nsan Kaynakları Yönetim Uygulamaları

10.05.2020 Views

27b. Sınıflandırma yöntemi: Bu yöntemde işler, önem sırasına göre öncedenbelirlenmiş bazı sınıflamalara göre tasnif edilirler. Örneğin tam uzmanlıkisteyen işler, yarı uzmanlık isteyen ve hiç uzmanlık gerektirmeyen işler olaraküçlü bir sınıflandırma yapılabilir. Bazı işletmeler atölye işleri, büro işleri, teknikişler ya da üretim işleri, pazarlama ve finans işleri şeklinde bir sınıflamayapabilir. Daha sonra bu iş grupları katkı düzeylerine göre sıralınır. Busınıflamalar, işlerin temel özellikleri göz önüne alınarak, işleri iyi bilen bir ekiptarafından hazırlanır (Serinkan, 2010: 206).c. Puanlama yöntemi: Bu yöntemde diğer yöntemlerde olduğu gibi işlerbirbirleriyle mukayese edilerek değerlendirilmez. Her iş tek tek ele alınır veçeşitli faktörlere (beceri, zihinsel ve bedensel çaba, çalışma koşulları vesorumluluk vb.) göre puanlandırılır. Puan sistemi ile değerlendirilirken bir işinfaktörlerine ayrı ayrı puan verilir. Bu puanlama toplam işin sistemdeki yerinitespit eder (Ertürk, 2011: 273).ç. Faktör karşılaştırması yöntemi: Puanlama ve sıralama yöntemlerinin birbileşimidir. Bu yöntemde de puanlama yönteminde olduğu gibi anahtar işlerseçilir ve faktörler tanımlanır. Her faktör anahtar işlerle tek tekkarşılaştırılarak sıralanır. Ancak bu sıralama işlemi sıralama yöntemindeolduğu gibi işlerin bütün olarak bir defada sıralanması şeklinde değil, heranahtar işin tek tek her bir faktöre göre sıralanması şeklinde olur. Ayrıca buyöntem sadece anahtar işleri kullanması, işleri karşılaştırma şekli vefaktörlere parasal değerler vermesi açısından puanlama yöntemlerindenayrılır (Sherman ve Bohlander, 1992: 319).1.4.3.2. Ücret SistemleriÜcret sistemleri, çalışanlara ücretlerin nasıl ödeneceğine ilişkinkuralları ifade eder. Ücret sistemlerinin bir diğer özelliği de, ücret düzeyi ileücret yapısı arasında oluşturdukları bütünleyici niteliktir. Ücret düzeyi,

28ücretlerin miktarını dolayısıyla da çalışanların gelirlerini doğrudan etkiler.Ücret yapısı ise, çalışanlara ödenecek ücretin, işin ve çalışanlarınözelliklerine göre (diğer işler ve çalışanlarla karşılaştırarak) belirlenmesinisağlar; bu açıdan, ücret adaletini ve personelin tatminini hedef alır (Serinkan,2010: 217).Ücretin hesaplama ve ödeme biçimlerindeki farklılıklar çeşitli ücretsistemlerinin ortaya çıkmasına neden olmuştur (Yüksel, 2004: 226). Bugünyaygın olarak zaman esasına dayalı ücret sistemleri kullanılmasına karşın,çalışanların performanslarını iyileştirme amacıyla performansa dayalı ücretveya ödül sistemleri kabul görmeye başlamıştır (Bingöl, 2010: 484).İşletmelerde kullanılmakta olan ücret sistemlerinden bazıları aşağıdabelirtilmiştir.a. Zamana dayalı ücret sistemi: Bu sistem en eski, hem işverenler hem depersonel tarafından anlaşılması ve uygulanması en kolay ücret sistemidir. Busistemde ücret ölçüsü zamandır; yapılan işin miktarı ve kalitesi dikkatealınmaksızın personelin işte geçirdiği zaman karşılığında önceden belirlenensabit bir ücret ödenir. Ücret düzeyi saatlik, günlük, haftalık ya da aylık olarakbelirlenebilir. Ülkemizde kamu personeli de dâhil pek çok çalışanın ücretlerizaman temeline dayalı ödenmektedir (Benligiray, 2013: 167).b. Beceriye dayalı ücret sistemi: Çalışanların edindikleri her yeni beceriyegöre veya öğrendikleri her ek işe ücret ödenmesini temel alan bir sistemdir.Bu model, çalışanların bireysel gelişimlerini ve işletmeye fayda sağlayan tümözelliklerini (çalışma yaşamında organizasyon yeteneğine sahip olma,mantıksal düşünebilme, kritik kararlar verebilme, planlama yapabilme, hedefbelirleyebilme, iletişim kurabilme, teknolojiye hâkimiyet, başkalarınıeğitebilme yeteneği vb.) ödüllendirmektedir (Serinkan, 2010: 219).c. Performansa dayalı ücret sistemi: Bu sistem, çalışanın performansdüzeyindeki artış ile ücret düzeyi arasında ilişki kurmaktadır. Sistem yüksek

27

b. Sınıflandırma yöntemi: Bu yöntemde işler, önem sırasına göre önceden

belirlenmiş bazı sınıflamalara göre tasnif edilirler. Örneğin tam uzmanlık

isteyen işler, yarı uzmanlık isteyen ve hiç uzmanlık gerektirmeyen işler olarak

üçlü bir sınıflandırma yapılabilir. Bazı işletmeler atölye işleri, büro işleri, teknik

işler ya da üretim işleri, pazarlama ve finans işleri şeklinde bir sınıflama

yapabilir. Daha sonra bu iş grupları katkı düzeylerine göre sıralınır. Bu

sınıflamalar, işlerin temel özellikleri göz önüne alınarak, işleri iyi bilen bir ekip

tarafından hazırlanır (Serinkan, 2010: 206).

c. Puanlama yöntemi: Bu yöntemde diğer yöntemlerde olduğu gibi işler

birbirleriyle mukayese edilerek değerlendirilmez. Her iş tek tek ele alınır ve

çeşitli faktörlere (beceri, zihinsel ve bedensel çaba, çalışma koşulları ve

sorumluluk vb.) göre puanlandırılır. Puan sistemi ile değerlendirilirken bir işin

faktörlerine ayrı ayrı puan verilir. Bu puanlama toplam işin sistemdeki yerini

tespit eder (Ertürk, 2011: 273).

ç. Faktör karşılaştırması yöntemi: Puanlama ve sıralama yöntemlerinin bir

bileşimidir. Bu yöntemde de puanlama yönteminde olduğu gibi anahtar işler

seçilir ve faktörler tanımlanır. Her faktör anahtar işlerle tek tek

karşılaştırılarak sıralanır. Ancak bu sıralama işlemi sıralama yönteminde

olduğu gibi işlerin bütün olarak bir defada sıralanması şeklinde değil, her

anahtar işin tek tek her bir faktöre göre sıralanması şeklinde olur. Ayrıca bu

yöntem sadece anahtar işleri kullanması, işleri karşılaştırma şekli ve

faktörlere parasal değerler vermesi açısından puanlama yöntemlerinden

ayrılır (Sherman ve Bohlander, 1992: 319).

1.4.3.2. Ücret Sistemleri

Ücret sistemleri, çalışanlara ücretlerin nasıl ödeneceğine ilişkin

kuralları ifade eder. Ücret sistemlerinin bir diğer özelliği de, ücret düzeyi ile

ücret yapısı arasında oluşturdukları bütünleyici niteliktir. Ücret düzeyi,

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!