Pano 14. Sayı

Mississippi’den Dünyaya:
BLUES
Büşranur Yıldız- Çağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları
Geçmişten bu zamana insanlar yaşadığı duyguların
dışavurumunu muhtelif yollarla dile getirmiştir.
Bunlardan biri de müziktir. İnsan ruhunun melankolik yönünü
yansıtan; acının haykırışı, umuda çağrı ve özgürlük
hayali ifadeleri bilinçlerde tek bir müzik türünün canlanmasına
neden olmaktadır; “Blues Müzik”
Blues, 400 yıllık geçmişi olan ve temeli Afrika’ya dayanan,
bir müzik türüdür. Kökleri Afrika’da bulunan blues,
17. yüzyıldan itibaren Afrika’dan getirilen kölelerin tarlalarda
çalışırken söyledikleri, özgürlük ihtiyacını umudu ve yaşadıkları
derin acıları anlatan, hüzünlü şarkılardan
doğmuştur. Bir nevi Afrikalı kölelerin kendini
ifade etme biçimidir. Bu sebeple
söylenen şarkıların içeriği haksızlığa
başkaldırı, adalet arayışı, birlik ve
beraberlik gibi unsurları da bünyesinde
barındırmaktadır.
Kölelik kaldırılmadan önce
pirinç ve pamuk tarlalarıyla
meşhur Missisipi’de doğan
bu müzik türü 1865 yılından
itibaren köleliğin kaldırılmasıyla
birlikte Amerikan toplumu
içinde yayılmaya başlamıştır.
1910’lu yıllardan itibaren ise blues,
Amerika’da birçok şehre yayılmış
ve bu şehirlerdeki kültürle ve müzikle etkileşerek
yeni blues türlerini ortaya çıkarmıştır.
Delta Blues, Texas Blues, Memphis Blues bunlardan
bazılarıdır.
Blues, özünde en çok ritim özellikleriyle
dikkat çekmektedir. Ancak günümüzde
icra edilen Electric Blues yüksek
enstrüman hakimiyeti ve güçlü bir
ritim kabiliyetiyle birlikte iyi bir armoni
bilgisini de gerektirmektedir. Zira modern
blues, Afrika köklerinin
6
“Blues söyleyen biri derin bir
dehlizde yardım çığlıkları atar.”
Mahalia Jakson
yanında çok yüklü bir etkileşime uğramış ve birçok müzik
türünden kalıntılar barındırır hale gelmiştir.
Günümüzde blues müzik türü yaygın olarak icra edilmemektedir.
Fakat kimi zaman asi notalarıyla insanın iç
dünyasına dokunan yapısı; kimi zaman insan ruhunda
estetik haz uyandıran melankolik ezgileriyle hayatımızda
sağlam bir yer edinmiştir. Blues müziğin köklerinden midir
nedir, günümüze evrilme sürecinde büyük ölçüde başkalaşmasına
rağmen tohumlarındaki ağıt söylencesi, günümüz
blues müziğinin derinlerinde de bu hissiyatı uyandırır.
Öyle ki tesadüf eseri blues türde bir müziğe
denk geldiğimizde pek çoğumuz müziğin
türünü bilmeden şarkının akışına kendimizi
bırakır ve iç dünyamıza kısa bir
yolculuk gerçekleştiririz.
Kısacası blues yoğun bir
hissiyatın ürünü olan duyguların,
müziğe tercümesidir.