İSLAM MEDENİYETİ VE FUAT SEZGİN PROJESİ

Education Education

01.04.2020 Views

İslam Medeniyeti ve Fuat Sezgin ProjesiEt-Ta’lîkāt: Bazı kaynaklarda Te’âlîḳ fi’l-Hikme adıyla da anılan eser, çeşitli felsefe problemleriyle ilgili101 kısa notun bir araya getirilmesiyle oluşmuş bir risaledir.Ed-De’âva’l-Kalbiyye: Fârâbî felsefesinin temel problemlerine ait bir özet niteliğini taşımaktadır.İsḇâtü’l-Müfârakāt: Ay üstü âleminde maddeden bağımsız şekilde bulunduğu ve gezegenlerin dinamikolarak hareketini sağladığı kabul edilen akılların ispatını konu alan bir risaledir.Felsefetü Aristotâlîs: Aristo’nun ahlâk ve siyaset dışındaki eserlerinin bir kritiği mahiyetindedir.Felsefetü Eflâtûn: Eflâtun felsefesini tanıtmak amacıyla kaleme alınan eserdir.Risâle fi’l-Hâlâ: Atomculuğa karşı maddî kâinatta boşluğun bulunmadığını ispat etmek üzere kalemealınan ve bilim tarihi açısından büyük önem taşıyan eserdir.El-Fusûlü’-Hams: Mantığa yeni başlayanlar için özet bilgiler içeren ve Fusûlün Yuhtâcü İleyhâ fîSınâ’ati’l-Mantık adıyla da anılan bir risaledir.Şerh li-Kitâbi Aristotâlîs fi’l-’İbâre: Mantık kitapları arasında Fârâbî’nin en hacimli eseridir.El-Musika’l-Kebir: Asıl adı Kitabü Şına ati İlmi’l-Musiki olan bu eser İbn Ebu Usaybia’nın ifadesiyleel-Musikal Kebir adıyla şöhret bulmuştur.Kitabü İhşa’i’l-ika’at: Musiki usullerine dair olan bu eserin tek nüshası 1958 yılında Ahmet Ateş tarafındanManisa il Halk Kütüphanesi’nde tespit edilmiştir.Kitab Fi’l-ika At: Farabi’nin usullere dair ikinci eseridir. Eserin tek nüshası Topkapı Sarayı MüzesiKütüphanesi’ndedir .Fârâbî hakkındaki ilk modern çalışmalar XIX. yüzyıldan itibarenBatı’da başlamış olup bu çalışmalar monografiler, armağankitaplar, eser tetkiki ve neşri, makaleler, konferanslar, tebliğler,tercümeler, ansiklopedi maddeleri, yıllıklar, bibliyografyalar vb.şekillerde Batı ve Doğu ilim dünyasında halen devam etmektedir.Kaynakça:1. Esra TÜRKSEVER, Mehmet ÇİÇEK; INJOSOS AL-FARABIINTERNATIONAL JOURNAL ON SOCIAL SCIENCES/ AL-FARABİULUSLARARASI SOSYAL BİLİMLER DERGİSİ ISSN - 2564-7946 2018Vol. 2/2 21 FARABİ’NİN DÜŞÜNCE DÜNYASI İÇERİSİNDE DİN VEFELSEFE İLİŞKİSİ2. TDV İslam Ansiklopedisi “FARABİ” maddesi, (Müellif Mahmut KAYA)3. Süleyman SÜLÜCÜ, İbrahim Hakkı AYDIN; Fârâbî BibliyografyasınaBazı İlaveler, Türk Dünyası Araştırmaları, Haziran, 1987, s. 192-208;4. Yaşar AYDINLI; FARABİ’NİN BİLGİ ANLAYIŞINA GENEL BİR BAKIŞ,Bilimname IV, 2004/1, 5-1626

İslam Medeniyeti ve Fuat Sezgin ProjesiIbn-i Sinaİslâm Meşşâîokulunun en büyüksistemci filozofu,Ortaçağ tıbbının öndegelen temsilcisiAsıl Adı Ebu Ali el-Hüseyn b.Abdillâh b.Ali b. Sina’dırİbn Sina 980 yılında Özbekistan’ın Afşanaşehrinde dünyaya gelmiştir. Babası önemli birbilim insanı olan Abdullah bin Sina’dır. İbn Sina,Ortaçağ âlim ve düşünürleri tarafından kendisineverilen “Eş-Şeyhü’r-Reis’’ unvanı ile de bilinir.Batı’da genellikle Avicenna olarak bilinmekte ve“filozofların prensi” olarak nitelendirilmektedir.İbn Sina olağanüstü bir zekâya sahipti ve 10 yaşlarındaykenKur‘an-ı Kerim’i ezberledi. İbn Sinababasından geometri, aritmetik ve felsefe konusundailk bilgilerini aldı. Babasının isteği üzerineMahmud el-Messah’tan Hint Aritmetiği dersi aldı.Ardından Ebu Muhammed İsmail ez-Zâhid’denfıkıh, Ebu Abdullah en Nâtilî’den Porfirios’un İsagucîkitabını, Öklid’in Elementler kitabını ve Batlamyus’unAlmagest’ini okumuştur. İbn Sînâastronomi, felsefe, kimya, tıp ve eczacılık alanlarındada ileri bir düzeye ulaşmıştır.Kendi ifadesine göre daha on altı yaşında ikenbirçok tabibin onu bir tıp otoritesi olarak görüpbilgisinden faydalandığı İbn Sînâ, tıpta teoridenpratiğe geçerek bilgilerini daha da geliştirdi.Mantık, matematik ve fizik alanlarında ilerlemekaydedip metafizik alanındaki eserleri incelemeyebaşladı. Felsefe ve tıp alanında oldukçaün kazanan İbn Sina Samani Hükümdarı Nuh b.Mansur’un ağır bir hastalığa yakalanması üzerinesaraya davet edildi. Saray doktorları ile birliktesultanın tedavisi konusunda başarılı oldu.İbn Sina, bu başarısından dolayı daha on sekizyaşında saray hekimi oldu. Bu görevi sayesindesarayın zengin kütüphanesine girerek tıpla ilgilieserleri okuma ve inceleme imkânına kavuştu.Bir süre sonra yanarak yok olan kütüphanededaha önce ismini bile duymadığı pek çok tabipve düşünürü okuma fırsatını elde etmişti. Böylelikle18 yaşında çağının bütün ilimlerini öğrendi.Ebü’l-Hüseyin el-Arüzi’nin, kendisi için ilim vefelsefe konusunda kapsamlı bir kitap yazmasınıteklif etmesi üzerine matematik dışındaki bütünilimleri içine alan “el-Hikmetü ‘l-’Aruziyye” adlıbir eser kaleme almıştır. İbn Sina’nın hayatındababasının ölümünden (393/ I003) sonra siyasi27

İslam Medeniyeti ve Fuat Sezgin Projesi

Et-Ta’lîkāt: Bazı kaynaklarda Te’âlîḳ fi’l-Hikme adıyla da anılan eser, çeşitli felsefe problemleriyle ilgili

101 kısa notun bir araya getirilmesiyle oluşmuş bir risaledir.

Ed-De’âva’l-Kalbiyye: Fârâbî felsefesinin temel problemlerine ait bir özet niteliğini taşımaktadır.

İsḇâtü’l-Müfârakāt: Ay üstü âleminde maddeden bağımsız şekilde bulunduğu ve gezegenlerin dinamik

olarak hareketini sağladığı kabul edilen akılların ispatını konu alan bir risaledir.

Felsefetü Aristotâlîs: Aristo’nun ahlâk ve siyaset dışındaki eserlerinin bir kritiği mahiyetindedir.

Felsefetü Eflâtûn: Eflâtun felsefesini tanıtmak amacıyla kaleme alınan eserdir.

Risâle fi’l-Hâlâ: Atomculuğa karşı maddî kâinatta boşluğun bulunmadığını ispat etmek üzere kaleme

alınan ve bilim tarihi açısından büyük önem taşıyan eserdir.

El-Fusûlü’-Hams: Mantığa yeni başlayanlar için özet bilgiler içeren ve Fusûlün Yuhtâcü İleyhâ fî

Sınâ’ati’l-Mantık adıyla da anılan bir risaledir.

Şerh li-Kitâbi Aristotâlîs fi’l-’İbâre: Mantık kitapları arasında Fârâbî’nin en hacimli eseridir.

El-Musika’l-Kebir: Asıl adı Kitabü Şına ati İlmi’l-Musiki olan bu eser İbn Ebu Usaybia’nın ifadesiyle

el-Musikal Kebir adıyla şöhret bulmuştur.

Kitabü İhşa’i’l-ika’at: Musiki usullerine dair olan bu eserin tek nüshası 1958 yılında Ahmet Ateş tarafından

Manisa il Halk Kütüphanesi’nde tespit edilmiştir.

Kitab Fi’l-ika At: Farabi’nin usullere dair ikinci eseridir. Eserin tek nüshası Topkapı Sarayı Müzesi

Kütüphanesi’ndedir .

Fârâbî hakkındaki ilk modern çalışmalar XIX. yüzyıldan itibaren

Batı’da başlamış olup bu çalışmalar monografiler, armağan

kitaplar, eser tetkiki ve neşri, makaleler, konferanslar, tebliğler,

tercümeler, ansiklopedi maddeleri, yıllıklar, bibliyografyalar vb.

şekillerde Batı ve Doğu ilim dünyasında halen devam etmektedir.

Kaynakça:

1. Esra TÜRKSEVER, Mehmet ÇİÇEK; INJOSOS AL-FARABI

INTERNATIONAL JOURNAL ON SOCIAL SCIENCES/ AL-FARABİ

ULUSLARARASI SOSYAL BİLİMLER DERGİSİ ISSN - 2564-7946 2018

Vol. 2/2 21 FARABİ’NİN DÜŞÜNCE DÜNYASI İÇERİSİNDE DİN VE

FELSEFE İLİŞKİSİ

2. TDV İslam Ansiklopedisi “FARABİ” maddesi, (Müellif Mahmut KAYA)

3. Süleyman SÜLÜCÜ, İbrahim Hakkı AYDIN; Fârâbî Bibliyografyasına

Bazı İlaveler, Türk Dünyası Araştırmaları, Haziran, 1987, s. 192-208;

4. Yaşar AYDINLI; FARABİ’NİN BİLGİ ANLAYIŞINA GENEL BİR BAKIŞ,

Bilimname IV, 2004/1, 5-16

26

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!