İSLAM MEDENİYETİ VE FUAT SEZGİN PROJESİ

More documents

Recommendations

Info

İslam Medeniyeti ve Fuat Sezgin ProjesiPiri ReisKitâb-ıBahriyye müellifi,ünlü Osmanlı denizcive kartografıPiri Reis’in doğum tarihi kesin olarak bilinmemeklebirlikte Gelibolu’da 1470’de doğduğu tahminedilmektedir. Asıl adı Pîrî Muhyiddin, babasıHacı Mehmed’dir. Karamanlı bir ailenin çocuğuolan Muhyiddin Piri’nin ailesi, Fatih Sultan Mehmeddöneminde padişahın emri ile Karaman’danİstanbul’a göç ettirilmiş, aile bir süre İstanbul’dayaşadıktan sonra Gelibolu’ya yerleşmiştir.Hayatı hakkındaki bilgiler daha çok Kitab-ı Bahriye’deyazdıklarına dayandırılmaktadır. Buradaanlattığına göre amcası Kemal Reis’le birlikteVenedik’e ait kale ve sahiller başta olmak üzerebütün Akdeniz’de korsanlık yapmıştır. II. Bayezidtarafından donanmayı kuvvetlendirmek içinKemal Reis gemileri ve leventleriyle birlikte Osmanlıhizmetine çağrılmıştır. Piri Reis deneyimlibir denizci olarak Kemal Reis ile birlikte Osmanlıdonanmasına katılmıştır. 1499’da başlayan Osmanlı-Venedikdeniz savaşlarında Piri Reis, ilkkez kendi savaş gemisinin kaptanı olarak görevalmıştır. 1499’da İnebahtı fethedilmiş, donanmada kışı orada geçirmiştir. Aynı zamanda Pîrî Reis,1495-1510 yılları arasında yapılan Moton, Koron,Navarin, Midilli ve Rodos gibi deniz seferlerindegörev almıştır. Piri Reis, Ege’de ticaretgüvenliğini sağlamak amacıyla amcasıyla birliktedenizlerde mücadele etmiştir.Kuzey Afrika ve Endülüs’teki Müslümanların korunmasında,İspanya’ya düzenlenen akınlarda,Portekizlilere karşı Memlükler’e yardım götürülmesindeyine amcasının yanında yer almıştır.1511’de amcasının bir deniz kazasında ölümündensonra Pîrî Reis’in hayatında yeni bir dönembaşlamış ve Gelibolu’ya yerleşmiştir. Pîrî Reis,Gelibolu’da kaldığı dönemde dünya haritasınıhazırlamıştır.(1513) Bugün elimizde olan, Ortave Güney Amerika’nın doğu kıyıları ile Avrupa veAfrika’nın batı kıyılarını gösteren harita, bu dünyaharitasının bir parçasıdır.Yavuz Sultan Selim’in 1516-1517 yıllarında yapılanMısır seferine gemi reisi olarak katılan Pîrî30
İslam Medeniyeti ve Fuat Sezgin ProjesiReis, Nil nehri üzerinden Kahire’ye ulaştığındayapmış olduğu ilk dünya haritasını padişaha takdimetmiştir. Kanûnî Sultan Süleyman’ın Belgradseferi (1521) sırasında Tuna donanmasında bulunmuştur.Hâin Ahmed Paşa isyanını bastırmakiçin (1524) deniz yoluyla Mısır’a giden SadrazamMakbul İbrâhim Paşa’nın filosunda da “kılavuz”olarak görev yapmıştır. Ancak hava muhalefetinedeniyle yola devam edemeyen gemiler Rodos’asığınmak zorunda kalmıştır. Piri Reis, buyolculukta Sadrazam İbrahim Paşa ile yakındangörüşme fırsatı bulmuş, sadrazam da Pîrî Reis’inyazmış olduğu ilk Kitâb-ı Bahriyye müsveddesinigemide incelemiştir.Deniz ilminde usta olduğunu görünce de“Kitabıdüzeltip tamamla getir, Cihan Şahı Kanuni SultanSüleyman’a sunalım” demiştir. Pîrî Reis de sadrazamınisteği üzerine kitabını temize çekmek içinGelibolu’ya döner. 1526’da Kitâb-ı Bahriyye’ninikinci telifini ve 1528’de ikinci dünya haritasınıKanûnî’ye sunar. Daha sonra Barbaros HayreddinPaşa’nın yeniden kurduğu donanmaya katılır.Korfu kuşatması (1537) için Avlonya’da toplananOsmanlı donanmasında Pîrî Reis’e bir hil‘at giydirilmiştir.1547’de Ferhad Paşa’nın yerine Hintkaptanlığına getirilmiştir. Piri Reis, Süveyş’ten hareketleHint Okyanusu’nda bir Osmanlı üssü olanAden’e gelmiş ve burada Portekizlilerle yapılanmücadele sonucunda 1549’da Aden fethedilmiştir.Mısır Beylerbeyi Dâvud Paşa’nın Aden’in fethihaberini İstanbul’a bildirmesi üzerine Pîrî Reis’e100.000 akçelik terakkî verilmiş, diğer kumandanlarında ulûfeleri arttırılmıştır. Ayrıca 1550 desancak beyi rütbesindeki Hint Kaptanı Pîrî Reis’e25.000 akçe terakkî verildiğine kaynaklarda rastlanmaktadır.1552’de önemli bir Portekiz üssüolan Maskat ele geçirilmiş, Hürmüz kalesi kuşatılmışsada Piri Reis bu kuşatmanın uzun sürmesiüzerine Portekiz donanmasının baskınınauğramaktan endişe duyarak muhasarayı kaldırmışve Basra’ya doğru hareket etmiştir. Ancak bukuşatmanın kendisine verilen altın ve mücevherkarşılığında kaldırıldığı haberleri de Basra’da yayılmayabaşlamıştır. Piri Reis asıl donanmayı buradabırakarak 3 kadırga ganimet ile Süveyş’tekidonanma merkez tersanesine dönmek üzereyola çıktığı yolda kadırgalardan birinin battığıancak 2 kadırga ile Süveyş’e geri dönebildiği belirtilmektedir.Bu gelişmeler üzerine Basra ValisiKubad Paşa’nın kışkırtması ve Mısır BeylerbeyiDavud Paşa’nın iftira mektupları üzerine Dîvân-ıMısır’da Piri Reis, kuşatmayı kaldırmak ve donanmayıbırakmak suçlarından yargılanmıştır.Halep’te bulunan Kanuni Sultan Süleyman’ın fermanıüzerine de 1554’te boynu vurularak idamedilmiştir. İdam edildiğinde 80 yaşının üzerindeolan Piri Reis’in terekesi Mısır’daki idareciler tarafındanmüsadere edilerek İstanbul’a gönderilmiştir.*Kitâb-ı Bahriyye’de Venedik’itasvir eden minyatür (Millet Ktp.,Coğrafya, nr. 1, vr. 79b)31
Page 1: Prof. Dr.Fuat SezginMimar SinanAli
Page 4 and 5: İmtiyaz SahibiProje ve Büyükçek
Page 6 and 7: İslam Medeniyeti ve Fuat Sezgin Pr
Page 42 and 43: Sinan’ın Mimarlık Aşamaları:
Page 52: Projeyle İlgili Videolara QR Kodu

İSLAM MEDENİYETİ VE FUAT SEZGİN PROJESİ

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?