the VALOR

‘En Güçlü 50 Kadın CEO’ ödüllerinin bu
yıl sekizincisi gerçekleşti.
İkinci çeyrekte veriler daha düşük gelecek.
“Başarı diye kendimle gurur duyduğum
şeylerin hiçbiri parayla ilgili değil.”
the VALOR
AYLIK İŞ VE EKONOMİ
DERGİSİ Sayı 2020/4
Yaşam Hikayesi
Osman KİBAR
“Başarı diye kendimle gurur duyduğum
şeylerin hiçbiri parayla ilgili değil.”
Analiz
Covid-19
ABD ve Avrupa Bölgelerindeki
Büyüme Etkisi
Hayat Eve Sığar
19 ₺, KKTC: 24

HAYAT EVE SIĞAR
TÜRKİYE

NİSAN 2020
***
En Güçlü 50 Kadın CEO
5
***
Covid-19: ABD ve Avrupa
Bölgelerindeki Büyüme Etkisi
***
Geçmişten İlham Veren Başarı Öyküsü:
OSMAN KİBAR
***
‘‘Ben hayatımda hiç bu denli ekonomik
sıkıntıya düştüğümü hatırlamıyorum. ‘‘
***
Turizm Sektöründe İlkler Yaşanacak
7
10
14
17
the VALOR
YÖNETİM
Buse DİNLEGÖR
Ramazan Furkan ŞİMŞEK
Batuhan TİRYAKİ
Nazlı KIZILIRMAK
Yayın Türü Yerel, süreli, aylık
SPONSOR
MUTEN ENDÜSTRİYEL MUTFAK MALZ. TURİZM İNŞAAT GIDA ZÜCCACİYE TİC. VE SAN. LTD ŞTİ.
Aktoprak Mah. 1055 Sk. No:18 Kepez ANTALYA
mutenlimited@gmail.com
© the VALOR Dergisi MUTEN
tarafından T.C. yasalarına uygun olarak yayımlanmaktadır. the VALOR Dergisi’nin isim ve yayın hakkı MUTEN LTD ŞTİ’ye aittir.
Dergide yayımlanan yazı, fotoğraf, harita, illüstrasyon ve
konuların her hakkı saklıdır. İzinsiz, kaynak gösterilerek dahi alıntı yapılamaz

Ud exeraessisi. MetueraNulla commy nim alit
TITLE
5
En Güçlü 50 Kadın CEO
‘En Güçlü 50 Kadın CEO’ ödüllerinin bu yıl sekizincisi gerçekleşti.
Listeye yeni eklenenler bazı isimler liderlik koltuğuna otururken
bazıları da yurtdışı atamaları ve iş değişiklikleri nedeniyle listeden
çıkarıldı. Listenin başında Philip Morris/Sabancı Genel Müdürü
Filiz Yavuz Diren ikinci sırada PepsiCo Türkiye CEO’su Ece Aksel
üçüncü sırada da MV Holding CEO ’su Ebru Dorman yer aldı.
KADIN İŞGÜCÜ
Ülkelerin gelişmişlik düzeylerini
belirlerken yalnız ekonomik
göstergeleri baz almamalıyız.
Bu değerlendirmede toplumsal
göstergeleri de göz önünde
bulundurmalıyız. Kadının iş
dünyasındaki istihdamı ve fırsat
eşitliği gibi göstergeler bunlardan
bazılarıdır.
Toplum tarafından insanların
kimliklerine atfedilen sınırlar
günümüzde aşılarak hem
günlük hayatta hem de çalışma
hayatında kadınların rolü de
artmıştır. Bu artış ülkenin
sürdürülebilir kalkınması ve
gelişmişlik seviyesi için önemli
bir adım olsa da kadınların
işgücüne katılım oranı hala istenen
düzeyde değildir.
YÖNETİCİ KADROSU
Dünya Ekonomik Forumu’nun
açıkladığı ‘Küresel Cinsiyet Uçurumu
2020 Raporu’nda üst düzey
yönetici oranı Türkiye’de yüzde
13.4 olarak tespit edilmiştir.
Bu oran yeterli düzeyde olmasa
da yakın zamanda birçok şirketin
yönetici kadrosunu kadın liderler
oluşturmaktadır. Bazı kadın liderlerimiz
başarılarından kaynaklı
yurtdışında da isimlerini duyurmaya
devam ediyor.
İŞTE LİSTEDE İLK ÜÇ
Sekizincisi bu yıl düzenlenen
‘En Güçlü 50 Kadın CEO’
sıralamasında ilk sırada yeni bir
isim yer aldı. 20 yılı aşkındır Philip
Morris/Sabancı bünyesinde
görev alan ve 2018 yılında genel
müdür olarak çalışmaya devam
eden Filiz Yavuz Diren, bu yıl
araştırmanın birincisi oldu.
2 bin çalışanı bünyesinde bulunduran
ve geçen yılın tahmini
verilerine göre 28 milyar
TL ciro sağlayan şirkette Diren,
dijitalizm, girişim, inovasyon ve
çalışan mutluluğu konularına
öncelik verdi.
“KADIN YÖNETİCİ
TALEBİ ARTIYOR”
“Ülkemizde kadın yöneticiler
açısından çok güçlü bir
yeteneklere sahibiz ve bu
profesyonellerin başarıları
daha fazla duyuruluyor.
Bu da kadın profesyonellerin
önünü açıyor ve icra ve
yönetim kurullarında daha
fazla rol almasını sağlıyor.
Günümüzde kadın yönetim
kurulu üyesi oranı yüzde 15
ile hedeflenenin gerisinde
olsa da çeşitliliği artırmak
amacıyla gelen talepler umut
verici. 2019’da şirketlere
sağladığımız bağımsız yönetim
kurulu üyelerinin yüzde
75’ini kadınlar oluşturdu.”
MÜGE YALÇIN MY EXECUTIVE
KURUCU ORTAĞI
Footer message

metuera
6
Ud exeraessisi. MetueraNulla commy nim alit
Bu yıl da sürdürülebilirlik
için dijitalizmi devam
ettirmeyi hedeflediklerinden
bahseden Diren,
şöyle devam ediyor:
“Tüm süreçlerimizi
kapsayan dönüşüme
çalışanlarımız ile
birlikte tek takım olarak
ulaşacağız. İşte bu sebeple
listemizin başında
çalışan memnuniyeti
yer alıyor. Dijitalleşme
ile yeni iş fikirleri ortaya
çıkararak süreçlerimizi
daha da ileri bir noktaya
taşıyacağımıza
inanıyoruz. Ayrıca
ülkemizin start up’ları
ile büyürken start up’ları
büyütmek de önceliklerimizin
arasında yer
alıyor.”
Listenin ikinci sırasında
da yeni bir isim bulunuyor.
PepsiCo’nun Türkiye
CEO’su olan Ece Aksel,
16 yıldır şirket çatısı
altında birçok farklı
pozisyonlarda görev
almaya devam ediyor. 3
bin çalışan ve 6,3 milyar
TL cirosuyla PepsiCo
Türkiye’yi yöneten Ece
Aksel, dönüşümdeki
öncülüğünü şöyle
anlatıyor: “Bunları, dijital
dönüşüm, yalınlaşma,
atıl kaynakların yönetimi
ve son olarak da kritik
yetkinliklerin artırılması
olarak listeleyebilirim.
Önümüzdeki dönemde
“Tüm süreçlerimizi kapsayan dönüşüme çalışanlarımız
ile birlikte tek takım olarak ulaşacağız. ‘‘
ekibim ile birlikte
kârlılıkla büyümeyi
daha da hızlandırmayı
hedefliyoruz.”.
MV Holding
CEO’luğunu yürüten
Ebru Dorman ise listede
üçüncü sırada yerini
alıyor. Dorman, geçen
yıl 4,4 milyar TL ciroya
ulaşan ve bin 990 kişiye
istihdam sağlayan MV
Holding’de beş yıldır
CEO olarak görev
almaktadır.
Ebru Dorman, söyle
söylüyor: “Özellikle
teknoloji yatırımları,
kurum kültürü ve
şirket çalışanlarımızın
gelişimine yatırım ve
kurum içi girişimcilik
alanlarına ağırlık veriyoruz.
Bu alanlarda
şirketteki dönüşüme
liderlik ettiğimi söyleyebilirim”
LİSTENİN YENİ İSİMLERİ
Her yıl olduğu gibi bu yıl da listeye yeni eklenen isimler oldu. İlk ikide yer alan Filiz Yavuz Diren ve Ece Aksel’in
dışında, H&M Türkiye Ülke Müdürü Müge Arpacıoğlu, Marsh Türkiye Eş CEO’su Yeşim Aksüt, Türk Prysmian Kablo
CEO’su Cinzia Farise, AGT Genel Müdürü Didar Sevdil Yıldırım, Bahçeşehir Koleji Genel Müdürü Özlem Dağ, Janssen
Türkiye Genel Müdürü Demet Russ, Maersk Doğu Akdeniz Bölgesi Genel Müdürü Sedef Ayhan, Maysan Mando
Genel Müdürü Tülay Şengül, Tur Assist Genel Müdürü Nevra Yener, Myan Türkiye Ülke Müdürü Funda Gücer,
Kimberly-Clark/Kotex Türkiye Genel Müdürü Sibel Demir, Adecco Türkiye Genel Müdürü Zeynep Kamışlı Sezer,
VMLY&R Group CEO’su Arzu Ünal da listeye bu yıl giriş yapan isimler oldu.
miniat. Illa con utet nulput
YUKARI TIRMANANLAR
En başarılı kadın CEO’ların yer aldığı listede yükseliş gösteren isimlerin sayısında da artış söz konusu. Beymen
Perakende ve Tekstil Yatırımları CEO’su Elif Çapçı üst sıralara yükselenlerden biri. 3 milyar TL ciro ve 3 bin 500
çalışanla Elif Çapçı 11’inci sıradan altıncı sıraya yükseldi. Türk Tuborg CEO’su Damla Birol ise geçen yıl 13’cü
sırada yer alırken, bu yıl ise 10’uncu sırada yer alıyor.
Volkswagen Doğuş Finans CEO’su Tijen Akdoğan Ünver de listede adını listenin yukarılarına taşıyan kadın yöneticilerden
biri. 1,4 milyar TL’lik ciroyla geçtiğimiz yılki listede 16’ncı sırada yer alan Ünver, bu yıl ise şirketin cirosunu
1,8 milyar TL’ye yükselterek 12’nci olmayı başardı.
NCR Türkiye Başkanı Işıl Hasdemir de yükselişiyle dikkatleri üzerine çekti. Geçen yılki listede 26’ncı sırada yer alan
Hasdemir, 1,2 milyar TL’lik ciroyla bu yıl 21’nci sıraya yükseldi.
Red Border Magazine • Issue 285

Ud exeraessisi. MetueraNulla commy nim alit
TITLE
7
Ekonomik verilerin
açıklanması mevcut tabloyu
ortaya çıkaracak.
Covid-19: ABD ve Avrupa
Bölgelerindeki Büyüme
Etkisi
TCMB Politika Faizini 100
baz puan indirdi.
30 Nisanda enflasyon
raporu açıklanacak.
Dünya ekonomisi yüzde
3,9 daralması bekleniyor.
İkinci çeyrekteki veriler
daha düşük gelecek.
20-27 Nisan tarihleri
arasında ki ekonomi gündemini,
16 yılın en düşük
seviyesine düşen tüketici
güveni endeksi, Türkiye
Cumhuriyeti Merkez
Bankası’nın politika faizini
100 baz puan indirmesi
ve sudan ucuz hale gelen
petrol fiyatı belirledi.
Bu haftadan sonra ekonomik
güven endeksi,
Mart ayı dış ticaret verileri
ile yabancı turist
verilerini öğreneceğiz.
Merkez Bankası ise
30 Nisanda enflasyon
raporunu açıklayacak.
Yurt dışı veriler bu haftanın
gündeminde daha fazla
yer tutuyor. ABD ve Avrupa
Merkez Bankalarının faiz
kararları ile bu iki ekonominin
ilk çeyrek büyüme
performanslarının yanı
sıra Çin’in Nisan ayı
imalat PMI(Purchasing
Manager Index, satın
alma yöneticileri endeksi)
endeksi açıklanacak
önemli veriler arasında.
Footer message

metuera
8
Ud exeraessisi. MetueraNulla commy nim alit
Salgının ekonomik etkileri
belirginleştikçe, tahminler birbirine
yakınsamaya başladı. 22 Nisan’da 2020
tahminlerini revize eden Fitch, Amerika
Birleşik Devletlerinin yıl genelinde yüzde
5,6, Avrupa bölgesinin yüzde 7, Dünya
ekonomisinin ise yüzde 3,9 daralmasını
beklediğini açıkladı. Aybaşında IMF
ise Amerika Birleşik Devletlerinin yıl
genelinde yüzde 5,9, Avrupa Bölgesinin
yüzde 7,5 Dünya ekonomisinin ise yüzde
3 daralmasını beklediğini açıklamıştı.
Bundan ötürü, başlarda sanıldığının
aksine 2020’nin ekonomik açıdan derin
izler bırakacağı net şekilde ortaya
çıkmaya başladı.
Şubat ayında sert bir düşüş
gösteren PMI, mart ayında
yükselişe geçti.
Bu haftadan sonra açıklanacak olan
ABD ve Euro Bölgesi büyüme verisi
ilk çeyreğe ait. İkinci çeyrekteki veriler
daha düşük gelecek. Yılın üçüncü ve
dördüncü çeyreğinde ise dünya genelinde
bir toparlanma bekleniyor.
30 Nisan sabaha karşı Çin’in Nisan ayı
imalat PMI (Purchasing Manager Index,
satın alma yöneticileri endeksi) verisini
öğreneceğiz. Şubat ayındaki sert
düşüşten sonra Mart’ta sert bir yükseliş
gösteren endeksin Nisan’da nasıl bir
yol izleyeceğini, sadece Çin için değil,
küresel ekonomi için de önemli.
miniat. Illa con utet nulput
Red Border Magazine • Issue 285

Ud exeraessisi. MetueraNulla commy nim alit
TITLE
9
YERLİ YOĞUN BAKIM
Salgının etkileri bu göstergelerle
netleşecek.
İçeride, 30 Nisan
sabahı açıklanacak
dış ticaret verilerine
yönelik geçici
rakamlar, aybaşında
duyurulmuştu.
Geçici verilere göre
Mart ayında ihracat
rakamları yüzde 17,8
düşmüş, ithalat ise
yüzde 3,1 artmıştı. Mart
ayı verileri aşağı yukarı
belli ancak, salgının etkilerini
birkaç gün sonra
Nisan ayının verilerine
de bakarak daha net
göreceğiz.
Türkiye için önemli
başka bir gösterge de
Mart ayı turist sayıları.
Ocak-Şubat aylarında
gelen turist sayısı yüzde
10 artış göstermişti.
Ancak Mart ayının
verisinde Covid-19’ un
ilk etkilerini görmeye
başlayacağız. 2019’un
Mart ayında 2,2 milyon
yabancı turist ziyaret
etmişti.
Covid-19’ un ilk etkilerini
görmeye
başlayacağız. 2019’un
Mart ayında 2,2 milyon
yabancı turist ziyaret
etmişti.
SOLUNUM CİHAZI
Sanayi ve Teknoloji bakanlığı koordinesinde, Sağlık Bakanlığının da
el birliğiyle Aselsan, Arçelik, Biosys ve Bayrak şirketleri tarafından
geliştirilen ve gerçekleşen testlerden başarıyla geçen yerli yoğun
bakım solunum cihazımız ithal ürünlerinde de farklı üstün özellikleriyle
seri üretimi geçilmiştir. Yerli yoğun bakım solunum cihazının ilk
testlerini yapan Coronavirüs Bilim Kurulu Üyesi Doç. Dr. Sema Kultufan
Turan Tarihi başarının büyüklüğünü ve önemini bizlere anlattı.
Yeni tip Coronavirüs hastalarında ilerleyen ağır vakalarda ciddi solunum
yetmezliği geliştiği belirtildi. İlerleyen solunum yetmezliğine
karşın bu yükü hastaların kaldırmasının güç olduğunu ve bunu
dışarıdan destek olmadan aşmanın ayrı bir güç olduğu ve o yüzden
bu hastalıkta mücadele için solunum cihazının önemi oldukça büyük
olmaktadır. Türkiye gerçekten üst seviyede sağlık hizmeti kurumlarca
bulunmaktadır. Yeterli sayıda da envanterimizde solunum cihazı bulunmakta
bu seviyede dünyada da oldukça önde gelmekteyiz ve farklıyız.
Ülkemizde ürettiğimiz bu solunum cihazının maliyet anlamında çok
daha düşük olduğunu etkinliğini ve farklılık olarak dışarıdakilerden
yarışmanın yanı sıra onlardan daha iyi bir cihaz olduğunu hekimlerimizce
test edilip kanıya varılmıştır ve bu solunum cihazının ülke
ekonomisi içinde sağlık ve teknoloji sektörü içinde gerçekten büyük
önem taşımakta olduğunu görmekteyiz. Hekimlerin izlenimlerinden
en önemlisi de hasta-vantilatör uyumunun oldukça iyi olduğudur.
Aynı anda pek çok farklı tedaviyi uygulayabilmekte bu yüzden
yurtdışındakilerden hiçbir farkı yok. Ekstra farklılıkların bulunduğu ilk
yerli yoğun bakım solunum cihazı sağlık sektörümüze Aselsan Arçelik,
Baykar, Biyosis şirketlerinin ortak çalışması üzerine sağlık sektörüne
ve ülkemize kısa süre içinde kazandırılmış ve bizleri gururlandırmıştır.
Footer message

metuera
10
Ud exeraessisi. MetueraNulla commy nim alit
İLHAM VEREN BAŞARI ÖYKÜSÜ:
OSMAN KİBAR
miniat. Illa con utet nulput
Susam, nost, saperovid quam faciasitatur
alit exero beaque lam, quam,
corro corpos iur, sundae nobitatque
sunto dolore nimil idus repe ped magnimp
erciur, nonseq
Red Border Magazine • Issue 285

Ud exeraessisi. MetueraNulla commy nim alit
TITLE
11
Tam 12 milyar dolar değer
biçilen ve bu haliyle
dünyanın en değerli
biyoteknoloji girişimi
olan bu şirketin bizleri
gururlandıran öyküsüne şimdi bir
de sizlerle bakalım. Öncelikle sizlere
kısaca WNT ‘den bahsedecek
olursak WNT, genel olarak bir temel
taştır. Kök hücrenin hangi organa
ve nasıl dönüşeceğini kontrol eden
yapıya ait bir temel taşı olarak
adlandırabiliriz. Bu proteinlerimizdeki
azalma yaşlılık göstermeye;
proteinlerdeki bozulma ise kanser
gibi hastalıklara yol açabiliyor. Doğru
biçimde tepkime gerçekleştiğinde
üretici ve düzeltici etkisi bile bulunabilmekte.
Yapılan bir işlem geri
alınabiliyor yani kaybolan hücrelerin
ve dokuların yerine yeniden yeni
hücre ve doku konulabilmesini,
dokuda ve hücrede oluşan bozukluk,
tersliklerin geri döndürülmesini
düzeltilebilmesine de olanak
sağlanabiliyor. Forbes dergisi bizleri
‘’Samumed’’ ile tanıştırdı; Samumed
yalnızca bizlerin değil tüm dünyanın
dikkatlerini üstüne çeken radarına giren
ve konuştuğu bir şirkete dönüştü.
Samumed şirketinin en
önemli iddialarından
bahsedecek olursak,
geliştirdiği ilaçlarda
yaşlılık hormonunu geri
çevirebilme imkânını sunuyor. Bu
ilaçlardan bazıları ise aynı zamanda
kaybettiğimiz saçlarımızı artı bir efor
işlem yürütmeden yeniden bizlerle
buluşturabiliyor; şikayetçi olduğumuz
beyazlayan saçların da eski rengine
geri dönme imkanını bizlere sunabilmektedir.
Diğer ilaçları ise, eklem
ve kas ağrılarını yok edip omuriliği
onarabildiği iddiasıyla bizleri baş
başa bırakıyor. Samumed tarafından
üzerine eklenen ve yine WNT’yi
kapsayan diğer ilaç gruplarıda,
dizlerimizde gördüğümüz yaşlanma
etkisini de ortadan kaldırmakta ve
bizi rahatlatabilmekte, omurilikte
disklerde bulunan zedelenmeleri ya
da bir başka sıkıntıya karşın onarabiliyor
ve akciğer kanseri durumunda
tedavi sürecinde oluşan yaraların
iyileşmesini sağlamaktadır.
Beyazlayan saçlar eski rengine dönebiliyor.
Footer message

metuera
12
Ud exeraessisi. MetueraNulla commy nim alit
Bu ilaçların
birçoğu
test
aşamasına sürülüp insanlar
üzerinde detaylı
testlere tabii tutulup
başarılı sonuçlar elde
edildi bile ve bu mucizevî
diye nitelenebilecek
bu araştırmaların
ve çalışmaların
tepesinde, bizleri
gururlandıran bir Türk
bilim insanı bulunuyor:
Osman Kibar
Osman Kibar’dan bahsedecek
olursak İzmir’in
efsanevi rahmetli
belediye başkanı, Asfalt
Osman lakaplı Osman
Kibar’ın torunu olan
ve dedesiyle aynı ismi
taşıyan Osman Kibar,
İstanbul Robert Kolej’de
aldığı eğitim sonrası
üniversiteyi okumak
için California’ya
taşınıp mühendislik,
matematik ve biofotonik
gibi birçok alanlarda
eğitimler alıyor. Kendisinin
fazla bürokratik
bir yapısı bulduğundan,
doktorasını yarıda
bırakma kararını alıyor.
Eğitimini sürdürürken
kurduğu ilk girişimi ise
Genoptix’i 470 milyon
Samumed, geliştirdiği ilaçlarda yaşlılık hormonunu
geri çevirebilme imkânını sunuyor.
dolara Novartis’e ve
bunun arkasını da getirerek
başka bir girişimi
de Intel şirketine satan
Kibar, ardından New
York’a gelip Pequot
Capital’da çalışmaya
başlıyor.
Ancak gerçek tutkusunun
bu olmadığının da
farkında olan Kibar, San
Diego’ya dönüyor. Hava
alanında karşılaştığı
Robert Kolejinden de
arkadaşı olan Cevdet
Şamikoğlu’na
dünyayı değiştirecek
olan aklındaki o planı
paylaşıyor. Cevdet
bu plandan etkilenip
Kibarın bu yatırımı
gerçekleştirmesinde
3.5 milyon dolarlık
yatırımına yardımcı
oluyor.
miniat. Illa con utet nulput
Red Border Magazine • Issue 285

Samumed’in hikâyesi de işte tam olarak
böyle, Pfizer’in kuluçka merkezinde
başlıyor.
Samumed o dönemki ismiyle Wintherix,
ilaç devi Pfizer’in adı altında büyümeye
başlıyor ancak bir süre sonra Wintherix
ve Pfizer’in arasında anlaşmazlıklar
başlıyor. Olayların üzerine kibar bir gece
kimsenin haberi olmadan Wintherix’i
kuluçka merkezinden taşıyor. İlerleyen
zamanlarda iki şirket davalık oluyor
ve Wintherix neredeyse sıfırı görüyor.
Kasasında 9000 dolar gibi bir parası
kalan şirket için Türkiye’deki Dostları
akrabaları seferber oluyor ve elbirliği
ile 2.4 milyon dolar şirkete fon
oluşturuluyor. Uzun süren mahkeme
dava ve gizlilik sürecinin ardından
Kibar ilaçların patentinin kendinde
kalmasını başarıyor ve o günden
sonra şirketin adını ‘’Samumed’’
olarak değiştirip, San Diego da kendi
laboratuarını kurarak çalışmalarına
başlıyor.
Kibar, Samumed’ in
başarılı adımlarının
başlangıcını önce Cevdet
Şamikoğlu’nu, Arman
Oruç’u, ardından
da Yusuf Yazıcı’yı
katarak atıyor. Hepsi de
Osman Kibar’ın Robert
Kolej’inden arkadaşları
ve ABD’de kendi
alanlarında kendini
kanıtlamış çok başarılı
isimler. Samumed’in
değeri tam 12 milyar
dolara ulaşmış durumda.
Çalışmaların
el birliğinin sonuçlarını
henüz daha ilaçlar test
aşamasındayken bu
rakamlara ulaştığını
görmek açıkçası dudak
uçuklatıcı, Forbes’e
göre Samumed‘in
ilaçlarına tüm
yatırımcıların güvenini
net bir şekilde
kazanmış durumda.
Bunun nedeni ise
bünyesinde çok değerli
bilim adamlarının
bulunması yıllardır
“Başarı diye kendimle gurur duyduğum şeylerin hiçbiri
parayla ilgili değil.”
kanser alanında
yürüttüğü çalışmalarla
bilinen John Hood da
Samued ile birlikte;
Ayrıca Samumed Ar-
Ge departmanının da
başında bulunuyor.
Bu İlaçlar test edilme
aşamasından çıkıp
kanıtlandığında ise
şüphesiz bu değer
inanılmaz hal alacaktır.
Başarıyı kendine ve
paraya mal etmeyecek
kadar farkında bu
başarıyı sığdırdığı şey
ise bu ekibi bir araya
getirerek başardığını
düşünmektedir.
‘‘Bu yaşta oturup geceleri matematik çalıştığım için, kendimi
geliştirmeye uğraştığım için kendimle gurur duyuyorum.
Yani bence başarı, ne yapmak istediğini bilmek, hedefini
seçmek ve ona da ulaşmaktır.
Seçimlerimiz hakkında gurur duyuyorsak, işte o başarıdır.’’

14
Ud exeraessisi. MetueraNulla commy nim alit
Ulusal Egemenlik ve Çocuk
Bayramı Kutlu Olsun
‘‘ Ben hayatımda hiç bu denli ekonomik sıkıntıya
düştüğümü hatırlamıyorum. ‘‘
Covid- 19 salgını nedeniyle yıllarca çalıştığı işyerinden maaş alamayan Ömer Usta
‘‘ Önceden moralim bozuk olduğunda gidip denizi seyrediyordum. Onu da yapamıyorum’’ diyerek yaşadığımız
bu dönemi kısaca özetliyor.
miniat. Illa con utet nulput
• Merhaba konuşmaya başlamadan
önce kendinizden bahseder misiniz?
Merhaba adım Ömer, 1978 yılında Burdur
ilinde dünyaya geldim.
14-15 yaşlarında
köyümden ailemden
uzakta kalmak zorunda
kaldım. Tek başıma
Antalya şehrine geldim
ve burada endüstriyel
mutfak sektöründe
çırak olarak başladım.
Hayatıma bu sektörde
kalfa, usta olarak devam
ettim.
• Çalışma hayatınız
boyunca kaç farklı iş yeri
değiştirdiniz? Anlıyorum ki hiç
sektör değiştirmemişsiniz. O yüzden
sormayacağım.
Evet hiç sektör değiştirmedim. Çıraklık
dönemimde girdiğim iş yerinde 3-4 yıl
kadar çalıştım. Sonra oradan ayrılıp
başka yere girdim ve orada uzun yıllar
çalıştım. 2018 yılına kadar
oradaydım. 2018 den beri
ise şuan ki işyerindeyim.
• Hayatınızda kaç tane
Covid-19 gibi pandemiye
şahit oldunuz?
Hayatımda hiç böyle
bir şey görmemiştim.
Küçüklüğümde olduysa da
hatırlamıyorum bilgim yok.
• Peki hayatınızda kaç
tane ekonomik kriz
gördünüz yaşadınız?
Hayatım boyunca ekonomik ya da siyasi
nedenlerden dolayı çok fazla kriz ya da
ekonomik dar boğaz yaşadım.
‘‘ Çok zor zamanlar geçirdik o dönem. Aylarca maaş alamadık kuru
ekmekle karnımı doyurduğumu hatırlıyorum. ‘‘
Red Border Magazine • Issue 285

Ud exeraessisi. MetueraNulla commy nim alit
TITLE
15
The most popular
Geçmişten bu güne kısa kısa bahseder
misiniz?
İlk doğduğum yıllarda 80’li yıllarda
yani siyasi olaylardan dolayı ekonomik
sıkıntılar olmuş fakat ben o yıllarda
çocuk olduğum için pek hatırlamıyorum.
Tüm olayları saysam zaman yetmez. Bu
yüzden aklıma gelen bazılarını söyleyeyim.
2000’li yıllarda büyük bir kriz
olmuştu. O zamanlar haberlerde bankalar
battı çıktı falan diyorlardı fakat ben
ilkokul mezunuyum pek anlamıyorum
ne olduğunu. Sonuç olarak çok zor
zamanlar geçirdik o dönem. Aylarca
maaş alamadık kuru ekmekle karnımı
doyurduğumu hatırlıyorum. O krizden
sonra zaten şuan ki hükümet
gelmişti. İşler yavaş yavaş düzeliyor
gibiydi 2008-2009 yıllarında tekrar bir
kriz oldu. Krizin Amerika’da olduğu
söyleniyordu o dönem. Ben işin ekonomik
tarafını pek anlamam fakat teğet
geçtiğini söylüyorlardı ama bize hiç
teğet geçmedi. O vakitlerde oldukça
sıkıntılar yaşadık. Aylarca maaşlarımızı
alamadık. Bizim sektörde bir sürü şirket
iflas etti.
Şuan ki yaşadığımız durumu özet
olarak anlatır mısın?
Bu dönem gibi bir dönemi hayatımda
ilk defa yaşıyorum. Çalışamıyoruz,
çalışsak iş yok. Bizim sektör turizmle
ayakta duran bir sektör. Oteller kapalı,
restoranlar, kafeler, yurtlar kısaca
bizim iş yaptığımız her yer kapalı. Bu
yüzden bize iş gelmiyor. İşverenler
sıkıntıya düşüyor. Hiç iş yok. Kiralar,
sigortalar, vergiler, maaşlar devam
ediyor. Haliyle altından kalkamıyorlar.
Bu durum bize yansıyor tabi. Ya işten
çıkarıyorlar ya maaşları veremiyorlar.
Bu durumda işverene de diyecek pek
bir şey kalmıyor. Her şey ortada zaten.
Bizim işyerimizde marttan beri kapalı.
Haliyle maaş ödemiyorlar. Hemen
kısa çalışma ödeneğine başvurdular
ama bir aydır hiç bir gelişme yok. Ben
bireysel olarak birçok yere başvurdum.
Pek bir şey çıkmadı açıkçası. Televizyonlarda
şöyle yardım böyle yardım
diyorlar ama pek gerçekte gözükmüyor.
Ben hayatımda hiç bu denli ekonomik
sıkıntıya düştüğümü hatırlamıyorum.
En azından önceden moralim bozuk
olduğunda gidip denizi seyrediyordum.
Onu da yapamıyorum çok sıkıntılı bir
dönem gerçekten.
miniat. Illa con utet nulput
Footer message

16
Ud exeraessisi. MetueraNulla commy nim alit
• Şuan ki ekonomik sıkıntılarla ilgili yaşadığınız
bir örnek var mı?
Evet var. Ben hayatımın hiçbir evresinde birikim
yapamadım. Bu özelliğim yüzünden eşimle çok
tartışıyorduk. Bizde kredi çekelim bari bir ev alalım
dedik. 2019’un son dönemlerinde kredi çektik fakat
o dönemde zaten yüksek faizden çekmişiz pek
anlamıyoruz tavsiye verende olmadı. Buna rağmen iyi
kötü bir evimiz olsun öderiz diye yola koyulduk. Eşim
ve ben çalışıyoruz yani eve iki adet asgari ücret giriyor.
İki tane de kızımız var. Taksitler ise 2600 TL civarında.
Bir maaşla krediyi öderiz, diğer maaşla ise geçiniriz kıt
kanaat diyorduk. Fakat bu virüs çıktı ben çalışmıyorum
eşimi de işten çıkardılar. Gelirlerimiz durdu. Krediyi
ödeyemez hale geldik. Bırakın krediyi faturaları temel
yaşam ihtiyaçlarımızı karşılayamıyoruz. Bankaya gittim
durdurun bir süre diye. Faizini alarak erteliyorlar ama
ben zaten ödeyebilsem şimdi öderim. Zaten yüksek
bir daha faiz ödeyeceğiz. O zamana işimiz olacak
mı o durum da belli değil. Maddi olarak çok zordayız.
Krediler ödenmiyor, ödenmeyince de haliyle banka
elimizden alacak evi. Ödediklerimiz de boşa gidecek.
Tüm hayatımız mahvolmuş durumda. Allahtan köylüyüz
annem babam yiyecek içecek gönderdi de onlarla
karnımızı doyuruyoruz. Elimizde avucumuzda zaten bir
şey yok olanda kayıp gitti sadece izleyebiliyoruz.
• Durumunuza çok üzüldüm tüm dünya sıkıntılı
bir süreç geçiriyor. Umarım en kısa sürede bu
durumu atlatırız, mutlu günlere geri döneriz.
İnşallah dediğiniz gibi olur.
• Bana vakit ayırdığınız ve sorularımı içtenlikle
cevapladığınız için teşekkür ederim. İyi günler
dilerim Ömer Bey.
Ben teşekkür ederim beni dinlediğiniz için. Size de iyi
günler.
miniat. Illa con utet nulput
Red Border Magazine • Issue 285

Ud exeraessisi. MetueraNulla commy nim alit
TITLE
17
Bu Krizin Kaybedeni Sanayi ve Hizmet Sektörü
Hem arz hem de talep cephesi çok katmanlı
bir şekilde krize girmiştir.
Covid19 krizi şüphesiz dünyada
istihdam piyasalarını derinden
sarsarak işsizlik oranlarında ciddi
kayıplar yaşanmasına sebep
olmuştur. Gelecek bir iki yıllık
süreçte işsizlik oranlarının birçok
ülkede yüzde 20’lere hatta yüzde
30’lara çıktığını görme ihtimalimizin
hiç de düşük olmadığını
söyleyebiliriz. Korona virüs krizi
orta ve uzun vadede dönüşümü
önemli oranda hızlandıracaktır.
Burada devletlere düşen görev
kısa vadede işsizliği düşürmeye
düzeye çalışmaktır. Orta ve uzun
vadede yaşanacak dönüşümü
kontrol altında tutmaya
çalışmalıdır.
Daha önceki hiçbir krize benzemeyen
korona virüs krizi ekonomide
oldukça özel bir yere
sahiptir. Bu süreçte ekonominin
hem arz hem de talep cephesi
çok katmanlı bir şekilde krize
girmiştir. Ekonomik saat ciddi
şekilde yavaşlamış ve piyasalar
neredeyse durma noktasına
gelmiştir. Peki, ekonomi hatta
daha da önemlisi hayat ne zaman
normale dönecek? Bu yeni
dönem şimdikinden ne kadar
farklı olacak? Bu süreçte ekonomi
nasıl kendini toparlayabilecek
ve istihdam piyasası nasıl
etkilenecek?
TURİZM SEKTÖRÜNDE
İLKLER YAŞANACAK
Turizm sektörü de diğer sektörler gibi bu süreçten sonra hizmet şeklinde
yeniden düzenlemeye gidecek.
Korona virüs salgını bittiğinde hiçbir şeyin eskisi gibi olmayacağı kısacası,
eski dünya yenidünya benzetmesiyle düzenin neredeyse tamamının
değişeceğini söylesek yanlış olmaz. Evet, bu cümleleri sık sık duymaya
başladık. Turizm sektörü ne yazık ki bu salgından en olumsuz etkilenen
sektörlerden biri oldu.
miniat. Illa con utet nulput
Footer message

18
Ud exeraessisi. MetueraNulla commy nim alit
Turizmin ülke ekonomisi
açısından önemini de
burada vurgulamamız
gerekir. Ülkeler arası
barışa katkı sağladığı
gibi istihdam olanağı
da sağlar ama ne
yazık ki bu süreçten
sonra birçok insan işini
kaybetti ve otellerdeki
doluluk oranına göre
kaybetmeye devam
edecek.
Turizmin Bakanı
Mehmet Ersoy’un
açıklamasına göre
Mayıs sonu iç turizmi
açılacak. Bu süreç
gösteriyor ki mayıs
sonunda sezon açılsa
bile eskisi kadar doluluk
oranları göremeyeceğiz.
İnsanlar karavan veya
yazlık evi gibi alternatifleri
seçerek dinlenmek
ve tatilini yapmak
isteyecekler gibi duruyor.
Tatile çıkanların
‘‘ Mayıs sonunda sezon açılsa bile eskisi kadar doluluk
oranları göremeyeceğiz. ‘‘
kendilerine özgü özel
koşulları olacaktır. Bu
süreçte tüketici taleplerini
iyi yorumlayıp
karşılayanların
diğerlerine göre
kazançlı olacağı
söylenebilir.
Hijyen kavramı bu
sürecin etkisiyle daha
da önem kazanacak.
Tüm dünya yeni hijyen
standartlarına alışacak
bu yüzden işletmelerin
sunduğu şartları gözden
geçirmesi gerekebilir.
Kentlerde hijyen karnesi
çıkacağı da gündemde
dolanmakta.
Birleşmiş milletler dünya turizminde
ziyaretçi sayısının yüzde 20-30, turizm
gelirin ise 300-450 miyar dolarlık
kayba neden olabileceğini ön görüyor.
miniat. Illa con utet nulput
Red Border Magazine • Issue 285

Ud exeraessisi. MetueraNulla commy nim alit
TITLE
19
MUTLULUK
• İşte çalışanlar açısından mutluluğun önemini
ele alırsak mutluluk dediğimiz kavram
üretkenlikte yüzde 12 artışa neden
oluyor. İş ortamında mutsuz çalışan insanlar
ise yüzde 10 daha az üretken durumdalar.
Bu da mutluluk denilen şeyin
iş ortamına yansımasının bir göstergesi.
• Mutlu insanlar iletişim kurmakta da daha
başarılı olabiliyorlar. Bu durumda kişiler
arası iletişim bağı güçleniyor ve bu da aynı
ortamda ekip olarak çalışma koşulunda
olanlar için ise bir avantaj sağlıyor. Şirketin
verimliliği artıyor. Mutlu insanlar iletişim
kurmakta da daha başarılı olabiliyorlar. Bu
durumda kişiler arası iletişim bağı güçleniyor
ve bu da aynı ortamda ekip olarak
çalışma koşulunda olanlar için ise bir
avantaj sağlıyor. Şirketin verimliliği artıyor.
Ortak alan kullanımının
da bu süreç bitene kadar
olmayacağını söylesek
yeridir. İnsanlar
açık büfe yerine
ambalajlı ürünleri tercih
edecektir.
Turizmci Hüseyin
Baraner yeni modeller
geliştirilmezse turizmin
zor günler beklediğini
hem sağlık hem konaklama
açışımdan
güven verici modellerin
oluşturulacağını
sektörün önünün
açılacağını söylüyor.
Birleşmiş milletler
dünya turizminde ziyaretçi
sayısının yüzde
20-30, turizm gelirin
ise 300-450 miyar
dolarlık kayba neden
olabileceğini ön görüyor.
İyimser senaryoya
göre salgın süreci en
geç haziran sonu gibi
bitecek ve Türk turizmi
yerli turistler ve Rus
turistlerin egemen
olduğu bir sezon geçirecek.
Turizm bakalım
bu süreç sonrasında
nasıl etkilenerek devam
edecek yoluna ve nasıl
bir tatil kavramı bizleri
bekliyor bunu ilerleyen
zamanlarda göreceğiz.
miniat. Illa con utet nulput
Footer message