savaşları bekliyor, gün geçmiyor ki yeni bir buluş yeni bir icat yapılmadan. Türkiye, 

her alanda olduğu gibi bilişime de gereken önemi ve desteği veriyor. Bu sayıda kapak konumuz ‘’Bilişim Vadisi’’. Bilişim 

Vadisi Yönetim Kurulu Başkanı Faruk Şekerci, vadinin ülkemize katkısını ve geleceğimizde ki rolünü anlattıkça gurur 

duymamak elde değil. İşte bu Türkiye; üreten Türkiye, yenilikçi Türkiye, güçlü Türkiye.. Fikri olan bireyine destek olan, 

yol gösteren Türkiye. 

Eğitimden sağlığa, ulaşımdan savunma sanayisine, artık ülkemiz kendi yazılımını kullanacak. Ülkemiz yetkin insanların 

başa geldiği zaman neler yapabileceğini Bilişim Vadisi projesi ile gösteriyor, kanıtlıyor. 

Bilişim Vadisi ülkemize çağ atlatacak bir proje ve ben Metropol Dergileri adına Bilişim Vadisi Yönetim Kurlu Başkanı 

Sayın Faruk Şekerci’ye teşekkürü bir borç biliyorum.


RÖPORTAJ 

8 

İÇİNDEKİLER 

Kapak 

Konusu 

12 

BİLİŞİM 

VADİSİ 

Türkiye’nin 

geleceği; 

“Bilişim Vadisi” 

Haber 

34 Türkiye’nin en rekabetçi ili İstanbul 

52 Konya Bilim Merkezi 3.5 Yılda 915 Bin 

Bilim Meraklısını Ağırladı 

8 DUVAR 20 KÖŞE 72 MAKALE 78 SERGİ 


YAYIN KOORDİNATÖRÜ 

Çiğdem KURUT 

KAPAK TASARIMI 

AHMET TOK 

BASKI 

Yaygın, Süreli, 

Ocak/Şubat/Mart 2018 

YAYINCI / İMTİYAZ SAHİBİ 

Adına Seycan ÇAKIR 

YAYIN KURULU BAŞKANI 

Ömer Faruk MEYDAN 

YAZI İŞLERİ MÜDÜRÜ 

Ahmet ÇAKIR 

GÖRSEL YÖNETMEN 

Ahmet TOK 

PROJE KOORDİNATÖRÜ 

Beyzat AKSOY 

KURUMSAL İLETİŞİM ASİSTANI 

Canan ŞAYİR 

GRAFİK TASARIM 

HUKUK DANIŞMANI 

Av. Seda KARA 

YÖNETİM YERİ 

Akabe Mh. Şehit Furkan Doğan Cd. 

Bey Plaza A Blok 5/503 Karatay/ KONYA 

Tel: 0332 323 10 18 Faks: 0332 323 10 19 

www.metropoldergileri.com 

info@metropoldergileri.com 

DAĞITIM 

Fevzi Çakmak Mh. Aslım Cd. 

Kobisan San. Sit. No: 67 Karatay/KONYA 

E-mail: bilgi@ayrintiofset.com 

Tel : 0332 342 65 80 

Faks: 0332 342 65 81 

Ocak 2018 

Dergide yayınlanan yazı, fotograf, 

illustrasyon ve konuların her hakkı 

saklıdır. İzinsiz ya da kaynak gösterilerek 

dahi kullanılamaz, alıntı 

yapılamaz.

Ocak/Şubat/Mart 2018 


46 

26 

Röportaj 

SAYI 

9 

58 

22 

HARUN AYDIN 

AYD AYDINLAR YÖNETİM 

30ALTUN 

KONYA MAKİNE MÜHENDİS- 

LERİ ODASI BAŞKANI 

36 

SELÇUK. ÜNİVERSİTESİ 

ÖĞRETİM ÜYESİ 

40 

MEHMET ALİ 

YAŞAR 

YAZILIM MÜHENDİSİ, BİLGİ İŞL. 

YÖN. UZMANI 

48 

54 

64 

68 

KURULU BAŞKANI 

AZİZ HAKAN 

DOÇ. DR. 

MURAT ARICI 

PROF. DR. MEHMET 

YILDIRIM 

KOCAELİ ÜNİVERSİTESİ 

ÖĞRETİM ÜYESİ 

PROF. DR. 

NECMETTİN 

TARAKÇIOĞLU 

ÖZGÜR AKIN 

AKINSOFT YÖNETİM KURULU 

BAŞKANI 

MİNE SULTAN 

ÜNVER 

YAZAR 

60 


DUVAR 

10 

Gayrimenkul Sektörü 

Antalya’da buluştu 

Antalya Büyükşehir Belediye Başkanı gayrimenkul sektör temsilcilerine Antalya’yı anlattı. 

Yapılan vizyon projeler ve kentsel dönüşüm 

projeleri ile şehir mantığını oluşturmaya 

çalıştıklarını belirten Başkan 

Türel, kent merkezinde şehre ilham 

verecek eserlere ihtiyaç olduğunu vurguladı. 

Başkan Türel, kentsel dönüşüm 

projeleri ile Antalya’nın bambaşka bir 

şehir olacağını belirtti. 

Antalya Büyükşehir Belediyesi ile Gayrimenkul 

ve Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı 

Derneği ‘GYODER’ işbirliği ile 

‘Gelişen Kentler Zirvesi’ düzenlendi. 

Büyükşehir Belediyesi Toplantı Salonu’nda 

düzenlenen zirveye, Büyükşehir 

Belediye Başkanı Menderes Türel, 

GYODER Başkanı Doç. Dr. Feyzullah 

Yetgin, gayrimenkul sektör temsilcileri, 

yerel yöneticiler, yatırımcılar, uzmanlar, 

kamu yöneticileri, işadamları, gayrimenkul 

sektörünün ulusal temsilcileri 

ve akademisyenler katıldı. Zirvenin 

açılış konuşmasını yapan Büyükşehir 

Belediye Başkanı Menderes Türel, toplantının 

Antalya gayrimenkul ve inşaat 

sektörünün vizyonuna katkı yapacağını 

belirterek, Boğaçayı Projesi, Kruvaziyer 

Liman Projesi, Konyaaltı Sahil 

Projesi ve Kentsel Dönüşüm Projesinin 

yeni bir Antalya vizyonunu ifade eden 

projeler olduğunu söyledi. 

MIPIM’İ KEŞFETTİK 

Söz konusu projeler için geç kalındığını 

vurgulayan Başkan Türel, “İlk belediye 

başkanlığım olan 2004-2009 döneminde 

acil altyapı ihtiyaçları daha önemliydi. 

Bazı projelerimiz çeşitli engeller 

nedeniyle başlamadı, 2009’da biz ara 

verince zaten başlamış olan projeler de 

durdu. 2014’te tekrar görev alınca bir 

yıl boyunca proje teknik çalışmaları 

yaptık. Antalya MIPIM fuarına projeleriyle 

ilk kez 2015’de katıldı. İlk belediye 

başkanı seçildiğimde 2004 yılında 

MIPIM’e ziyaretçi olarak katılmıştım, o 

zamanlar MIPIM’e giden belediye sayısı 

yok denecek kadar azdı. Daha sonra 

MIPIM’i keşfettik ve belediyeler oralarda 

stantlar açmaya başladı. 2015 senesi 

itibariyle MIPIM’de stant açarak biz de 

yerimizi almaya başladık” dedi. 

2016 yılında turizmdeki sorunlar, terör 

olayları ve 15 Temmuz nedeniyle zaman 

kaybedildiğine dikkat çeken Başkan 

Türel, “Bunlar dışında bürokratik 

süreçler de ne yazık ki, oldukça vakit 

kaybettirdi. Bu toplantıların daha sık 

yapılması ve bu toplantılarda konuşulan 

şeylerin halkımıza daha iyi duyurulması 

gerektiğini düşünüyorum’’ dedi.

KUDÜS İŞGALCİLERİN DEĞİL FİLİSTİN’İN 

BAŞKENTİDİR! 

ABD Başkanı Trump’ın Kudüs’ü İsrail’in başkenti ilan etmesinden sonra Müslüman dünyasının kalbi İstanbul’da, İslam 

İşbirliği Teşkilatı Zirvesi’nde attı. İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT) Türkiye’nin çağrısıyla ve olağanüstü gündem ile toplandı. 

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, büyük yankı uyandıran konuşmasında tüm dünyayı Doğu Kudüs’ü Filistin’in 

işgal altındaki başkenti olarak tanımaya davet etti. Bu öneri, İİT Sonuç Bildirgesi’nde de aynen yer aldı. TBMM Genel 

Kurulu’nda ise AK Parti, CHP ve MHP grupları ortak imzayla ‘Kudüs’ü Bağımsız Filistin Devleti’nin başkenti olarak tanımaya 

davet ediyoruz’ çağrısında bulundu. Türkiye’den yükselen bu güçlü sese TÜMSİAD Başkanı Yaşar Doğan, ‘’Kudüs 

bizim onurumuzdur, Kudüs bizim ortak davamızdır’’ sözleriyle destek verdi. 

ABD Başkanı Trump’ın ‘’Kudüs’ü İsrail’in 

başkenti olarak tanıyoruz’’ çıkışı 

sonrası Müslüman dünya adeta ayağa 

kalktı. Türkiye’nin çağrısıyla İstanbul’da 

toplanan İslam İşbirliği Teşkilatı 

Olağanüstü Zirvesi, bu kararın tanınmayacağını 

tüm dünyaya haykırdı. 57 

üyesi bulunan teşkilatın İstanbul’daki 

toplantısına 48 ülke katıldı. Cumhurbaşkanı 

Erdoğan’ın konuşmasının damga 

vurduğu zirvenin sonuç bildirgesinde 

ise ‘’ABD Başkanı’nın Kudüs’ü işgalci 

güç İsrail’in sözde başkenti olarak tanıyan 

tek taraflı kararı en güçlü şekilde 

reddedilmiştir. Sözkonusu karar hukuken 

hükümsüz ilan edilmiştir’’ denildi. 

TÜMSİAD Başkanı Yaşar Doğan ise 

hem İİT Sonuç Bildirgesi’nin hem de 

TBMM Genel Kurulu’nda üç partinin 

aldığı ortak kararın büyük öneme sahip 

olduğunu söyledi. Doğan, ‘’Kudüs ve 

dolayısıyla Müslüman dünya üzerine 

oynanan kanlı oyuna karşı Türkiye’den 

yükselen ses tarihi bir niteliktedir. Müslümanların 

ilk kıblesi, İslam’ın üçüncü 

en kutsal mabedi olan Mescid-i Aksa’nın 

yer aldığı Kudüs’ün kutsiyetinin 

ve tarihi statüsünün muhafazası tüm 

Müslümanlar açısından hayati bir öneme 

sahiptir’’ dedi. 


DUVAR 

12 

TÜRKİYE’NİN EN BÜYÜK ENDÜSTRİYEL 

ATIK TESİSİ ANKARA’DA... 

Kentin geleceğini güvence altına alacak 

yenilikleri hayata geçirmeye devam 

eden Ankara Büyükşehir Belediyesi, 

tıbbi ve endüstriyel atıkların özel yöntemlerle 

ayrıştırılması, depolanması, 

taşınması ve imhasını da örnek bir uygulamayla 

gerçekleştiriyor. 

Sincan Çadırtepe Katı Atık Depolama 

Alanı’nda hizmet veren ve Türkiye’nin 

bu alanda en büyük tesisi olan Entegre 

Endüstriyel ve Tıbbi Atık Bertaraf Tesisi’nde, 

günde ortalama 230 ton endüstriyel 

atık, yakılarak yok ediliyor. 

Büyükşehir Belediyesi’nden ihaleyle 49 

yıllığına kiralama yöntemiyle aldığı bu 

hizmeti yürüten Invest Trading & Consulting 

(ITC), Türkiye’nin dört bir yanından 

gelen günlük ortalama 200 ton 

endüstriyel atık ile Başkent’te toplanan 

günlük ortalama 30 tonluk tıbbi atığı, 

yakarak gaza dönüştürüyor. 

ÖRNEK TESİS... 

Endüstriyel ve Tıbbi Atık Bertaraf Tesisi, 

yılda 100 bin ton ara depolama, 100 

bin ton gazlaştırma - yakma ve yılda 

200 bin ton nihai depolama kapasitesine 

sahip ünitelerinden oluşuyor. Tesiste 

ayrıca tıbbi atıklar için 300 tonluk 

bir soğuk hava deposu da bulunuyor. 

Teknolojisi ve teknik kapasitesiyle 

Türkiye’de tek olan tesiste, endüstriyel 

atıklar, gazlaştırılarak bertaraf ediliyor. 

Her biri saatte 7,5 ton endüstriyel ve 

tıbbi atık yakma kapasitesine sahip 2 

üniteden oluşan tesis, saatte 15 ton atık 

bertaraf edebilme kapasitesine sahip 

bulunuyor. Atıklar bu tesiste 1100 ile 

1500 derece arasında, gazlaştırma teknolojisiyle 

bertaraf ediliyor. 

Endüstriyel ve tıbbi atıkların yakılma 

işlemi sırasında her iki ünitede açığa 

çıkan gazdan elde edilen “syngaz” da 

elektrik enerjisine çevrilerek, tesisin 

ısıtmasında kullanılıyor. Gazlaştırma 

işlemi sonunda kalan yüzde 10 kül ise 

nihai depolama alanlarında inşa edilen 

özel membranlı lodlarda (yalıtımlı bölme) 

sağlık ve çevrenin korunmasıyla 

ilgili uluslararası standartlara uygun 

şekilde depolanıyor. 

ATIK VE GERİYE KALAN KÜL, 

ANALİZDEN GEÇİRİLİYOR 

Sincan Çadırtepe Katı Atık Depolama 

Alanı’na getirilen endüstriyel ve tıbbi 

atıklardan alınan numuneler, tesiste 

bulunan laboratuvarda analizden geçilerek; 

atığın, niteliğine, tehlike derecesine 

göre sınıflandırılıp, çevre sağlığı 

standartlarına uygun yöntemlerle yakılması 

sağlanıyor. Yanma sonucu geriye 

kalan yüzde 10’luk külden alınan numune 

de kimyasal analizden geçirilerek 

tüm gerekli işlemler tamamlanıyor.


KAPAK KONUSU 

14 

Ahmet Çakır 

Türkiye’nin geleceği; 

“Bilişim Vadisi” 

Bilişim Vadisi ; Gebze Muallimköy’le hızla 

yükseliyor, ilerliyor. Türkiye; Bilişim Vadisi 

ile bilişim ve teknolojinin gelişmesi anlamında 

tarihinin en büyük yatırımını yapıyor. 

Artık ezberler bozulacak, teknolojik anlamda 

adımlar daha sağlam atılacak ve “bir fikrim 

var” diyen herkese kapılar açılacak. Bilişim 

Vadisi’ni Bilişim Vadisi Yönetim Kurulu Başkanı 

Faruk Şekerci ile konuştuk… 

Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı 

Bilişim Vadisi Yönetim Kurulu Başkanı 

FARUK ŞEKERCİ

Bilişim Vadisi’nin kuruluş amacı 

nedir? 

Bilişim Vadisi 2011 yılında, bilgi 

teknolojileri, yazılım ve donanım 

konularında ülkemizin gelişimini 

desteklemek ve stratejik bir merkezde 

hızlandırmak amacı ile kuruldu. 

Bilişim Vadisi’nde çalışmalar şu 

an hangi aşamada? 

3,5 milyon metrekare alan üzerinde 

toplam 5 etap olarak planlanan 

Bilişim Vadisi’nin 1. etabı olan 

idari ofisler, kuluçka merkezi, veri 

merkezlerinden oluşan 48 bin metrekarelik 

bölüm tamamlandı ve 

faaliyete geçti. Kongre merkezi, digital 

oyun ve animasyon merkezi, 

prototip ürün geliştirme merkezini 

de içine alan 1. etap 2. kısım çalışmaları 

2018 yılı içerisinde tamamlanacak. 

Bölgede sistem nasıl işleyecek? 

Burada yer almak nasıl mümkün 

olacak? 

Bölgede sistem, yazılım, donanım, 

programlanma gibi faaliyet 

alanları da “yerli - milli” önceliğinde 

geliştirilebilir, katma değeri 

yüksek, yenilikçi ve rekabetçi 

olması önceliği ile birkaç farklı 

değerlendirme ekibinin yapacağı 

değerlendirme sonucu sisteme 

dahil edilecek. Buradaki kritik 

nokta; bu süreçlerin 

içinde ticari karşılığının 

olması, ithalat önleyici ve 

ülke ekonomisine değer 

katması olacak. 

Bilişim Vadisi tam anlamıyla 

hizmete girdiği zaman Türkiye’de 

neler değişecek? 

Bilişim Vadisinin tam anlamıyla 

komplex bir proje ve birden fazla 

misyonu var. Bunların içinde dijital 

dünyada olması gereken ve ülkemizi 

geleceğe hazırlayacak tüm 

detaylar düşünülüyor. Bu süreçte 

hem büyük bir sosyal sorumluluğu 

var ki bu çerçevede gençlerimize 

ve çocuklarımıza teknoloji dünyasının 

sadece kullanmaktan ibaret 

olmadığını anlatmak ve öğretmek 

hem de her gün tükettikleri ürünleri 

artık üretmelerini sağlamak. 

Bugüne kadar yüzlercesine şahit 

olduğumuz, gururla, mutlulukla 

dinlediğimiz projeleri hızla uygulamaya 

sokmak. Bilişim Vadisi’nin 

en belirgin farkı projeleri düşünce 

aşamasından alıp, kendi ayakları 

üzerinde duruncaya ve güçlü bir 

yapıya ulaşıncaya kadar, hukuki 

olarak güvence altında tutup Bilişim 

Vadisi bünyesindeki profesyonel 

ekipler ile ürün geliştirme, 

satış, insan kaynakları, girişimcilik, 

finans dahil olmak üzere tüm 

detaylarda yanında yer alarak geliştirmek. 

İstihdama etkisi ne olacak? 

Türkiye; bilginin, teknolojinin, 

yüksek teknolojik ürünlerin de kazançlı, 

yatırım yapılabilir bir alan 

olduğu fiili olarak anlatılabilir ülke 

haline gelecek. 2017 verilerine göre 

dünyanın en değerli 5 şirketi (ki bu 

şirketlerin piyasa değeri 2.7 trilyon 

dolar) bilişim ve teknoloji şirketi 

iken bizim arsa ve konut, ikinci el 

araba veya al-sat ticaretinin ötesine 

geçmemiz gerekiyor. Hem genç ve 

parlak zihinli gençlerimizin cesurca 

üretebildikleri, hem de birikimini 

döviz, altın, arsa, tarla yönünde 

kullanan yatırımcının teknolojiye 

cesurca ve cömertçe yatırım yapabildiği 

bir yapıya dönüştüreceğiz. 

Doğrudan ve dolaylı olarak bilgi 

teknolojilerinin istihdama katkısı 

çok büyük. Her bir üretici firmamız 

yukarıda belirttiğimiz çalışma 

sisteminin oluşturacağı pazar ve 

finansal konfor ile hızlı bir şekilde 

istihdamlarını artırıyor olacak. Son 

iki ay içinde sadece 2 firmamız bu 

yönde oluşan konfor alanı sonucu 

15 kişiye istihdam oluşturdu. Yine 

bu şirketlerimizin kazanç seviyesindeki 

yükselmeler harcama kalemlerine 

direk olarak yansıyacağı 

için etkileştikleri her sektör istihdama 

ihtiyaç duyacak. 

Buradaki çalışmalardan sonuç 

alınmaya başlandığında daha 

çok hangi sektörler tetiklenecek, 

onların gelişimde nasıl bir etki 

oluşacak? 

Bilişim-Bilgi sistemleri sektöründe 

yapılan her çalışma, çok net bir 


KAPAK KONUSU 

16 

şekilde her sektöre yeni bir konfor 

alanı oluşturuyor. Lojistik sektöründe 

ulaşımda, savunma sanayinde, 

çok belirgin olarak ortaya 

çıkıyor. İlginç bir şekilde dışarıdan 

bakıldığında ilgisiz görünse bile 

bilgi teknolojilerini en çok kullanan 

sektörlerden biri gıda sektörü. 

Türk sanayisinde kalifiye 

eleman açığının giderilmesinde 

nasıl bir rol oynanacak? Eğitimle 

ilgili konsept nedir? 

Sektörün gelişmesinin kalifiye 

eleman ihtiyacına olacak katkısını 

bir çığ etkisi gibi değerlendiriyoruz. 

Bir nevi “mutluluk” tanımı 

şeklinde. Beklenti ile gerçekleşen 

arasındaki farkı ne kadar aşağıya 

çekersek o kadar fayda elde etmiş 

olacağız. Yani “mutluluk1 ortaya 

çıkacak. Bu çerçevede öncelikli 

olarak beklentileri analiz ederek 

başlıyoruz. Kalifiye istihdam için 

ne gerekir sorusuna “Anlamlı kazanç, 

sürdürülebilir iş akışı ve en 

önemlisi iş yapış eğitimi -iş ahlakı” 

olarak bakıyoruz.Birlikte çalıştığımız 

tüm ekiplerle bu iş kültürü 

çerçevesinde hareket ediyoruz. 

Türkiye’nin en büyük eksikliklerinden 

bir tanesi de siber güvenlik. 

Bu alanda özel bir çalışma 

söz konusu mu? 

Siber güvenlik Bilişim Vadisi’nin 

en çok önemsediği, ajandasının ilk 

sayfasında olan konulardan biri. 

Hazırlıklarını sürdürdüğümüz bir 

siber güvenlik akademimiz olacak. 

Bu akademinin temel özelliği ise 

siber güvenlik uzmanı yetiştirmekten 

çok siber güvenlik uzmanı eğitimcisi 

yetiştirme olacak. 

Bilişim Vadisi beyin göçünün 

engellenmesine nasıl bir katkı 

sağlar? 

Beyin göçünün temel sebepleri çok 

belirgin. Kazanç, takdir edilme, 

rekabetten kaçış, konforlu çalışma 

alanları, kişisel gelişim, konforlu

yaşam başlıcaları. Bu konsepti ile 

bu konunun rahatlıkla üstesinden 

gelebileceğimizi biliyoruz. 

Cari açığımızın büyük bir bölümü 

teknolojik harcamalardan kaynaklanıyor. 

Bunu da tersine döndürmek 

mümkün mü? Mümkünse ne 

kadar sürede gerçekleştirebiliriz? 

Tabi ki; sanayi, tarım, hayvancılık 

gibi sektörlerimiz çok daha gayret 

üretmeye devam edecek. Biraz 

da esprili olarak ifademiz şu; “Bir 

whatsapp 

ürettiğimizde 

20 

milyar dolar. Sadece 3 tane güçlü 

yazılım bile cari açığımızı kapatmaya 

yetebilir. Bunun için mühendislerimizin, 

yazılım uzmanlarımızın 

psikolojik ve ekonomik bir 

konfor alanında olmaları gerektiğine 

inanıyoruz. Bilişim Vadisi konsepti 

tam olarak bu amaca hizmet 

ediyor. Bir nevi kazan kazan kurgusu 

yapıyoruz. 

Dünyanın en büyük şirketlerine 

baktığımız zaman genelde yazılım, 

teknoloji şirketleri. Türkiye 

de 2053’e, 2071’e kadar biz de 

altyapıyı Bilişim Vadisi ile oluşturup 

yeni büyük firmalarımızı 

yaratabilecek miyiz? 

Dünya üzerindeki tüm büyük firmaların 

hem yapıları, hem iş modellerini, 

hem tarihçelerini titizlikle 

inceliyoruz. Firmalarımızı da 


RÖPORTAJ 

18 

Bilişim Vadisi “yazılım” 

ve “yerli-milli” 

ifadelerinin bir arada 

hayat bulduğu yer 

olacak

“Bir fikrim var” 

diyen 7’den 70’e 

herkese kapılarımız açık 

bu çerçevede değerlendiriyoruz. 

İnancımız; 2053-2071’e varmadan 

çok daha kısa sürede dünya 

devi şirketler, yapılar ortaya çıkarabileceğimiz 

yönünde. 

Dünyada 10 yıl içinde değişen şirketler 

var. Son 60 yıla baktığımız 

zaman çeşitli sektörler ön plana 

çıkmakta. Gelecekte de yazılım, 

teknoloji şirketleri hep başlarda 

olacak diyebilir miyiz? 

2007-2017 arasında en değerli 

şirketlere baktığımızda 2007’de 

banka ve petrol şirketlerini görürken 

2017’de teknoloji şirketlerini 

görüyoruz. Üstelik ilk 5 

şirket 2007’de 1.9 trilyon dolar 

iken 2017’ye gelindiğinde tamamen 

teknoloji şirketlerini 

hem de yüzde 35 değer 

büyüme ile 2.7 trilyon 

seviyesinde görüyoruz. 

Sadece bu rakamlar bile 

geleceğe ışık tutabiliyor. 

Yerli uçak, yerli araba, savunma 

sanayindeki roketlerimiz füzelerimiz. 

Bilişim Vadisi bunlara 

yüzde 100 yerli yazılımla katkı 

verecek mi? 

Bilişim Vadisi “yazılım” ve 

“yerli-milli” ifadelerinin bir 

arada hayat bulduğu yer olacak 

diyebiliriz. 

Benim bir fikrim var diyenin sırtını 

dayayacağı bir yer midir Bilişim 

Vadisi? 

“Bir fikrim var” diyen ülkenin 

her köşesinden 7’den 70’e herkese 

kapılarımız ardına kadar 

açık, ön yargısız ve profesyonelce 

uzman ekiplerimizle her detayını 

dinlemeye talibiz. Kestirip 

atmadan ve kimseye anlamsız 

umut vermeden her türlü projeyi 

dinlemeye hazırız. 


KAPAK KONUSU 

20 

Biz çok büyük ve çok güçlü bir 

ülkeyiz. Bilişim Vadisi 

bu büyüklüğün gücü ile kuruluyor 

Bilişim Vadisi’nde sizi en çok heyecanlandıran proje ne? 

Bilişim Vadisi’nde bizi şimdiden heyecanlandıran birkaç proje var. 

Her biri bir patente konu olduğu için detay vermeyelim ama enerji, 

güvenlik ve ulaşım alanında ezber bozacak sürprizlerimiz var. 

Bilişim Vadisi’yle Türkiye’nin geleceği emin ellerde diyebilir 

miyiz? 

Biz çok büyük ve çok güçlü bir ülkeyiz. Bilişim Vadisi bu büyüklüğün 

gücü ile kuruluyor. Biz her projeyi dinlediğimizde geleceğimizin 

ne kadar emin ellerde olduğunu görüyor ve gururlanıyoruz. 

Bize düşen sadece bu gururu tüm ülkemizin duyacağı, bileceği hale 

getirmek.


KÖŞE 

22 


Hüseyin BEYAZIT 

DERİN TEKNOLOJİLER 

Yapay zeka, semantik teknolojileri ve 

algoritmaların ısıttığı yeni bir devrimle 

karşı karşıyayız. Fırsatlar çok büyük 

ama tehditler de. Gelişmiş ülkeler ve 

gelişmişliğe yakın ülkeler Cumhurbaşkanları 

ve Başbakanlarımızın himayelerinde, 

Bilim Ve Teknoloji Bakanlıklarının 

önderliğinde bu devrimi 

karşılamaya hazırlanıyorlar. 

Derin teknolojilerin (DT) yeni somut 

mühendislik çözümlerine, yeni bilimsel 

ve teknolojik gelişmelere ve buluşlara 

dayalı geliştiren teknolojilerdir. 

Güvenliğimizi, ekonomimizi, refah 

seviyemizi genelde Türkiye ekonomisi 

özelde ise Türk şirketlerinin rekabetçi 

avantajlarını, rekabetçi gücünü 

ve küresel ve bölgesel rakiplere karşı 

rekabet koşullarını inanılmaz bir hızla 

değiştireceği bir evreye tüm dünya ülkeleri 

ile beraber girmek üzereyiz. Bu 

değişim ve dönüşüm beraberinde çok 

katmanlı, çok boyutlu ve çok aktörlü 

riskler ve fırsatları da getirmektedir. 

Türkiye’nin bir an önce Cumhurbaşkanımızın 

ve Başbakanımızın himayelerinde, 

Bilgi ve Teknoloji Bakanlığımızın 

önderliğinde yeni bir 

pozisyon alması ve aldığı pozisyonları 

da güçlendirmesi elzemdir. 

Derin Teknolojiler; tüm ülkelerin tarımdan, 

savunmaya sağlıktan havacılık 

ve uzay endüstrilerinde güvenlik, 

istihbarat ve terörle mücadele alanlarına 

kadar küresel, bölgesel ve ülkesel 

bazda yeni fırsatlar, rekabetçi avantaj 

ve üstünlüğün yanında riskleri de 

beraberinde getireceklerdir. Küresel 

ve bölgesel pazarlarda yeni ihracat 

imkanları sunacak, yeni ekonomiler, 

pazarlar, sektörler oluşacaktır. Küresel 

ve bölgesel rakipler de tabi ki ülkemizde 

oluşacak yeni pazarlar ve sektörlerden 

pay almaya çalışacak. 

DT’lerin ayırt edici özellikleri: 

• Tüm endüstriler ve yaşamlarımızı 

etkileyecek çok kuvvetli ve muktedir 

gücü 

• Farklılık yaratmak 

• Dönüştürmek ve değişimi hızlandırma 

kapasitesi 

• Birçok teknolojik alanı kapsamak 

• Çok farklı sektörde ve alanlardaki 

çok özgün uygulamaları derinlemesine 

(yatay ve dikey olarak)etkilemektir. 

DT’ler kullanıldıkları tüm alanlarda 

karşılaşılan en önemli problemleri/ 

sorunları en kısa sürede, en kaliteli, 

maliyet etkin randımanlı ve en karlı 

bir tarzda çözmeyi hedeflemiştir. Örneğin; 

kanser erken tanı ve tedavide 

genomics(bir üreme hücresinde tüm 

genlere ait olan bilgileri elde etme) 

disiplinini kullanarak kanser hücrelerinin 

çoğalmasını sağlayan genlere ve 

protemlere yönelik hastaya özel ilaçlar 

ve biyolojik işaretleyiciler tasarlamak. 

Tüm bu benzeri sorun ve problemleri 

çözmeyi hedefleyen DT’ler yapay zeka 

Semantik Bilimi ve Algoritma tasarımı 

Big Data,Big Structure ve Veri 

Analitik’ine dayanarak sensor dokun-

ma duygusu ile ilglii teknolojiler(Hoptonies), 

nano teknolojiler , malzeme bilimi, 

bilgisayar mimarisi güç kaynakları 

elektriği robot teknolojilerini kullanarak 

oluşturmaktadır. 

DT’lerin gelişeceği bazı alanlar; 

• Kanser erken tanı ve tedavi cihazları, 

yöntemleri, ilaçlar, ilaç teknikleri ve genomics 

• Tarım ve hayvancılıkta hasatın ve 

ürünlerin verimliliği kaliteyi ve sağlıklı 

olmasını sağlayan yeni robotlar yeni 

ilaçlar ve veri analitiği. 

• İklim değişikliğinin olumsuz gidişatını 

önleyecek temiz enerji çözümleri 

• Sivil ve askeri insansız kara, deniz, denizaltı, 

hava ve uzay araçları 

• İnsansız silahlar (savaş uçakları, destrayer, 

denizaltı, tank vb zırhlı araçlar) 

ve robot askerler. 

• 3 boyutlu yapay gerçek görüntü sistemleri 

• Konuşma, görme ve tanıma sistemleri 

• Makine öğrenmesi 

• Sinir sistemli robotlar 

• Yeni pil/enerji saklama sistemleri 

Yukarıda değindiğimiz tüm bu alanlarda 

G-20 AB ve OECD ülkeleri 

olmak üzere Tayvan, Arjantin, Şili, 

Meksika ve Kolombiya pozisyon almak 

için stratejiler üretmiştir. 

Bu ülkeler yeni şirketlerin kurulmasını 

teşvik etmekte. Kurulu start-up şirketleri 

desteklemekte veya gelişme kaydetmiş 

mevcut şirketleri çok büyük meblağlar 

ödeyerek satın almaktadırlar. Örneğin 

2014 yılında Google “Deep Mind” 

isimli İngiliz yapay zeka şirketini (yeni 

kurulmuş) 640 milyon ABD dolarına, 

2017 yılında ABD’li Qualoomm şirketi 

Hollanda menşeli chip üreticisi NXP 

şirketini 47 milyar ABD dolarına, yine 

2017’de Japon “SoftBank” Şirketi ARM 

Holding’i 38 milyar ABD dolarına satın 

almıştır. Bu yeni rekabette üstünlüğü 

yakalamak veya devam ettirmek için 

dünyanın en büyük ilk 10 bilgisayar bilimleri 

kurumlarından 5’ini bünyesinde 

bulunduran ABD’den daha çok 47 milyon 

profesyonel teknoloji ve yazılım geliştiricisi 

bulunan Batı Avrupa ülkeleri 

(ABD’de 4,1 milyon kişi)yeni kurulan 

DT şirketlerine 2011 yılında 2,8 milyar 

dolar ,2016 yılında ise 13 milyar dolar 

yatırmıştır. Daha ötesi Batı Avrupa’ nın 

en büyük şirketlerinin 2/3’ü direkt olarak 

DT geliştirme kapasitesi olan şirketlere 

yatırım yapmıştır. 

Türkiye olarak biz de Cumhurbaşkanımız 

ve Başbakanımızın himayesinde 

ve Bilim ve Teknoloji Bakanlığı’nın 

önderliğinde ilk önce Ortak Akıl, ortak 

dil, ortak resim, ortak vizyon, 

amaç, hedefler doğrultusunda ülkesel, 

bölgesel ve küresel derin teknoloji 

stratejileri ve politikaları geliştirmelidir. 

Bu anlamda başta Orta Asya Ülkeleri, 

Avrupa, Rusya, Çin, Hindistan, 

Japonya, Güney Kore, Malezya, 

Endonezya, ABD, Kanada ve Brezilya 

‘da ortak veya bireysel Derin Teknoloji 

üsleri ve bu üslerden beslenecek 

start-up şirketleri kurma fikri safha 

safha oluşturulmalıdır. Bu bağlamda 

bu üslerin ve ilgili start-up şirketlerin 

bulundukları ülke, bölge en son küresel 

hedefleri belirlenip mevcut ülkesel 

ve bölgesel şartlara uyarlanmış Küresel 

Derin Teknoloji Politikaları hayata 

geçirilmesi elzemdir. 

Küresel şirketlerin genel müdürleri ve 

ülke siyasetçilerinin gözlemlediği gibi 

her bir şirketin hayat döngüsü olduğu 

gibi eğer şirketler dıştaki değişimin 

hızı şirketin içindeki değişimin hızını 

aşıyorsa şirketin sonu yaklaşmaktadır. 

Aynı gözlem ülke ekonomileri içinde 

geçerlidir. Tüm Türkiye bu hızımızı 

artırmakla mükelleftir. 


RÖPORTAJ 

24 

Çiğdem Kurut 

Ahmet Çakır 

“Yerli otomobil için AYD hazır”, AYD Türkiye’nin 

yükselen liderleri arasında”, “AYD istihdam 

şurasında”, “AYD’den 3 bin istihdam” ve bunlar 

gibi onlarca başlık… Her bir başlık Konya’dan 

çıkıp dünyaya yükselen bir başarının özeti. Bu 

başlıklar aynı zamanda Konya’nın sanayideki 

gelişimini, Türk ekonomisine katkısını gösteren, 

“çalışan” kaleminden kısmadan da büyünülebildiğini 

kanıtlayan, gurur veren, umutlandıran, 

heyecanlandıran, özendiren kelimeler topluluğu. 

Bu başlıkların mimarı AYD Yönetim Kurulu Başkanı 

Harun Aydın’la röportajımız aşağıda… 

BU İŞE 

VAKFEDİLDİK 

AYD’nin doğuşu nasıl oldu? 

1970’li yıllarda 6 kardeşli bir aile olarak 

Bozkır’a bağlı Akkise Kasabası’ndan göç 

ederek Konya’ya geldik. O yıllarda Avrupa’ya 

çalışmak için giden birçok kişinin 

uzun yıllar çalıştığı veya oralarda yerleşip 

kaldığı bir durumda, babam Hollanda’da 

1973-1978 yılları arasında günde 20 saat 

çalışarak biriktirdiği küçük bir sermaye 

ile açtığı 40 metrekarelik bir tornacı dükkânından 

bu günlere kadar geldik. Babam 

çiftçi, en büyük abim amcanın yanında 

kalfaydı. Başta babam, annem ve abiler 

için çileli, sıkıntılı, zor yıllardı. 1997 

yılında kardeşim Halil Aydın ile birlikte 

bayrağı babam ve abilerden devraldıktan 

sonra yaptığımız değişimler, reformlar ve 

ihracat odaklı çalışmalar ile hızlı adımlar 

atmaya başladık. İlk ihracatımızı da o yıl 

Kanada’ya yapmıştık. 

“Aydınlar” dendiği zaman akıllara 

gelen algı da bu son 10 yıllık 

süreçte mi oluştu? 

Evet, özellikle son 10 yılda uyguladığımız 

üretim modeli, tesisleşme, sürekli 

yatırımlar ve ardından gelen istihdam 

artışları, ihracat şampiyonlukları, vergi 

AYD YÖNETİM KURULU BAŞKANI 

HARUN AYDIN

ekortmenlikleri, dünya çapında elde 

ettiğimiz başarılar, ödüller. Son birkaç 

yılda Türkiye otomotiv endüstrisinde en 

büyük ilk 30 firma içinde yer almamız. 

Yine her hattı ile kurumsallaşan şirketimiz, 

özelliklede 150 civarındaki mühendis 

kadromuzla Konya’nın ilk AR- 

GE merkezi olmamız, Konya’daki pek 

çok firmaya bu konularda öncü ve örnek 

olmamız, ardından her türlü destekte ve 

yardımda da bulunmamız bu algının 

oluşmasında etkili oldu. 

AYD hep En’lerle ifade ediliyor. 

Bu En’ler nasıl bir vizyonla 

sağlandı? 

Anadolu insanının aslında her zaman, 

her kulvarda, her branşta, en iddialı, en 

çalışkan ve en başarılı olması gerekir. 

Tarih ve ecdat misyonumuz bu değil mi 

zaten. Vizyonumuz bu bakış açısından 

ve ruhtan geliyor. Biz laf üretmek, dedikodu 

yapmak, hasetlik ve çamur atmak 

yerine, bu misyona layık olmak için 

işimizi en iyi şekilde yapmaya çalıştık. 

İşte bunun sonucudur En olmak. 

Direksiyon ve süspansiyon parçalarında 

Dünyanın en büyük entegre üretim 

kampüsüne sahibiz. Yeryüzünde yürüyen 

neredeyse tüm araçlara bu parçaları 

üretebiliyoruz. Dünyada OEM kalitesinde 

aylık 3 milyon adet ürünü en kısa 

sürede ve en hızlı biz üretiyoruz. Binek 

ve ticari araç gruplarında 30 binden fazla 

çeşit ile dünyanın en geniş ürün yelpazesine 

sahibiz. Sektöründe en büyük 

alüminyum ve çelik sıcak şekillendirme 

fabrikasına sahibiz. Tam otomatik robot 

hatlarımızla sac salıncak üretiminde 

sektörün yine en büyüğüyüz. Yüzlerce 

CNC tezgâhları ile yine en büyük talaşlı 

imalat hatlarına sahibiz. Bunun 

gibi daha pek çok En’lere sahibiz. Bütün 

bu En’ler dünya çapında bize rekabette 

büyük bir avantaj sağladı ve fark 

yarattı. Bu enlerin hepsi ülkemiz için 

de çok hassas stratejik bir öneme de haizdir. 

Vizyonumuz; büyüklüğümüzle, 

çeşidimizle, kalitemizle, kapasitemiz 

ve hizmetimizle, entegre tesislerimizle 

dünyanın otomotiv yedek parça OEM, 

OES ve after market ön düzenlerinin 

üretiminde hep bir numaralı süspansiyon 

tedarikçisi olmaktı. Değerlerimiz 

KOLAY OLMADI; 

DÜNYANIN YARISINA İHRACAT 

YAPMAK İSTİHDAM VE İHRACAT 

ŞAMPİYONU OLMAK. 

VERGİ REKORTMENİ OLMAK. 

25 BİN AYRI KALEMDE OTOMOBİL 

YEDEK PARÇASI ÜRETMEK. 

YILDA 35 MİLYON ADET ÜRÜNÜ VAR 

EDİP DÜNYA PİYASASINA SUNMAK. 

%100 YERLİ VE %100 MİLLİ 

OLMAK. 

doğrultusunda bundan asla taviz vermedik. 

İhracatta da hep en önlerdesiniz. 

Bu politikayı nasıl yürüttünüz? 

Bu politikayı 1996 yılından sonra 

kendimize en önemli hedef seçtik. 

Avrupa’ya ve dev otomotiv firmalarına 

ihracat yapmanın en önemli 

gerekliliği ve olmazsa olmaz şartı, o 

yıllarda fazla bilinmeyen kalite sistemleri 

ve yönetimleri idi. Bunları 

yerine getirmek için çok emek ve 

para harcayarak Avrupa’ya ihracat 

için bu ön şartları yerine getirdik. O 

yıllar için bu olağan üstü bir vizyon 

ve ufuktu. Fuarlarda ve yurt dışındaki 

hedef firmalara kendimizi 


RÖPORTAJ 

26 

tanıttık, anlattık. Bazen baştan savdılar, 

bazen de kibarca kovdular ama yılmadık, 

bıkmadık hep uğraştık. Aynı zamanda 

fabrikada da çok büyük atılımlar 

değişimler ve yenilikler de gerçekleştirdik. 

Hem dışarıda hem de içeride vizyoner 

bakışla çok çalıştık. İkisi bir araya 

gelince artık istenen, talep edilen 

marka olduk. Oluşan bu iş ortaklarımızla 

birlikte AYD 

markasını hedef ülkelerde 

etkin, saygın, tercih 

edilen ve aranan yedek 

parça markası 

haline getirmek, ihracat 

politikamızın 

temelini oluşturdu. 

Bugün, 40 yıllık 

geçmişimizle uzun 

yıllardır ürünlerimizi 

yurtdışında farklı coğrafyalarda 

50’den fazla 

ülkeye ihraç ederek tüketicilerle 

de buluşturmayı başardık. 

Düzenli ihracat yapılan 50 ülke arasında 

başta İngiltere, Almanya, Fransa, 

Amerika, Kanada, Brezilya, Arjantin, 

Meksika, Belçika, Rusya yer alıyor. 

AYD, ürün yelpazesinde bulunan ve 

ihraç pazarlarında geniş kabul gören 

standart ürünlerinin haricinde, ihracat 

pazarlarına özel, yerel ürün geliştirme 

vizyonunu da korumaya çalışıyor ve bu 

özelliğiyle de diğer üreticilerden ayrışıyor. 

İhracatta her daim sürekli büyüme 

ARTIK ÇOK KOLAY 

MİLLİ OTOMOBİL ÜRETECEK OLAN ÜLKEMİZİN 

KENDİ ÜLKESİNDE ARADIĞI YEDEK PARÇAYI BULMASI 

İLAVE YENİ YAPILACAK FABRİKALARLA DAHA FAZLA İSTİH- 

DAM DAHA FAZLA ÜRETİM DAHA FAZLA İHRACAT, DÜNYA İLE 

FAZLASIYLA REKABET EDECEK DEV TESİSLERİN BULUNMASI. 

25 BİN ÇEŞİDİ 35 BİNLERE ÇIKARMASI. 

35 MİLYON ADET ÜRETİMİ 55 MİLYONLARA YÜKSELTMESİ. 

BU YÜZ YILDA OLDUĞU GİBİ GELECEK YÜZ YILLARDA 

DA “EN”LERİN ARASINDA OLMASI… 

hedefi ile yola çıktık. Çok yakında 

pazara yakınlığı arttırmak adına farklı 

coğrafyalarda yurt dışı ofisleri ve depoları 

hayata geçirme çalışmalarına başladık. 

Hep istihdam diyorsunuz. İstihdam 

sizin için neden bu kadar 

önemli? 

Benim düşüncem ve şirket politikamız 

şu idi; olabildiğince her şeyi kendi 

tesislerimizde üretmek, kaliteyi en 

başından ve her aşamasında kontrol 

etmek. Rakiplerimizden hem 

daha hızlı hem de daha esnek 

olmaktı. En önemlisi de 

milli ve manevi bir duruş 

ile başta Çin ve Uzak 

Doğu gibi ülkelerden 

ithalat yapmamaktı. 

Bunun için de son 

on yılda sektöründe 

dünyanın en büyüğü 

olacak 100 bin metre 

kareden oluşan çok 

sayıda tesis ve fabrika 

yatırımları yaptık. Başta 

Çin Devleti’ne ve Çin işçilerine 

katkı veren değil, kendi 

devletimize ve binlerce Türk 

işçisine istihdam sağlayan bir model 

oluşturduk. Biz de daha az parça üretir, 

geriye kalanı konteyner konteyner ithalat 

yapar, çok daha az işçi ile daha fazla 

kar elde ederdik. Biz bu kolaycı politikayı 

seçmedik. Daha zor olanı, daha

fazla üretmeyi ve daha fazla istihdamı 

tercih ettik. Milli ve yerli olmak işte budur. 

Dolayısıyla başta Çin Devleti’nin 

zenginleşmesinde ve işsizlik rakamlarının 

azalmasında rol alan değil, kendi 

devletimize ve istihdam rakamlarının 

artışında yer aldık. Yine oransal olarak 

belki de Türkiye’nin en yüksek net ihracat 

rakamlarını gerçekleştirerek cari 

açığın düşürülmesinde örnek bir model 

teşkil ediyoruz. Bundan dolayı her 

yerden çok fazla dua alıyoruz. İlave bir 

kişiye iş ve aş sağlamaya vesile olmak, 

devletin üstünden yükleri alarak yardımcı 

olmak manevi olarak bizim için 

en değerli hazinedir. 

3 bin istihdam hedefliyorsunuz. 

Burada kıstaslarınız neler? 

Şu an 2 bin 500 kişiye yakın çalışanımız 

var. Yaptığımız yeni makine ve 

pres yatırımları ile 2018 yılı ortasından, 

itibaren faaliyete geçecek 6 fabrikamıza 

ilave 4 yeni fabrika ile çalışan sayımız 

3 bin üzerine çıkacak. Konya şehir merkezi, 

hatta 100-150 km dışındaki ilçe ve 

köylere kadar bizim kendi servislerimiz 

gidiyor. Özellikle ilçe ve kasabalardan 

çok büyük talep var. Kıstas olarak çalışmaya 

uygun, sağlık şartları uygun olan 

vasıflı vasıfsız herkesi değerlendiriyoruz. 

Belirli eğitimlerden geçirdikten 

sonra işe kabul ediliyor. 

İstihdam dışında en büyük hedefiniz 

nedir? 

Türkiye’nin büyümesi kalkınması, şehrimizin 

de büyümesi kalkınması için 

ihracatın artması gerekiyor. Devletimizin 

de koyduğu 500 milyar dolarlık 

bir hedef var. Eğer Almanya, Japonya, 

Amerika İngiltere ve Fransa gibi büyük, 

güçlü, kalkınmış devlet olacaksak; bunun 

en önemli yolu ihracatı artırmaktan 

İŞE BAŞLARKEN HİÇBİR ŞEY 

KOLAY OLMADI. ÇOK ÇALIŞTIK 

ÇOK ÜRETTİK VE BAŞARDIK. 

…VE ARTIK ÜLKEMİZ İÇİN, 

MİLLETİMİZ İÇİN, OTOMOTİV 

YEDEK PARÇA ÜRETİMİNDE 

DÜNYADA SÖZ SAHİBİ OLMAK 

ÇOK KOLAY VE 

BİZ BUNA BUGÜNDEN 

HAZIRIZ… 

geçiyor. Dolayısıyla bizim de 2023’te 

koyduğumuz hedef 100 milyon dolar 

yatırım, toplam 10 bin çalışan ve 500 

milyon dolar ihracat. Bunun için çalışmalarımızı 

yapıyoruz. Şu an kendi 

sektörümüz olan otomotiv sektöründe 

daha farklı parça üretecek yeni fabrikalar 

yapımına geçtik. İnşallah 2023’teki 

en büyük hedefimiz 500 milyon dolar 

hedefini yakalamak. 

Son olarak ne söylemek istersiniz? 

Türkiye Otomotiv Sanayisinde En Büyük 

30 firma içinde her şeyi ile yerli ve 

milli tek firmayız. Konya’nın Şampiyonlar 

Lig’inde oynayan tek markası ve 

işletmesiyiz. 

Son sözümüz de; 

“DEVLETİNİ MİLLETİNİ VE 

VATANINI EN ÇOK SEVEN, İŞİ- 

Nİ EN İYİ YAPANDIR.” 


HABER 

28 

1 TRİLYON DOLARI YÖNETEN DÜNYANIN EN 

BÜYÜK FONLARI TÜRKİYE’DE BULUŞTU 

Globalturk Capital tarafından, EMPEA iş birliğinde 

bu sene 3’üncüsü gerçekleştirilen 

“Türkiye ve Çevresindeki Özel Sermaye Fonları 

Yatırımları” etkinliğinde, Cumhurbaşkanı 

Recep Tayyip Erdoğan’ın yatırımcılara 

mesajı damga vurdu. 65 yıl sonra ilk kez 

cumhurbaşkanı seviyesinde gerçekleştirilen 

Yunanistan ziyareti sebebiyle etkinliğe 

katılamayan Cumhurbaşkanı Recep Tayyip 

Erdoğan, gönderdiği yazılı mesajda, Türkiye’nin 

son yıllarda karşı karşıya geldiği türlü 

engellemeler ve sıkıntılara rağmen, içine 

kapanmayıp aksine dünyaya daha da açıldığını 

vurguladı. Erdoğan, etkinliğe katılan 

yatırımcılara, “Yurtdışındaki bütün olumsuz 

propagandalara rağmen, sizlerin bugün 

burada olmasını önemli görüyoruz. Bu tavrınızla, 

reel ekonominin söylentiler ve dedikodulara 

değil, gerçeklere ve fırsatlara itibar 

ettiğinin göstermiş oldunuz.” diye seslendi. 

Erdoğan yazılı olarak gönderdiği 

mesajında şunları kaydetti: 

“Türkiye’nin dünyaya açılma yönlü hareketini 

ülkemizin her köşesinde görmek 

mümkündür. Kuluçka merkezleri, araştırma 

merkezleri, sayıları hızla artan girişim 

sermayesi fonları ile devletimizin bunları 

destekleyen hibe, teşvik ve yardım mekanizmaları, 

girişimciliğe verdiğimiz önemi 

gösteriyor. Diğer tarafta gittikçe artan 

sayıda şirketimiz yabancılarla ortaklıklar 

kuruyor. Yine çok sayıda yabancı şirket 

ülkemizde faaliyete geçiyor veya faaliyet 

alanlarını genişletiyor. 

“Yatırımların dış pazarlara entegrasyonu 

için maliyetleri düşürdük” 

Özel sermaye ve girişim sermayesi yatırım 

fonlarının ekonomide sağladığı 

katkılara çok önem veriyoruz. Klasik 

yatırımlardan farklı olarak fon yatırımlarının 

güçlü büyüme iştahlarının, bizim 

büyüme hedeflerimizle üst üste geldiğini, 

bunun da tüm taraflar için verimli ve 

kârlı sonuçlar doğurabileceğini biliyoruz.Bu 

kapsamda yatırımcılara, yakında 

faaliyetlerini başlatacak olan Varlık 

Fonunun yanında daha pek çok imkân 

sunuyoruz Şirket kurulumu süreçlerini 

basitleştirerek yatırım yapmayı kolaylaştırıyor, 

yatırımlarla ilgili hukuki ve idari 

süreçleri de hızlandırıyoruz. Yatırımların 

iç pazar yanında dış pazarlara da entegrasyonunu 

kolaylaştıracak şekilde dış 

ticaret maliyetlerini düşürüyoruz.”

“Ekonomik kalkınma terörün en etkili 

ilaçlarından biri” 

Mesajında, etkinliğe katılan yatırımcılara 

“Yurtdışındaki bütün olumsuz 

propagandalara rağmen, sizlerin bugün 

burada olmasını önemli görüyoruz. Bu 

tavrınızla, reel ekonominin söylentiler 

ve dedikodulara değil, gerçeklere ve 

fırsatlara itibar ettiğinin göstermiş oldunuz.” 

diyerek teşekkür eden Erdoğan, 

mesajını su sözlerle sonlandırdı: 

“Ekonomik kalkınmayı, bugün dünyanın 

karşısındaki en büyük bela olan 

terörün en etkili ilaçlarından biri olarak 

kabul ediyoruz. Gerek Amerika’da sizlerden 

de katılımcılarla gerçekleştirdiğimiz 

toplantıların, gerekse ülkemizde 

faaliyet gösteren yatırımcılarla sürdürdüğümüz 

yapıcı diyalogların, olumlu 

sonuçlar verdiğini görüyoruz. Bu etkinliğinizin 

tüm taraflar için hayırlı 

sonuçlar doğurmasını diliyorum. Her 

ne kadar şu anda yanınızda olamasam 

da devletimizin her konuda sizi desteklediğini 

ve destekleyeceğini belirtmek 

istiyorum. “ 

Türk yatırımcılarla ilişki tazelediler 

Türkiye’den ve dünyadan 200’ün üzerinde 

özel sermaye fonu temsilcisi, Türk 

şirketlerinin ve yabancı özel sermaye 

fonlarının girişim partneri olarak faaliyet 

gösteren Globalturk Capital tarafından, 

dünyanın en büyük yükselen pazarlar 

özel sermaye oluşumu EMPEA iş 

birliğinde dün gerçekleştirilen “Türkiye 

ve Çevresindeki Özel Sermaye Fonları 

Yatırımları” etkinliğinde buluştu. Cumhurbaşkanı 

Recep Tayyip Erdoğan’ın 

yakın zamanda gerçekleştirdiği ABD 

ziyaretinde bir araya geldiği 1 trilyon 

doların üzerinde fonu yöneten özel 

sermaye fonu temsilcileri, Türkiye yatırımlarını 

değerlendirmek üzere ilişki 

tazeledi. 

Üst düzey yöneticiler geçidi 

Globalturk Capital Kurucu ve Yönetici 

Ortağı Barış Öney, EMPEA’nın Eski 

Başkanı Yönetim Kurulu Üyesi ve Sözcüsü, 

aynı zamanda 25 yılı aşkındır 

faaliyet gösteren Global Environment 

Fund’ın da eş kurucusu Jeffrey Leonard, 

Vodafone Türkiye CEO’su Colman Deegan, 

EBDR Sermayeler Yönetici Direktörü 

Hasan El Khatib gibi alanında 

uzman 30 üst düzey yatırımcının panelist 

ve konuşmacı olarak, 200’ün üzerinde 

yatırımcı temsilcisinin de dinleyici 

olarak katıldığı etkinlikte; Türkiye ekonomisi, 

giderek artan yabancı yatırımcı 

ilgisi ve özel sermaye fonlarındaki hareketlilik 

masaya yatırıldı. 

Etkinliğin açılışında konuşan Globalturk 

Capital Kurucu ve Yönetici Ortağı 

Barış Öney, Globalturk Capital tarafından 

EMPEA iş birliğinde gerçekleştirilen 

etkinliğin, yükselen pazarlara 

yatırım yapan özel sermaye fonlarını 

bir araya getiren en önemli platformlardan 

biri olduğunu vurgulayarak, bu 

yıl 3’üncüsü düzenlenen etkinliğe yurt 

dışından ve Türkiye’den 200’ün üzerinde 

özel sermaye fonu temsilcisini 

ağırlamaktan mutluluk duyduklarını 

söyledi. Bu etkinliğe katılan uluslararası 

fon sahiplerinin bugüne kadar Türkiye’ye 

30 milyar doların üzerinde kaynak 

sağladığını belirterek, “Globalturk 

Capital’in yaptığı araştırmaya göre, 

Türkiye’de son 10 yılda gerçekleşen 

yabancı doğrudan yatırım işlemlerinin 

%65’i, özel sermaye fonları tarafından 

doğrudan ya da onların yönetimlerinde 

olduğu yabancı şirketler tarafından yapılıyor.”dedi. 


HABER 

30 

Dünyada ilk kez Türkiye’de temsilci 

atadı 

Konuşmasında 100’ün üzerinde ülkede 

1 trilyon doların üzerinde varlığı yöneten 

özel sermaye fonları birliği EM- 

PEA’nın dünyada ilk kez Türkiye’de bir 

ülke temsilcisi atadığını belirten Öney, 

“Kendileriyle sürdürdüğümüz yakın temaslar 

sonucu birlikte iş birliği yürütme 

noktasında karşılıklı bir çaba sarf 

ettik. Yürüttüğümüz başarılı çalışmalar 

sonucunda, bizim Türkiye temsilcisi 

olmamızı arzu ettiler ve bu ünvanı 

verdiler. Bu ünvanı almış olmakla hem 

kendi açımdan hem de Türkiye açısından 

onur duyuyorum. Böylesi güçlü bir 

kurumun dünyada ilk kez Türkiye’de 

temsilcilik vermesini, Türkiye’nin 

yükselen pazarlardaki öneminin vurgulanması 

açısından son derece değerli 

buluyorum. Bu Türkiye’ye yeni fonların 

gelmesinin de önünü açabilecek bir 

gelişme” dedi. 

EMPEA ve Globalturk Capital işbirliği 

Öney, sözlerini şöyle sürdürdü: “Geçtiğimiz 

1 yıl içinde EMPEA ve Globalturk 

Capital iş birliği, özel sermaye 

fonlarının Cumhurbaşkanımız ile hem 

New York, hem Washington DC’de özel 

olarak bir araya gelmelerini, hem de 

Başbakan Yardımcısı, Bakanlarımız ve 

ISPAT yöneticileri ile görüşme yapmalarını 

sağladı. Ayrıca her yıl Mayıs ayında 

Washington DC’de yapılan EMPEA’nın 

yıllık toplantılarında 4 yıldan sonra ilk 

kez Türkiye oturumu yapılabilmiştir.” 

“Türkiye için kilometre taşı” 

Konuşmasında özel sermaye fonlarının 

yatırım yöntemleri hakkında bilgi veren 

Öney, şu bilgileri paylaştı: 

“Özel sermaye fonu yöneticileri fon sahiplerinden 

genelde 10 yıl için fon toplayıp 

bu fonları şirketlere 5 ile 8 yıllığına 

yatırırlar. Onların yönetim kurullarına 

girerler. Şirketleri hızla büyütmeye çalışıp 

daha sonra hisselerini satıp çıkmayı 

hedeflerler. Yaptıkları yatırımlardan ne 

kadar kar edip çıkabilirlerse bir sonraki 

seferde fon sahiplerinden daha fazla fon 

toplayabilirler. Yatırımlardan karlı bir şekilde 

çıkabilmeleri yatırım yapmalarından 

daha önemli bir konudur. Çıkarken 

hisselerini bir başka şirkete, fona ya da 

şirketin mevcut ortaklarına satabilir, ya 

da halka açarak çıkabilirler. Bu yıl ilke 

kez 3 adet halka arz yoluyla çıkış yaşanması, 

Türkiye açısından bir kilometre taşı 

olmuştur. Önümüzdeki yıl Türkiye için 

yeni özel sermaye fonu kaynaklarının 

Türkiye’ye akabilmesinin önünü açan 

çok önemli bir gelişmedir.” 

“Küresel özel sermaye endüstrisinde 

Türkiye önemli bir rol oynuyor” 

EMPEA olarak Türkiye’deki başarılarının 

en önemli nedenlerinden birini Globalturk 

ile geliştirilen iş birliği modeli 

olarak gösteren EMPEA’nın Eski Başkanı 

Yönetim Kurulu Üyesi ve Sözcüsü 

Jeffrey Leonard, özel sermaye açısından 

Türkiye’ye yönelik bakış açılarının 

uzun soluklu olduğunu söyledi. Küresel 

özel sermaye endüstrisinde Türkiye’nin 

önemli bir rol oynadığının altını çizen 

Jeffrey Leonard, şunları söyledi: “Türkiye 

gibi gelişen pazarlar için yatırımcıların 

hassasiyetleri bulunsa da bu ekonomiler 

yüzümüzü kara çıkarmıyor. 2012 

yılında Türkiye yatırımlar açısından en 

verimli zamanını yaşamıştı. O dönemde 

Hindistan daha aşağıdaydı. Şimdi ise 

yatırımcıların gözdesi Hindistan. Bu durum 

Türkiye için bir fırsat aslında. Zira 

yeniden yukarı çıkması için bir şans. 

Pazarda böyle dalgalanmalar oluyor. Bu 

durumdan kaygı duymamak lazım.” 

“Türkiye özel sermaye açısından büyük 

bir pazar” 

Etkinlikte konuşma yapan EBDR Sermayeler 

Yönetici Direktörü Hasan El 

Khatib, EBDR olarak Rusya, Polonya, 

Moğolistan, Mısır ve Türkiye’nin de 

içinde bulunduğu 38 ülkelik bir bölgede 

enerji, kamu, altyapı sektörlerine yatırım 

yaptıklarını vurguladı. Türkiye’de 

de önemli bir portföylerinin bulunduğunun 

altını çizen Hasan El Khatib, 

“Operasyonlarımız arasında Türkiye 

en geniş yeri kapsıyor. Türkiye özel sermaye 

açısından Polonya ile birlikte en 

büyük pazar. Türkiye’de şu an yaşanan 

kur dengesizliğine karşın özel sermaye 

fonları üzerine düşen görevi yapıyor ve 

Türkiye’nin sağlam ekonomisine güvenerek 

çalışmaya devam ediyor. Biz de 

EBDR olarak yatırımlarımıza devam 

ediyoruz.“ dedi. 

“Türkiye Telekom pazarı için büyük 

fırsat” 

Türkiye’nin diğer telekom pazarlarından 

farklı olarak sürekli fırsatlar sağlayan, 

büyümenin yaşandığı bir pazar olduğunu 

kaydeden Vodafone Türkiye CEO’su 

Colman Deegan, bunun en önemli nedeni 

olarak da genç ve teknoloji meraklı 

nüfusu gösterdi. Özel sermaye yatırımlarına 

bakıldığında, telekom şirketlerine 

çok fazla yatırım yapılmadığına değinen 

Deegan, “Oysa Internet Türkiye’de diğer 

ülkelere göre çok daha yoğun bir şekilde 

kullanılıyor. Bu durum OTT, bulut bazlı 

servisler için bize alan açıyor. Dolayısıyla 

bu konularda yapılacak daha çok 

yatırım var. Bu alanlarda yatırımcılarla 

daha yakın çalışmamız gerektiğine inanıyorum.” 

dedi.


RÖPORTAJ 

32 


Makine mühendisleri kuşkusuz ki sanayinin 

olmazsa olmazları. Mühendislerin 

sanayi ve teknolojideki önemini Konya 

Makine Mühendisleri Odası Başkanı Aziz 

Hakan Altun’la konuştuk… 

Hayatın her alanında 

makine mühendisi var 

Makine Mühendisleri Odası sanayiler 

açısından nasıl bir önem taşıyor? 

Vatandaşlara ve kurumlara yapmış olduğumuz 

hizmetler var. Bunlar bilirkişilik 

ve denetim üzerine yapılan hizmetler. 

Asansör denetimleri, yakın bir zamana 

kadar da LPG denetimleri vardı. Bunun 

gibi periyodik kontroller yapıyoruz. Makine 

Mühendisleri Odası piyasaya kalite 

getiriyor. Belli bir kalitede tutuyor ve 

piyasayı fiyat olarak düzenliyor. Mesela 

biz asansör kontrol işine girmeden önce 

Türkiye’de bir asansör kontrolü 600, 700 

lira civarındayken, bizim girmemizle beraber 

120 lira gibi bir rakama indi. Kalite 

bakımından ele alındığında ise özellikle 

periyodik kontrollerde merdiven altı diye 

tabir ettiğimiz firmalarca yeterli kontroller 

yapılmadan belge verilmesi söz konusu 

olabiliyordu. Çalışanlarımızla, teknik 

görevlilerimizle tüm kontrol ve denetimlerimizi 

büyük bir titizlikle gerçekleştiriyoruz. 

Bu yüzden de kurumsal firmalar 

bizi tercih ediyor. Biz eksiklerini söyleyelim, 

raporumuzu sunalım ve sorumluluğumuzu 

tam olarak yerine getirelim 

anlayışındayız. 

Bu denetimlerde çok ayrıntıya giriyorsunuz. 

Bunun sebebi nedir? 

Mesela şu örneği çok veririz. Asansörün 

içindeki ayna bizim güzelliğimizi, yakışıklılığımızı 

göstermek için kullanılmaz. 

Asansörün kata geldiğini belli etmek için 

kullanılır. Kendinizi görün ve asansörün 

o kata geldiğini anlayın diye konulmuştur. 

Bazen o ayna kırık, çatlaktır diye 

KONYA MAKİNE 

MÜHENDİSLERİ ODASI BAŞKANI 

AZİZ HAKAN ALTUN

aporlarız. Aynayı bile yazmışsınız derler. 

Ama işte amacı bu. Beş, altı kişinin 

birden bindiği asansörde çatlak ayna da 

olmamalı. Bu raporlardan vatandaş rahatsız 

oluyor ama düşündüğünüz zaman 

da 50 liralık bir ayna için belki büyük bir 

kazayı önlüyorsunuz. Odanın görevi işini 

tam yapmaktır. Türkiye’deki en büyük 

sıkıntılardan birisi piyasalardaki denetim. 

Denetimin çok iyi yapılması lazım. 

Biz en çok ilk denetimde zorlanırız. İlk 

kontrolünü yaptığımız asansörde ya da 

periyodik denetimine başladığımız alanlarda 

büyük eksiklikler çıkar. Ama 2, 3 

kontrolden sonra sıkıntılar azalır. Kendileri 

de rahatlar, biz de rahatlarız. İlk seferde 

yarım günümüzü alan iş daha sonraki 

aşamalarda 1 saaten aza bile düşer. 

Geniş bir alanda hizmet veriyorsunuz. 

Oda olarak mesleki gruplarımız var. Mesela 

SMM dediğimiz serbest müşavirlik 

mühendislik hizmeti yapan firmalarımız 

mevcut. Geniş bir yelpazeye sahip. 

SMM’li üyelerimiz kalorifer, doğal gaz, 

iklimlendirme, sıhhi tesisat gibi ve araç 

imal tadil montaj işleri yapan firmalarımız 

var. Bizden yetki belgesi alırlar. Bu 

üyelerimiz odamız altında meslek örgütü 

altında toplanıyorlar. Biz de belli standartlar 

çerçevesinde bunları koruyoruz. 

İcra makamı olmasak da Devlet ve hükümet 

yetkilileri bu meslek gruplarına 

yönelik bir standart değiştireceği zaman 

çalışanların, ülkenin, vatandaşın çıkarına 

değilse ya da ileride sıkıntı çıkaracak bir 

durum varsa sebepleriyle beraber gerekli 

uyarıları yapıyoruz. 

Sanayide çalışan mühendislerimiz var. 

Makine mühendisliğinin çalışma alanı 

çok geniş. Aynı zamanda akademisyenim. 

Öğrencilerime de hep söylerim; hayatın 

her alanında biz varız. Havanın değişmesi, 

iklim koşulları bile bizi ilgilendiriyor. 

Soğuk hava depolarından binalara, fırınlara 

kadar ısıtma soğutma yapıyorsunuz. 

Bunların tümü bizim tasarımımıza göre 

yapılıyor. En basiti bu. Mekanik tesisat 

diyorsunuz; sıcak su, pis su tesisatı, kalorifer 

tesisatlarını, iklimlendirme tesisatını 

biz yapıyoruz. Otomobil üretimindeki tüm 

yedek parçaları, bahçelerdeki sulama tesislerinde 

boru çaplarını hesaplamak bile 

bizlere ait. Düşünün doğal gazı Rusya’daki 

depodan alıp evinize gelinceye kadarki 

aşamada tüm boru çapları hesaplamaları, 

kullanılan vanalar, pompalar, redüktörler 

gibi tüm ayrıntıların hesaplaması yine bize 

ait. Yani hayatın her alanında makine mühendisi 

vardır. Makine mühendisliğinin 

teknolojiyle uyumunu sağlamak zorundasınız. 

Ve diğer mühendisliklerle disiplinler 

arası iç içe bu kadar çalışan başka hiçbir 

mühendislik dalı yoktur. Bir kalorifer tesisatında 

bile inşaat mühendisleri, mimarlarla 

beraber çalışıyoruz. Her alanda başka 

disiplinlerle çalışmak zorundasınız. 

Sanayideki gelişme makine mühendisleriyle 

mi sağlanıyor? 

1800’lü yıllarda İngiltere sanayi devrimi 

ile başlayan gelişmişlik ve teknolojik artırımda 

makine mühendisleri büyük önem 

taşımıştır. Makineleşmedeki tasarımlar, 

kullanılan ürünlerin daha verimli daha 

ekonomik ve ergonomik olması yolundaki 

tasarımlar, imalatlar, makine tasarımları 

geçmiş yüzyıllardan bu yana hala devam 

ediyor. Günümüze geldiğimiz zaman da 

artık dünün bugünden çok farklı olduğunu 

görüyoruz. Bugün hep söylediğimiz bir 

şey var; yazılım mühendisliği, elektronik 

mühendisliği diyoruz, otomotik kontrol 

diyoruz, mekatronik diyoruz. Endüstri 

4 diyoruz. Nesnelerin birbiriyle iletişimi, 

bağlantısı, inovasyon dilimizden düşmüyor. 

Her şeyde kesinlikle bir makine mühendisi 

olmak zorunda. İnsanı bir makine 

olarak düşünürsek; iskelet ve kas sistemi 

makine mühendisine aittir. Bu olmadan 

diğerleri olmaz. Beyin dediğimiz yazılımcılara, 

sinir sistemi elektronikçi, elektrikçilere 

aittir diyebiliriz. Mesela makinenin 

tasarımını biz yapıyor ve imalatını 

gerçekleştirebiliyoruz. Ama hareketleri 


RÖPORTAJ 

34 

ve kontrollerinde diğer mühendislik dalları 

ile çalışıyoruz. Bunun en bariz örneğini 

trende görüyoruz. Mesela ilk yapılan 

trenler kara tren dediğimiz buhar gücü ile 

çalışan trenlerdi. Bu trenlerde tamamen 

makine mühendisleriyle ilişkili bir durumdu. 

Bir buhar makinesi vardı; kömürü atıyorsunuz, 

kömürden aldığınız ısı enerjisini 

akışkana aktarak belli bir buhar gücüne 

çıkarıyorsunuz, buhar gücünden mekanik 

enerjiye dönüştürerek tekerleğe aktarıyorsunuz. 

Kömürden elde ettiğiniz enerjinin 

tekerlere olan aktarımına kadarki hesaplama 

bize aitti. Trenin tasarımı da bize aitti. 

Hemen hemen başka hiçbir mühendislik 

dalı yoktu. Ama teknolojinin gelişimiyle 

elektrikli trenler çıkmaya başladı. Yavaş 

yavaş bizlere, yine mekanik aksam üzerine 

elektrik mühendisleri dahil olmaya başladı. 

Daha sonra yüksek hızlı, teknolojik 

trenler ortaya çıktı. Yazılımla müdahaleler 

yapılmaya başladı. Elektronik mühendisleri, 

bilgisayar mühendisleri devreye girdi. 

Ama mekanik aksam hala makine mühendislerinde. 

Teknoloji nereye kadar giderse 

gitsin; her zaman makine mühendisliğine 

ihtiyaç duyulacaktır ve geliştiren de hep 

makine mühendisi olacaktır. Diğer mühendislik 

dalları bizim üzerimize kurgular yapacaktır. 

Daha çabuk, daha kontrollü nasıl 

yaparız diye, kontrol mühendisleri devreye 

girecek. Keza kontrol mühendisliğinde 

de yine makine mühendisleri vardır. Makine 

mühendisliğinin alanlarından birisi 

de kontrol mühendisliğidir. Mekatronik 

mühendisliği ortaya çıkmıştır. Bu da biraz 

mekanik, biraz yazılım, biraz da elektronik 

dahil olduğu bir alandır. Bunun üçünü birleştirerek 

makinelerin iletişimini sağlar. 

Türkiye’de makine mühendisliğine verilen 

değer hangi noktada? 

Makine mühendisleri olarak şöyle bir dezavantajımız 

var. Hayatın her alanında varız 

diye başta söylemiştik. 4 yıllık makine 

mühendisliği eğitimini 10 yıla çıkartın; 10 

yılda da her dönem 6 tane ders koyun, 10 

yılı doldurabilirsiniz. Bu kapasiteye sahip 

bir alan. Eğitim süreci hiç bitmeyen 

bir alandır. Sürekli de kendini yeniler. 4 

yılda temel eğitim veriliyor. Akışkanın, 

mekaniğin, ısının, malzemenin temel 

eğitimi veriliyor, bunun üzerine öğrenci 

okuldan mezun olduktan sonra hangi alana 

gidecekse bunların üzerinde eğilimlere 

başlıyor. Okulda temel eğitim aldıktan 

sonra yoğunlaştığı alana gideceği zaman 

uzmanlaşıyor. Konuyla ilgili bilgiye ulaşıp 

onu alması lazım. Temel eğitimi vermezseniz 

oradaki bilgiye ulaşsa bile alamıyor. 

Öğrenci makine mühendisliğinden çırak 

olarak mezun olur sonra ustalaşır. Mezun 

olduktan sonra kendisini bir alanda çok 

iyi yetiştirmek zorunda. Bazı mühendislik 

fakültelerinde uygulanan İntörn mühendislik 

var. 4. Sınıfta sanayi- üniversite 

işbirliğiyle öğrenciyi sanayiye gönderiyor. 

Bu süreç okul döneminde de sonrasında da 

gerçekleşebilir. 

Firmaların gerek inovasyon, gerekse 

ArGe çalışmalarında makine mühendislerine 

yeterli yetki ve etki sağlanıyor mu? 

Mühendislik eğitimimi Konya’da aldım 

Konya sanayisindeki oluşumlar 1980’lerde 

yeni yeni başlamıştı. Mesela ben öğrenciyken 

1. Organize Sanayisi vardı, 2. 

Organize Sanayisi’nde de firmalar yeni 

yeni kuruluyordu. Ve 1980’lerdeki anlayış 

1990’larda hala devam ediyordu. Bu 

ilk nesil sanayicilerdi. Biz öğrenciyken 

firmaların kapısından içeri zor girebiliyorduk. 

Mühendis ne işe yarar deniyordu. 

Ama sonra 2. neslin firmaya girmesiyle 

ve firmaların da iç hacimlerinin büyüyüp 

dışarıya açılmasıyla mühendislerin önemi 

arttı. Özellikle 2000’li yıllardan sonra bu 

artış çok hızlı bir şekilde yansıdı. Bizim 

kapısından içeri giremediğimiz firmalarda 

şu anda sadece Konya’da toplam 20 

tane Ar-Ge merkezi var. Bunun 18 tanesi 

Ar-Ge, 2 tanesi tasarım merkezi olan firmalar. 

Bir Ar-Ge merkezinin olması için 

minimum 18 çalışan gerek. Bunun 10’a 

yakını mühendis. Bu sadece Konya için 

söylediğim bir rakam. Nereden nereye geldik. 

Ülke bazında büyüttüğümüz zaman 

rakamlar katlayarak gider. Firmaların 

dışarıya açılmasından sonra makine mühendisliğinin 

önemi daha da arttı. Firma-

lardan odamıza şu konularda kendini 

yetiştirmiş makine mühendisi ihtiyacımız 

var diye talep gelmekte. Hatta bazı 

firmalar yetiştirmek için öğrenci istiyor. 

Kendi çalışmalarına uygun şekilde yetiştiriyorlar. 

Mühendislik de kendi içerisinde nasıl 

bir gelişim gösterdi? 

Bugün mühendislikte kullanılan araçlar 

da değişti. 30 yıl önce teknik resmi, 

T cetveli, gönye, iletki ve pergelle büyük 

masalar üzerinde yapıyorduk. Ama 

bu artık bilgisayara dönüştü. T cetvelle 

3 boyutlu çizim yapmak 2 boyutluya 

göre daha zordu. Şimdi bilgisayarlarda 

3 boyutlu çizim yapmak 2 boyuttan 

daha kolay. O seviyeye geldi. Yeni mezun 

olan arkadaşlara da bu tür konularda 

destek veriyoruz. Bilmeyenler, 

kendini geliştirmek isteyenlere kurslar 

açıyoruz. Bizim sayfalar dolusu yaptığımız 

basit bir makine mühendisliği 

hesaplamalarını bilgisayarlarda analiz 

programları ile çok daha karmaşığını 

daha kısa sürede yapabiliyoruz. Mesela 

makineyi tasarlıyorsunuz, gerekli 

yerlere gerekli kuvvetleri uyguladıktan 

sonra çözümlerden istediğiniz noktadaki 

gerilmeleri elde edebiliyorsunuz. 

Benzer çözümü akış ve ısı analizi içinde 

yapabiliyorsunuz. Bu da zaman kazandırıyor. 

Yazılım o kadar gelişti ki; 

dünyadaki büyük firmalar yaptıkları 

tasarımları ilk önce bilgisayar ortamında 

analiz yapıyor. Ondan sonra üretime 

geçiyorlar. En küçük parça imalatçısı 

bile parçanın mekanik özelliklerini, 

dayanıklı olup olmadığını bilgisayar 

ortamında gördükten sonra üretime geçiyor. 

Maliyeti düşürüyor. 

Ar-Ge yaparken sürekli parça üretip 

deneme yanılma yoluyla hareket edeceğine 

hepsini bilgisayar ortamında yapıp 

ideal parçayı ortaya çıkartıp denemeye 

geçebiliyorsunuz. Ama bu analiz programını 

bilmek için de kişinin çok iyi yetişmesi 

lazım. Odamızda bu programları 

kaldırabilecek bilgisayarlarımızla 

üyelerimize, öğrencilerimize çözüm, 

analiz programlarıyla ilgili kurslar 

düzenliyoruz. Özellikle öğrencilerden 

yoğun talep geliyor. Burada temeli öğrenip 

çalıştığı firmanın Ar-Ge’sine inovasyonuna 

katkı sağlıyor. 

Bilişim Vadisi’nin ülkeye katkısı ne 

olur? 

Bizim üreticimiz ArGe, inovasyon 

yapayım ama bana ne getirecek? Her 

zaman buna bakar. Eğer ki firma sahibi 

“ben ArGe ve inovasyon sonucunda 

ürünümde kaliteyi yakaladım, dünya 

standartlarına geldim ve de çok güzel 

satış yapıp kar elde ediyorum” dediği 

an gözü kapalı girer. Şu anda da girmek 

zorunda kalıyorlar. Konya bazında 

örnek vereyim. Söylediğimiz bir şey 

vardı; 1980’ler Konya sanayisinin bebeklik 

süreci, 1990’lar çocukluk süreci, 

2000’den sonra da delikanlılık süreci. 

Bundan sonra olgunluk sürecine girilmesi 

lazım. Biz her atılımı yaptık, Avrupa’daki 

ürünleri yapmak için onları 

aldık geldik, inceledik, aynılarını, benzerlerini 

yaptık. Ama artık üzerine koyma 

zamanı. Yaptığımızın ne olduğunu 

bilme zamanı geldi. Yani yaptığımız 

ürünün özelliklerini bilmemiz gerek. 

Bunun için tasarım yapmadan önce bir 

analiz programıyla kontrol etmesi, tasarım 

esnasında bunu ölçmesi, benim 

tasarımım en ideal tasarım diyebilmesi 

lazım. Üretimi yaptı, sonraki aşamada 

da deneysel olarak istenilen ortam şartlarında 

deney tesisatını kullanarak yaptığını 

analizin veya ürünün doğruluğu 

ne kadar, kapasitesi ne kadar bunu belirlemesi 

lazım. Konya’da şu anda bunu 

yapan firmalar var ve Amerika’ya ihraç 

ediyor. Bu firma önceden Türkiye bazlı 

çalışıyordu, ama yaptığı deneyler ve 

analizlerin sonuçlarıyla yaptığı ürünün 

kalitesini ortaya koyduktan sonra yurt 

dışına çıkabiliyor. Yurtdışında kataloğuna 

bunu belgeli olarak koyabiliyor. 

Her şeyi ispatlamak zorundasınız. Bu 

güven sağlıyor. 


Dünya belli bir yere gidiyor. Bu teknolojinin 

önünü alamıyorsunuz. Teknoloji 

artık üssel olarak gidiyor. Buna da 

bizim ülkemizin bir an önce ayak uydurması 

lazım. Bir kişi Tesla elektrikli 

araba diye çıkıyor. Üretimine giriyor. 

Mekanik araba dönemini kapatıyor. Bir 

buluş dünyanın dengelerini değiştirebiliyor. 

Bizim de buna uyum sağlamamız 

lazım. Bir an önce bizim de bu dengelerin 

de bir tarafında yer almamız lazım. 

Bu da bilgiyle, mühendislerle gerçekleşecek. 

Firma sahipleri ve üretimin 

herhangi bir yerinde yer alan kişilerin 

mühendislere güvenmeleri ve gerekli 

destekleri vermeleri gerekiyor. Biz 

de makine Mühendisleri odası olarak 

eğitim, kurs veya alanında en yetkili 

kişiden bilgi, konferans çalışmalarıyla 

elimizden geleni yapıyoruz. Daha önce 

Panasonic Yönetim Kurulu’nu getirdiğimiz 

gibi yine en yetkili kişiyi getirerek 

mühendisimizle, sanayicimizle 

buluştururuz. Gerek sanayicimizi gerek 

mühendisimizi gerekse vatandaşımızı 

bilgilendireceksek en iyi şekilde 

bilgilendirerek bilişim ve teknolojiye 

gerekli desteği veririz. 


HABER 

36 

“TÜRKİYE İÇİN BİR REKABET ENDEKSİ RAPORU” 

TÜRKONFED İSTANBUL TOPLANTISI İSİFED EV SAHİPLİĞİNDE DÜZENLENDİ 

TÜRKİYE’NİN EN 

REKABETÇİ İLİ 

İSTANBUL 

TÜRKONFED ve EDAM işbirliği ile hazırlanan “Türkiye İçin Bir Rekabet Endeksi” 

raporunun yerel tanıtım toplantılarının İstanbul ayağı İSİFED ev sahipliğinde 

gerçekleştirildi. 2008 ve 2014 yılı sonuçlarını karşılaştıran rapordaki genel 

endekse göre İstanbul Türkiye’nin en rekabetçi ili oldu. İstanbul’un liderliğinde 

Marmara Bölgesi’ndeki diğer illerin ortalama sıralamasının da en 

rekabetçi iller arasında yer aldığını ortaya koyan rapora göre, 2008’den bu 

yana genel endekste İstanbul’un rekabetçilik gücü değişmedi. İstanbul’un 

genel endeksi oluşturan 8 alt endeksteki sıralaması ve iyileştirme noktaları 

da toplantı kapsamında detaylı olarak incelendi. 

Türk Girişim ve İş Dünyası Konfederasyonu 

(TÜRKONFED) ve Ekonomi 

ve Dış Politika Araştırma Merkezi 

(EDAM) işbirliği ile hazırlanan “Türkiye 

İçin Bir Rekabet Endeksi” raporunun 

çıktıları, İstanbul Sanayici ve 

İş Adamları Dernekleri Federasyonu 

(İSİFED) ev sahipliğinde düzenlenen 

toplantıda mercek altına alındı. TÜR- 

KONFED Yönetim Kurulu Başkanı 

Tarkan Kadooğlu, İSİFED Yönetim 

Kurulu Başkanı Muammer Ömeroğlu, 

ve TÜRKONFED Ekonomi Danışmanı 

/ Rapor Yazarı Pelin Yenigün Dilek’in 

katılımlarıyla gerçekleştirilen toplantıda; 

İstanbul özelinde ortaya çıkan veriler 

katılımcılarla paylaşıldı. 

İSTANBUL 2008-2014 YILLARI ARA- 

SINDA REKABETÇİLİK GÜCÜNÜ KO- 

RUDU 

Daha gelişmiş bir veri seti ve metodoloji 

ile güncellenen 2008 yılında hazırlanan 

ilk rapor, 2008-2014 yılları arasındaki 

değişiklikleri analiz etme imkanı sunarak, 

Türkiye’de rekabetçiliğin bölgesel 

dağılımına dair de daha tamamlayıcı 

bir tablo ortaya koydu. Buna göre İstanbul, 

sekiz alt endeksin birleşiminden 

oluşan genel rekabetçilik endeksinde en 

rekabetçi birinci il olarak yerini korudu. 

SEKİZ ALT ENDEKS VE 65 DEĞİŞKENE 

GÖRE REKABETÇİLİK ARAŞTIRILDI 

Raporda il bazında rekabetçilik endeksini 

oluşturan sekiz alt endeks ile 65 

değişkenin ışığında rekabetçi dinamikler 

araştırıldı. Rekabetçilik endeksine 

baz oluşturan alt endekslerde İstanbul; 

makroekonomik istikrar, finansal derinlik 

ve piyasa büyüklüğü endekslerinde 

birinci sırada, fiziki altyapı ve 

yaratıcı sermaye endekslerinde ikinci 

sırada, insan sermayesi endeksinde 4. 

sırada, emek piyasaları endeksinde 6. 

sırada, sosyal sermaye endeksinde ise 

18. sırada yer aldı. Bu başlıklar altında, 

okullaşma oranından, kişi başına elektrik 

tüketimine kadar birçok değişken 

değerlendirmeye alındı. 

KADOOĞLU: “EKONOMİK BÜYÜME- 

NİN SÜRDÜRÜLEBİLİRLİĞİ REFORM- 

LARLA SAĞLANABİLİR” 

Kredi Garanti Fonu (KGF) başta olmak 

üzere, hükümet teşviklerinin reel sektörde 

yarattığı canlanmanın ekonomik 

büyümede ana faktör olduğunu belirten 

TÜRKONFED Yönetim Kurulu 

Başkanı Tarkan Kadooğlu: “Üçüncü 

çeyrekte hane halkı tüketim harcamaları 

yüzde 11.7, kamu harcamaları ise 

yüzde 2.8 büyüdü. Sabit sermaye oluşumundaki 

yüzde 12.8 oranındaki artış 

da göz önüne alındığında; üçüncü çeyrekte 

büyüme hem tüketim harcamaları 

hem de imalat sanayi ile ivme kazandı. 

Büyümeye tüketimin katkısı yüzde 7 

olurken, sabit sermayenin katkısı yüzde 

3.6 ve net ihracatın katkısı ise yüzde 

0.4 oldu. Her zaman dile getirdiğimiz 

bir gerçeğin büyüme rakamlarının detaylarında 

da kendini gösterdiğini söylemek 

mümkün. Yani, KOBİ odaklı 

politikalar büyüme üzerinde çarpan 

etkisi yaratmaktadır. İnşaat sektöründe 

yüzde 12’lik büyümenin yanı sıra ilk iki 

çeyrekte gerileyen makine ve teçhizat 

yatırımlarının yüzde 15.3’lük bir artış 

sergilemesi önemlidir. Şimdi hedef, bu 

yatırımların ve büyümenin devamlılığını 

sağlayacak adımlar atılmasındadır. 

Odaklanmamız gereken ana alan 

burasıdır. Büyümede sanayi odaklı bir 

ekonomik model ile üretim, yatırım ve 

istihdam artışında hedeflenen noktalara 

gelebiliriz. Sürdürülebilirliği de ancak 

bu hedeflere ulaşmamızı sağlayacak reformlarla 

sağlayabiliriz” dedi. 

“TÜRKİYE’NİN GÜNDEMİNDEKİ EN 

ÖNEMLİ SORUN ENFLASYON” 

İş dünyasının çok büyük bir faiz yükü 

altında yatırım yapmanın zorluğunu 

yaşadığını ifade eden Kadooğlu; “Enflasyonun 

Türkiye’nin gündemindeki en

önemli sorun olduğunu düşünüyoruz. 

2018 yılında büyümenin sürdürülebilirliği 

için enflasyonun yüzde 5’ler seviyesine 

indirilmesi çok önemlidir. Büyüme 

ve enflasyonun çift hanede arttığı bir 

süreçte ekonomide sürdürülebilirliği 

sağlamak zorlaşacaktır. Enflasyon ve 

faizle mücadelede kurumlar arasındaki 

işbirliği ne kadar önemliyse, kurumların 

bağımsızlığı ve kurumsallaşma kültürü 

de bir o kadar değerli ve önemlidir. 

Ekonomide mali disiplini korumak, 

makroekonomik istikrarı dengede tutacak 

politikalar belirlemek ve bunları da 

kurumlar arası eşgüdümle yürütmek, 

uluslararası yatırımcılara ve kuruluşlara 

da olumlu sinyaller verecektir” şeklinde 

konuştu. 

“KOBİ’LERİN YÜKSEK TEKNOLOJİLİ 

ÜRETİM TEMELLİ TEŞVİK VE DES- 

TEKLERE İHTİYACI VAR” 

2018’in ekonomik politikalar ve sonuçları 

açısından, birden fazla dengeye 

dikkat edilmesi gereken hassas bir yıl 

olacağını söyleyen Kadooğlu, şöyle devam 

etti: “Önceliği doğru belirlenen, iyi 

anlatılmış, uygulama kararlığını ispat 

eden bir reform haritası, ülkemizi 2018 

yılında küresel ekonomik risklerden ve 

finansal piyasa oynaklığından koruyacaktır. 

Diğer yandan ekonomide nicelik 

değil niteliğin öne çıktığı dijitalleşen 

dünyada. KOBİ’lerimizin yüzde 60’ı 

düşük teknolojili üretim yaparken, sadece 

yüzde 4’ü yüksek teknolojili üretim 

gerçekleştirmektedir. Bu da bize Türkiye’nin 

4. Sanayi devrimi sürecinde acil 

olarak bir değişim ve dönüşüme ihtiyacı 

olduğunu ortaya koymaktadır. Sürdürülebilir 

büyüme ve verimlilik artışı 

ancak KOBİ odaklı politikaların hayata 

geçirilmesiyle mümkündür. KOBİ’lerin 

nitelikli insan kaynağından finansmana, 

Ar-Ge ve inovasyondan dijitalleşmeye, 

yatırımdan istihdama; yüksek 

teknolojili üretim temelli teşvik ve desteklere 

ihtiyacı vardır. Kredi Garanti 

Fonu, vergi indirimleri ve teşvikler ile 

kısa vadede ekonomiye can suyu etkisi 

başarılı olurken, orta ve uzun vadede 4. 

Sanayi devriminin konuşulduğu, dijitalleşmenin 

hayatın her alanını etkilediği 

yeni dünya gerçekleri dikkate alınarak 

Türkiye’nin reformları gündeminin ilk 

sırasına alması gerekmektedir. Nitelikli 

iş gücü için eğitim sisteminin bilgi bazlı 

yeni nesiller yetiştirmesi, mesleki eğitimin 

uluslararası standartlarda yeniden 

düzenlenmesi, kadınların iş gücüne katılımının 

artırılmasına dönük politikaların 

uygulanması ekonominin temellerini 

sağlamlaştıracak adımlardır.” 

ÖMEROĞLU: “KÜÇÜĞÜYLE BÜYÜ- 

ĞÜYLE ŞİRKETLERİMİZ ÜLKE EKO- 

NOMİSİNİN TAŞIYICILARI” 

Ekonominin hükümetin aldığı tedbirler 

ile toparlanma ve hızlı bir şekilde büyüme 

hızını artırma evresinde olduğunu 

belirten İSİFED Yönetim Kurulu Başkanı 

Muammer Ömeroğlu ise “Ancak 

içinden geçmiş olduğumuz dönemde, 

şirketlerimizin bir çoğu öz sermayesinin 

ötesinde borçlanmıştır. Bu duruma 

ek olarak, son aylarda başlayan E-hacizler 

ile şirketler zor bir ekonomik dar 

boğaza girmektedir. Küçüğü ile büyüğü 

ile, bu şirketlerin ülke ekonomisi için 

taşıyıcı değerler olduğunu unutmamak 

gerekir. Dolayısıyla şirketlerimizi 

ayakta tutmanın yolu aranmalı, borcunu 

ödeyenle ödemeyen aynı kefeye 

konmamalıdır. Diğer bir önemli konu 

da, özellikle İstanbul’da nitelikli mavi 

yaka elemanlarda yaşanan açıktır. 

Fabrikalarımız kapasitelerinin altında 

çalışmaktadır. Dünyada da Türkiye’de 

de insanların sanayide çalışmak istememesi, 

biz sanayicilerin maliyetlerine 

yansımaktadır. Üretim maliyetlerini 

hızla yukarı çıkarmakta, dünya ile rekabetimizi 

zora sokmaktadır. Aslında 

bu sorun şirketlerimizi bekleyen büyük 

bir gündemin habercisidir. 2020 yılına 

kadar şirketlerimizin Sanayi 4.0’a geçişini 

yapamazsak, birçok sektör bitmek 

durumunda kalacaktır. Dolayısı ile çok 

hızlı davranmalıyız. Şirketlerimiz; Sanayi 

4.0‘ı yakalayabilmeleri için gerekli 

olan finansmana daha hızlı ve ucuz 

bir şekilde ulaşabilmelidir. İstanbul 

sanayisi için diğer bir önemli konu da 

fabrikalarımızın etrafının konut alanı 

olması ve bu durumun getirdiği taşınma 

zorunluluğu. Bizler artık, altyapısı 

hazırlanmış kalıcı yerler istiyoruz. Aksi 

takdirde işletmelerimizi büyütemeyiz. 

Ülkemize en iyi şekilde hizmet edebilmek 

için önümüzdeki bu gibi engellerin 

giderilmesini istiyoruz” dedi. 

“İSTANBUL, REKABETÇİLİĞİN VE GE- 

LİRİN TÜRKİYE İÇİN İTİCİ GÜCÜDÜR” 

İstanbul’un en rekabetçi il sıralamasında 

2008 ve 2014 yıllarında Türkiye’nin 

en rekabetçi ili olduğunu belirten TÜR- 

KONFED Ekonomi danışmanı ve Rapor 

Yazarı Pelin Yenigün Dilek, “Özellikle 

piyasa büyüklüğünü yansıtan göstergelerde 

birinci sıralarda yer alan İstanbul, 

rekabetçiliğin ve gelirin Türkiye için itici 

gücü olarak gözükmektedir. Araştırma 

yapılan yıllar için öne çıkan özellik, 

rekabet endeksinde ve kişi başına gelirde 

Türkiye ortalaması İstanbul’a bir 

parça yaklaşırken, İstanbul’dan sonra 

Türkiye’nin en rekabetçi olan illerinin 

İstanbul ile farkı açıldığının görülmesidir. 

İnovasyon odaklı, sanayi ve hizmet 

sektörleri arasındaki çizgilerin azaldığı, 

alan uzmanlığının teknoloji uzmanlığı 

ile birleştirildiği bir ortamda, rekabetçiliği 

iten ve çeken unsurlar hızla değişmektedir. 

İstanbul’un bu yeni dönemde 

alan uzmanlığı ile teknolojik dönüşümü 

birleştirme becerisi ve hızı, Türkiye’nin 

rekabetçilik düzeyini de belirleyecektir 

ve kritik bir öneme sahiptir” dedi. 


RÖPORTAJ 

38 


Zeynep Öztop 

Selçuk Üniversitesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Murat Arıcı; 

Felsefesiz yapay zeka çalışmaları 

başarısızlığa mahkum 

Son günlerde çokça dillenen, 

popüler olan “yapay zeka”yı 

nasıl tanımlayabiliriz? 

Yapay zeka; insan dışı bir varlıkta 

vuku bulacak zekaya diyoruz. 

Zeka hem günlük dilde, 

hem de ilgili disiplinlerde kullanımı 

itibariyle tümüyle bizdeki 

öz bilinçli, bilinçli, zihinsel 

işlevlere tekamül eden bir şey 

değil. Daha dar kapsamlı anlamı 

var. Bir varlık zeki olabilir 

ama bu sadece zihinli olduğunu 

gösterir. Bilinçli, özbilinçli 

olduğunu göstermez. Yapay 

zeka tabirinde kullanılan zeka 

terimi biraz rastgele gelişmiş 

bir terim. Bunun yerine yapay 

bilinç ya da yapay zihin denmesi 

belki daha uygun olabilirdi. 

İngilizcede bu terim artık 

gelişiyor. Artificial mind anlamında 

kullanılıyor. “Artificial 

intelligence” yani yapay zekaya 

tekabül eden terim daha çok 

bilgisayar bilimleri, robotiks, 

bilişsel psikoloji gibi disiplinlerde 

mevcut. Kanaatimce yakın 

bir gelecekte yapay zihin 

tabiri daha yaygın kullanılacak. 

Çünkü yapay zeka zihnin 

belli bir işlemini temsil ediyor. 

Halbuki biz burada zihnin belli 

bir kısmını değil komple insan 

zihnini simule edebilecek bir 

yapay oluşumdan bahsediyoruz.. 

Mesela hesap makineleri 

de insan zihninin belli bir işlevini 

yerine getiriyor. Ama bunun 

insan zihninin çok küçük, 

binde birlik bir fonksiyonuna 

tekabül ettiğini söyleyebiliriz. 

Yabancı dilde yaygınlaştığı 

gibi Türkçe’de de yakın bir 

zamanda yaygınlaşacak diye 

düşünüyorum. Doğrusu da bu 

. Yapay zekanın gerçekleştiği 

ama zihnin diğer işlevlerinin 

gerçekleşmediği bir robot, klasik, 

hedeflenen anlamda bir 

insanın komple zihinsel işlevlerini 

tümüyle simüle eden bir 

varlık olmayacak. Dolayısıyla 

biz zihnin belirli işlevlerini 

yerine getiren, diğer işlevlerini 

ihmal eden bir yapay zekadan 

bahsetmiyoruz. Yapay zihin 

dendiğinde daha kuşatıcı olacak 

ve hedefler de ona doğru 

gidecek. 

Felsefe yapay zihnin neresinde 

yer alıyor? 

Yapay zeka şu ara çok popüler 

bir terim olmaya başladı. Hollywood 

filmlerinden tutun da 

artık pek çok alanda bu işleniyor. 

Bunun ekonomik, siyasi 

yönü var. Ahlaki etiği tartışılıyor. 

Hayatın pek çok alanında 

insanların dikkatini çeken bir 

terim olmaya başladı. Mesela 

Facebook yöneticileri yapay 

sistemlerinde iki yapay zeka 

sistemini devreye sokmuşlar; 

bunların birbirleriyle iletişime 

geçtiğini görünce sistemin 

şalterini indirmek zorunda kalmışlar. 

Böyle popüler haberler 

sık sık çıkıyor. Ya da bir gün 

yapay zeka insanlığı ele geçirebilir 

mi, insanlığın kabusu 

olabilir mi, yapay zeka bir suç 

işlediğinde hukuki, ahlaki açıdan 

ne yapılacak gibi meseleler 

tartışılıyor. Bugün katlanarak

yükselen bir ivme ile yapay 

zekayla ilgili görsel medyada 

da pahalı dizilerde, filmlerde 

artış var. 

Yapay zihnin hayatın pek çok 

alanına nüfuz eden bağlantılıları 

tartışılıyor. Fakat bu tartışmalar 

içerisinde yapay zekanın 

felsefeyle ilgili olan bağlantısı 

çok az gündeme geliyor. Hep 

teknolojik ve popüler alanlarla 

bağlantısı anlamında düşünülüyor. 

Felsefe ile olan bağlantısı 

en kritik olan bağlantısı olmasına 

rağmen çok az gündeme 

geliyor. Esasen bağlantısı şöyle; 

insan zihninin yapısını, 

doğasını, ontolojisisini çözümlemeksizin 

insan zihnini modellemeniz 

imkansız. Önce insan 

zihnini tümüyle kavramış 

olmamız gerekir. İnsan zihni 

şu an her yönüyle kavranabilmiş 

bir olgu olarak karşımıza 

çıkmıyor. Beyin çok komplike. 

Uykunun doğasını bile tam 

kavrayabilmiş değiliz. İnsan 

neden uykuya ihtiyaç duyar. 

İnsan zihnini tümüyle kavramadan 

insan zihnini modelleme 

imkanı hemen hemen 

imkansız gibi. İnsan zihnini 

kavrama işi de bilimsel anlamda 

daha çok felsefenin işi. İnsan 

zihnini kavramak için psikologlar 

yoğun bir şekilde uğraşıyor. 

Yüzlerce yıllık bir insani 

çaba var. Bilişsel bilimciler, 

Tıp alanında insan zihnini beyin 

üzerinden kavrama çabası 

sürüyor. Bu çalışmaların hiçbirisi 

felsefi bir teori olmaksızın 

sonuca ulaşacak çalışmalar 

değil. Felsefi teori insan zihninin 

varoluşunu, onun ontolojik 

ve epsonojik yapısını açıklayabilen 

bir teori sunmaksızın 

diğer branşlarda kavrama imkanı 

yok. Felsefeyle bağlantısı 

tam da burada devreye giriyor. 

Felsefede zihnin doğasına ilişkin 

araştırma daha çok zihin 

felsefesi denilen alt branşın işidir. 

Zihin felsefecileri özellikle 

1960’lardan sonra çok yoğun 

bir şekilde batı ve Amerika’daki 

üniversitelerde felsefe bölümleri 

ve branşları içerisinde 

en sıcak tartışmaların yapıldığı 

alan haline geldi. Çünkü bugün 

batı medeniyetinin ürettiği 

bilimlerin müthiş başarı elde 

ettiği 300 yıllık serüvende görülüyor. 

Burada tatmin edici 

bir başarının sağlanamadığı 

tek alan zihnin doğası. Zihin 

felsefecileri şu an Amerika’da 

tüm felsefeciler arasında en büyük 

grubu oluşturmuş olsa bile 

henüz zihnin doğasını kavramada 

çok mesafe kat ettiğimiz 

söylenemez. Zihni tamamen 

kavradığımız hiç söylenemez. 

Dolayısıyla zihinle ilgili bir 

kavrayışınız yoksa bu zihnin 

yapay versiyonunu üretmek 

mantıken de imkansız gözükmekte. 

İnsan kendi zihnini çözememişken 

yapay bir zihne neden 

ihtiyaç duyuyor? 

Bu aslında insandaki pek çok 

duyguyla alakalı. İnsan korktuğu 

için zihninde mitolojik varlıklar 

yaratır. Yalnızlık hissettiği 

için mistik ve sezgisel bir 

düşünce biçimi geliştirir. İnsan 

içinde yaşadığı ortama hayran 

olduğu için bir dine inanmayı 

hissedebilir. Ya da insan merak 

duygusuyla hareket eder 

ve felsefi, bilimsel bir düşünce 

biçimi gerçekleştirir. Çünkü 

sırf merakından kendisini, evreni 

Tanrı’nın doğasını ve bu 

üçü arasındaki ilişkiyi araştırır. 

Bunlar farklı düşünme 

biçimleridir. Korku yalnızlık 

hayranlık ve de merak duygusu. 

Bu dört duygu insanı farklı 

düşünme biçimlerine sevk 

eder. İnsan neden zihnin yapay 

bir versiyonunu oluşturmaya 

çalışır? Bu duygularla alakalı. 

İnsan kendini kavrayamamış 

bile olsa aslında yalnızlığını 

gidermek bunlardan en önemli 

nedenlerden bir tanesi. İnsanın 

doğasında tanrılaşma arzusu 

vardır. Bir bakıma yaptığı tüm 

eylemlerde. Mesela teknolojiye 

baktığımızda en büyük 

motivasyonlardan bir tanesi 

maksimum hızı yakalamak. 

Maksimum hız seviyesi, bir 

noktadayken anında başka bir 

noktada olmak. Ya da her an 

her yerde olmaktır. Mesela insan 

doğayı kontrol etmek ister. 

Depremleri, gezegenleri, bir 

meteorun yönünü değiştirmeyi. 

Gücün maksimum seviyesi 

Tanrı’dadır. O her şeye gücü 

yetendir. İnsan o tanrısal güce 

erişmek ister. Doğasında vardır. 

İnsan her şeyi bilmek ister. 

Bilemediğinin peşine düşmek 

ister. Her şeyi bilmek de tanrısal 

bir sıfattır. Dolayısıyla 

bilme, her şeye güç yetirme, 

her an her yerde olma tanrısal 

sıfatlardır ve insan edinmelerinin 

ardında bu tanrısal sıfatları 

elde etmek gayreti olduğunu 

söyleyebiliriz. Fakat bu tanrıya 

bir meydan okuma değildir. 

Çünkü Tanrı bu duyguları 

onun içine yerleştirmiştir. 

Kendi kutsal kitabımız Kuranı 

Kerim alemin yaradılışını anlatırken 

“Biz ona kendi ruhumuzdan 

üfledik” der.. Bizde de 

Tanrısal bir şeylerin olduğunu 

söylemek kutsal kitabımıza da 

aykırı değil. Bu Tanrıya erişme 

olarak da algılanabilir. Tüm 

dinler için geçerli. 

Her insanın varoluşunda do- 


RÖPORTAJ 

40 

ğuştan getirdiği bir duygu. 

Tanrı kadar güçlü hissetmek. 

Çünkü yeryüzünde yaratabileceğiniz 

en muhteşem şey kendi 

başına otonom bilinci olan, 

zihne sahip bir varlık. Kendinizi 

güçlü edebileceğiniz, tanrıda 

var olan yaratıcılık sıfatının 

kendinizde de vuku bulduğunu 

hissedeceğiniz daha güçlü bir 

duygu yok. 

Yapay zeka üretmek mümkün 

mü? 

Çok kritik bir soru. Biz yapay 

zihin yerine yapay zeka demeye 

devam edelim. Yapay 

zeka çalışmalarında birinci 

mesele gerçek anlamda yapay 

bir zeka üretmek mümkün 

mü. Tartışılan birinci konu bu. 

Bunu daha çok sosyal bilimciler 

ve felsefeciler tartışıyor. 

Robotiks, bilişsel bilimlerle 

uğraşanlar bunu tartışmıyor. 

Bunu kabul ediyorlar. İlkece 

bu mümkündür, biz bunu nasıl 

yaparız aşamasındalar. İnsan 

zihninin en kritik üç unsuru; 

onun duygulanımlara, arzulara 

sahip olabilmesi ve fikirle ilgili 

kısmı. Muhakeme, düşünebilme. 

Bu üç asli unsuru yapay 

zekada da vuku bulabilir ön 

kabulüyle çalışmalarını sürdürebiliyorlar. 

Felsefi anlamda 

böyle bir şey mümkün mü çok 

tartışmalı. Kişisel kanaatim 

ise bunu söylemek için erken. 

Çünkü insanoğlunu kuşatan 

bazı bariyerler var. Sınırlı bir 

varlık. Kavramsal mekanizmanın 

işleyişi, biyolojik yapısı 

sınırlı. Çevresindeki evren 

sınırlı. İnsanoğlu uzaktaki bir 

galaksi hakkında hiçbir zaman 

bilgi edinemeyebilir. Çünkü 

ışık hızıyla 4 milyar yıl gitmeniz 

gerekir. Ya da ölümsüzlüğü 

insan keşfedemedi. Yapay 

zeka ile keşfedilebileceği hayal 

ediliyor ama şu an öyle bir şey 

yok. İnsanoğlunun kavrama 

gücü zamansal açıdan sınırlı. 

Kavramsal mekanizmamızda 

da birtakım sınırlamalar olabilir. 

Bir kediye quantum fiziğini 

öğretme imkanımız sıfır. Kedi 

olarak kaldığı sürece. Bizim 

de bu anlamda evrende ilkesel 

olarak kavrayamayacağımız 

meseleler olabilir. Bunu kabul 

etmemiz bizi ümitsizliğe sevk 

etmemeli. Elimizden geleni 

yaparak çevremizi, kendimizi 

evreni tanımaya çalışacağız. 

Yapay zeka üretmeye çabalarken 

insanlığa faydalı başka 

argümanlara da ulaşılabilir mi? 

Yapay zeka çalışmalarının 

başka getirileri var. Bu süreçte 

karşınıza çıkan sorunla baş 

ederken aslında kendi zekanızı 

anlama üzerine büyük 

mesafeler kat ediyorsunuz. Bu 

yolda daha emekleme seviyesindeyiz. 

İşin teknik tarafıyla 

ilgili olarak çalışmalar devam 

etmeli. Yapay zeka insanın bütün 

zihinsel fonksiyonlarının 

bilimsel ve teknolojik anlamda 

tümüyle modellenebileceği 

varsayımından hareketle ilerliyor. 

Felsefi anlamda bu imkan 

oldukça tartışmalıdır. 

Bu farklı bakış açıları bir sorun 

yaratıyor mu? 

Aslında bazen yaratıyor. Şöyle; 

işin zihin felsefesi yönüne hiç 

girmemiş insanlar yapay zeka 

ile ilgili en temel problemlerle 

yüzleşmemiş bilim adamları 

İlgili disiplinlerinden elde ettikleri 

datalardan bazı hatalı, 

hiç çıkarılmaması gereken 

mantıki sorular çıkarıyorlar. 

Çünkü kullandığı teori; zihin 

felsefesinde zihnin doğasına 

dair onlarca teoriden sadece 

biri. Ama rakip bir sürü teori 

var. O teorinin doğruluğu henüz 

ispatlanmamış durumda. 

İşin teknik ve bilimsel yönüyle 

uğraşan kesim işin temelinde 

yatan felsefi problemlere aşina 

olmalı, felsefeciler de teknik 

ve bilimsel boyuttaki gelişmeleri 

çok yakından takip etmeli. 

Amerika’da şu an sırf yapay 

zekayla ilgili bilinç enstitüleri 

var. Sadece bilinci çalışıyor. Bu 

enstitülerde psikologlar, felsefeciler, 

tıp bilimciler mühendislikler 

var. Bu tür insanlar o 

enstitüde biraya gelmiş vaziyette. 

İnterdisipliner bir şekilde 

çalışıyor. Ülkemizde bu tür faaliyetler 

için çok erken. 

Türkiye’nin bu alanda henüz 

emekleme aşamasında olmasının 

sebebi ne? 

Doktora yapmak için yurt dışına 

gittim. Doktora sırasında 

sorguladığım bir konuydu. Yapay 

zekayla ilgili tartışmalar, 

genel anlamda zihin felsefesi 

disiplini Amerika’da çok canlı, 

sıradan insanların bile ilgi 

duyduğu bir alan. Ülkeme döndüğümde 

baktım ki bununla 

ilgili ne altyapı çalışması var, 

ne konsensüs ne bir çalışma 

zemini oluşmuş. Bu konuyla 

ilgili Amerika’da yüzlerce 

araştırma laboratuvarı vs. var 

iken Türkiye’de böyle bir şey 

yok. Ülkeme döndüğümde ne 

gibi bir katkım olabilir diye 

kendime sordum. Mesela tıp, 

eğitim alanında gelişme kaydetmiş 

olabiliriz. Ama bu alanda 

yok. Çünkü bizim toplum 

olarak öncelikli sorunlarımız 

farklı. Bir Batı devletinin 50 

yıl önce tartıştığı sorunları 

biz yeni konuşuyoruz. 1950’li 

yıllarda ırkçılık Amerika için 

büyük bir problemdi. Düşünürler, 

felsefeciler bu konularla 

ilgileniyordu. Özgürlük nedir? 

Nasıl tanımlamalıyız vs. Ama 

bugün bu meseleleri aştıkları 

için daha lüks, kendi medeniyetlerinin 

geldiği ortamda 

daha ileri seviyede konulara 

odaklanmış vaziyetteler. Onları 

geliştirdiler. Bizim için 

henüz bu anlamda lüks kelimesini 

kullanabiliriz. Yapay zeka 

ile ilgili felsefi düşünce üretme 

atmosferinin oluşmayışının nedeni 

düşünce arenamızda uğraştığımız 

başka sorunlar. Bizim 

daha düşünce özgürlüğü, 

ifade özgürlüğü gibi alanlarda 

gelişme kaydetmemiz gerektiği 

gözüküyor. Gelişmeler de 

kaydediyoruz aslında. Bir diğer 

neden de genel olarak eğitim 

sistemimizle alakalı. Sadece 

yapay zeka alanına özgü 

bir geri kalmışlık değil. Pek 

çok disipline özgü de bir geri 

kalmışlık bu. Toplum olarak, 

devlet olarak YÖK olarak uzun 

vadeli stratejik planlar çizerek 

zaten aşmaya çalışıyoruz. 

Ama bir toplumun zihinsen 

dönüşümünün disiplinlerdeki 

gelişiminin seyri kademe kademe 

vuku bulan bir şey. Toplumların 

dönüşümünde 10 yıl, 

20 yıl gibi süreler kısa süreler. 

Biz küresel arenada neler olup 

bittiğinden çok hızlı bir biçimde 

etkilenen ve gerekli adımları 

atan da bir toplumuz. Karar 

verici mekanizma çok kolay 

adapte olabiliyor. Türkiye’nin 

yakın geleceğinde de yapay zekayla 

ilgili çalışmaların sıçrayış 

göstereceğine inanıyorum. 

Şu an popüler olan yapay zeka 

sunumlarını nasıl değerlendiriyorsunuz? 

Dünyada popüler olmuş, insan 

zihnini tam olarak modelleyen 

yapay zeka iddiaları sunumlarının 

gerçeği tam yansıtıp yansıtmadığından 

şüphe etmemizi 

sağlayacak bir sürü gerekçemiz 

var. Bugün üretilen yapay 

zekaların tümüyle insan zihnini 

her yönüyle modellediğine 

özellikle öz bilinç ve bilince 

sahip olduğunu söylememek 

için ciddi gerekçeler var. Anlatıldığı 

gibi değil. 

Şu anda yapay zekada zekanın 

işleyiş biçimi yazılım üzerinden. 

Yapay zeka için 3 kriter 

var. Bu zeka kendisini çevresinden 

ayırt edebiliyor mu. 

İkincisi belli bir hedef seçip o 

hedefe yönelik plan yapabiliyor 

mu. Üçüncüsü de çevresinde 

kendisine benzer varlıklarla 

anlamlı bir iletişime geçebiliyor 

mu. Bu üç koşulu sağlıyorsa 

ortada bir yapay zeka vardır

deniyor. Sorun şu ki; bu üç 

kriter sağlansa bile ortaya çıkan 

yapay zeka hala tamamen 

algometrik çalışabilir. Yani 

sana şu girdiyi verirlerse şu 

tepkiyi ver. İn put, out put sistemiyle 

çalışan mekanizmalar. 

Ortada hiç belirlenmemiş bir in 

put varsa bu yazılımlar olduğu 

gibi durabiliyor ya da anlamsız 

tepki vermeye başlayabiliyor. 

Ama insan zihninin çalışma 

sistemi böyle değil. İnsan zihni 

hiç öngörülmemiş durumlara 

da tepki geliştirme kapasitesine 

sahip bir zihin. Dolayısıyla 

bu üç kriter gerçekleşmiş olsa 

bile insandaki duygulanım, acı 

çekme, deneyim yaşama, hafıza 

gibi temel unsurlar özbilinç 

ve bilinç dediğimiz zihnin katı 

çekirdeğini temsil eden temel 

fonksiyonlardan. Yapay zeka 

olarak karşımıza çıkan örneklerde 

bunun olmadığına dair 

çok işaret var. Yani özbilincin 

ve bilincin gerçekleşmediğine 

dair gösterge var. Dolayısıyla 

bunlara çok prim verilmemesi 

taraftarıyım. 

En belirgin problemler bugün 

yapay zekada çözümlenebilmiş 

değil. Biri özbilinç. Bir 

varlığın kendisini kendisi olmayandan 

yani çevresinden 

ve benzeri varlıklardan ayırabilme 

yeteneğine bilinç, bu 

bilinçlilik halinin bilincinde 

olmasına da özbilinç diyebiliriz. 

Özbilinç üst düzey bir 

bilinç halidir. Farkında olmanın 

farkındalığı. Bunu gerçekleştirebilen 

bir yapay zeka 

modelini bu alanda çalışan 

biri olarak henüz görmedim. 

Yakın zamanda da mümkün 

olacağını düşünmüyorum. 

Sebebi de temel özbilincin ne 

olduğunu, mahiyetini kavrayabilmiş 

değiliz. Tümüyle 

kavrayamadığımız bir şeyi 

yapay ortamda gerçekleştirmemiz 

de imkansız. 

Yapay zekayla ilgili ne gibi çalışmalar 

yürütüyorsunuz? 

Doktora tezim tümüyle bilinç 

ve özbilinç üzerine. Dolayısıyla 

özbilinç yapay zekanın 

temelini oluşturan bir konu. 

Buna yıllarımı sarf ettiğimi 

söyleyebilirim. Bununla ilgili 

Amerika’da 5 yıl kadım. 4 

yıl doktora sırasında bir yıl da 

ABD MIT’de (Massachusetts 

Institute of Technology) değişik 

araştırmalarda bulundum. 

Bununla ilgili kendi büyük 

projelerim var. Konya’nın en 

büyük üniversitesi olan Selçuk 

Üniversitesi’nde de değişik 

projelerimiz var. Felsefe bölümüyle 

bağlantılı ve onun bünyesi 

altında yapay zeka ile ilgili 

bir laboratuvar kurma projemiz 

var. İlgili makamlar da buna 

çok önem veriyor. Laboratuvar 

sadece felsefe bölümünün kullanımında 

değil, psikoloji, tıp 

bilimleri ve mühendisliklerin 

de devrede olacağı bir araştırma 

laboratuvarı. 

Ayrıca yapay zekayla, bilinç 

ve özbilinçle ilgili uluslararası 

çapta kongreler düzenlemek istiyoruz. 

Bağlantılarımızı kapsamlı 

bir şekilde sürdürüyoruz. 

Sadece yapay zekaya özgü felsefi 

akademik bir dergi çıkarmak 

istiyoruz. Bu çalışmalarla 

biz de bu alandayız. Tüm ülkeler 

bu alana yatırım yapmak 

istiyor. Artık savaş teknolojileri, 

ekonomi, endüstride yapay 

zeka kullanımı giderek artıyor. 

Araçlarda bile. Otonom hareket 

eden her şeyde yapay zeka 

var gibi düşünme eğilimi var. 

Bu yanlış. Trafikte yola çıkan 

araçlar kendi başına sürücüsüz 

yol kat ediyorsa bu yapay 

zeka olduğunu göstermez. 

Ama gidişat bu şekilde. Yapay 

zekanın ivme kazanarak 

tüm hayatımızı kuşatacağını 

görebiliyoruz. Konakladığımız 

mekanlarda, evlerde, 

ulaşımda, robotik kollarla 

endüstride her alanda artacak 

bir çalışma alanı karşımıza 

çıkıyor. Türkiye bu anlamda 

geri kalmamalı, biz de üzerimize 

düşeni kendi çapımızda 

Selçuk Üniversitesi Felsefe 

Bölümü çatısı altında kuracağımız 

alanlarla yapmalıyız. 

Size göre yapay zeka gerçekten 

de tüm dünyayı ele geçirebilir 

mi? 

Bu korkuların temelsiz olduğunu 

düşünüyorum. Çünkü az 

önce de anlattığım gibi henüz 

insan zihnini tam kavrayamadığımız 

için insan zihnine eşdeğer 

bir zihin üretebilme imkanımız 

şu an ortaya çıkmış 

değil. Hatta “evet gelecekte bu 

mümkündür deme imkanımız 

bile henüz yok. Fakat şu var; 

ürettiğimiz otonom makinelere 

değişik sistemleri yönetme, 

değişik silahlara sahip otonom 

sistemler gibi insanların çok 

çok üzerinde güçler verilirse, 

bunların çalışma biçimleri 

için kurduğumuz argoritmik 

yazılımlar hata verirse ve 

bunlar yanlış çalışmaya başlarsa 

bu bir sorundur. Ama 

en fazla yok edersiniz. Çünkü 

bunların bilinç ve özbilinç 

problemlerinden dolayı kendi 

başlarına karar alma mekanizmaları 

yoktur. Bu tür korkular 

şu an için yersiz. İşin popüler 

tarafı öne çıkarıldığı için bu 

tür sorular soruluyor. İnsanın 

dikkatini en çok çeken şey de 

korkudur. 


RÖPORTAJ 

42 


BİR FİKİR 

BİR TOPLUMU 

DEĞİŞTİREBİLİR 

Mehmet Ali Yaşar, çalışmalarını Amerika’da 

sürdüren bir yazılım mühendisi, 

bilgi işlem yönetimi uzmanı. Özellikle 

enerji sektöründe ortaya koyduğu 

başarılarıyla dikkat çeken Yaşar’la 

Türkiye’yi konuştuk… 

YAZILIM MÜHENDİSİ, 

BİLGİ İŞLEM YÖNETİMİ UZMANI 

MEHMET ALİ YAŞAR 

Kısaca kendinizden bahseder misiniz? 

Yaklaşık olarak 15 yıl önce Amerika’ya 

gelmiş, yazılım mühendisliği, bilgi işlem 

yönetimi ve iş yönetimi alanında 

uzmanlaşmış, 3 çocuk babası, ailesine 

düşkün bir Türk ve Amerikan vatandaşıyım. 

Denizli’nin Çal ilçesinin Dayılar 

köyünde yaşayan çiftçi bir ailenin 3 çocuğundan 

en küçük olanıyım. Annem, 

babam ve akrabalarımın bir kısmı halen 

köyde yaşamakta. Köyde ilkokulu, ilçede 

ortaokulu ve Muğla’da liseyi bitirdim. 

Gazi Üniversitesi Fizik Eğitmenliği bölümü 

1999 yılı mezunuyum. Ankara’da 

7 yıl yaşadım. Üniversite yılları ve sonrasında 

birçok alanda iş deneyimlerim 

oldu. Amerika’ya geliş öncesi, askerliğimi 

Kıbrıs’ta bir tankçı tugayının bilgi 

işlem komutanlığında yaptım. Türkiye 

belki benim doyduğum yer olamadı ama 

doğduğum yer ve bunu asla unutmadım. 

Nereden geldiğimizi unutmamak lazım. 

Türkiye ziyaretlerimizde ailecek köyde 

ve Denizli’de zaman geçirmeyi çok seviyoruz. 

Özellikle benim için ve çocuklar 

için bu çok değerli ve gerekli.

Amerika’ya gitme kararını nasıl aldınız? 

Bunun uzun bir hikayesi var aslında. 

Ama özellikle okuyucularınızın ve 

genç takipçilerinizin hayatlarında yol 

gösterebileceğine inandığım bölümleri 

anlatayım. Aslında aklımdaki Amerika 

silueti uzun yıllar önce, lise yıllarından 

oluşmuştu. Hatırladığım ilk olay kuzenimle 

Muğla Köyceğiz’de Amerikan 

Turistlerle konuşamayıp, bu yabancı 

dil eksikliğinin Amerika’ya giderek 

çözüleceğini düşünmemizdi. Tabii ki 

bu konu sonraları defalarca konuşuldu 

ve sonrası yıllarda bu düşünce biraz 

daha ihtiyaca dönüştü ki o zamanlar 

ben daha çok bilgi işlem teknolojileri 

ve bilgisayarda yazılım dilleriyle ilgilenmeye 

başlamıştım. Özellikle bileşim 

teknolojileri dünyasındaki gelişmelerin 

Amerika’da olması, sanırım bendeki bu 

düşünceyi daha çok bir Amerikan rüyasına 

dönüştürdü. Bununla ilgili Ankara’da 

çalıştığım yıllarda bazı iş deneyimlerimden 

örnekler vermek isterim. 

Yıl 1999; özel bir kuruluşta bilgisayar 

öğretmenliği yapıyordum. Microsoft’un 

Office uygulamalarını bilmeyen yoktur. 

O yıllarda Windows ve Office ile ilgili 

sertifikalar revaçtaydı ve benden ders 

verdiğim müfredatla mutabık kalacak 

bir kitap yazmam istenmişti. Bununla 

ilgili Türkçe kaynaklar kısıtlıydı. İngilizce 

kaynaklar ise oldukça yaygındı 

ve kaynağından doğrudan yeni sürümler 

hakkında bilgiler alınabiliyordu. 

Yine o yıllarda İngilizce öğrenim 

setleri satma çabalarım bu bağlamda 

İngilizceyi öğrenmeyi gerektiriyordu. 

Daha sonrasında bilgisayar donanımı 

ile ilgili deneyimlerim oldu. 2000’li 

yılların başında bilgisayar toplayıp satmak 

oldukça popülerdi. Tabii ki bende 

kendimi bir anda o işin içinde buldum 

ve gördüm ki yine bununla ilgili en son 

haberlere ulaşmak İngilizce kaynaklarda 

mümkündü. Bilgisayar donanımında 

adı geçen tüm isimler Amerikan menşeiliydi. 

Yine 2000 yılında Ankara’da, 

Tepe Gurubu’na (Tepe Mobilya) ve 

Rotary Kulübü’ne yaptığım yazılım 

uygulamalarında da aynı problemlerle 

karşılaştım. 2001 ve 2002 yılında Kıbrıs’ta 

askerdeyken birlikler arasında fiber 

bağlantısını kuran gurupla çalıştım. 

Tugayın bilgi işlem ağını kuran ekibin 

başında gece gündüz demeden ve bence 

bilgi yetersizliği nedeniyle “dene yanıl” 

yöntemiyle günlerce çalışmak zorunda 

kaldık. Yine aynı dertten mustariptim. 

Defalarca gördüm ki bileşim teknolojileriyle 

ilgili sektörlerdeki hemen hemen 

her şey Amerika’dan doğuyordu ve kaynaklar 

İngilizceydi. O yıllarda nişanlım 

(şu an eşim) Amerika’ya yüksek lisans 

yapmaya gitmişti ve ben de askerliğin 

hemen akabinde gitmeyi planlıyordum. 

Ama vize sıkıntısı vardı. Sanırım Allah’ın 

sevgili kuluyum ki 2002 yılında 

askerlik biter bitmez o Amerikan vize 

sıkıntısını ortadan kaldıracak bir haber 

aldım. Çekilişten “Yeşil Kart” kazanmıştım 

ve çok geçmeden 2003 yılının 

Nisan ayında kendimi Amerika’da, 

Teksas eyaletinin Houston şehrinde buldum... 

Amerika’ya uzanan hikayenizde sizi 

en çok zorlayan ne oldu? 

Beni zorlayan bir değil birkaç şey oldu. 

Mesela ilk zamanlar ailemden ve arkadaşlarımdan 

çok uzakta olmak beni çok 

zorladı. Alıştığın şeyleri bulamamak ve 

değişmek, bulunduğun ülkenin kültürüne 

ayak uydurmak zorunda kalmak çok 


RÖPORTAJ 

44 

zordu. Geldiğimde İngilizce seviyem 

çok düşüktü ve herhangi bir ekonomik 

birikimim olmadığı için İngilizce kurslarına 

gidip hem de çalışmak benim 

için çok zordu. Özellikle de yapmak 

zorunda kaldığınız işler düşük ücretli, 

oldukça yorucu işler olursa her şey çok 

daha zorlaşıyor. Mesela Amerika’da iş 

fırsatlarını görüp borç para ile bir şirket 

kurmuştum, zordu bence. Çok stresli 

zamanlar geçirdik eşimle. Şirket fikri, 

Çin’den ucuza mal alıp AVM’lerde 

satmak. Amerika’ya yeni gelen birisi 

için Amerikalılara gidecek hediyelik 

ürünleri bulmak, dükkân kirası, vergiler, 

Çin’den mal getirme çabaları zordu. 

Aynı zamanda yazılım mühendisliği 

alanında iş yapmak ve kalıcı bir iş bulabilmek 

zordu, çünkü Türkiye’deki 

iş deneyiminizin ve referanslarınızın 

burada hiçbir ehemmiyeti yoktu. Bazı 

insanların yabancı dil öğrenme yetisi 

vardır ve kolay öğrenirler ama ben çok 

zorlandığımı söyleyebilirim. Siz en çok 

zorlayanı sormuştunuz ama seçemedim 

şimdi, çünkü bu hikâyede gerçekten 

durum dışardan göründüğü kadar kolay 

değil. Özellikle de hiçbir birikiminiz ve 

ailenizin maddi desteği yokken bunları 

yapmak oldukça zor. 

Amerika’da yürüttüğünüz çalışmalar 

hakkında bilgi verir misiniz? 

Az önce konusu geçti; Amerika’da ilk 

yıllarda bazı “business” yani iş kurma 

girişimlerim oldu ama işleri büyütemedim. 

Ekonomik kayıpların olmasının 

mukabilinde öğrendiklerim, iş bağlantıları 

ve dostlukların benim için büyük 

kazanç olduğunu düşünüyorum. Aslında 

bu ilk sorunuzun da bir cevabı gibi 

olacak ama, ben genel iş ahlakı çerçevesinde 

para kaybetmeyi insan kaybetmeye 

yeğleyenlerdenim ve biliyorum ki 

bu; beni ulaşmak istediğim hedefe geç 

ulaştıracak veya hiç ulaştırmayacak. 

Ama yine biliyorum ki bu benim iç huzurum 

için de elzem bir şey. 2004 yılı 

sonrasında ilk iş girişimlerimin olmayışı 

ve beklenen ekonomik kazançları bulamamak 

benim daha çok yazılım mühendisliği 

konusunda yoğunlaşmaya itti 

diyebilirim. Sonlarında da ciddi diyebileceğim 

işleri de bu alanda aldım. Örneğin 

bir petrol kimya fabrikasında yazılım 

mühendisliği projeleri almam daha 

sonraki ciddi projelerin bu sektörden olmasına 

neden oldu. Genelde proje bazlı 

işlerdi. Mesela ilk proje; boru basınçlarını 

ve akış debisini ölçen uygulamanın 

verilerini, yeni sistemleri olan Oracle’la 

aktarmaktı. Bu projeyi beklenenden 

çok çabuk yaptığım için beni çalışan 

ödemelerindeki yanlışlıkların bulunup 

düzeltileceği daha iyi başka projelere 

verdiler. Her zaman işini layıkıyla yapmaktan 

ve yapanlardan yanayımdır. Bu 

bir başlangıç oldu. Birkaç geçici kısa 

vadeli projelerin dışında kalıcı bir işi 

yine benzeri petrol ve enerji sektöründe 

buldum. Çocuk sahibi olmak ve daha 

sürekliliği olan işler yapmak nedeniyle 

2005 yılında küçük bir şirkete yazılım 

mühendisi olarak girdim. Bu iş daha 

çok petrolün bir yerden başka bir yere 

taşınmasıyla ilgili düzenlemeleri ve 

denetlemeleri yapan Amerikan Ulaştırma 

Bakanlığı’nın kontrolündeki bir 

sektördeydi ve geliştirdiğim/ürettiğim 

web tabanlı yazılımlar bu alanda şirkete 

rekabetsel üstünlük kazandırdı ve 

işler hızlı bir şekilde büyüdü. 11 yıllık 

çalıştığım süreçte firmada yaklaşık her 

yıl %30’luk bir büyüme gerçekleşti. Bu

zaman içinde ben de bu şirkette yazılım 

mühendisliği, takım liderliği, yöneticilik 

gibi çok fonksiyonlu görevlerle 

Bilgi Teknolojileri Departmanının tek 

sorumlusu oldum. 2015 yılında bu departman 

2 milyon doları aşan bütçesi ve 

40 kişiye yaklaşan bir yazılım takımıyla, 

100’ü aşan çalışan sayısına ulaştık. 

Bu arada 2009 ve 2012 yıllarında Türkiye’de 

şirket kurup veya benzeri işleri 

yapan şirketlerle uzaktan yazılımcı 

çalıştırma “outsourcing” yapma konusunda 

çalışmalarımız oldu fakat Türkiye’deki 

fiyatların pahalı olmasından 

dolayı olumlu sonuç alamadık. Genelde 

Hindistan’dan ve Güney Amerika’daki 

ülkelerden şirketlerle çalışmak zorunda 

kaldık. Bu 11 yıllık süreçte birçok 

teknoloji projeleri yaptım ve yönettim. 

Bunların içerisinde resimden yüz tanıma 

ve radyo frekanslı kimlik saptama 

gibi güçlü yazılım projeleri de oldu. Bu 

edinilmiş bilgi ve deneyimlerimi daha 

iyi kullanabileceğimi düşündüğüm için 

ayrılıp 2016 yılında kendi şirketimi kurdum 

ve şu an bilgi teknolojileri alanında 

yazılım danışmanlığı ve yazılım üretme 

ve projelendirme gibi servisler veren 

bir iş yapıyoruz. Bu şirket hala kuruluş 

aşamasında diyebilirim. Çalışmalarımız 

için daha çok bilgi almak isterseniz 

şirket sayfamızı www.myit101.com ziyaret 

edebilirsiniz. Bu şirketin hedef ve 

vizyonu müşteriye özel danışmanlık ve 

düşük maliyetli, hızlı yazılım uygulamaları 

üretmeyi hedef alıyor. Yakın gelecekte 

bu alanda kendi yazılımlarımızı 

üretmek ve bunu da Türkiye’ye istihkam 

götürerek büyütme düşüncelerimiz 

var. Bunun yanında 2016 yılında Amerikan 

bir çalışma arkadaşımla ortak 

kurduğumuz başka bir şirket ortaklığım 

daha var. Bu şirket şu anda çok daha belirli 

bir sektöre hizmet veriyor. Ve eğer 

her şey planladığımız gibi olursa bu işin 

öncelikle Amerika içinde daha sonra da 

uluslararası arenada büyüyeceğini düşünüyoruz. 

Bütün bunların yanında şu 

an bir şirkette teknoloji direktörlüğü ve 

danışmanlık yapıyorum. 

Çalışmalarınızı Türkiye’de sürdürseydiniz 

bu başarılara imza atmanız söz 

konusu olur muydu? 

Olmazdı diye düşünüyorum ama kesin 

konuşabilecek kadar da kötümser değilim. 

Ne demişler “Doğduğun yer değil, 

doyduğun yer!”. Ben üniversite yıllarından 

beridir, hatta lise yıllarımdan beridir 

yazılım uygulamaları ile uğraşırım. 

Üniversitedeyken hem okula gidiyordum 

hem de bazı yazılım uygulamaları 

üretiyordum. “Windows 95”, 1996 ve 

1997 yılları piyasaya çıkmıştı ve kolay 

kullanılan ara yüzü ile hızlı bir şekilde 

yayılmıştı. Birçok işyeri işlerini bilgisayarla 

takip etmek istiyordu. Bunun üzerine 

ben de bu fırsatları değerlendirmek 

adına birkaç uygulama yazdım. Bunlar 

daha çok otel, restoran ve barlar için 

“adisyon takip” ve “rezervasyon takip” 

gibi programlardı. Hiçbirinden emeğimin 

karşılığını alamadım. O zamanlar 

şahıs olarak böyle işler yapmak veya 

emeğinizin karşılığını alabilmek neredeyse 

imkânsızdı. Bu konuda başarılı 

olan arkadaşlar da oldu ama genel olarak 

bu gibi işler o yıllarda bayağı bir çetrefilliydi. 

Büyük bir kurum ya da kuruluştan 

adamını bulacaksın, komisyon falan filan. 

Bu işler burada da biraz öyledir ama 

bir de işi yapıp paranı alamamak vardı 

o zamanlar. Ayrıca hatırlarsınız; sokaklarda 

kopya korsan yazılımlar satılıyordu. 

Neredeyse kimse lisanslı yazılım 

kullanmıyordu ve hatta lisanslı kullananlara 

enayi gözüyle bakılıyordu. Bu 


RÖPORTAJ 

46 

koşullarda benim sermayesiz bir lisanlı 

ürün çıkarıp bundan bir iş kurmam sanki 

bir mucize gibiydi. Şimdi Türkiye’de 

benzeri durumların ve yazılım lisans ihlallerinin 

Internet üzerinden yapıldığını 

düşünüyorum ama dediğim gibi Türkiye’nin 

durumu için kötümser değilim. 

Özellikse kurumsal düzeyde bu konuda 

çok olumlu çabalar görüyorum. 2000 yılından 

sonra kurulan Bilgi Teknolojileri 

ve İletişim Kurumu (BTK) buna iyi bir 

örnek ve 2008 yılının sonunda hükümet 

bununla ilgili birçok düzenlemeye güncellik 

getirdi. Lafın kısası, son yıllarda 

Türkiye’de bu durumun çok daha iyi olduğunu 

düşünüyorum ama halen istenilen 

düzeyde değil. 

Bugün için de aynı şeyler söz konusu 

mu? 

Bugün için aynı şeylerin söz konusu 

olmadığını söylemek kolay değil ama 

bazı acı gerçekler de göz ardı edilemez. 

Az önce konuştuk, geçmişteki Türkiye 

portresini çizmiştim. Ben size biraz 

daha teferruatlı anlatayım. Bence bu 

konuda kendimizi bilmek çok önemli. 

Dışardan gözleyen birisi olarak ne kadar 

objektif olduğum tartışılır ama suçu 

kendimizde aramak lazım. Türkiye dışında 

ve içinde çok değerli beyinler var. 

Bunların kazanılması lazım. Öncelikle 

gerekli düzenlemeler getirmek ve hukukun, 

Hakkın ve adaletin üstünlüğü 

anlayışıyla yola çıkmak gerekir ki bu 

alanda çalışan kişi ve kurumların hakkı 

olan emeğin ve yatırımın karşılığını 

alabilmesi sağlanabilsin. Ülke olarak 

çalışan bir sisteme ihtiyacımız var. Çalışan 

bir sistemden anlatmak istediğim; 

bunun bir ülke için temelde ne kadar 

gerekli olduğunu vurgulamak. Benim 

burada görebildiğim kadarıyla çalışan 

sistem yasama, yürütme ve yargının 

bağımsızlığı ve bu güçler ayrılığının 

dengelenmiş oluşudur. Bu bahsettiğim 

güçler ayrılığı güzel bir örnek. Geçenlerde 

burada yaşandı. Teknoloji ile doğrudan 

alakalı değil ama eminim siz de 

duymuşsunuzdur. Amerika’nın yeni 

başkanı Trump göreve gelir gelmez ki 

hükümet burada “Yürütme” oluyor, 

Amerika’ya göçmenlik ve seyahat ile 

ilgili yasaklar getirdi. Fakat bu “Suprime 

Court” yani Anayasa Mahkemesi, 

“Yargı” tarafından yasaya uymadığı gerekçesiyle 

iptal edildi. Bunun akabinde 

Trump hükümeti bu yasaklarda bazı değişikliler 

yapmak zorunda kaldı. Sonra 

da Amerikan anayasasına uygunluğu 

onanan yeni karar daha geçtiğimiz ay 

yürürlüğe girdi. Çok mükemmel olmasa 

da bence bu çalışan bir sistem örneği 

ve bence bu hukukun üstünlüğünü 

gösteren, anayasanın devleti korumak 

için değil de halkı korumak için yazıldığını 

gösteren güzel bir örnek. Ayrıca 

ben burada bu “çalışan” sistemin ve 

anlayışın halkın üzerinde gizli etkileri 

olduğuna inanıyorum. En büyük etkisi 

devlet çalışanlarının ve Yani herkes işinin 

erbabı olmaya çalışıyor ve işi de erbabına 

veriyorlar. Politik görüşüne, kim 

olduğuna, nereden geldiğine bakmadan. 

Bu anlayış bence Teknoloji sektörünün 

lokomotifi gibi burada… Türkiye’de de 

bugün geçmişe oranla yazılım teknolojilerinin 

ve bilgi işlemin gücüne inananların 

sayısının oldukça fazla olduğunu 

düşünüyorum ve bu sayı gün geçtikçe 

artıyor. Ama bahsettiğim liyakat usulüyle 

iş yapma anlayışını pek göremiyorum 

maalesef… Benim beklentim 

eğitime, bilme ve teknolojiye daha çok 

önem verilmesi ve daha çok yatırım yapılması 

yönünde. Her alanda özellikle 

teknoloji üreten kurum, kuruluş ve şahıslara 

liyakat usulüyle destekler verilmeli 

ve imkanlar sağlanmalı. Hatta ilk 

adım olarak istihkam ve enformasyon 

için hani teknolojide kullanıyoruz ya; 

onun gibi “innovation” yani buluş yapmak 

lazım. Sanırım Türkçeye inovasyon 

diye geçti bu kelime. Mesela vergilerde 

cazip indirimler yapılarak veya 

uzun bir süre vergi almayıp yabancı 

teknoloji firmalarına Türkiye’de yatırım 

yapmalarını sağlamak gibi fikirler 

olabilir. Hükümetin bununla ilgili 2009 

da çalışmaları olmuştu “Investors Love 

Turkey” sloganıyla yani “Yatırımcılar 

Türkiye’yi Seviyor.” Ama beklenileni 

alamadık. Son zamanlarda da bununla 

ilgili bazı devlet yatırımları ve desteklerinin 

de mevcut olduğunu biliyorum. 

Aynı zamanda askeri alanda birçok askeri 

malzeme ve savunma silahlarımızı 

ürettiğimizi de biliyorum. Ama uluslararası 

düzeyde teknoloji üreten pazarda 

değiliz ve büyük teknoloji firmalarımız 

yok. Ben bugün dışarıya satacağımız 

teknolojiyi veya yazılım uygulamalarını 

üretebileceğimize inanıyorum fakat 

bunu Türkiye menşeli bir firma olarak 

yapamıyoruz ve satamıyoruz. Nedenlerini 

de görebiliyorum. Aradaki fark 

büyük, yakalamak için akıllı yatırımlar 

yapıp çok çalışmak lazım… 

Sizin de bildiğiniz gibi 2000 yılı ve 

sonrasında teknolojik bir enformasyon 

patlaması yaşıyoruz. Dünyada teknolojik 

ihtiyaçlar üstel olarak artıyor ve 

değişim ihtiyacı duyuyoruz. Evlerde ve

iş yerlerinde robot çalışanlar görmek 

çok uzakta değil. Bunun tezatlığında ise 

dünyada henüz teknolojiyle tanışmamış 

ciddi bir nüfus var. Yani iş manasında 

bu konuda bir pazar sıkıntısı yok. Bu 

durumlarda çok küçük gibi görünecek 

teknolojik fikirler kişilerin hatta milletlerin 

hayatını değiştirebilir. Son 20 

yıldaki dünya ekonomisine bakın; Çin, 

Finlandiya, Hindistan, Güney Kore gibi 

ülkeler neredeydiler nereye geldiler. Şu 

anda Amerikan ekonomisinin ciddi bir 

kısmını teknoloji ile doğrudan ilgilenen 

firmalar oluşturuyor. Bu firmaların birçoğunun 

kurucusu veya firmada büyük 

rol oynayan isimleri genelde göçmen ya 

da göçmen asıllı kişilerden oluşuyor. 

Amerika’yı güçlü kılan nedenlerden birisi 

bu firmalardır ama neden bu insanlar, 

bu firmalar Amerika’yı tercih ettiler 

ve hâlâ ediyorlar? Cevabı çalışan sistem 

diyerek kolayca veririz. Ama bunu iyice 

analiz yapıp doğruları Türkiye’ye uygulamak 

lazım ki sonrasında Türkiye olarak 

“ben de varım” diyebilmeliyiz. Yani 

ben de bu teknolojileri üretiyorum, ben 

de Dünya ekonomisinde söz sahibiyim 

hatta liderim... Son 20 yılı baz alırsak 

bence Türkiye’den birçok Sergey Birin, 

Larry Page, Elon Musk, Mark Zuckerberg, 

Jeff Bezos, ve benzerleri gibi 

beyinler çıkmıştır ve hâlâ çıkmaktadır. 

Neden bütün bunlar bize olmuyor veya 

olamıyor. Bu cevabı zor olan büyük bir 

soru. Az önce konuştuk; o hedefe ulaşabilmek 

için bir an önce gereğinin layıkıyla 

yapılması lazım. 

Bu sektördeki gençlere neler tavsiye 

edersiniz? 

Yazılım teknolojileri alanında gençlerimize 

tavsiyem şunlar olabilir; yazılım 

kodunun tekrar kullanımına yönelik 

akılcı hızlı uygulamalar üretsinler. 

Yani hızlı kodlama yapılabilecek ve 

yazılım uygulamalarını daha rasyonel 

olarak idame etmeyi sağlayacak mantıkta 

çalışmalarını tavsiye ederim. Revaçta 

olan programlama dilleri ve yeni 

çıkan yazılım teknolojilerini yakından 

takip etsinler. Mesela günümüzde C#, 

Python, Java ve JavaScript dilleri özellikle 

Angular ve Node.js gibi dillerin 

kullanımı artan diller arasında. Bunun 

yanında yazılımcılığın olmazsa olmazı 

SQL programlama dillerindeki yenilikleri 

yakından takip etmelerini öneririm. 

Bu arada son birkaç yıldır Türkiye’de 

geliştirilmiş olan bazı “application framework”leri 

yani yazılım uygulama iskeletlerini 

öğrenmeleri ve kullanmaları 

onlara çok şey katar. Mesela www.serenity.is 

ve www.aspnetzero.com benim 

tavsiye edebileceklerim arasında. 

Her işi layıkıyla yapmak önemli. Bunun 

mutlaka daha çok getirisi olacaktır. Son 

olarak tavsiye edebileceğim şey; sadece 

Türkçe değil İngilizce kaynakları da 

takip etmeleri ve aklına gelen fikirleri 

hayata geçirmek için bıkmadan usanmadan 

çalışmaları. Hiçbir başarı kolaylıkla, 

defalarca çuvallamadan gelmiyor. 

Denemekten ve başarısız olmaktan 

korkmasınlar. 

Son olarak, hedefleriniz neler? 

Kısa vadede Amerika içinde bulunan 

müşteri firma portföyümüzü artırmayı 

ve yatırımcılarla çalışarak sıcak bir para 

akışı sağlamayı hedefliyoruz. Sonrasında 

ise bu parayı kullanarak uzun vadeli 

teknoloji yatırımları yapmak istiyoruz. 

Tabi ki bu işin özellikle Türkiye’de bir 

istihkam sağlaması ve büyümesi gibi 

uzun vadeli hedeflerimiz de var inşallah. 

Allah utandırmasın diyelim. 


HABER 

48 

TÜRKONFED BAŞKANI TARKAN KADOOĞLU: 

“AB-TÜRKİYE GÜMRÜK BİRLİĞİ’NİN KOBİ ODAKLI 

GÜNCELLENMESİ ÖNCELİKLİ BEKLENTİMİZ” 

TÜRKONFED Yönetim Kurulu Başkanı Tarkan Kadooğlu, Brüksel’de gerçekleştirilen AB-Türkiye Yüksek Düzeyli Ekonomik 

Diyaloğu’nun ikinci toplantısında yaptığı konuşmada, AB-Türkiye Gümrük Birliği’nin güncellenmesi sürecinin 

önemli bir ortak zemin oluşturduğunu belirterek; “KOBİ boyutu güçlü, güncel bir Gümrük Birliği’nin, ekonomik büyüme 

ve iş yaratımına katkısı uzun süreli olacaktır. AB ve Türkiye KOBİ’leri arasında karşılıklı etkileşim ve ortaklıklara 

yeni bir boyut kazandıran Gümrük Birliği, KOBİ’lerimizin yenilikçilik ekosistemindeki payını da güçlendirecektir” dedi. 

Türkiye’nin ilgili bakanlarıyla Avrupa 

Komisyonu’ndan muhataplarını, Türkiye 

ve AB iş dünyasının önde gelen temsilcileri 

ile bir araya getirerek doğrudan görüş 

alışverişinde bulunulmasına olanak tanıyan 

AB-Türkiye Yüksek Düzeyli Ekonomik 

Diyalog Toplantısı’nın ikincisine 

Türk Girişim ve İş Dünyası Konfederasyonu’nu 

(TÜRKONFED) temsilen Yönetim 

Kurulu Başkanı Tarkan Kadooğlu 

katıldı. Başbakan Yardımcısı Mehmet 

Şimşek, Ekonomi Bakanı Nihat Zeybekci, 

Gümrük ve Ticaret Bakanı Bülent 

Tüfenkçi’nin de katıldığı toplantıda Kadooğlu, 

yaptığı konuşmada AB-Türkiye 

Gümrük Birliği’ne ilişkin önemli açıklamalarda 

bulundu. 

hataları tekrarlamadan, elimizdeki araçları 

işletmenin tam zamanıdır” dedi. 

KOBİ boyutu güçlü, güncel bir Gümrük 

Birliği’nin ekonomik büyüme ve iş 

yaratımına katkısının uzun süreli olacağını 

ifade eden Kadooğlu: “AB-Türkiye 

Gümrük Birliği’nin, 21. yüzyıl 

ticaret kurallarına uygun, KOBİ’lerin 

özel şartlarını göz önünde bulunduracak 

şekilde güncellenmesi ve hizmetler, 

kamu alımları ve tarım ürünlerini 

kapsayacak şekilde genişletilmesi 

ilişkilerin ihtiyaç duyduğu dinamizmi 

yeniden yakalaması için önemli bir fırsat 

olarak görülmelidir. AB ve Türkiye 

KOBİ’leri arasında karşılıklı etkileşim 

ve ortaklıklara yeni bir boyut kazandıran 

Gümrük Birliği KOBİ’lerimizin 

yenilikçilik ekosistemindeki payını da 

güçlendirecektir. Ekonomik entegrasyon 

ancak güçlü bir siyasi, sosyal ve 

kültürel entegrasyonla derinleştirilebilir. 

Dolayısıyla ilişkilerimizin temeli 

olarak katılım müzakereleri çerçevesini 

korumak kritik öneme sahip” şeklinde 

konuştu. 

Tarkan Kadooğlu: “Türkiye ve AB’nin 

gelecekleri ortak” 

TÜRKONFED olarak Türkiye’nin yönünün 

Avrupa Birliği olduğuna inandıklarını 

vurgulayan Kadooğlu, “Değişen 

küresel şartlar ve AB dinamikleri daha 

geniş, daha güçlü bir AB ihtiyacına işaret 

ediyor. Süreç içerisinde gereklilikleri 

yerine getiren Türkiye ve içte yapısal sorunlarını 

çözen AB’nin gelecekleri ortak 

olmaya devam ediyor. Dönemsel siyasi 

gerginliklerin aşılması, yapıcı bir söylemin 

benimsenmesi ve sonuç odaklı eylemlere 

geçilmesi AB ve Türk iş dünyasının 

ortak ve öncelikli beklentisidir. Bu 

doğrultuda yürürlüğe girdiği 1996’dan bu 

yana karşılıklı olarak kazan-kazan denkleminin 

önemli bir unsuru olan AB-Türkiye 

Gümrük Birliği’nin güncellenmesi 

süreci önemli bir ortak zemin oluşturuyor. 

Taraflara somut kazançlar sağlayan 

araçların kısa görüşlü siyasi kaygılar 

sonucunda bloke edilmesinin olumsuz 

sonuçlarını net bir şekilde gözlemleyebildiğimiz 

bir dönem içerisindeyiz. Aynı 

“Gümrük Birliği güncellemesinde KO- 

Bİ’lerin özel şartları göz önünde bulundurulmalı” 

“Türkiye’nin AB’ye entegrasyonunun 

derinleştirilmesi için iddialı adımlar atılmalı” 

Kurulmakta olan yeni dünya düzeninde 

iş dünyasının geleneksel sınırların ötesine 

geçen önemli sorumlulukları olduğunun 

altını çizen Kadooğlu, şöyle devam 

etti: “Yaşanabilir bir gezegen, toplumsal 

sorunlara kolektif çözümler üretebilen 

toplumlar iş dünyasının aktif katılımı 

olmadan sağlanamaz. Öte yandan iş dünyası 

içinde faaliyet gösterdikleri toplumlar 

açık, güvenli, özgür, çeşitliliğe olanak 

sağlayan ve dolayısıyla yaratıcı olmadıkça 

teknolojik, ekonomik ve sosyal ilerlemeye 

öncülük edemezler. Bu doğrultuda 

iş dünyası olarak AB ve Türkiye resmi 

temsilcilerine önümüzdeki dönemde 

Gümrük Birliği’nin güncellenmesi, göç 

ve güvenlik alanında işbirliği, dijital ekonomi, 

enerji ve vize serbestleştirilmesi 

alanları öncelikli olarak Türkiye’nin 

AB’ye entegrasyonunun derinleştirilmesi 

yönünde farklı alanlarda cesur ve iddialı 

adımlar atılması çağrımızı yineliyoruz.”


RÖPORTAJ 

50 


Kocaeli Üniversitesi Öğretim Üyesi 

Prof. Dr. Mehmet Yıldırım; 

ArGe yapan, yapmayandan ayrılacak 

Öncelikle kendinizden bahseder 

misiniz? 

1973 yılında Sarayönü İlçesi Çeşmelisebil 

Kasabası’nda doğdum. Ailem 

ben çok küçükken Konya’ya taşındı 

ve ilköğretime Konya’da başladım. 

Nesrin ve Ayşegül Kardeşler İlkokulu, 

ardından Karma Ortaokulu ve Fatih 

Teknik ve Endüstri Meslek Lisesi’ni 

bitirdim. Teknik Lisede bilgisayar 

bölümünü tamamladım. Marmara 

Üniversitesi Teknik Eğitim Fakültesi 

Bilgisayar Teknolojileri Eğitimi Bölümü’nde 

okudum. 1995 yılında, fakülteyi 

bitirir bitirmez Kocaeli Üniversitesi’nde 

Araştırma Görevlisi olarak 

akademisyenliğe başladım. Yüksek 

Lisans, Doktora, Doçentlik ve ardından 

Profesörlük. Tüm akademik hayatım 

Kocaeli Üniversitesi’nde geçti. 

Halen Kocaeli Üniversitesi’nde akademisyenliğe 

devam ediyorum. Ağırlıklı 

olarak yapay zeka yöntemleri ve 

bunların farklı alanlarda uygulanması 

üzerine çalışmalar yaptım. 

Bilişim son yıllarda sıkça kullanılan 

bir terim. Bilişim dendiği zaman ne 

anlamamız gerekiyor? 

“Bilişim” kelimesi günümüzde, İngilizce 

“informatics (enformatik)” kelimesindeki 

anlamı ile kullanılıyor. Bilgi 

mühendisliğinin pratikle ilgilenen branşı 

veya akademik anlamda bilgi biliminin 

uygulamaya dönük halidir. Bilişim, 

doğada ve mühendislik sistemlerinde 

bilginin temsili, işlenmesi ve sistemler 

arası iletişimini inceler. Hesaplama ve 

algılama ile ilgili ve sosyal boyutu olan 

bir kavramdır. Hesaplama ya da iletişim 

yoluyla bilginin dönüşümünü de 

kapsar. En üst seviyede anlamlı ve işe 

yarar bilgi (knowledge) ile ilgilenirken, 

en alt seviyede bilgisayarlarda işlenen 

ham veri (data) ile ilgilenir. Daha da 

anlaşılır söylemeye çalışırsak, bilişim, 

bilgi ve hesaplamanın teorik temellerini 

ve bunların bilgisayar sistemlerinde uygulanabilmelerini 

sağlayan teknikleri 

araştıran bir bilim dalıdır. 

Bilişim Sistemleri Mühendisliği nedir? 

Bilişim Sistemleri Mühendisliğinin ne 

olduğunu tam olarak anlatabilmek için

Bilgisayar Mühendisliği ile arasındaki 

farklardan veya benzerliklerden bahsetmek 

gerekir. Her iki mühendislik 

dalında teknik dersler, özellikle de bilgisayar 

dersleri hemen hemen aynıdır. 

Her ikisinde de temel bilgisayar dersleri, 

donanım dersleri ve yazılım dersleri 

aşağı yukarı aynıdır. Bilişim Sistemleri 

Mühendisliğinden mezun olan bir 

öğrenci Bilgisayar Mühendisliğinden 

mezun öğrenci ile aynı teknik dersleri 

aynı içerik ile görür. Hatta aynı referans 

kitaplar okutulur. Ayrıldıkları noktalardan 

bir tanesi şudur; Bilişim Sistemleri 

Mühendisliğinde ilave olarak, üniversitelere 

göre farklılıklar arz etmekle beraber, 

yönetim bilimleri ile ilgili dersler 

de okutulmaktadır. Örneğin, Yönetim 

Bilişim Sistemleri, Bilişim Sistemleri 

Analizi ve Tasarımı, Bilişim Sistemleri 

Güvenliği, Bilişim Hukuku, E-işletme, 

E-Ticaret, Adli Bilişim, Yönetim ve 

Organizasyon, Girişimcilik ve Kalite 

Yönetimi vb. dersleri içermektedir. 

İçerik olarak bakıldığında Bilişim Sistemleri 

Mühendisliği daha geniş bir 

yelpazeye sahiptir. Bir Bilgisayar Mühendisi 

aldığı eğitim açısından değerlendirildiğinde 

tamamen teknik bir elemandır. 

Yaptığı iş gereği, örneğin bir 

yazılım firmasında çalışıyor olsa veya 

büyük bir firmanın bilişim departmanında 

çalışıyor olsa, ne kadar yükselir 

ise yükselsin üst yönetici kademelerine 

gelemeyecektir. Kendi kurmuş olduğu 

firmasının yönetimini bile, yeteri kadar 

büyüdükten sonra, profesyonel yöneticilere 

bırakmak zorunda kalacaktır. 

Bilişim Sistemleri Mühendisi ise teknik 

bir eleman olmanın yanı sıra, en 

azından bilişim veya teknoloji firmalarında 

yöneticilik yapabilecek ve teknik 

ekip ile maksimum düzeyde iletişim 

kurabilecektir. 

Ayrıldıkları ikinci nokta ise, Bilişim 

Sistemleri Mühendisliğinde son sınıf 

öğrencileri bir yarıyıl süresince 

iş yeri eğitimi adı altında, endüstride 

staj yapmakta ve uygulama yönünü 

geliştirmektedir. Bu, öğrencilere; 

kendilerini geliştirme, üniversite 

sonrasında işe adaptasyonlarını ve 

istihdamlarını kolaylaştırma imkânı 

tanımaktadır. 

Öğrenciler bu bölümü bilinçli olarak 

mı tercih ediyor? 

Tabii ki bunu ölçmenin kolay bir yolu 

yok. Ancak öğrencilerimizle yaptığımız 

görüşmelerden ve sohbetlerden bir 

çıkarım yapabiliyoruz. Benim bölümümde 

beş yıldır öğrenci alıyoruz ve 

geçen yıl ilk mezunlarımızı verdik. İlk 

yıllarda bir bilinçten söz etmek söz konusu 

değildi ve Bilgisayar Mühendisliklerine 

göre puanı nispeten düşük olduğu 

için tercih ettiklerini söylüyorlardı. Son 

birkaç yıl içerisinde ise bir farkındalık 

düzeyinin oluştuğunu ve daha bilinçli 

tercih yaptıklarını gözlemleyebiliyoruz. 

Puanlarımızın yükselmesi ve tercih 

edebilecekleri başka mühendislik alanları 

olmasına rağmen öğrencilerimizin 

bölümümüzü tercih etmeleri bu bilincin 

bir göstergesi olarak düşünüyoruz. 

Sizin bu bölümü seçmekteki amacınız 

neydi? 

Bilişim Sistemleri Mühendisliği çok 

yeni bir bölüm. Türkiye’de ve Dünya’da 

son dokuz-on yıldır bilinmektedir. 

Meslekler gelişmekte ve ihtiyaçlar 

doğrultusunda dönüşüm geçirmekte, 

yeniden şekillenmektedirler. Bilgisayar 

Mühendisliği teknik ihtiyaçlara cevap 

vermekle beraber, bilgi yönetimi ve 

bilgi mühendisliği alanlarında yetersiz 

kalması sonucunda kendi içerisinden 

Bilişim Sistemleri Mühendisliğini 

doğurmuştur. Bilişim sistemlerinde 

görev alan paydaşların büyük çoğunluğu 

bilgisayar alanında eğitim almış 

mühendis veya teknik elemanlardan 

oluşmaktadır. Benim de geçmişim ve 

aldığım eğitim tamamen bilgisayar 

üzerinedir. Nasıl bilgisayarcı olduğumu 

sorarsanız şöyle cevap verebilirim; 

1987-1990 yılları arasında lisedeydim. 

Bilgisayar Türkiye’ye yeni yeni girmeye 

başlamıştı ve geleceğin mesleği 

olarak görülmekteydi. Ben de tamamen 

şans diyebileceğim bir rastlantı sonucu 

lisede bilgisayar bölümü öğrencisi olmuştum. 

Bilgisayar konusunda oldukça 

iyiydim ve çocuk yaşlarda birisinden 

beklenmeyecek kadar bilinçli olarak 

geleceğimi bilgisayar üzerine kurmak 

istiyordum. Bu nedenle, Marmara 

Üniversitesi Teknik Eğitim Fakültesi 

Bilgisayar Teknolojileri Öğretmenliğini 

tercih ettim. 1987 yılından bu yana 

bilgisayarla iç içeyim. 

Türkiye’de bu alanda eğitim verilmesi 

süreci nasıl ilerliyor? 

Bilindiği üzere, Mesleki ve Teknik 

Ortaöğretim Kurumlarının öğretmen 

ihtiyacını karşılamak ve Teknik Öğretmen 

yetiştirmek üzere kurulmuş olan 

Teknik Eğitim Fakülteleri 2009 yılında 

kapatılmış ve yerlerine Teknoloji Fakülteleri 

kurulmuştur. Teknoloji Fakülteleri 

mühendis ünvanına sahip mezunlar 

vermektedir. Teknoloji Fakülteleri kurulurken, 

fakülte altında açılacak bölümlere 

karar verme aşamasında, bazı 

üniversiteler örneğin; Selçuk, Sakarya, 

Marmara ve diğer bazı üniversiteler Bilgisayar 

Mühendisliği Bölümü açmaya 

karar vermiş, bazı üniversiteler de örneğin; 

Kocaeli, Muğla Sıtkı Koçman, Manisa 

Celal Bayar, Karabük ve diğer bazı 

üniversiteler Bilişim Sistemleri Mühendisliği 

Bölümü açmaya karar vermiştir. 

İkinci yolu tercih edenler, hali hazırda 

üniversiteleri bünyesinde Mühendislik 

Fakültesi altında Bilgisayar Mühendisliği 

Bölümünün zaten yer alması ve 

farklı fakültelerde olsa da aynı isimle 

ikinci bir bölüm açmamak için Bilişim 

Sistemleri Mühendisliğini açmayı 

tercih etmişlerdir. Şu an Türkiye genelinde, 

140’ın üzerinde farklı üniversitede 

Bilgisayar Mühendisliği bölümü 

bulunmaktadır. Bunlardan 7 tanesi de 

Teknoloji Fakültelerinde yine Bilgisayar 

Mühendisliği adı altında eğitim-öğretim 

vermekte ve bilimsel araştırmalar 

yapmaktadır. Bilişim Sistemleri Mühendisliği 

üçü vakıf olmak üzere 11 

üniversitede yer almaktadır. Sayıca Bilgisayar 

Mühendisliğinden daha azdır, 

daha yenidir ve bu nedenle farkındalığı 

da nispeten düşüktür. Ancak her geçen 

yıl giriş puanları yükselmekte ve tercih 

edilir hale gelmektedir. Geçtiğimiz yıl, 

Bilişim Sistemleri Mühendisliği’nin 

giriş puanları diğer birçok mühendislik 

alanından daha yüksekte idi. Yurt 

dışındaki üniversitelere baktığımızda 

ise Bilişim (Informatics) bölümlerinin 

sayısının Türkiye’ye oranla daha fazla 

olduğunu görmekteyiz. Umuyorum 

ki üniversitelerimizde, özellikle vakıf 

üniversitelerinde, Bilişim Sistemleri 


RÖPORTAJ 

52 

Mühendisliği bölümlerinin sayısı artacaktır. 

Vakıf üniversiteleri sektörlerle 

ve piyasa ile daha içi içedir ve piyasa 

taleplerine daha hızlı reaksiyon verebilmektedir. 

Bilişim Sistemleri Mühendisliği’nin 

piyasaya olan katkısı nasıl olacak? 

Bilişim ve teknoloji sektöründe iş yapan 

firmalar en çok katkıyı göreceklerdir 

diye düşünüyorum. En başta, bilişim 

sektöründe yönetici ihtiyacı artık ciddi 

bir sorun olmaktan çıkacak ve bu eksikliği 

Bilişim Sistemleri Mühendisleri ile 

kapatacaklarını umuyorum. Hem bilişim 

ve teknolojiye hakim hem de yöneticilik 

yeteneklerine sahip mühendisler 

bu firmaları yönetecekler. Firmalar, dışarıdan 

yönetici bulmak yerine kurum 

içerisinden yönetici çıkaracaklar ve kurumsal 

aidiyetin tesisine katkıda bulunacaktır. 

Bir başka katkısı da, bir yarıyıl 

süreli işyeri eğitimi sayesinde, firmalar 

istihdam edecekleri mühendisleri daha 

öğrenci iken tanımış olacak, kendileri 

için en uygun istihdamı gerçekleştirebileceklerdir. 

Firmaların kendi iş süreçleri 

içerisinde ihtiyaç duyduğu bilgi 

yönetimi ve karar destek sistemlerini 

de Bilişim Sistemleri Mühendisleri gerçekleştirebilecektir. 

Toplumsal ve yönetsel anlamda bilişim 

teknolojilerinin etkisi nedir? 

İşletmeler; hizmet ve ürün kalitesini 

artırmak, iletişim, pazarlama ve satış 

maliyetlerini azaltmak, müşterilere 

hızlı cevap verebilmek, farklı coğrafyalardaki 

pazarlara açılmak ve daha 

hızlı ürün geliştirmek amacıyla bilişim 

teknolojilerini kullanmaktadır. Bilişim 

teknolojileri üretim maliyetlerini azaltır 

iken, diğer taraftan da işsizlik oranının 

artmasına katkıda bulunmaktadır. Bazı 

mesleklerin ve iş kollarının kaybolmasına 

hız kazandırmaktadır. 

Geçmişte sadece işyerlerinde kullandığımız 

bilişim teknolojileri artık toplumsal 

hayatımızın her aşamasında kullanılır 

bir hal almıştır. İnternet bankacılığı 

sayesinde banka şubelerine gitmiyoruz 

artık. Birçok hizmet noktasında İnternet 

üzerinden randevu alarak kuyruklarda 

bekleme olgusu ortadan kalktı. Alışverişlerimizi 

internetten yapıyor, yeni 

çıkan müzik kliplerini ve filmleri dahi 

evden takip ediyoruz. Uzaktan eğitim 

aracılığı ile üniversite eğitimini bile 

üniversiteye gitmeden tamamlayabiliyoruz. 

İş seyahatlerimiz azalmış, başka 

şehirlerdeki hatta ülkelerdeki toplantılarımızı 

ve iş görüşmelerimizi kendi 

ofisimizden veya evimizden yapıyoruz. 

Bilişim teknolojileri ile birlikte mesafelerin 

bir önemi kalmamıştır. Zamandan 

tasarruf ediyoruz. Seyahat maliyetlerimiz 

düştü. Bilgiye ulaşım kolaylaştı. 

Çok uzaktakilerle bile iş yapabilme 

kabiliyetimiz gelişti. Ancak, bu kadar 

faydaları olan bilişim teknolojileri, diğer 

taraftan da bizleri asosyal bireyler 

haline getiriyor. Mobil telefon, tablet ve 

bilgisayarlarımızla geçirdiğimiz süreler 

artar iken; aile, arkadaş toplulukları 

veya toplum içerisinde geçirdiğimiz süreler 

azalmaktadır. İnternet kafelerde, 

gençlerimiz dünyanın öbür ucundan insanlarla 

tanışıp konuşup sosyalleştiğini 

zannederken, hemen yan masada oturan 

birsi ile tanışmayı arkadaş olmayı ihmal 

etmektedir. İçine kapanık, pısırık, 

toplumsal görgü ve beceriden yoksun 

bireyler haline geliyoruz. Sonuç olarak, 

bilişim teknolojilerinin ve iletişim araçlarının 

diğer teknolojiler gibi olumlu ve 

olumsuz özellikleri vardır. Önemli olan 

bu özellikleri doğru kullanabilmek ve 

hem toplumu hem de teknolojiyi doğru 

yönlendirebilmektir.

Bilişim Vadisi Projesi ile ilgili neler 

söylemek istersiniz? 

Bilişim Vadisini, bilişimci olmam ve 

yaşamımı sürdürdüğüm şehirde yer 

alması nedeniyle yakından takip ediyorum. 

Bilişim Vadisinin ülkemizin gelişiminde 

önemli kilometre taşlarından 

birisi olacağına inanıyorum. Akademisyenler 

ve bilim adamları üniversitelerde 

yeni bilimsel yöntemler geliştirirler, 

yeni buluşlar yaparlar. Ancak, fonksiyonları 

veya rolleri gereği, bunları 

teknolojik bir ürüne dönüştüremezler. 

Üniversitelerde üretilen bilginin ürüne 

dönüştürülmesi ve katma değer sağlanması, 

ancak inovasyonla mümkündür 

ve araştırma ve geliştirme (Ar-Ge) 

merkezlerinde veya firmaların Ar-Ge 

birimlerinde yapılabilir. Bilişim Vadisi 

bu anlamda, Ar-Ge yapan bilişim, yazılım, 

elektronik, robotik vb. firmalara 

ev sahipliği yapacak. Hatta, ilk etapta 

30’a yakın Ar-Ge firması Bilişim Vadisi 

yönetimince belirlendi bile. Toplamda 

5 bine yakın firmanın yer alması düşünülmekte. 

Böylesine büyük bir teknoloji 

merkezinde 70 binin üzerinde bilişimci 

mühendis, programcı ve teknik elemanın 

istihdam edilmesi öngörülmektedir. 

Sembolik bir katkı olsa da; İŞKUR, 

Kocaeli Üniversitesi ve Gebze Teknik 

Üniversitesi işbirliği ile Nitelikli Bilişim 

Uzmanlığı sertifikasyon programı 

düzenledik ve Bilişim Vadisine teknik 

eleman yetiştirdik. 

Bu projenin Türkiye’ye olan katkısı 

dışında üniversitelere de katkısı olacak 

mı? 

Kesinlikle evet. Türkiye’de, üniversitelerin 

teknoloji üretemediği, topluma ve 

ekonomiye katma değer sağlamadığı 

gibi bir algı var. Bilişim Vadisi sayesinde, 

öncelikle, bu algı yıkılacak kanaatindeyim. 

Bilgi üretmekle teknoloji 

üretmek farklı şeylerdir. Üniversiteler 

rolleri gereği bilgi üretirler. Teknolojik 

ürün üretenler ise Ar-Ge yapan mühendislerdir 

ve Ar-Ge’nin çok yüksek maliyetleri 

vardır. Üniversiteler, ekstra bir 

yöntemle desteklenmedikleri sürece, bu 

maliyetleri karşılayabilecek kurumlar 

değillerdir. Özel sektörümüz ve firmalarımız 

da maalesef yıllarca, bünyelerinde 

Ar-Ge birimleri kurmak yerine, hazır 

teknoloji ithal ettiler, dışarıya patent 

paraları ödediler ve ödemeye de devam 

etmektedirler. Bilişim Vadisi sayesinde 

Ar-Ge yapan firmalar yapmayanlardan 

ayrılacak, yapanlar desteklenirken yapmayanlar 

oyundan düşecektir. Firmalar 

kendi sorumluluklarını üniversitelere 

artık yükleyemeyeceklerdir. 

Bilişim Vadisi’nde yer alan Ar-Ge firmaları 

ile üniversiteler mecburen işbirliği 

içerisinde olacaklardır. Bu işbirliği, 

firmanın bir sorununu çözerken, üniversiteyi 

veya bilim adamını da o sorun 

çevresinde odaklanmaya zorlayacak, 

dolayısıyla üniversiteyi yönlendirebilecektir. 

Üniversite, sadece yeni bir şey 

yapmış olmak için değil, bir derde deva 

olabilecek hedefe yönelik bir çalışma 

yapacaktır 

Üniversitelere doğrudan somut bir katkı 

da şudur; Ar-Ge sürecinde, çalışan 

olarak veya danışmanlık hizmetleri 

kapsamında üniversitelerden destek 

alınacaktır, bu da üniversitelere kaynak 

aktarımı anlamına gelmektedir. Tabii ki 

üniversitelerimiz de daha fazla kaynak 

kapma peşinde, bir birleri ile veya yurt 

dışı üniversiteleri ile rekabet içerisinde 

olacaktır. 

Son olarak neler söylemek istersiniz? 

Bilişim Vadisi’nin faydalarından bir 

tanesi de mühendislerimize olacaktır. 

Mühendislerimiz endüstride, ekseriyetle 

beyaz yaka olarak çalışmakta, idareci 

veya teknik eleman olarak görev 

yapmaktadır. Oysa ki bir mühendisin 

asıl görevi Ar-Ge yapmak, tasarım yapmaktır. 

Bilişim Vadisi, bilişim ve teknoloji 

sektörüyle sınırlı kalsa da, mühendislerimize 

bu imkânı verecektir. 


HABER 

54 

Konya Bilim Merkezi, 3.5 Yılda 

915 Bin Bilim Meraklısını Ağırladı 

Konya Büyükşehir Belediyesi’nin Konya’ya kazandırdığı Türkiye’nin TÜBİTAK destekli ilk Bilim Merkezi, 2017’de 

adeta ziyaretçi akınına uğradı. Konya Bilim Merkezi, 2017 yılında 305 bin ziyaretçiyi ağırlarken açıldığı günden 

bu yana 915 bin bilim meraklısına ev sahipliği yaptı. 

Türkiye’nin yüksek standartlı ilk bilim 

merkezi olan Konya Bilim Merkezi, 

2017’de Türkiye’nin farklı şehirlerinden 

yüzbinlerce ziyaretçiye ev 

sahipliği yaptı. 

Konya Büyükşehir Belediye Başkanı 

Tahir Akyürek, Türkiye’nin TÜBİ- 

TAK destekli ilk bilim merkezi olma 

özelliği taşıyan Konya Bilim Merkezi’nin 

planetaryumu, bilimsel sergileri, 

astronomi günleri, etkinlikleri ve 

toplantı salonları ile Konya’nın yeni 

cazibe merkezlerinden ve yeni sembollerinden 

biri olduğunu söyledi. 

Tarihte hem bir başkent hem de bilimin, 

ticaretin, sanayinin merkezi 

konumunda olan Konya’nın bu konumuna 

adım adım erişme yolculuğunda 

olduğunu vurgulayan Başkan 

Akyürek, Konya Bilim Merkezi’nin 

Konya’nın bilim merkezi olma vasfına 

katkı yaptığını dile getirdi. 

Bilim Merkezi’nin, diğer bilim merkezlerinde 

çalışacak personele eğitim 

vererek bu konuda da öncülük yaptığını 

kaydeden Başkan Akyürek, Milli Eğitim 

Bakanlığı ile imzalanan protokol 

çerçevesinde 81 ildeki fen lisesi öğrenci 

ve öğretmenlerinin de Konya Bilim 

Merkezi’nde bilim ve teknolojiyle buluştuğunun 

altını çizdi. 

Konya Bilim Merkezi’nin öğrencilerin 

bilimsel deneyler yapmasına,

doğayı keşfetmesine, teknolojiyi tanımasına, 

bilimsel etkinliklerle iç 

içe, verimli tatiller geçirmesine de 

çeşitli projelerle katkı sağladığını 

kaydeden Başkan Akyürek, “Bu yıl 

ilk kez atölye ve laboratuvar alanında 

yaz kampı düzenledik. Haftanın 

belirli günlerinde Bilim Merkezi’nde 

kampa alınan ilkokul, ortaokul ve 

fen lisesi öğrencilerimiz, bilimsel 

etkinliklerle iç içe, verimli bir yaz 

tatili geçirdi” dedi. 

2017’DE 305 BİN ZİYARETÇİ 

Planetaryumu, astronomi günleri, bilimsel 

sergileri, etkinlikleri ve toplantı 

salonları ile Konya’nın yeni cazibe 

merkezlerinden ve yeni sembollerinden 

biri haline gelen Bilim Merkezi’ni 2017 

yılında 305 bin bilim meraklısı ziyaret 

ederken, hizmete açıldığı 2014 yılı Nisan 

ayından bu yana ziyaret edenlerin 

sayısı 915 bin 556 kişiye ulaştı. 

Konya Bilim Merkezi 2017 yılında 

Konya Bilim Festivali, Türkiye Bilim 

ve Teknoloji Merkezleri Konferansı, 

Bilim Tarihi Yaz Okulu, STEM & 

MAKERS gibi önemli organizasyonların 

yanı sıra; söyleşiler, atölye çalışmaları, 

gezici bilim tırı, “Sosyal Bilimler 

Makale Yarışması’’ ve “5 Dakikada 

Bilim’’ adlı video yarışmaları, su roketi 

yarışması, Türkiye Fen Liseleri Fizik 

Zümre Başkanları Kampı gibi birçok 

etkinliğe imza attı. 


RÖPORTAJ 

56 

Çiğdem Kurut Zeynep Öztop 

Mühendislerin mavi önlüğü 

giymesi lazım 

PROF. DR. NECMETTİN TARAKÇIOĞLU 

Selçuk Üniversitesi Teknoloji Fakültesi Teknopol’le tüm sanayiye Ar-Ge hizmeti veriyor. Pek çok sektörün bu alandaki 

açığını kapatacak olan Teknopol aynı zamanda üretimle de adından söz ettiriyor. Teknopol’ü ve Teknoloji 

Fakültesini Dekan V. Prof. Dr. Necmettin Tarakçıoğlu ile konuştuk… 

Bilişim ve teknoloji dediğimizde aklımıza 

ne gelmeli? 

Bilişim için her tür bilginin harmanlandığı 

yer diyelim. Teknoloji deyince 

bilimin ürettiği bir teknik var. Teknoloji 

bilişimin bir alt kümesi diyebiliriz. 

Selçuk üniversitesinde bir teknoloji 

fakültesi kurulmuş durumda. Bunun 

kuruluş amacı hakkında bilgi verir 

misiniz? 

Teknoloji fakültesi öğrencilerini iş ile 

öğrencilik sırasında temas ettiren, pratiğini 

arttıran, uygulama eksikliğini 

gideren fakülte olması için açıldı. Ben 

80’li yıllardan beri hem üniversite kariyeri, 

hem de endüstri yaptım. 2000 

yılından sonra organize sanayiye geçtim. 

Organize sanayide 2000 yılından 

itibaren kendi alanımın ustalık dönemini 

yaşadım. Orada artık üst sevide 

işler yapma noktasına geldik. Teknoloji 

ile ilgili temelin oluşması yıllar alıyor. 

Mezun olduktan sonra çırak oluyorsun. 

Makine mühendisliğinden mezunum. 

Ben de çırak olarak mezun oldum. Çünkü 

uygulama eksikliği var. Bu uygulama 

eksikliği giderilebilir mi sorusuna 

cevap aradık. Son sınıfın bir dönemini 

endüstride geçirdim. Burada öğrenciler 

bir bakıma çırak gibi diyelim. Profesörlüğe 

çıraklıktan geliyorsun. Biz işin 

çırağı olmazsak başarılı olamayız. Endüstri 

hayatımda 4 şirket kurdum. 4 şirket 

de çalışıyor. 2 tanesini üniversiteye 

kurdum, 2 tanesi şahsi şirketim. Bunlar 

insana bir ufuk açıyor. İş yeri de aldığı 

öğrenciyi sahiplenirse daha sonrasında 

zaten sen gitme diyor. Ben kendi şirketimde 

hep öğrenci çalıştırdım. Part time 

iş arayan çocuklar. 5 gün çalıştılar, 3’e 

düştü sonra 2’ye düştü. Bu önemli değil.

Hepsini taşıdım. Şimdi onların her biri 

sanayide farklı farklı birimlerde çalışıyor. 

Akademik hayatımızın gerisinde 

iyi iz bırakan asistanlar, öğrenciler bırakmalıyız. 

Teknoloji Fakültesi’nde öğrencilere 

neyi öğretiyorsunuz? 

Teknoloji fakültesinde farklı bölümler 

var. Makine mühendisliği, elektrik 

elektronik mühendisliği, bilgisayar mühendisliği, 

biyomedikal mühendisliği, 

malzeme mühendisliği vs. dolayasıyla 

her biri kendi alanlarında eğitimlerini 

alıyorlar. 

Teknopol adında şirket kurdunuz. 

Öğrenciler için uygulama merkezi mi? 

Evet dediğiniz gibi. Teknopol; sanayinin 

içerisinde 10 bin metrekare bir alanda 

faaliyet gösteriyor. Sadece Selçuk 

Üniversitesi değil, tüm üniversitelere 

açık bir alan. İmkânları kullanmak isteyenler 

bize başvuruyor. Biz de programı 

yapıyoruz. 

Üretim de yapılıyor mu? 

Burası aslında bir eğitim merkezi ama 

bizim kafamız hep üretimde. Teknopol 

zaten buradan çıktı. Rektörümüzün de 

teşvikiyle Teknopol üretim merkezi 

oldu. DPT’den aldığımız destekle bir 

cihaz geliştirdik. Arkada bir baraka 

var, oraya kurdum. Proje tamamlandıktan 

sonra “Hocam bittiyse artık çöpe 

atalım” dediler. En kötüsü de bu. Proje 

yapılıyor, icraata gidiyor ya rafa ya da 

çöpe gidiyor. Sonradan da pişman oldum. 

Devletin parasıyla bir iş yaptım. 

Sonra bir işe yaramıyor. Ben size bir 

vakıf şirketi kurayım, bir kuruşunu da 

almayım dedim. Bu materyal oranın 

temel sermayesi olsun. Kendi özel şirketimi 

de sponsor yaptım. Bir yüksek 

lisans öğrencim vardı onu da başına 

koydum. Şirket 10 yıldır hayatta, devam 

ediyor. Bir niyet ettik karşılığında 

on bulduk. O zamanlar Türkiye’de bu 

proje yoktu. Yaklaşık 7 yıl lazerle uğraştım. 

Savunma sanayinin aşılmaz bir 

duvar olduğunu görünce kendi kendime 

daha küçük işlere bakmalıyım dedim. 

Endüstriye yöneldim. Bir de medikal 

sektörüne yöneldim. Medikal lazer 

yaptık. Ankara üniversitesinde çalışan 

cihazlarımız var. 

Teknopol’de hangi sektörü hedeflediniz? 

Teknopol şirketinde savunma sanayisini 

hedef aldık. Zırhlı araçlarla ilgili bir 

projemiz var. Endüstride taşıma robotları 

Türkiye’de yapılmıyor. Farklı illerden 

seçmiş olduğumuz bir ekip oluşturduk. 

CNC operatörü robot yaptık. 

Mükemmel bir cihaz. Baktıkça keyfini 

çıkarıyoruz. Yapılan iş değil de yapılmayan 

işteyiz biz. Şu anda Teknopol’ün 

ürettiği net iki şey var. Bir tanesi savunma 

sanayilerine gizli projeler gidiyor. 

İkincisi endüstriyel operatörlük yapan 

robot projesi. 

Yürüttüğünüz başka projeler neler? 

OTOMATİK DEPO RAF SİSTE- 

Mİ; Otomatik depo sistemleri genellikle 

büyük hacimli ve ağır yüklerin 

depolanmasında, alanların yetersiz olması 

nedeniyle depolama yoğunluğunun 

yüksek olduğu durumlarda tercih 

ediliyor. Sistemlerin insansız olarak 

tam otomatik şekilde çalışması, insan 

hatalarının önüne geçtiği gibi, deponun 

yüksek hassasiyetli ve en verimli şekilde 

kullanılmasına imkan tanıyor. 

GÜNEŞ TAKİP SİSTEMİ; Fotovoltaik 

panellerin maksimum verimle 

ve maksimum çıkış gücü sağlayarak 

çalıştığı nokta, güneş ışınlarının panel 

yüzeyine yaptığı açıya ve panel 

sıcaklığına bağlı olarak değişiyor. Bu 

proje, maksimum güç noktası izleyi- 


RÖPORTAJ 

58 

ci sistemlerin adaptif bulanık mantık 

yöntemiyle kontrolünün sağlanmasına 

yönelik bir proje. 

AYDINLATMA VE YANGIN DE- 

NETİM SİSTEMİ ; kurum ve kuruluşlarda 

kullanılması amaçlanan, akıllı 

aydınlatma ve yangın algılama sisteminin 

geliştirilmesine yönelik. 

STAJ VE İŞYERİ EĞİTİM YAZI- 

LIMI; Staj uygulaması ve işyeri eğitim 

uygulaması bulunan fakültelerde 

kullanılması amaçlanan, dijital arşivleme 

modülüne sahip bir öğrenci staj/ 

eğitim yazılımının geliştirilmesine 

yönelik hazırlandı. 

AMBULANS YOL KONTROL 

SİSTEMİ; Bu proje de, trafik yoğunluğunun 

hızlı artışından dolayı geçiş 

üstünlüğü bulunan fakat yeterince fark 

edilemeyen, geçiş için boşluk bulamayan 

araçların fark edilebilmesi ve geçiş 

üstünlüğünü kullanabilmesi için, GPS 

tabanlı bir araç uyarı sisteminin geliştirilmesine 

yönelik. Bunun gibi çok sayıda 

çalışmamız söz konusu. 

Şu anda kara geçmiş bir şirket olarak 

görülüyor mu? 

Ciddi görüştüğümüz birkaç müşterimiz 

var. Bizim amacımız bir sanayici 

gibi bir kar şirketi olmak değil. Biz bir 

üretim şirketi değil, Ar-ge şirketiyiz. 

Üretmek zorunda kaldığımız zamanlar 

da üretiyoruz. 

Üniversitelerden bu tarz çok proje 

çıkar mı? 

Çıkar elbet. Bizim gibi meraklı ve bu 

işten keyif alanın sayısı çok az. Hizmet 

aşkı olması gerekiyor. Biz aslında 

endüstri dört sıfırın temelini yaptık. 

Endüstri dört sıfırı dünyanın konuştuğu 

cihazların birbirleriyle haberleşerek 

üretimin devam ettiği insansız bir üretim 

modelidir. Konya’da operatör sıkıntısı 

var, eleman bulamıyorlar. Burada 

bir yükleme hanemiz var. Robot tezgâhla 

haberleşiyor. Dört tezgâhı yan yana 

bağlıyor. Dolaysıyla teknolojinin son 

noktasını yakalamış durumdayız. Bu 

Selçuk Üniversitesi’nin bir başarısıdır. 

Selçuk Üniversitesi’nin böyle bir imkânı 

olmasaydı bizim de böyle bir proje 

yapma şansımız olmazdı. Bu bir hayır 

kapısıdır dedik. Ben şahsen bunun hayatıma 

yansıyan bereketini yaşadım. 

Akademisyenlik ve sanayicilik. Bu 

ikisi aslında bir arada rahatlıkla yürütülebilir 

mi? 

Bana hep “Hem hocalık, hem bu iş. 

Nasıl yürütüyorsunuz” diye sorarlar. 

Ben ortalama bir Türk insanıyım. Süper 

bir zekâm yok. Ama hep bir artım 

vardı. Niyet başlangıcı ifade eder. Ben 

hep iyi niyetliydim. İyi hesaplama, iyi 

planlama, iyi proje… diye bu böyle gider. 

İslam toplumları bu kaderle gayret 

arasındaki tam noktayı keşfedebilse 

inanılmaz gelişme olur. Biz kendi tembelliğimizi 

kadere bağlıyoruz. Böyle 

bir şey yok. Rabbim ben size akıl ve 

irade verdim diyor. Gayret olmadan 

olmaz. Önce niyet sonra gayret. Zaten 

siz bunları yaptıktan sonra bereket 

kapısı açılıyor. Hiçbir zaman temelimizde 

para olmadı. “Hocam ne yapıyorsun? 

Zaten paran var. Dersini anlat 

evine git” diyorlar. Ama ben arkamda 

bir fayda bırakmayayım mı? Büyük işlerden 

söz etmiyorum. Kendi çapımda 

fayda sağlamaya çalışıyorum. Benim 

hayatım 2N 1G’den oluyor. Yani niyet, 

gayret, nimet… Endüstri daha zordur. 

İşlemci, yatırımcı, ithalatçı ihracatçı 

hepsini olacaksın. Benim nokta kadar 

bilgim 3M’den oluşuyor. Ben önce 

matematik sonra makine mühendisliği 

daha sonrada malzeme mühendisliğinden 

kariyer yaptım. 

Teknopol için yeni planınız var mı? 

Sanayi Odası’nın 3 kümesi var. Otomotivciler, 

dökümcüler, tarım makineleri 

kümesi. Hepsiyle bir araya geldik. En-

düstriyi geliştirelim, veriminizi arttıralım, 

Ar-Ge’nize destek olalım dedik. 

En iştahlı küme dökümcüler kümesiydi. 

Her şeyi manuel yapıyorlar ve ağır 

işleri var. Çizimleri bitirdik, makineye 

döktük. Kumu nasıl kazanabiliriz diye 

kum atıklarını da bulduk. Tamam, biz 

hazırız dedik. Bir ay geçti ses gelmedi. 

Bu şekilde 6 ay geçti. Sanayiciler evet 

çok hevesli ama yoğunluktan iyice kafaları 

karışmış. Kötü bir niyet yok lakin 

bir dağınıklık var. Biz sanayici değiliz, 

üniversiteye yakışacak yeni işler yapacağız. 

Çekirdek bir ekiple, ürünle çıktık. 

Şimdi medikal sektörüyle ilgili projeler 

var. Kendi şirketimin bünyesinde 

ama Teknopol de Ar-Ge’sini yapacak. 

Bu şekilde sanayiye kazandırmış olacağız. 

Büyük ulusal firmalardan çeşitli 

teklifler aldık. Bunlar arasında Türkiye’de 

ilk defa yapılacak olan projeler de 

söz konusu. Rafta olan birçok projemiz 

var. Medikalle ilgili 4, 5 başlık var. Yoğun 

bakımda yatan hastaların yarısından 

çoğu emboli geçiriyor. Bunu önleyecek 

bir cihaz geliştirdik. Hastaya iki 

çorap giydiriyoruz. Bu çorap tansiyonla 

entegre çalışıyor. Hastanın tansiyonu 

düştüğünde devreye giriyor. Ayaktan 

yukarıya doğru kan pompalıyor. Bir ilaç 

dağıtım robotu yaptık. Doktor reçeteyi 

giriyor. Sisteme düşüyor ve bu robot tek 

tek ilaçları seçiyor. Tekrar 4 kez kontrol 

ediyor. Daha sonra paketliyor, barkotluyor. 

İlgili servis koduna gönderiyor. 

Doğru hastaya, doğru zamanda, doğru 

ilacı veriyor. Dünyada yanlış ilaçtan 

ölen sayısı oldukça fazla. Bu robotta 

hata payı sıfır. Dünya buna geçti Türkiye 

de buna geçecek. Nereden nereye 

geldik. Hayal gibi diyorum. İyi niyet, 

iyi proje, iyi sonuç. 

Sanayicinin en büyük eksikliği Ar-Ge 

diyebilir misiniz? 

Son 10 yılda hükümet çok destekliyor. 

Bunları yapan firma sayısı gün 

geçtikçe artıyor. Daha kolayı var. 

Üniversite oraya bir birim açmış. 

Önceden sanayicinin sıkıntısı şuydu; 

kampüse gelecek, ben derste olacağım, 

beni bulamayacak. Bir araya 

gelmekte bile sıkıntı var. Biz size çok 

güzel bir ara yüz oluşturduk. Siz sadece 

sıkıntınızı söyleyin. Beyin gücü 

var. Onların günlük işlerle boğuşmalarına 

hiç gerek yok. Üstelik fikir 

de sunuyoruz. Tabi makine alacaksa 

onun bir bedeli var. 


Bizim insanımız çok zeki fakat zincir 

olmayı beceremiyoruz. Erasmus 

üyesi ülkeler Avrupa Birliği projeleri 

yapıyorlar. Problemleri eleman bulamamak. 

Kuşaklarında büyük algı 

penceresi var. O pencereyi bulmak lazım. 

Nesilde sıkıntı yok. Gençlik hızlı 

adapte oluyor. Bizim doğru pencereyi 

bulmamız lazım. Bütün Erasmus ülkelerinde 

bu sıkıntı var. Mavi önlüğü 

kimse giymek istemiyor. Her yerde mi 

acaba böyle diye merak ettim, araştırdım. 

Japonya’da, Kore’de bu yok. Her 

renk önlüğü giyiyorlar. Biz Teknopol 

saum diye geçiyoruz. Bu merkezler 

gibi mezuniyet son sınıfta bir oryantasyon 

merkezi olması lazım. Çocukların 

sanayiye entegre edilmesi lazım. 

Geçiş dönemini burada geçirmesi lazım. 

Kısacası mühendislerin mavi önlüğü 

giymeleri lazım. 


HABER 

60 

SERİK BELEDİYE BAŞKANI 

PROF. DR. RAMAZAN ÇALIK 

72 KAHRAMAN ANISINA 

72 ZEYTİN FİDANI 

Serik Belediyesi 72 şehidimiz anısına 72 adet zeytin fidanı dikimi töreni gerçekleştirdi. 

24 Ağustos 2016, saat 04:00’te 

Türkiye, güneyindeki terör tehdidine 

karşı büyük bir operasyon 

başlattı. 2011’de başlayan 

Suriye iç savaşında Esed rejimi, 

DEAŞ, PYD/PKK ittifakının 

Türkiye’yi hedef haline getirmesine 

karşı başlatılan sınır 

ötesi operasyona ‘Fırat Kalkanı’ 

ismi verildi. Türkiye, 7 ay gibi 

bir sürede büyük bir alanı teröristlerden 

temizleyerek, bölgede 

yaşayan halkın tekrar evine 

güven içinde dönmesini sağlamıştı. 

İşte bu operasyonlarda 72 

şehit vermiştik. Şimdi ise Türk 

Silahlı Kuvvetleri (TSK), Suriye’nin 

kuzeybatısında bulunan 

Afrin’e yönelik Zeytin Dalı Harekatı’nı 

başlattı. Operasyonun 

ilk günü Fırat Kalkanı Operasyonunda 

şehit verdiğimiz 72 

kahramanı temsilen 72 savaş 

uçağı havalandı ve Afrin bölgesinde, 

PKK/KCK/PYD-YPG 

ve DEAŞ’a mensup teröristleri 

ve onların mevzilerini yerle bir 

etti. 

Bu kapsamda Serik Belediyesi 

‘Fırat Kalkanı’ Şehitlerini 

Anma ve ‘Zeytindalı Operasyonuna 

destek vermek amacıyla 

bugün Belediye Başkanı Prof.

Dr. Ramazan Çalık’ın katılımı ile “Fırat Kalkanı 

Şehitleri” anısına, İleribaşı mevkiinde 72 

şehidimiz anısına 72 adet zeytin fidanı dikimi 

töreni gerçekleştirildi. 

Fidan dikimi programına Kaymakam Haluk 

Şimşek, Jandarma Binbaşı Mehmet Ece, sivil 

toplum kuruluşlarının başkanları ve gazeteciler 

katıldı. 

ÇALIK: “ŞEHİT OLAN 

KAHRAMANLARIMIZ 

BARIŞ TİMSALİYDİ” 

Belediye Başkanı Prof. Dr. Ramazan Çalık 

yaptığı konuşmada; “Fırat Kalkanı ve Zeytin 

Dalı” operasyonlarında şehit olan kahraman 

askerlerimiz ve güvenlik güçlerimiz anısına 

bu hatıra fidanlığı oluşturduk ve 72 adet zeytin 

fidanı diktik. Zeytin dalı barışı simgeler, şehit 

olan kahramanlarımızın her biri birer barış 

timsaliydi. Allah tüm askerlerimizi, güvenlik 

güçlerimizi korusun. Şehitlerimize rahmet yakınlarına 

sabır diliyorum ”dedi. 


HABER 

62 

OSB’lerde üretim odaklı teknoloji geliştirme bölgelerinin yaygınlaştırılması gerektiğini belirten OSBÜK (Organize 

Sanayi Bölgeleri Üst Kuruluşu) Başkanı Memiş Kütükcü, 2017 yılının OSB’ler için önemli kararların alındığı bir yıl olduğunu 

söyledi. Röportajımız aşağıda.. 

2017 OSB’ler için milattır 

Organize Sanayi Bölgeleri 

Üst Kuruluşu (OSBÜK ) Başkanı 

MEMİŞ KÜTÜKÇÜ 

Öncelikle 2017 yılını değerlendirir misiniz? 

2017 yılını değerlendirmeden önce 

2016’yı bir hatırlamak lazım diye 

düşünüyorum. Biliyorsunuz Türkiye 

2016’da çok ağır bir ihanet yaşadı, 15 

Temmuz FETÖ ihaneti. Bu ihanetin 

ardından kredi derecelendirme kuruluşları 

ardı ardına yatırım notlarımızı 

düşürdü. Hem ekonomide hem de siyasal 

alanda Türkiye karşıtı tüm lobiler 

birleşerek, Türkiye’de stres üretmeye 

çalıştılar. Bir yandan da yakın coğrafyamızdaki 

çatışmalar devam ediyor 

ve Türkiye terörle mücadele ediyordu. 

Tabi tüm bunlar ekonomimizi kısa süreli 

de olsa etkiledi. Kısa süreli diyorum; 

çünkü 15 Temmuz’dan sadece 5 

ay sonra tüm ekonomik rakamlarımız 

hızla toparlandı. Sanayi üretimimiz, 

kapasite kullanım oranlarımız arttı, 

artmaya devam ediyor. 

2017 yılı Türkiye’nin, 2016 yılındaki 

tüm kayıplarını telafi ettiği ve yeni kazanımlar 

elde ettiği bir yıl oldu. 

2016’da 3. çeyrekteki yüzde 1.3 daralmanın 

etkisiyle büyümemiz yüzde 

2.9’da kalmıştı, bu yılın ilk 3 çeyreğinde 

yüzde 7 büyüdük. 3. çeyrekte 

yakaladığımız yüzde 11.1’lik büyüme 

ivmesiyle dünyanın en hızlı büyüyen 

ekonomisi haline geldik. Sanayicilerimiz 

de yüzde 2.6 ile bu büyümeye son 

yılların en güçlü katkısını verdi. Bu büyümeyi 

motive eden en önemli faktörler, 

sanayicilerimizin azminin yanı sıra, 

hiç kuşkusuz 2017 yılına girilirken hükümetimizin 

KGF kefaleti ile sağladığı 

kredi artışı ve güçlü teşviklerle yarattığı 

olumlu finansal koşullar oldu. 

2017 OSB’ler açısından nasıldı? 

2017’de Türkiye her alanda devlet-millet 

el ele vererek neleri başarabileceğini 

ortaya koydu. OSB’ler açısından da 

böyleydi. 1 Temmuz’da yürürlüğe giren

Üretim Reform Paketi OSB’lerimizin 

üzerinden 1 milyar liralık yük aldı. 

Üretim Reform Paketi, Türk sanayisi 

için, OSB’ler için bir milattır. Yıllarca 

konuştuğumuz pek çok mesele bu paketle 

artık sorun olmaktan çıktı. OS- 

BÜK olarak biz de Üretim Reform Paketinin 

hazırlanmasından sonuna kadar 

sürece hep katkı verdik. 

Sanayicilerimizin, belediyelerden hafta 

sonu çalışma ruhsatı alma zorunluluğu 

kalktı. İşletmelerimizin organize sanayi 

bölgelerinde yapacakları yatırımlarda, 

yatırım maliyetinin azaltılması amacıyla 

arsa tahsislerinden damga vergisi 

kaldırıldı. 

OSB’ler ve diğer planlı sanayi bölgelerindeki 

işletmelerimiz emlak vergisinden 

muaf tutuldu. Yıllardır söylediğimiz 

TRT payı da kaldırıldı. Yine 

OSB’lerden KOSGEB payı kaldırıldı. 

Ayrıca bu paketle 2002 yılında OSB’lerin 

kendi aralarında yardımlaşmalarını 

sağlamak amacıyla kurulan OSBÜK’e 

de ‘özel hukuk tüzel kişilik’ kazandırıldı. 

Bu düzenleme organize sanayi 

bölgelerinin temsil kabiliyetini artırdı. 

OSBÜK olarak artık OSB’lerimizi daha 

kurumsal bir yapıyla temsil ediyoruz. 

OSB’lerimizin sorunlarının çözümünde 

daha etkin rol alıyor, bölgelerimizi ve 

ülkemizi hep beraber büyütmeye, yeni 

başarı hikayeleri yazmaya devam ediyoruz. 

Bunların hepsini toplarsak, 2017 

OSB’ler için bir milattır. 

OSB’ler hakkında rakamsal bilgiler 

verir misiniz? 

Öncelikle şunu ifade etmek isterim; 

Türkiye organize sanayi bölgeleri uygulamasıyla 

ilk OSB’nin 1961 yılında 

Bursa’da kurulmasıyla tanıştı. Yani 56 

yıllık bir OSB serüvenimiz var. OSB’lerimiz 

bu 56 yılda, dünyaya örnek olacak 

başarılara imza attı. Şu anda ülkemizin 

en başarılı üretim rejimi haline gelen 

OSB’lerimiz dünyada örnek üretim üsleri 

olarak gösteriliyor. 

Ülkemizin dört bir yanına yayılan organize 

sanayi bölgelerimizin her biri 

kendi bölgelerinde kaldıraç etkisi gösteren 

üretim merkezleri haline geldi. 

Şu anda 80 şehrimizde 324 organize 

sanayi bölgesi var. 

Organize sanayi bölgelerimizde 52 bine 

yakın fabrika üretim yapıyor ve OSB’lerimiz 

bir milyon 730 binin üzerinde istihdam 

sağlıyor. 

OSB’lerin nitelikleri ile ilgili neler söylersiniz? 

Organize sanayi bölgeleri Türkiye’nin 

sanayi üretimine, istihdamına ve ihracatına 

çok ciddi katkı veren, pek çok 

konuda lokomotif hale gelmiş planlı 

sanayi bölgeleridir. Artık OSB’ler konusunda 

dünyaya örnek, model bir hale 

geldik. Ancak yapmamız gereken şeyler 

de var. Teknoloji üretimi bunların 

başında geliyor. 

Organize sanayi bölgelerimizin niteliklerini 

daha yukarıya taşımamız, 

OSB’lerimizin teknoloji üretim seviyelerini 

her geçen gün geliştirmemiz gerekiyor. 

Bunun için de OSB içinde üretim 

odaklı teknoloji geliştirme bölgesi 

kurulmasına ilişkin çalışmaları hızlandırmamız, 

teknoparkların OSB’ler için- 


HABER 

64 

de kurulmasını özendirmemiz lazım. 

Ayrıca OSB içinde kurulmuş teknoloji 

geliştirme bölgelerine sanayicilerimizi 

mutlaka dahil etmemiz, Ar-Ge kabiliyeti 

olan firmaları buralara kurucu ortak 

yapmamız lazım. Yani firmaların 

TGB aidiyetini sürekli kılmak durumundayız. 

Bu çalışmayı başlatmış veya 

çalışmakta olan OSB’lerimiz elbette 

var. Ama süreci hızlandırarak rekabet 

gücümüzü artırabilirsek, geleceğin Türkiye’sini 

daha sağlam bir şekilde inşa 

edebiliriz diye düşünüyorum. 

Geçtiğimiz yıl Sivas’ta bir mesleki 

eğitim zirvesi yaptınız? OSBÜK mesleki 

eğitim konusunu önemsiyor. 

Önümüzdeki dönemde neler yapacaksınız 

bu konuda? 

Evet önemsiyoruz. Bu dönem mesleki 

eğitim konusu bizim öncelikli çalışma 

alanlarımız arasında. Eylül ayında 

Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanımız, 

Milli Eğitim Bakanımız ve 

OSB’lerimizin yoğun katılımıyla Sivas’ta 

çok önemli bir Mesleki ve Teknik 

Eğitim Zirvesi gerçekleştirdik. 

Son derece verimli bir programdı. 

Bu konu çok önemli. Bugün sanayiyle 

meslek liselerinden mezun olan 

gençlerimizin nitelikleri arasında 

bir uyumsuzluk var. Buna bir de insanımızın 

üretimle, sanayiyle ilgili 

tutumunu eklersek, genç işsizlik oranımızın 

neden yüksek olduğunu daha 

iyi anlarız. Bugün Türkiye’de üretim 

çağında olan 5 milyon insan, üretime 

dahil değil. Peki üretime dahil olanları, 

yeterince nitelikli hale getirebildik 

mi? Maalesef hayır. 

Bizim öncelikli yapmamız gereken, 

gençlerimizi mesleki eğitime, çalışmaya, 

üretmeye yönlendirmek. Geçtiğimiz 

günlerde Sayın Cumhurbaşkanımız bu 

konuda çok güçlü bir mesaj verdi, ‘memur 

olmayı değil, girişimci olmayı hedefleyin’ 

dedi gençlere. Bu mesele çok 

önemli. Nihayetinde iyi bir mesleki 

eğitim almış her genç, aynı zamanda 

bir girişimci adayıdır. Dolayısıyla biz 

gençlerimizi güçlü bir mesleki eğitim 

sistemiyle çalışmaya, üretmeye, girişim 

kurmaya motive edebilirsek, bizi kimse 

tutamaz. Bundan dolayı OSBÜK olarak 

OSB’lerde mesleki ve teknik eğitim liselerinin 

sayısını ve niteliğini artıran, iş 

piyasasının ihtiyaçlarına yönelik insan 

kaynağı yetiştirmeyi hedefleyen her çalışmayı 

destekliyoruz. 

Ayrıca OSB camiası olarak bakanlığımızın 

300 OSB’de 300 teknik kolej 

projesini de çok yerinde buluyoruz, destekliyoruz. 

Tüm dünya 4. sanayi devrimini konuşurken 

biz bunu ıskalayamayız. Iskalamamak 

için de ön şart insan kaynağımızı 

hızla bu sürece uyumlu hale 

getirmek. İnsan kaynağımızı yeni sanayi 

devrimine uyumlu hale getirecek niteliklerle 

donatmalıyız. Şayet biz eğitim 

sistemimizde ve diğer alanlarda köklü 

reformlar yapar, sanayimizin önündeki 

engelleri kaldırmaya devam edersek, 

yarınlar Türkiye için daha güzel olacak. 

Biz OSB camiası olarak dün olduğu 

gibi, bugün de, yarın da elimizi taşın 

altına koymaya hazırız.


RÖPORTAJ 

66 


Beyzat Aksoy 

Robotlar insanları 

monoton işten kurtarır 

Bilim kurgu filmlerinde görüp akıl erdiremediğimiz robotlar artık hiç ummadığımız bir yerde karşımıza çıkabilir. 

Akınsoft, bir ilki gerçekleştirdi. Konya bir yana Türkiye için bile hayal olarak nitelendirilen insansı robot fabrikasını 

hizmete açtı, üretim başladı. İnsanlar bundan böyle robot gibi yaşamı insansı robotlara bırakıp, insanca yaşamanın 

yollarını arayabilecek. Röportajımız Akınsoft’un beyni Özgür Akın’la… 

AKINSOFT 

YÖNETİM KURULU BAŞKANI 

ÖZGÜR AKIN 

Bilgisayarlarla ne zaman tanıştınız? 

Çocukluk dönemimde bilgisayar yoktu. 

Sadece televizyondan görebiliyorduk. 

Aklımız ermeye başladığı zamanlarda 

bilgisayar Türkiye’ye girmeye 

başladı. İlk bilgisayarı lisede tanıdım. 

Lise 1. Sınıfta elektronik bölümü okudum, 

sonra lise 2’de yeni açılan bilgisayar 

bölümüne geçiş yaptım. Ama 

çocukluk döneminden teknolojiye bir 

hayranlık vardı. Basit araç gereçler 

yapmak gibi. Ortaokulda bir uzaktan 

kumandalı arabayı tamamen kendim 

tasarlayıp yapabilmiştim. Elektronik 

değildi. Elektrik ve mekanik aksamlı 

bir arabaydı. Ya da ortaokulda verilen 

ödevlerde genelde teknolojiye yönelik 

projeler geliştiriyordum. 

Aileden gelen bir merak mı? 

Şüphesiz. Babam ilkokul öğretmeni. 

Öğretmen Enstitüsü mezunu. Bu bizim 

için büyük bir şans. Babam elektroniğe 

meraklıydı. Televizyon, radyo 

tamiri yapardı. Birçok ev aletini kendisi 

tamir edebilirdi. Biz de bir şekilde 

bundan etkilendik. 

Ege Üniversitesi Bilgisayar programcılığı 

okudum. Programcılığı seçmemin 

nedeni de o dönem bilgisayar mühendisleri 

çok azdı. Meslek lisesi çıkışlı 

olduğumuz için de puan düşmesi oluyordu. 

Bilgisayar mühendisliği gibi bir 

dalı kazanmamız imkansız denecek 

kadar zordu. 1994’te bitirdim, 1995’te 

Konya’ya döndüm. Şirketimi kurdum. 

Bir yandan da Açık Öğretim Fakültesi’nde 

İşletme okudum. Ama hep bilgisayar 

mühendisi olma isteğim vardı. 

Hazırlanmaya devam ettim. 1998’de 

de Selçuk Üniversitesi Bilgisayar Mü-

hendisliği’ne girdim. Yüksek Lisansımı 

Endüstri Mühendisliğinde, doktoramı 

da robotik teknolojilerde yaptım. 

İlk şirketinizi kurduğunuz zaman olayın 

bu boyutlara gelebileceğini hayal 

edebiliyor muydunuz? 

İlk şirketimi yazılım üzerine kurmuştum. 

Hayalden öte planlıyordum demek 

daha doğru olur. Çünkü şirketimi 

kurduğum ilk günlerde vizyonlarımı 

belirledim. 28 yıllık bir çalışma takvimi 

hazırladım. Cumhuriyetimizin 

100. Yılını son vizyon olarak atadık. 

İnşallah ona da az bir süre kaldı ve 

tamamlayacağız. 

Her 5 yıllık takvimlerde vizyonlar belirledik 

ve bunların hepsini tamamladım. 

Sonuncusu kaldı. 2015’te fabrikamızın 

temellerini attık. Bizim için çok önemli 

bir vizyondu. Çünkü bilgisayar satacağız, 

evet güzel. Yazılım yapıyoruz, o da 

güzel. Ama ben 1995’te Konya’da robot 

fabrikası kuracağım dediğimde “Deli 

misin sen” diyorlardı. Doğru da bir bakıma. 

Robotik tek başınıza yapılacak 

bir iş değil. Ekip işidir, sermaye işidir. 

İnsan kaynağı ve sermayenin dışında 

en önemlisi de vizyon işidir. O günlerde 

bende ne ekip vardı ne sermaye. 

Tek başına mıydınız? 

Esnaf olduğumuz için tek başına çalıştık. 

Sonra çırak alıp yetiştirdik. Yapıcı 

İş Merkezi’nde küçük bir dükkânım 

vardı. O gün bile söylüyordum, “Burası 

bir dünya şirketi. Ve dünya teknoloji 

devleri arasında yer alacak. Türkiye’nin 

vizyonu olacak. 28 yıllık yazılmış bir 

tarihti. Bir şeylerin de burada yapılabileceğini 

gösterdik. 

Ben 1995’te deseydim ki; uzay üssü 

kuracağız, Akınsoft İleri teknoloji 

Üniversitesini kuracağız; muhtemel 

tımarhaneye atarlardı. Daha önümüzdeki 

bilgisayarda hard disk yok, köhne, 

ışık almayan küçücük bir dükkanda, 

eski birkaç mobilyayla oturuyorsunuz. 

Robot dediğimiz zaman bile sürekli 

dalga geçiyorlardı. Esprili destekleme, 

Türkiye’nin Bill Gates’i geçiyor hahhaaa 

falan. Bunlarla çok karşılaşıyorduk 

maalesef. Aslında üzülmüyordum 

ama insanların daha yapıcı, olumlu 

eleştirmesini beklerdim. İşin ucundan 

motivasyon anlamında tutmalarını beklerdim. 

Bugün en azından onu görebiliyoruz. 

Eşinizin, dostunuzun, kamuoyunun 

gönülden desteklediğini görüyoruz. 

Biz kamu desteği ya da çevremizden 

maddi destek almıyoruz. Tek isteğimiz 

gönül desteği ya da onure edilmek. 

Devlet erkânının onure etmesi. Nasıl 

buradan çıkıp Amerika’da Silikon vadisini 

onure ediyorlarsa; ülkelerinde de 

dünyada ilk olan fabrikaları ziyaret edip 

onure etmeleri gerekir. Beklentimiz budur. 

Onun dışında hiçbir maddi beklentimiz 

yok. 

Çok fazla ütopik bakıldığını hissettiğiniz 

zaman ne düşündünüz? 

Aslına bakarsanız doğru yolda olduğumu 

o zaman anladım. İnsanlar size normal 

gibi bakıyorsa, çok faydalı bir şey 

yapmıyorsunuz demektir. Gerçekten başarının 

sinyallerini vermeye başladığınızda 

insanlar sizi ütopik görüyorsa dersiniz 

ki; “evet bunu başarmalıyım. Bunu 

başarırsam insanlığa gerçekten hizmet 

etmiş olurum.” İnsanın en önemli amacı 

budur. Şüphesiz birinci amacımız para 

kazanmak, ihtiyaçlarımızı karşılamak. 

Sonrası insanlığa, çevrenize hizmet etmek. 

Bu doğrultuda çevrenizde bir sinyal, 

bir bakış açısı uyandırabiliyorsanız 

gittiğiniz yolun doğru olduğunu anlarsınız. 

Hızlanırsınız. 

Robot fabrikası açacağım dediğinizde 

ailenizin tepkisi ne oldu? 

Tabi ki ailemin ilk başta standart bir işin 


RÖPORTAJ 

68 

olsun, devlet memuru ol gibi yaklaşımları 

oldu. Esnaf olacağım zaman dediler 

ki “Kazanırsın kazanamazsın, sabit 

bir işin olsun.” Bu plazayı yaparken de 

öyle. Plazayı yaparken “Oğlum ne yapacaksın 

bu kadar büyük yeri. İçini nasıl 

dolduracaksın.” Sonra fikri değişti tabi. 

Burada en muhteşem olan; ben hiçbir 

zaman böyle bir ortamda çalışamadım. 

Ben pasaj içerisinde üç tarafı camlı, sürekli 

orası nerede, burası nerede diye 

soruların sorulduğu yerde, CD satarak, 

mause satarak, bilgisayar tamir ederek 

giderlerimi sağladım ve bir taraftan da 

geceleri program yazdım. Bu ülkede 

bunun olmaması gerekiyor. Şu anda en 

azından programcı, mühendis arkadaşlarıma 

güzel bir ortam verdiğimi düşünüyorum. 

Sağlıklı bir ortamda, sessiz, 

sakin, sadece işine odaklanmış şekilde 

güzel yazılımlar geliştirdiğimizi düşünüyorum. 

Bu ortamı sağlamak bile bizim 

için güzel. 

Disiplinize bir yönünüz olduğu söyleniyor. 

Başarınızın kriterleri buradan 

mı kaynaklanıyor? 

Bana göre disiplin de göreceli bir kavramdır, 

kişiye, ortama göre değişir. 

Belki Konya ve Türkiye standartlarına 

baktığımızda çok disiplinli çalışan bir 

kurum gibi görünebiliriz. Ama Avrupa 

standartlarına baktığımızda aslında 

onlarla eşdeğer çalışıyoruz. Onlar 

disiplinli çalışmıyorlar. Rahat, normal 

çalışıyorlar. Biz de normal çalışıyoruz. 

Bıraktık kendimizi keyifle çalışıyoruz. 

Brifinglerde hep şunu söylüyorum, 

“Buraya çalışmaya gelmeyin. Buraya 

çalışmaya geleni işe almıyorum ben. 

Gerçekten zevk alarak, mesleğini benimsemiş, 

mesleğini kıyafet olarak 

giymiş, benimsenmiş, bir taraftan da 

sevdiği işi yapıp hayatını geçindirmek 

isteyen insanlarla çalışmak istiyorum. 

Fabrikada da bunun örneklerini görebilirsiniz. 

Bu bir disiplin değil, rahatlıktır. 

Maalesef 150 kişinin istihdam edildiği 

bir kurumu düşünürseniz kimliği doğru 

algılayamadığımız sorunlar olabiliyor. 

O arkadaşlarımızla da yollarımızı ayırıyoruz. 

İnsansı robot fabrikası hayalinizdeki 

gibi oldu mu? 

22 senedir, bu fabrikayı bu şekilde hayal 

ettim. 22 senedir kafamda bu düzeni 

planlıyorum. Evet istediğim gibi oldu. 

Mutlaka ufak tefek eksikleri var. Dünya 

akıyor, teknoloji gidiyor. Bir şeyleri 

yakalamamız lazım. 2010’dan itibaren 

insanlar robotik teknolojileri duymaya 

başlayacak, 2015’ten itibaren de dünya 

pazarlarında robotlar yerini almaya 

başlayacak, o gün biz de hazır olacağız 

dedim. 2009’da Ar-Ge faaliyetlerimizi 

başlattık. 2010’da da robotlarımız hazırdı, 

para kazanmaya başladık. Artık sektöre 

girdik. Kiralama modeliyle açılışlara, 

fuarlara robotlarımızı gönderdik. 

Ardından seri bir şekilde çoğaltmaya 

başladık. 

İnsan istihdamının yerini bir robota 

bıraktınız diye de tepki aldınız mı? 

Sürekli alıyorum bu tepkiyi. Günümüzde 

madem teknoloji işsizlik getiriyorsa 

tüm teknolojiyi geri alalım. Bugün 

dokuma tezgâhları da bir teknolojidir. 

Olmasaydı insanlar elle dokuyacaktı. 

Halı da öyle. Eskiden kaç elbiseniz, kaç 

halınız vardı? 50 sene önceden bahsediyorum. 

İş sahası insanları robotlaştırıyorsa 

bu bir iş sahası değildir. İnsanın 

ihtiyaçlarına hitap eden şeyleri birileri 

yapıyorsa bu iştir. Un ve domatesi üretip 

karşılıklı takas yapıyorsanız bu da 

bir iştir. Artık temel ihtiyaçlarınızı ro-

otlar karşılayabilir. Kendini yenileme, 

eğitim, kendini kabul etme, benimseme 

gibi ihtiyaçları insanlar tamamlayabilir. 

Bugün tiyatrolarımız, sanatçılarımız 

neden çoğalmasın. Bugün kaç insan 

keman, cümbüş çalabiliyor? İnsanlar 

daha sosyal, insani işlerde yürüsün. Robotların 

olmadığı fabrikalar her geçen 

gün kan kaybediyor. Ekonomide geriye 

doğru gidiyorlar. Robotların gelişmesi 

insanların monoton iş yapmasını engeller. 

İnsanlar sağlığını bozan, yerin 

200 metre altında, zehirli gazların bulunduğu 

yerden kömür çıkarma gibi her 

gün gündemimizde olan problemlerden 

uzaklaşabilir. Bunları artık makinalar, 

robotlar yapabilir. İnsan sağlığını tehlikeye 

atan pek çok alanda robotlar yer 

alabilir. 

Ev hanımları için çalışmalar yapıyor 

musunuz? 

Ev hanımlığı güzel bir meslek. Kadınları 

bir yandan endüstriye davet ediyoruz 

ama öbür taraftan bir sosyal hayat 

kaybediyoruz. Çorbamızın ve ailemizin 

sıcaklığını kaybediyoruz. Bunları da 

göz önünde bulundurmak gerekiyor. Tabii 

ki kadınlar iş hayatına dâhil olsunlar 

endüstride yer alsınlar ama erkek ile 

kadın eşit düzeyde endüstride ezilmesin. 

Bu tarihi değiştiremeyiz. Erkek ava 

gider, kadın ateş yakar avı bekler. Bu bir 

evrimdir. Kadınları ezmememiz lazım. 

Uzay üssü çalışmanızın altyapısını 

hazırladınız mı? 

İnsanlar bize inanmaya başladı. 2023’te 

uzaya gidebiliyor muyuz diye soruyorlar. 

2023’te Uzay Bilimleri Araştırma 

Enstitüsü kuruyoruz. Bu konuda çok 

geç kaldık. 

Bu çalışmaların size nasıl bir katkısı 

olacak? 

Hiçbir katkısı olmayacak. Robotların da 

bize bir katkısı yok. Bana kazancı olsun 

diye kurmadım. Biz yazılımdan belli 

bir kazanç elde ediyoruz. Biz Türkiye 

için bir şeyler yapmaya çalışıyoruz. 

Kalifiye noktasında sıkıntı yaşıyor 

musunuz? 

Kaliteli personel diye bir şey yoktur. Kaliteli 

yönetim diye bir şey vardır. Bir tarafta 

değerlendiremediğiniz meslektaşınızı 

diğer tarafta değerlendirebilirsiniz. 

En çok sevdiğiniz robot hangisi? 

Beni zamanında en çok heyecanlandıran 

Akıncı-1. Çünkü ilk insansı robottu. 

Bakıldığında çok basit ama o zamanlar 

bizim teknolojimize göre çok önemli bir 

çalışmaydı. Onu garson ve hostes olarak 

çalıştırdık. Yeni serimiz daha programlanabilir 

hal aldı. 

Kafanızı yastığa koyduğunuz an neler 

düşünüyorsunuz? 

Benim için en önemli şey onurlu ve 

gururlu yaşamak. Yalan söylememek, 

kimseye borcunuzun olmaması 

ve dürüst olmak. Bunlar en yumuşak 

yastıktır. 6 ay öncesine kadar çok huzurluydum. 

Ziyaretlere gidiyordum, 

arkadaşlarıma gidiyordum. Ama aklımdakileri 

düşünmekten uyuyamıyorum 

son zamanlar. Herkes robot üretir. Hatta 

daha iyisini yapar ama bizim de onları 

yakalamamıza çok az bir süre kaldı. 

Biz yalın olarak kurduk, seri üretime 

geçtik. Bu birinci özelliğimiz. Daha 

sonra biz bunu 22 yıldır yapacağımızı 

söyledik. Vizyonel bir şirketiz. Bugün 

ortaya ne koyarsanız en iyi odur. Yarın 

onun üstüne bir şey daha eklediğinizde 

en iyi o olacaktır. İnsanlık adım adım 

erişiyor. Daha önce AVM’ler de broşür 

dağıtan bir robot gördünüz mü? Biz 

bunu yaptık. Bunlar ülkeyi ve markayı 

bir noktaya taşır. Fabrikamızın temelini 

kurduk, artık çalışır hale geldik. 16 kişi 

bir ekiple gittik, şu an orada 52 kişi var. 


RÖPORTAJ 

70 

Sesin 

ITRÎ 

Müziğin esaretinde ve özgürlüğünde 

bir arayış hikayesi! 

Efendisi: 

“Hayat zavallı ruhumu acılarla öptü ve 

benden karşılığında şarkılar istedi.” 

Yalnız Türkiye değil, tüm dünya Müslümanları tekbir ve salavatı Itri’nin bestesiyle okur. Yüce Kabe, onun 

bestelediği tekbirlerle tavaf edilir. İbrahim Peygamberin, oğlu İsmail’i yatırıp bıçağı eline aldığı günden 

beri, kurbanlar onun bestesiyle Yaradan’a adanır. Acziyet ve kudreti hangi beste, hangi kelimeler bu denli 

bir arada ifade edebilir ki? 

Yahya Kemal Beyatlı, Itri için “Öz musikimizin piri” der. 

Oysa bizler onu pek tanımayız. Halbuki Buhurizade Mustafa 

Itri, bizler için özel bir öneme sahip, değerli bir isimdir. Tekbir 

ve salavatın bestesini sadece Türkiye değil, tüm dünya Müslümanları 

Itri’nin bestesiyle okur. Yüce Kabe, onun bestesi 

tekbirlerle tavaf edilir. İbrahim Peygamberin, oğlu İsmail’i 

yatırıp bıçağı eline aldığı günden beri, kurbanlar onun bestesiyle 

Yaradan’a adanır. 

Yaşadığı 1600’lü yıllar, Osmanlının karışık dönemleri. Belki 

de sanatı, dönem sancılı olduğu için bu denli güçlü. Nitekim 

bir sanatçıyı en iyi besleyen acıdan başka nedir ki! 

Tarihi romanlarından altıncısında Itri Efendi’yi konu edinen 

Mine Sultan Ünver, büyük sanatkarı pek farklı açılardan ele 

almış. Bu yüce ismin, insan olmanın getirdiği sancılı halini, 

mütevazilik ile kibir arasındaki savaşını, aşkın dostluk mu, 

sevgili mi yoksa sadece müzik mi olduğuna dair çatışmalarını 

ince ince dokumuş. Öte yandan adeta dönemin fotoğrafını 

çekmiş ve zamanın padişahı IV. Mehmet ve Kırım Hanlığı 

arasındaki çekişmeyi, entrikası bol, sürükleyici bir kurguyla 

işlemiş.

Yakın zaman önce, şehit cenazelerinin 

Chopin’in marşı yerine, Itri’nin tekbiriyle 

defnedilmesi gündeme gelmişken, 

tekbirin bestecisi Itri’yi ve romanını, 

yazarı Mine Sultan Ünver ile konuştuk. 

Şeyh Galib’i anlattığınız Nar-ı 

Aşk romanından sonra, bir kez 

daha erkek kahramanla, Itri 

Efendi’yle karşımızdasınız. Roman 

hakkında fikir verir misiniz? 

“Mucize”, “İsrafil’in yeryüzündeki gölgesi” 

deniyor ona. Ama o, şöhreti arttıkça, 

bir sanatkar olarak türlü acılar içinde 

kayboluyor ve acılarından yeniden 

doğuyor. Aydınlık-karanlık, iyi-kötü 

arasında derin bunalımlara giriyor. Bir 

yandan da, yeryüzünün en güzel müziğini 

yapacağına yemin ediyor. 

Kırım eski Hanı Selim Girayhan, aşktan 

öte bir muhabbetle dostu oluyor. Esir 

pazarında sesine tutulduğu kör kadın 

ise karısı. Saray onu keşfedince, iktidar 

oyunlarının, sahteliklerin içine yuvarlanıyor. 

Acılı ruhu yardım dileniyor. Buhurizade 

Mustafa Itri Mevlevidir ama 

o da herkes gibi beşer, insandır. Halen 

bugün söylenen salavatı ve tekbiri besteleyen 

güçlü maneviyatının yanında,, 

şehveti, engin arzuları, eksiklikleri, 

kötülükleri de vardır. Sanatta yüceldikçe 

kibir denilen hisle tanışır. Ve kibir 

zaman içinde tüm varlığını ele geçirir. 

Yüce bir sanatkar olarak yapayalnız 

kalmıştır. 

İstanbul ve imparatorluk karmakarışık. 

Canlar alınıyor, haysiyetler satılıyor. 

Gizin içinde giz, oyunun içinde oyun 

var. Hain sanılan dost, dost sanılan hain 

çıkıyor. Entrikaların ortasında kalan 

ise zamanın müzik dehası Buhurizade 

Mustafa Itri. 

Oradan oraya sürükleniyor. Can dostu 

Girayhan bir hain mi bilemiyor ama 

şüphesine rağmen ondan vazgeçemiyor. 

Aşkı arıyor. Bir kadın, müzikten daha 

çok sevilebilir mi? Dostu Selim Girayhan 

mı, karısı Fasıla mı, yoksa müzik 

mi onun gerçek aşkı, savruluyor. Tekbirden 

tut-i mucizeguyem’e, kimi bestelerinin 

yazılışına sebep olan hadiseler 

ise enteresan. Görüyor ki kader tesadüflerle 

örülen bir şeydir ve sır tesadüftedir. 

Tamburuyla mı avunmalı, yoksa bahçesinde 

yetiştirdiği çeşit çeşit çiçeklerle 

mi, bilemiyor. Yani roman; müziğin 

esaretinde ve özgürlüğünde bir arayış 

hikayesi. 

Günümüzde İslam dünyasının 

söylediği tekbir ve salavat bestesi 

Itri’ye ait. Ama siz Itri’yi, 

dinsel bir kimlikten öte, sanatçılara 

özgü sancılarla anlatıyorsunuz. 

Evet, öyle. Nedense bizler, Itri gibi sanatkarlarımızı 

ve insanlarımızı hemen 

ulular, veliler mertebesine oturturuz. 

Oysa onlar da insandı. Peygamberimiz 

dahi, hataları olan bir insanoğluydu. 

Romanda Itri’yi gerçek bir sanatkar olarak 

anlatmak istedim. Onun sayesinde, 

hassas ruhlara sahip insanlar olan sanatkarlar 

nasıl hissederler, nasıl yaşarlar, 

korkuları, kabusları, sevinçleri nedir 

gibi sorulara misaller gösterdim. 

Din üzerinden gitmek yerine, sanatkar 

bir ruhun acıları, sevinçleri, iktidarla 

ilişkisi, insanlara nefreti, aşk derecesinde 

yaşadığı dostluğu, ruhunu ele geçiren 

kibri gibi varoluşsal kavramları işledim. 

Bir sanatkar, özellikle de Mevlevi 

terbiyesi almış bir deha, hangi sancılarla 

boğuşur? Ne kadar dindar olursa olsun, 

beşeri anlamda nasıl evrilir, savrulur? 

Aşk, Itri için sadece müziktir, bir kadını 

sevse dahi, aslında o sadece müziğe 

tutkun olarak yaşayıp ölmüştür. Bunları, 

kimi zaman metaforları kullanarak 

anlatmak istedim. Onu, pek çok diğer 


RÖPORTAJ 

72 

sanatkarımız gibi peygamber-aziz nitelemesinden 

öte, insan ama mucizevi 

yeteneğe sahip bir insan ekseninde, gerçek 

hayatın içinde tasvir etmeliydim. 

Elbette Itri’nin yaşadığı dönemin çöküntüsü, 

Osmanlı’nın siyasi-sosyal 

alanda düşüşü, iktidar oyunları gibi pek 

çok başka konuya değinilerek, iyi bir 

araştırma sonucunda anlatıldı. 

Romanda, Evliya Çelebi gibi 

meşhur isimler de var. 

Itri, Evliya Çelebi, Nabi gibi önemli insanlarımızla 

çağdaş. Ayrı ortamı paylaşıyorlar 

ki, renkli bir karakter olan, Avcı 

lakaplı IV. Mehmet ve validesi Hatice 

Turhan Sultan ile gelini de saray hayatlarıyla 

romandalar. Merzifonlu Kara 

Mustafa Paşa da mühim bir isim. Başarılı 

bir devlet adamı olmakla birlikte, 

romanın kahramanlarından olan Kırım 

hanlarının ihanetiyle Viyana kuşatmasında 

başarısız olması ve idam edilmesi 

enteresandır. 

Bahsettiğiniz Kırım Hanlarının 

rol aldığı bir entrika, roman boyunca 

okuyucuyu heyecandan 

heyecana sürüklüyor. Pek bilinmez 

ama Kırım Hanları, Osmanlı 

tahtına veliahttılar aslında 

değil mi? 

Ezelden beri iki devlet kan bağından 

dolayı işbirliği içinde olmuşlardır. Asırları 

aşan bu iyi ilişkiler neticesinde, iki 

hanedan arasında pek bilinmeyen gizli 

bir anlaşma yapılmıştır. Buna göre, iki 

hanedan birbirlerinin devamlılığına 

teminat olmuştur. Osmanlı hanedanın, 

hanedan içi sıkıntılar veya sağlık sebeplerinden 

ötürü devamını engelleyecek 

bir zorlukla karşılaşması halinde, 

Kırım hanedanı, Müslüman bir Türki 

hanedan olarak, Osmanlı yönetimini 

devralacaktır… Mesela şehzade olmazsa 

Osmanlının başına Kırım Hanı 

geçecektir. Romanda süre giden entrika 

bu anlaşmaya dayanıyor gibi görünüyor 

ama aslında daha karmaşık. Fakat şimdi 

anlatırsak romanın sonundaki sürpriz 

bozulur. 

Peki sizi Itri üzerine yazmaya 

iten nedir? 

Buhurizade Mustafa Itri, Sebastian 

Bach’ın bizdeki eşdeğeri 

olarak görülür. Nitekim 

Yunus Emre Enstitüsü 

ve kimi Avrupalı müzik 

okulları tarafından, Itri ve 

Bach konserleri, doğu-batı 

sentezi temasıyla gerçekleştirilmiştir. 

Avrupa’da 

Itri üzerine pek çok araştırma 

da vardır. 

Itri her türden müzik yapmış 

ama en çok dini müzikle 

bugünlere ismini taşımıştır. 

Büyük bir müzisyen, 

aynı zaman da sesi billur bir 

söyleyendir. Öte yandan şair, hattattır… 

Bu romanı, Itri’yi daha iyi tanıma adına 

görev bilinci ve aynı zamanda umre sırasında 

şahit olduğum manzaranın dehşetengiz 

etkisiyle kaleme aldım. Mescid-i 

Nebevi’de ve Kabe’de, her dilden, 

renkten ve milletten Müslümanın onun 

bestesi tekbirle cezbolması sizce de büyüleyici 

değil mi? Özellikle Kabe’nin 

etrafında dönen o ihtişamın hep birlikte 

tekbir getirdiği o anlar! Tüyler ürpertici. 

Üstelik asırlardan beri bu böyle. Tüm 

dünyayı saran bir nefes onun bestesi. 

Öyle büyüleyici bir beste ki; adeta hem 

teslim olan bir kulun tevekkülüyle secdeye 

gitmek istiyorsunuz, hem de secde 

ettiğiniz o yüceler yücesinin nihayetsiz 

kudretini, gücünü iliklerinize kadar, her 

bir zerrenizle hissediyorsunuz… Acziyet 

ve kudreti hangi kelimeler bu denli 

bir arada ifade edebilir? Başka hangi 

nota! 

Elbette Itri’nin dinsel olmayan pek çok 

bestesi de var. Meşhur Tut-i mucizeguyem 

bunlardan sadece biri. O, hakikaten 

sesin efendisi. Aynı zamanda bir 

sanatkarı anlatabilmem için en güzel 

misaldi. 

Itri kimdir? Genel bir bilgi verir 

misiniz? 

Buhurizade Mustafa Itri 17. yüzyılın

müzik dehası. Asıl adı Buhurizade 

Mustafa. Itri, sonrasında kendisine verilen 

bir ad. Çiçekçilik ve meyvecilikle 

uğraştığı için bu mahlası almış ki meşhur 

Mustafabey armudunu o dölleyip 

üretmiştir. Mevlevi’dir. Nitekim, Mevlevi 

mukabelesinde okunan bir Segah 

ayinini de o bestelemiştir. Hayatı boyunca 

beş padişah ve devlet adamından 

himaye görmüştür, en önemlisi ise 

IV. Mehmet’tir. Kırım eski hanlarından 

Selim Giray Han ise bir başka himayedarı 

ve arkadaşıdır. Sarayda ve Enderun’da 

musiki dersleri vermiştir. Nâbî, 

Bakî, Nazîm, Nailî, Nef’î gibi ustaların 

şiirlerini bestelemiştir ki bunlardan bazıları 

arkadaşı idi. Kendisi de şair ve 

hattattı. Bir dönem Esirciler Kethüdalığı 

da yapmıştır. 

Asıl önemi besteciliğindedir. Eserleriyle 

bir çığır açmış, Klasik Türk müziğinin 

kurucusu olmuştur. Itrî müziğe 

yepyeni bir hava getirmiştir. Dini muhtevalı 

eserleri, cami ve tekke müziği 

örnekleri olarak ikiye ayrılır. Teravih 

namazı sırasında makam değiştirme 

kuralı ile, camilerde müezzinlerin uyguladıkları 

çeşitli kuralların Itrî tarafından 

konulduğu söylenir. Bayram 

namazlarında okunan Segâh Kurban 

Bayramı Tekbiri, kutsal emanetlerin 

ziyareti sırasında okunan Segâh Salât-ı 

Ümmiye, Mâye Cuma Salâtı, Dilkeşhâveran 

Gece Salâtı, üç yüz yıldır etkilerinden 

bir şey yitirmemiş yapıtlardır. 

Özellikle ilk ikisi çok kısa birer cümle 

içinde oluşturdukları etkinin yoğunluğu 

bakımından Türk müziğinde benzersiz 

bir sanat gücü taşırlar. 

Itrî, Şeyhülislam Esad Efendi’nin belirttiğine 

göre, bini aşkın beste yapmış 

olan çok verimli bir bestecidir. Bunların 

büyük bir çoğunluğu kaybolmuştur. 

Bugün ancak kırk dolayında eseri bilinmektedir. 

Bir dönem Esirciler Kethüdalığı 

da yapmıştır, diyorsunuz. Çok 

enteresan, neden peki? 

Niye mi? Dünyanın dört bir tarafından 

gelen güzel sesleri ve müzik kültürlerini 

tanımak için! Buhurizade Mustafa Itri 

saraya ve pek çok devlet adamına yakın 

olduğu halde büyük servetler, makam 

peşinde koşmamış. Onun var oluşu müziğe 

odaklı. Bazı tarihçiler Itri’nin kimi 

zamanlar gizlice Avrupa’ya gittiğini ve 

buraların müziğini araştırdığını söylerler. 

IV. Mehmet ise duyduğu zaman 

sanatkara bunu yapmasını yasaklamış. 

Belki de bu yasak yüzünden musikişinasımız 

dünyayı tanımak adına bir yere 

gidemeyince, İstanbul’a gelen dünya 

insanlarını tanımak istedi. Güzel sesleri 

ve yetenekleri keşfedip yetiştirmek, 

yeryüzünde söylenen müziği tanıyarak 

sanatını geliştirmek için. 

Daha önce böyle bir roman yazılmadı, 

sizin romanınız bir ilk. 

UNESCO, 2011 yılını Itrî’yi anma yılı 

ilan ettiğinde, müzik insanlarımız 

Sesin Efendisi; 

Itri romanından: 

“Gönlünde harman 

olup zihninde şekillenen 

melodiyi tekrar etmek 

için neyini aldı ve dudaklarına 

götürdü. İlham 

edilen musiki öyle efsunluydu 

ki, 1001 günlük 

çilenin kazandırabileceği 

gönül rahatlığını, 

iç huzurunu sunuyordu. 

Üstelik kanatlandırıp semanın 

en yükseklerine 

çıkararak yapıyordu 

bunu. Hem mütevazı, 

hem de ululardan ulu... 

Hem teslim olan bir kulun 

tevekkülüydü, hem 

de o kulun arkasındaki 

yüceler yücesinin nihayetsiz 

kudretini ifade 

edercesine güçlü… 

Tekrar ve tekrar melodiyi 

üfledi kamışa Itri. 

Sonra durdu, neyi dizlerine 

bırakıp tekbire 

yaptığı besteyi bir kez 

daha mırıldandı. Ardından 

bir kez de sözleriyle 

dillendirdi. 

Teşrik tekbiri olacaktı 

bu bestenin adı… İlham 

olunan o gecenin ardından, 

işiteni gönülden 

vuracak, kendisine 

müptela edecekti. 

Hatta ve hatta seneler, 

asırlar geçse de nesilden 

nesle, dilden dile 

söylenegelecekti. Sınırları 

İstanbul’u, Osmanlı 

toprağını aşacak, 

yeryüzü müminlerinin 

hanelerinden Kabe’deki 

yüce tavafa, kıyamet 

kopup asıl nizam kurulana 

kadar huşuyla 

söylenecek, gönüllere 

merhem olacaktı…” 


MAKALE 

74 

Ali Galip Baltaoğlu 

ALİYA’YI ANLAMAK ve 

ELEŞTİREL DÜŞÜNCE… 

İslâmlaşmak Ne Demek? 

Aliya’ya göre İslâmlaşmak, 

halkların lâyık olduğu tarzda 

yönetildiğini bilmek demek. 

İktidarın güç kontrolü 

gerektirdiğini, aksi takdirde 

insanları bozduğunu bilmek 

demek. Bu bozgundan ve 

çürümeden sadece Allah’a 

samimiyetle îman eden ve 

ahlâki değerleri sürekli canlı 

ve ayakta tutanların kurtulabileceğini 

bilmek demek. 

Hak ile bâtıl arasına kesin bir 

çizgi çekerek, hakkı yüceltenlerin 

inanç dünyalarında, 

bâtıl inançlara ve hurâfelere 

yer olmadığını bilmek demek. 

Birçok bâtıl inanç ve 

hurâfenin Müslümanların 

benliklerinde ve evlerinde 

kol gezdiğini görmek ve bunlara 

karşı mücadele bilinci ve 

irâdesi taşımak demek. Birçok 

hurâfenin din ticaretine 

dönüştüğünü, bu hurâfelerin 

dini yok ettiğini görmek 

demek. Din bâtıl inançları 

yok etmez, hurâfeler inanca 

hâkim olursa, hurâfelerin 

dini yok edeceğini görmek 

ve gereğini yapmak demek. 

Aliya, cehâleti kutsayan din 

adamlarından, İslâmı sosyal 

hayattan çıkararak, İslâm 

ahlâkını yozlaştıran ve yok 

eden Müslümanlardan, eğitime 

yatırım yapmayan İslâm 

görünümlü Müslüman dünyasından 

şikayetçidir ve bu 

Müslümanların behemehâl 

İslâmlaşması gerektiğini düşünmektedir. 

Bugünün Türkiyesi’nde ve 

tüm İslâm dünyasında gerçek 

şudur: 

Şeklî olarak var olan Müslümanlar 

İslâm ahlâkını 

içselleştirememektedirler. 

İktidar imkânlarını Müslümanca 

kullanamamaktadırlar. 

Yanlış dînî algının ve 

hatta FETÖ ahlâkının kolayca 

yerleşmesi bu algının 

eseridir. Bizzat Müslümanlarca 

dillendirilen “mücâhitler 

müteahhit oldu” sözü 

bu yanlışı göstermektedir. 

Müteahhitliğin tek başına bir 

kavram olarak kullanıldığında 

kötü bir çağrışımı yoktur. 

Ama mücâhitler için böyle 

bir kavram kullanıldığında 

“müteahhit” kelimesinin 

oldukça olumsuz bir anlam 

içerdiği açıktır. 

Bugün İslâmcı yazar-gazeteci 

Abdurrahman Dilipak 

“Başımıza gelen felaketler, 

şeytanın ve düşmanlarımızın 

hîlelerinin sonucu değil, 

bizim zaaf ve yanlışlarımızın 

sonucudur.” “Biz zalimlerden 

olduk” “‘Allah’ın 

ipini bıraktık, Allah da bizim 

ipimizi bıraktı.” “Bugün iktidar 

ve servet bizi şımarttı. 

Gücümüz ve servetimiz, aklımız 

ve îmanımızın önüne 

geçti. Sabrı ve şükrü bırakıp 

dünya malı, makâmı için birbirimizle 

didişmeye başladık.” 

şeklindeki tespitleri bu 

acı gerçekleri ifade ediyor. 

Aliya, “Biz de zalimlerden 

olursak, zulme karşı savaşmamızın 

bir anlamı kalmaz. 

Kitaba uyacağız” uyarısını 

bunun için yapmıştı. Kitaba 

uymayan Müslüman tipini 

reddetmişti. Kitaba uymak 

İslâmlaşmanın en önemli 

rüknüydü. 

Yine Aliya, “İktidara gelirseniz, 

hâl ve hareketlerinize 

dikkat edin. Kibirli olmayın, 

kendini beğenmişlik etmeyin. 

Size ait olmayan şeyleri 

almayın, güçsüzlere yardım 

edin ve ahlâk kurallarına 

uyun. Unutmayın ki sonsuz 

iktidar yoktur. Her iktidar 

geçicidir ve herkes, er veya 

geç, önce milletin ve nihâyet 

Allah’ın önünde hesap verecektir” 

sözüyle Müslümanın 

gücü kullanma ahlakını hatırlatmıştır. 

Allah önünde 

hesap verme bilincinin, bir 

başka deyişle hesap gününe 

gerçek anlamda îmanın 

önemini ortaya koymuştur. 

Müslümanlık iddiasındaki 

her iktidarın İslâmlaşmasının 

önemi bu tespitlerde saklıdır. 

Bu tespitlerin her biri 

için ciltlerce kitap yazılabilir. 

“İslâmlaşmanın bir türlü 

gerçekleşmediği günümüzde 

aklın, akletmenin, düşüncenin, 

tefekkürün İslâm dünyasından 

kovulmasının etkisi 

olmuş mudur?” sorusuna da 

cevap aramak zorundayız. 

2 

Mekteplerden Kovulan 

Düşünce! 

Hummalı çalışmalarla geçen 

mücâdele dolu bir hayatın 

sonunda Aliya, İslâm dünyasının 

hastalıklarını teşhis ve 

tedâvide çok önemli bir noktaya 

geldi ve dedi ki; “Ben 

olsam Müslüman Doğu’daki 

tüm mekteplere ‘eleştirel düşünme’ 

dersleri koyardım. 

Batı’nın aksine Doğu bu acımasız 

mektepten geçmemiştir 

ve birçok zaafın kaynağı 

budur.’’ 

Bu tespitten birkaç sonuç çıkıyordu: 

1) Müslüman Doğu eleştirel 

düşünmeyi bilmiyordu, 

2) Müslüman Doğu’nun 

mekteplerinde eleştirel düşünce 

öğretilmiyordu, 

3) Eleştirel düşünce acımasız 

bir mektepti ve Doğu ve Batı 

arasındaki farkı oluşturuyordu, 

4) Müslüman Doğu’nun eleştirel 

düşünmeyi bilmemesi 

birçok zaafın sebebi ve kaynağıydı. 

Peki Müslüman Doğu’nun 

bilmediği eleştirel düşünce 

ne menem bir şeydir? Düşünceyi 

ne zaman kaybettik? 

Anlamaya çalışalım. 

Eleştirel Düşünce 

Türk Dil Kurumu sözlüğü 

“eleştiri” kelimesini isim 

olarak; “Bir insanı, bir eseri, 

bir konuyu doğru ve yanlış 

yanlarını bulup göstermek 

amacıyla inceleme işi, tenkit” 

diye târif ediyor. Felsefî 

karşılığı olarak ise; “Özellikle 

bilginin temellerini ve 

doğruluk durumunu inceleme, 

sınama, yargılama” şeklinde 

ifade etmiş. Târiflerden 

görüleceği üzere eleştiri kelimesi 

ilk anda olumsuz çağrı-

şım yapmakta ise de gerçekte 

böyle değildir. İncelenen 

konunun yanlış ve olumsuz 

yönleri değil olumlu ve doğru 

yönleri de doğrudan eleştirinin 

içeriğini oluşturmaktadır. 

Bu çerçevede eleştirel 

düşünce oldukça geniş bir 

kavrayış ve anlayıştır. Bir 

bakıma akıl ve bilginin kullanımı 

ile problematikler 

üzerinde mantıklı, doğru ve 

savunulabilir fikirleri üretme 

ameliyesidir. Bu süreç 

fikirlerin analiz edilmesi ve 

geçerli sonuçları bulmayı 

değil, geçmişten bugüne taşıdığımız 

bilgileri, fikirleri, 

inançları ve gelenekleri de 

irdeler, yaşadığımız zamana 

ve istikbale dâir tavır ve 

stratejilerin belirlenmesinde 

etkin bir işlev görür. 

Bu basit tanımdan da görüleceği 

gibi eleştirel düşünce 

aklın ve bilginin kullanımı 

ile varılabilecek en doğru ve 

savunulabilir fikirlere ulaşmayı 

sağlayan bir süreçtir. 

Ancak eleştirel düşünce sadece 

karşımıza çıkan fikirlerin 

analiz edilmesi ve geçerli 

sonuçları çıkarmamızı 

sağlayan bir süreç değildir. 

Aynı zamanda geçmişten getirdiğimiz 

bilgi ve inançlarımızı 

irdeler, toplumda karşılaştığımız 

olaylara ilişkin 

alacağımız tavırları belirler. 

Eleştirel düşünce, yeni karşılaştığımız 

bilgileri yorumlar 

ve analiz ederken kullanılan 

bir süreçtir. Michael Scriven 

ve Richard Paul tarafından 

1987 ABD Ulusal Eleştirel 

Düşüncede Mükemmellik 

Konseyi’nde eleştirel düşünce 

şöyle tarif edilir: “Eleştirel 

düşünce: gözlem, deneyim, 

yansıtma, çıkarım ya da 

iletişim yolu ile elde edilen 

bilgilerin inanç ve davranışlara 

kılavuzluk edecek şekilde 

aktif olarak, ustalıkla 

analiz edildiği, sentezlendiği, 

değerlendirildiği ve kavramsallaştırıldığı 

entellektüel 

olarak disiplinli süreçtir”. 

Kısacası Eleştirel düşünme, 

bir başka deyişle kritik düşünme; 

akıl yürütme, analiz 

ve değerlendirme gibi zihinsel 

süreçlerden oluşan bir düşünme 

biçimidir. 

Burada kritik soru şudur: 

Müslüman Doğu’da bilim 

yapılmıyor mu? Zîra Aliya’nın, 

bilimin anahtarı eleştirel 

düşüncenin Doğu’nun 

bütün mekteplerine konulması 

teklifi, Müslüman Doğu’da 

bilim yapılmadığı anlamına 

da geliyor. Bu tespit 

İslâm dünyasındaki fâcianın 

îlanıdır bir bakıma! 

Eleştirel Düşünce Kabızlığından 

Kaç FETÖ Çıkar? 

İslâm dünyası, İslâm’la, 

Kur’an’la uzaktan yakından 

ilgisi olmayan inançların ve 

hurâfelerin tasallutu altında 

inim inim inlemektedir. 

Aliya bunu çağımızda fark 

eden ve ifâdeye koyan bir fikir 

ve devlet adamdır. Vahyi 

ve Kur’an’ı, beşerin ürettiği 

kaynaklarla bir tutan ve 

Kur’an’ın açık hükümlerini 

beşerin ürettiği bilgilere âdeta 

yedirerek şirkin dibine vuran 

İslâm dünyasının, yeniden 

ayağa kalkmasının işâret 

fişeklerini atıp giden Aliya 

İzetbegoviç’i gerçekten anlıyor 

muyuz? 

“Ben olsam Müslüman Doğu’daki 

tüm mekteplere 

‘eleştirel düşünme’ dersleri 

koyardım. Batı’nın aksine 

Doğu bu acımasız mektepten 

geçmemiştir ve birçok zaafın 

kaynağı budur’’ diyen 

Aliya’yı anlayan bir İslâm 

dünyasından asla bir FETÖ 

çıkmazdı. Asla bir İŞİD çıkmazdı. 

Boko Haram diye bir 

kavramı bilmezdik! İslâm 

dünyasında mezhep savaşı 

olmazdı. Suudlar ABD’den 

aldıkları silahla kardeşlerine 

efelik yapmazdı. ABD’nin 

tavşana kaç tazıya tut oyununda 

Katar’lı kardeşlerimiz 

ABD ile 12 milyar dolarlık 

silah anlaşması yapmak zorunda 

kalmazdı. İsrail diye 

Siyonist eşkıya bir devlet, 

Ortadoğu’yu tek başına kasıp 

kavuramazdı. Kutsal topraklarda 

bu yıl kaç hacı birbirini 

ezerek öldürecek diye 

bir problemimiz olmazdı. 


RÖPORTAJ 

76 

Hergün Müslümanlık iddiasındaki 

basın ve yayın araçlarından 

emin ve örnek insan 

Resûlü, intikamcı, kâtil, 

hurâfeci gibi tanıtan, Resûlün 

yatak odasını röntgenlemiş 

gibi Resûlün özel hayatını, 

kaç kadına yettiğini, kaç erkek 

gücünde olduğunu anlatan, 

yorumlayan hoca kisveli 

zatların hikayelerine mâruz 

kalmazdık. Resûlümüze ve 

sahâbeye sünnet kavramı 

içinde hakaret edenleri, Müslümanları 

küçük düşürenleri 

tespit ve tasfiye etmekte güçlük 

çekmezdik. Sonuç olarak 

sosyal, ekonomik ve siyasal 

sorunların altında ezilmezdik. 

Bilim yapar, sahih bilgi 

üretir, devâsa bir üretimin 

ve ekonominin sâhibi olarak 

dünyada adâletin tesisine 

katkıda bulunurduk. 

Konuyu aşağıda biraz daha 

açacağız. Aliya’nın İslâm 

dünyasında görmediği bu 

anlayış, eleştirel düşünme 

nedir ve neden acımasızdır? 

Doğu neden bu acımasız 

mektepten geçmemiştir? Bu 

acımasız mektep neyimizi 

acıtmaktadır! Acı veren şifa 

kaynağı ilaca direnmekte 

miyiz? Doğu eleştirel düşünceyi 

reddetmeyi îmâni bir 

mesele olarak mı görmektedir? 

Öyle görüyorsa neden? 

Bu sorular birbirini kovalar 

ve bitmez her birinin cevabı 

hakkında birçok kitap yazılabilir 

ama bizim amacımız 

sadece fikir verecek, başlangıç 

olacak temel hususları 

ortaya koymaktır. Aksi halde 

FETÖ ve benzeri yapıların 

ortaya çıkmasını bu yapıların 

arkasındaki emperyalist 

güçlerin İslamlaşmamış 

Müslümanları kullanma süreçlerini 

anlayamayız. 

Hurâfeleri Yok Etmede Eleştirel 

Düşünmenin Önemi 

Türkiye Diyânet Vakfı İslâm 

Ansiklopedisi Hurâfe’yi, 

“Mantıkî temeli olmayan 

telakki ve uygulamaları, din 

adına ileri sürülüp benimsenen 

bâtıl inanç ve davranışları 

ifâde eden bir terim” olarak 

târif etmektedir. Sözlükte 

“bunamak” anlamına gelen 

haref kökünden türemiş bir 

isim olan hurâfe kelimesi, 

“akla ve gerçeğe aykırı düşen 

aldatıcı söz” anlamına gelmektedir. 

Genelde dindeki 

boş, bâtıl inanışları, rivâyetleri, 

efsaneleri, dinde olmadığı 

halde dine sokulan ve 

dinden gibi gösterilen asılsız 

inançları hurâfe kelimesiyle 

karşılarız. Bu kelimenin 

kökeninde bunama anlamının 

bulunması, yukarıda 

yaptığımız açıklamalarımız 

açısından da son derece mânidardır. 

Medeniyet köklerimizi 

ve aslını unutmuş olma 

durumunu Alzheimer veya 

Demans hastalıklarının belirtisi 

olarak açıklamıştık. 

Bu hastaların kritik-eleştirel 

düşünceyi hayata geçirmesinin 

imkânsızlığını da bir 

tarafa not edin. 

Yaşadığımız Türkiye Cumhuriyeti 

Târihi’nin kanaatime 

göre en acı ve dramatik 

olayı FETÖ darbe teşebbüsünü 

hayata geçirenlerin ve 

aynı inancı paylaşan diğer 

bazı yapıların, Kur’an dışı 

çarpık anlayışlarını örnekleyerek, 

Aliya’yı ve İslâm 

dünyasının içinde bulunduğu 

trajik boyutu anlamaya çalışalım. 

İslâm dünyasının en gelişmişleri 

sınıfında tanımlanan 

ülkemizde şu hadis, 

İslâmi bir bilgi olarak okunur, 

yayılır, dahası iman 

edilir! Allah’ın vahyini 

insanlığa ilettiği, âlemlere 

rahmet olarak gönderilen 

Resûl bir hadisinde; 

“Yahudiler taşların ve ağaçların 

bile arkasına saklanacak, 

buna karşın Gargat 

ağacından başka bütün taş 

ve ağaçlar; “Ey Müslüman, 

Ey Allah’ın kulu, Yahudi arkamdadır, 

gel onu öldür!” 

(Buhârî, Tecrid, IX, 73; Tirmizî, 

Birr, 25; Fiten, 2; et- 

Tâc, I, 25) diyeceğini ifâde 

etmiş. 

Bu hadis nedir? Peygamber 

böyle bir şey söylemiş olabilir 

mi? Kur’an böyle bir söze 

cevaz verir mi? 

El cevap: Sünnî dünyanın 

büyük çoğunluğuna göre Buhari’de 

geçtiği için doğrudur 

ve hurâfe olamaz. 

Peki bu hadis eleştirilmiş ve 

bu hadise uydurma ve hurâfe 

diyen çıkmış mıdır? 

Evet, az sayıda TV’si, gazetesi, 

ekonomik gücü olmayan 

bilim adamı ve düşünür bunu 

söylemekte ve eleştirmektedir. 

Peki eleştirenlerin başına 

ne gelmiştir? Zındık, dinsiz, 

mezhepsiz, Kur’an’ı vazgeçilmez 

tek kaynak görmelerinden 

dolayı Mealci, Resûlüllahı 

reddettikleri iftirasını 

pekiştirmek için Sünnetsiz(!) 

gibi, içinde kötü îmâlar bulunan 

hakaret ve karalamalara 

mâruz kalmışlardır. Sadece 

içinde bulunduğumuz bu 

durum bile İslâm dünyasının 

eleştirel düşünceye ne 

kadar uzak olduğunu, eleştiriyi 

îmanına kast olarak 

gördüğünü anlatmaya yeter! 

Biz yine de eleştiriye devam 

edelim… 

Bu hadis sizce ne kadar ciddiye 

alınmalı? 

Bu hadisi bilimsel bir veri 

kabul ederek FETÖ’cü ve 

darbeci bir profesör makâle 

yazmıştı. Bu hadis ışığında 

çağdaş dünya gelişmelerini 

yorumlamış, bu yorumu bilimsel 

ve önemli bulan İslâmi 

referanslarıyla tanınmış 

bir site yayınlamıştı. (Prof. 

Dr. Osman Özsoy, İşte Yahudileri 

Korkutan Hadis. 

http://www.haber7.com/ 

yazarlar/prof-dr-osman-ozsoy/369423-iste-yahudileri-korkutan-hadis) 

Bu haşhâşi, darbeyi bir tv 

kanalında önceden haber veren, 

“profesör olacağıma bir 

albay olsaydım sürece katkım 

daha çok olacaktı” diyerek, 

orduda yetiştirdikleri 

Mankurtlara darbe öncesi 

moral-motivasyon sağlayan, 

kendini ciddi ciddi ilim adamı 

sanan bir sözde profesördü! 

Bu adamı yüzbinlerce 

insan okudu ve bu fikre sorgulamadan 

inandı. Klasik 

İslâm âlimlerinin geçmişte 

söylediği ve inandığı gibi! 

Peki bu bilimsel makâle aynı 

site de hâla yer alıyor mu? 

Yok, artık aramayın! Zîra 15 

Temmuz darbe girişiminden 

sonra silindi! Ancak basit bir 

taramada bu adamın makalesinin 

fon müziği ve Gargat 

ağacı görüntüleri eşliğinde 

hâlâ başka bazı İslami görünümlü 

linklerde bulunduğunu 

tespit edebilirsiniz. (bkz. 

http://www.7awa.today/video/watch/GWvelra-jks) 

Klasik anlayışlara uygun 

olarak, FETÖ’cü ağzından 

bilimsel olduğu farz edilen 

bu makâle, siteden FETÖ’cü 

söyledi diye kaldırıldıysa da 

hadis ortadan kalkmadı. Hadisi 

ve bu hadisi ciddiye alanları, 

“biz FETÖ’den ve inançlarından 

âzâdeyiz, farklıyız, 

gerçek Müslümanlarız” diyen 

birçok anlayışın sitesinde, 

uzun bilimsel açıklamalar 

eşliğinde hâlâ bulabilirsiniz.

Bu hadis karşında da insan 

ne diyeceğini şaşırıyor. Taş 

ve ağaçlar, “arkamda Yahudi 

var, gel ve öldür” diyecekmiş 

fakat Gargat Ağacı demeyecekmiş! 

Gargat Ağacı niye 

demeyecekmiş? Gargat Ağacı 

Müslüman değil miymiş? 

Evet değilmiş, meğer ağaç 

Yahudiymiş! 

Ağaçlara din isnat eden, zihinsel 

dünyalarında zâlim 

Yahudileri arkasında saklayan 

“karşıt dinden bir ağaç” 

tasavvur eden insanların, 

Kur’an perspektifine ve eleştirel 

düşünceye ihtiyaçları 

yok mu? Siyonistle Yahudi 

arasındaki farkı bilmeyenlerin 

düştüğü acıklı hâl, 

Aliya’nın, Doğu’nun mekteplerine 

eleştirel düşünme 

dersleri koymaktan muradını 

anlatır. Müslüman biraz eleştirel 

düşünebilse, bu anlayışın 

Kur’an’a aykırı olduğunu, 

Resûlün Kur’an’a aykırı biz 

söz söyleyemeyeceğini anlayacak. 

Dahası Kur’an’da 

bu konuda bir işâret olmasa 

bile, bunun insâni değerlere 

aykırı olduğunu, İslâm’ın 

insâni, ahlâki değerlere zıt 

bir fikir beyan etmediğini ve 

edemeyeceğini Kitab-ı Kerim’den 

çıkartacak! İslâm’ın 

her türlü “izm” e olduğu gibi 

Siyonizm’e de karşı olduğunu, 

Yahudi ayrımcılığını ve 

antisemitizmi körüklemeyeceğini, 

İslâm düşüncesinden, 

“Ben Fransa’yı veya Fransızları 

asla sevmedim ve bunu 

söylemekten asla vazgeçmedim… 

Ben sizi vicdan olarak 

adlandırılan hülyâdan azat 

ediyorum… Zayıfa acımak 

doğaya ihânettir… Düşmanınızı 

şaşırtarak, terör, sabotaj 

ve suikast ile demoralize 

edin. Geleceğin savaşı budur” 

diyen Hitler’lerin değil, 

“Ben bir Müslüman’ım ve 

öyle kalacağım. Çünkü İslâm, 

benim için güzel ve asil 

olan her şeyin diğer adı… 

Geleceğimizi geçmişimizde 

aramayacağız. Kin ve intikam 

peşinde koşmayacağız. 

Biz de zâlimlerden olursak, 

zulme karşı savaşmamızın 

bir anlamı kalmaz. Kitaba 

uyacağız.” diyen Aliya’ların 

çıkacağını fark edecek. 

Şâyet biz bu eleştiriye tâbi 

tutulmamış söz ve fiilleri 

ilâhiyat fakültelerinde din 

diye anlatırsak, ilim diye 

sunarsak, ne olacak? Buradan 

geleceğiniz nokta şudur: 

İçinde akıl, mantık, düşünce 

barındırmayan uydurma bir 

hadise dayanarak, Resûlden 

Yahudileri öldürme emri 

aldığınız iddiasıyla birçok 

kötülüğü meşrulaştırabilirsiniz, 

olağanlaştırabilirsiniz. 

Nitekim Yahudileri sırf Yahudi 

olmaktan dolayı hedef 

alan geleneksel İslâmi anlayışlar, 

Hitler’ler mi doğurur, 

yoksa ilhâmını doğrudan 

Kur’an’dan alan Aliya’lar 

mı? İslâmi kabul edilen bazı 

terör örgütlerinin motivasyonlarını 

oluşturan fikirler 

Hitler ve benzerlerinin fikirlerine 

mi benziyor, yoksa 

kitaba uyan Aliya’ya mı? İşte 

eleştirel düşüncenin acımazsız 

mektebi bu! 

Hergün televizyonlarda din 

adına yapılan rezâletlere 

şâhit oluyoruz. Kamunun 

Müslüman bir ülkede hizmet 

olarak karşılıksız sunduğu 

kefeni almayın, benim sattığım 

kabir azabını önleyen 

kefeni Çarşamba semtindeki 

falan dükkândan alın, aman 

yanlış yerden almayın sahteleri 

varmış diye trajikomik 

vaazlar veren, din tüccarı hocaefendilerin 

olduğu ve eleştirilemediği, 

eleştirenlerin 

vebâlı ve sapık ilan edildiği 

bir ülkede eleştirel düşünceye 

ihtiyacın ne kadar hayâti 

bir mesele olduğunu anlayabiliriz! 

Nitelikli dolandırıcılıktan yargılanması 

gereken bu din tüccarlarının 

nüfuz alanlarının 

son derece geniş olduğunu görüyoruz. 

Bunlara yönelttiğiniz 

eleştirilerin basın ve yayın 

gücüyle îtibarsızlaştırılması, 

eleştiri yapanlara bu tür hocaların 

beyinlerini yıkadığı, 

Eric Hoffer “Kesin İnançlılar 

“adlı kitabında belirttiği üzere 

kesin inançlı hâle getirdiği, 

sonuna kadar sömürülen müritleri 

tarafından saldırıldığı 

görülmektedir. 

Olaylara ve fikirlere eleştirel 

bakamayanların, sahip 

oldukları televizyonlardaki 

yayınlarında Buhâri’den 

alınmış saçma bir hadisi anlattıktan 

sonra, bunu akla 

uygun bulmadınız mı, saçma 

mı buldunuz (ki saçma 

ve akla uygun olmadığını 

kendisi de böyle itiraf ediyor) 

“kahrolsun aklım mantığım” 

demedikçe, îman 

etmiş olamayacağımızı 

telkin eden, aklı ve mantığı 

lânetleyen hocaların bulunduğu 

ve etkin oldukları bir 

İslâm dünyasında eleştirel 

düşünceyi nasıl öğreteceksiniz? 

Akıl, mantık ve eleştirel 

yaklaşım imansızlığın ve 

cehennemlik olmanın alameti 

ise, böyle bir riske girmeye 

değer mi? Önce iman 

denilerek imanı yok eden, 

hurafeleri iman esası haline 

getiren süreçler bu kültürel 

iklimlerde ürüyor! 

Tevbe 34’de Allah inananlara, 

“Ey iman edenler! Hahamlardan 

ve râhiplerden 

birçoğu, insanların mallarını 

haksız yollarla yiyorlar ve 

Allah’ın yolundan alıkoyuyorlar. 

Altın ve gümüşü biriktirip 

gizleyerek onları Allah 

yolunda harcamayanları 

elem dolu bir azapla müjdele” 

diye boşuna mı seslendi? 

Hadid 27’de Allah “...Fakat, 

bizim kendileri için onaylamadığımız 

bir ruhbanlık uydurdular. 

Halbuki onlardan 

sadece ALLAH’ı hoşnut edecek 

hususlara uymalarını istemiştik. 

Üstelik ruhbanlığa 

hakkıyla da uymadılar. Aralarından 

inananlara ödüllerini 

verdik; ancak çokları 

yoldan çıkmışlardı” diyerek 

ruhbanların çoğunun nasıl 

yoldan çıktığını insanoğluna 

anlatması sebepsiz mi? Yine 

Bakara 44’te Allah’ın, “Ey 

bilginler, kitabı okuduğunuz 

halde, insanlara iyiliği emredip, 

kendinizi unutuyor musunuz? 

Aklınızı kullanmıyor 

musunuz?” hatırlatması nedendir? 

Aklın dışlandığı, hor ve hakir 

görüldüğü İslâm dünyasının 

bugünkü dünyada hiçbir 

şansı olamaz. Suudi Arabistan’ın 

baş müftülerinden 

şeyh Abdül Aziz Bin Baz’ın 

“Dünya’nın Sakin, Güneş’in 

Hareketli Olduğuna 

ve Gezegenlere Çıkmanın 

İmkansızlığına Dair Aklî ve 

Hissi Deliller” adlı kitabında 

“Kim dünyanın yuvarlak olduğunu 

iddia ederse küfür ve 

delâlete düşmüş olur. Çünkü 

bu iddia hem Allah’ın hem 

Kuran’ın hem Peygamber’in 

reddidir. Bunu iddia eden 

kişi tövbeye dâvet edilir. 

Ederse ne âlâ! Aksi takdirde 

kâfir ve dinden dönmüş 

bir kişi olarak öldürülür” 

fetvası verebildiği dünyada, 

İslâm’ın Batı’nın Ortaçağını 

yaşadığını söylemek yanlış 

olmaz sanırım. 

Devamı gelecek 

sayıda... 


ARAŞTIRMA 

78 

Bu nesil için unvan değil, deneyim gerçek 

Y kuşağı söze değil 

eyleme inanıyor 

Great Place to Work Enstitisü, “Best Workplaces for Milleninals” araştırmasının sonuçlarını açıkladı. Araştırmaya göre, 

yaptıkları işte anlam bulamayan Y kuşağı çalışanlarının sadece yüzde 29’u verimli çalışıyor. Yüzde 60’ının yeni iş 

fırsatı aradığı, yüzde 21’inin bir sene içinde işini değiştirdiğine dikkat çekilen araştırma bulguları, bu kuşakta diğer 

nesillere göre iş değiştirme olasılığının 3 kat daha fazla olduğunu ortaya koyuyor. 

İş yerindeki karar alıcıların inisiyatifleriyle 

oluşan ve gelişen yüksek güven kültürü, 

çalışanlar arasındaki eşitliğin sağlanmasında 

belirleyici bir faktör. Kurumsal 

stratejinin belirlenmesinde de önemli bir 

yeri olan güven kültürü, tüm çalışanlar 

için olumlu yönde tesir ederken yarının 

liderleri olan Y kuşağını daha fazla etkiliyor. 

Y kuşağına bağlı güven temelli bir iş 

yeri kültürüne öncelik vermek kurumların 

geleceği için bir zorunluluk haline geldi. 

Söyleme değil eyleme 

inanıyorlar 

“Best Workplaces for Milleninals” araştırmasından 

elde edilen bilgilere göre, 

Y kuşağı için yaşadıkları deneyimler, 

onlara verilen unvanlardan ve sözlerden 

daha inandırıcı. Bu nesil, CEO’ların 

iş-hayat dengesini teşvik ettiğini 

söylemelerini veya şeffaf bir liderlik 

sürecinden bahsetmelerini değil, bu 

değerleri günlük çalışma deneyimlerinde 

görmeyi talep ediyor. Bu taleplerin 

karşılandığı iş yerlerinde Y kuşağı, 

çeviklik ve inovasyonda 8 kat daha verimli 

oluyor. Bu durum, aynı zamanda 

bu neslin iş yerinin marka elçisi olmasını 

da beraberinde getiriyor. 

Yüzde 89’u çalıştıkları 

şirketlerde uzun süre 

kalmayı planlıyor 

Güven temelli bir kültür tesis etmenin 

nitelikli ve genç işgücü yaratmak için 

her zamankinden daha önemli olduğunu 

belirten Great Place to Work Türkiye 

Genel Müdürü Eyüp Toprak, araştırmaya 

dair “Y kuşağı için yaptığımız tüm 

araştırma çıktılarında aynı sonuç ile 

karşı karşıya kalıyoruz. Yüksek güven 

kültürünün tüm jenerasyonlar üzerinde 

pozitif yönde etkisi mevcut ama bu etki 

Y kuşağında her zaman daha yüksek.

İş yerinde güven kültürünü içselleştirmiş 

şirketlerde çalışan 

Y kuşağının %89’u çalıştıkları 

şirketlerde uzun sure kalmayı 

planlıyor.” dedi. 

Yaptıkları işte 

anlam arıyorlar 

Y neslinin bir anlam arayışı içinde 

olduklarını belirten Toprak, 

sözlerine şöyle devam etti: “Y 

kuşağı katıldıkları organizasyonlarda 

bir etki oluşturmak, 

faydalı olmak, değer katmak 

istiyorlar. Analizlerde iş yerinde 

bir fark yarattığını düşünen 

bu kuşağın temsilcileri, diğer iş 

arkadaşlarına göre 6 kat daha 

uzun bir gelecek planladıklarını 

ifade ediyor. En iyi işverenlerde 

çalışan X kuşağı çalışanları, liste 

dışı kalan şirketlerdeki akranlarına 

göre mevcut iş yerlerinde 

kalmaya 15, Y kuşağı ise 20 kat 

daha yatkın.” 

Bu nesli anlayamamak 

şirketlere 

pahalıya mal olabilir 

Araştırma bulgularında bu jenerasyonun 

kariyer gereksinimlerini 

anlayamamak, sadece 

gelecekte yönetici olacak 

bir nesli kaybetmek anlamına 

gelmiyor. Bu nesle yönelik 

strateji ve yol haritası belirlemeyen 

şirketler, yenilikçiliği 

ve dinamizmi kaybetme riski 

ile de yüzleşmek durumunda. 

Araştırma sonuçlarına göre bu 

durum, şirketler için pahalı ve 

ekonomik yönden tehdit edici 

bir unsur. 

Y kuşağı için 

mükemmel bir 

kurum kültürü 

yaratmanın 5 yolu 

Şirketler, Y kuşağı odaklı stratejiler 

geliştirmeli. Bu kuşağa 

samimiyetle liderlik edilmeli. 

Temel değerler tanımlanmalı 

ve bu değerler iş süreçlerine 

taşınmalı. İşveren markası 

güçlendirilmeli. Konuya tümleşik 

açıdan yaklaşılarak tüm 

çalışanlar için mükemmel bir iş 

yeri inşa edilmeli. 


SERGİ 

80 

TARİHE 

TANIKLIK EDEN 

BİNALAR! 

SANATÇI CEMAL EMDEN İMZALI ‘GÜNCEL TÜR- 

KİYE MİMARLIĞI’ FOTOĞRAF SERGİSİ, TMB’NİN 

ANKARA’DAKİ GENEL MERKEZİ’NDE AÇILDI 

Çağdaş Türk mimarisinin son 10 yılı fotoğraflarla 

belgelendi. Nurus’un 90’ıncı kuruluş yıldönümü 

etkinlikleri kapsamında düzenlenen ‘Güncel Türkiye 

Mimarlığı Fotoğraf Sergisi’, Ankara’da açıldı. 

Türkiye Müteahhitler Birliği’nin ödüllü genel merkez 

binasında açılan sergide, sanatçı Cemal Emden’in 

çektiği ve Türkiye mimarisinin farklı özelliklerini 

yansıtan 35 binanın fotoğrafı yer alıyor. 

TÜRK MİMARİSİNE IŞIK TUTUYOR… 

Sergiye ev sahipliği yapan Türkiye Müteahhitler 

Birliği (TMB) Yönetim Kurulu Başkan Vekili Selim 

Bora ise “Birliğimizin ideallerini temsil eden 

ve Türk inşaat sektörünün geldiği noktayı ortaya 

koyan binamızın iç dekorasyonunu gerçekleştiren 

çözüm ortağımız Nurus’un 90’ıncı yıl kutlamaları 

çerçevesinde hazırladığı bu seçkiye ev sahipliği 

yapmaktan büyük memnuniyet duyuyoruz. Değerli 

fotoğraf sanatçısı ve mimar Cemal Emden’in 

fotoğrafları ile güncel Türk mimarisine ışık tutan 

bu değerli serginin; Türk müteahhitliği markasının 

gücünü yansıtan binamızda gerçekleştirilmesini 

ayrıca anlamlı buluyoruz” diye 

konuştu. 

Türkiye Müteahhitler Birliği’nin Leed sertifikalı 

genel merkez binası aynı zamanda 2014 

yılında, ‘Sign of the City Awards’ yarışmasında 

18 ayrı kategoride değerlendirilen 142 

proje arasında ‘En İyi Mimari Tasarım’ ödülünü 

kazandı. Bina ayrıca İngiltere’nin prestijli 

mimarlık ödüllerinden, Building Awards 

2014’de Yılın En İyi Uluslararası Projesi ödülüne 

değer görüldü. 

ENTELEKTÜEL BİNALAR! 

Sanatçı Cemal Emden de serginin 6 aylık bir 

çalışmanın ürünü olduğunu belirterek, “Bina-

ların her biri, var olan mimari yapıların 

dışına çıkmayı başarabilmiş, 

dünyadaki başarılı örnekler arasında 

yer alan, entelektüel içeriğe sahip 

özgün yapılar. Nasıl bir coğrafyada, 

nasıl bir kentin içinde yer aldıklarını, 

iç mekânlarının ne tür özellikleri olduğunu 

fotoğraf karelerine aktarmak 

için gayret gösterdik. Ortaya çarpıcı 

bir tablo çıktı” diye konuştu. 

SON 10 YILA TANIKLIK EDEN Bİ- 

NALAR 

Sergideki son 10 yılın tarihine tanıklık 

eden binaların seçimine, Dokuz 

Eylül Üniversitesi Mimarlık Fakültesi’nden 

Prof. Dr. Deniz Güner, 

İstanbul Teknik Üniversitesi Doç. 

Dr. Funda Uz, Özyeğin Üniversitesi 

Mimarlık Fakültesi’nden Dr. Tayfun 

Gürkaş ve Pamukkale Üniversitesi 

Mimarlık ve Tasarım Fakültesi’nden 

Yrd. Doç. Dr. Burak Altınışık’ın da 

aralarında olduğu bağımsız bir danışma 

kurulu karar verdi. 


RÖPORTAJ 

82


RÖPORTAJ 

84

Metropol Dergisi - Bilişim Vadisi Sayısı

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?