01.04.2020 Views

İSLAM MEDENİYETİ VE FUAT SEZGİN PROJESİ

Education

Education

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

İslam Medeniyeti ve Fuat Sezgin Projesi

ilişkiler yoğunluk kazanmıştır. İbn Sina Buhara’dan

Harizm’de bir kasaba olan Gürgenç’e gitti.

Burada mahalli bir emir olan Ali b. Me’mün, İbn

Sina’ya Gürgenç’te kaldığı müddetçe maaş bağladı.

Emirin sarayında Biruni, Ebu Sehl el-Mesihi

ve İbnü’l-Hammar gibi âlimler de bulunuyordu.

İbn Sina ile Birüni arasında fizik ve astronomiye

dair bazı münazaralar bu sırada gerçekleşti.

Ardından Nesa, Tus gibi şehirlerden geçerek

Cürcan’a geldi ve el-Ḳānûn fi’t-Tıbb’ın başlangıcı

ile Muhtasarü’l-Mecisṭî gibi birçok eserini burada

telif etti.

Bir süre Cürcan’da kaldıktan sonra Rey şehrine

gitti burada Büveyhî hükümdarı Şemsüddevle’yi

tedavi etmek için bir müddet onun sarayında bulundu.

Burada hükümdarı iyileştirmeyi başaran

İbn Sînâ birçok mükâfatla birlikte hükümdarın

dostluğunu da kazandı hatta hükümdarla birlikte

savaşa da katıldı. Savaş sonrası kendisine vezirlik

teklif edilen İbn Sînâ bu görevi kabul etti. Fakat

ordu içerisinde huzursuzlukların ardından isyan

çıktı. İbn Sînâ’nın evini kuşatan isyancılar onu

hapse atıp bütün mallarına el koydular; ayrıca

Şemsüddevle’den filozofun öldürülmesini istediler.

Bu isteği kabul etmeyen hükümdar isyancıları

yatıştırmak için onu görevinden uzaklaştırmak

zorunda kaldı. Ancak yeniden hastalanan Şemsüddevle

İbn Sina’dan tekrar kendisini tedavi etmesini

istemiş ardından İbn Sînâ yeniden vezirlik

makamına getirilmiş ve öncekinden daha fazla

itibar görmüştür.

Gündüzleri devlet işleriyle meşgul olan İbn Sina,

öğrenci yetiştirme işini de ihmal etmeden geceleri

ders vermeye devam etmiştir. Bir süre sonra

siyasi sebeplerle İbn Sînâ ile Büveyhîler arasındaki

gerginlik artmış, hatta İbn Sînâ kendisine

düşmanlık besleyen bazı kişilerin de faaliyetleri

üzerine Ferdecân Kalesi’ne hapsedilmiştir. Kalede

dört ay kalan İbn Sina, Alâüddevle’nin Hemedan’a

bir sefer düzenleyip orayı ele geçirmesinden

sonra serbest bırakılmıştır. Alâüddevle’de

İbn Sînâ’yı vezirliğe getirmiş ve önemli işleri onun

yetkisine bırakmıştır. Alâüddevle’nin düzenlediği

ilmî toplantılar filozofun şöhretinin İsfahan çevresinde

yayılmasını sağlamıştır. İsfahan’da kaldığı

yıllar boyunca sakin bir hayat süren İbn Sînâ,

Gazneli Hükümdarı Sultan Mesud’un İsfahan’ı

ele geçirmesinden sonra evinin ve kütüphanesinin

yağmalanması üzerine büyük bir üzüntü geçirmiş

ve sağlığı da bozulmuştur. Alâüddevle ile

Hemedan üzerine sefere çıktığında yolda hastalanan

İbn Sina 57 yaşlarında iken Hemedan’da

hayatını kaybetmiştir. Ardında yüzlerce eser bırakan

bu önemli bilim insanı henüz mikroskobun

keşfedilmediği bir dönemde, “Her hastalığı

yapan bir kurttur. Yazık ki onu görecek elimizde

alet yoktur.” sözleri ile dikkat çekmiş yapmış olduğu

çalışmalarla tıp ilminde çığır açmıştır. Kindî

ile başlayan İslâm felsefe geleneğinin zirvesinde

bulunan İbn Sînâ, felsefe alanında Fârâbî’nin öğrencisi

ve halefi olmakla birlikte üstadını aşmış

önemli bir bilim insanıdır.

*İbn Sina’nın çizimiyle insan

anatomisi

Kaynakça:

TDV İslam Ansiklopedisi; “İbn Sînâ”, maddesi,

(Müellif Ömer Mahir ALPER)

Hilmi Ziya Ülken, “İbn Sînâ”, İA, s. 807-824

28

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!