İSLAM MEDENİYETİ VE FUAT SEZGİN PROJESİ

More documents

Recommendations

Info

İslam Medeniyeti ve Fuat Sezgin ProjesiİSLAM MEDENİYETİNİNBAŞTA BATI MEDENİYETİ OLMAK ÜZEREDÜNYA MEDENİYETİNE KATKILARIaraştırmacılarından olan Prof. Dr. Philip K.Hitti,Ebu Ma’şer için, “gel-git olayının prensip ve kanunlarınıAvrupa’ya öğreten, bu konudaki teoriyiilk defa ortaya atan kişi” diye bahsetmiştir.Astronomi: Ebu Ma’şer, Latince’ye tercüme edilmişeserlerinin en önemlilerinden biri el-Medhalü’l-kebîrilâ ‘ilmi ahkâmi’n-nücûm’dur. Eser sekiz“makale” halinde düzenlenmiştir. Bu makalelerdesırasıyla astrolojinin filozofik ve tarihî gerekçesi,sabit yıldızlarla burçların sayıları ve özellikleri,yedi gezegenin ve bilhassa güneşle ayın yeryüzüneolan etkileri, gezegenlerin astrolojik karakterlerive burçlarla gökyüzünün diğer kısımlarınaolan tesirleri, burçların birbirleriyle ve insanlarlaolan ilişkileri, burçlarla iklimler arasındaki münasebeti,gezegenlerin güçleri ve aralarındakibağıntılar, astrolojiyle ilgili temel tarihî bilgilerkonu edilmiştir. Johannes Hispalensis 1133 yılındakitabın tamamını, Hermannus Secundusise 1140’ta eseri özet halinde Latince’ye çevirmişlerdir.Kitap ayrıca XIII. yüzyılda İbrânîce’ye,XIV. yüzyılda Almanca ve İngilizce’ye çevrilmiştir.Ebu Ma’şer’in ilim dünyası tarafından tanınmasınısağlayan en önemli çalışması, dünyamızda her12 saat 25 dakikada bir meydana gelen, her günbir önceki günden 50 dakika daha geç tekrarlanan,Ay’ın Dünya’nın çevresinde dönmesi nedeniile oluşan, deniz sularının kabarıp çekilmesi(gel-git) konusunda yaptığı astronomik temelleredayalı astrolojik açıklamalardır. İlim tarihiCerrahi Aletler: Batı’da “Albucasis” olarak bilinenEndülüs Emevî hekimlerinden Ebü’l-KāsımHalef b. Abbâs ez-Zehravî, yazmış olduğu “Kitâbet-tasrif fi’t-Tıbb” adlı eserinde farklı hastalıklarıntedavisinde kullanılan cerrahi yöntem ve aletleriayrıntılı olarak açıklamıştır. Zehravî, bu eseriylecerrahî teknolojisinin gelişmesine büyük katkısağlamış, cerrahî makas ve bıçakları ile bistürigibi aletlerin şekilleri kadar onların imal edilmesindekullanılacak metallerin özellikleri üzerindede durmuştur. Ayrıca neşter, kemik testereleri,kazıyıcı, kanca, göz ameliyatı makaslarının daaralarında bulunduğu 200 cerrahi alet tıp alanındahala kullanılmaktadır. Zehrâvî tarafındanilk defa kullanılan tıp yöntemlerinin biri de açıkyaralarda hayvan bağırsağından yapmış olduğu16
İslam Medeniyeti ve Fuat Sezgin Projesi(katgüt) attığı dikişlerin kendi kendine kaybolduğunukeşfetmesidir. Zehrâvî diş tedavisine yönelikyöntem ve aletler de geliştirmiştir. Hattaeksik dişlerin yerine hayvan kemiklerinden yapılanyapay dişler kullanmıştır. Dünyada bugünkullanılan cerrahi aletlerinin tümünün tasarımlarıZehravi’ye aittir. Harvard Üniversitesi kütüphanesindede ez-Zehravî’nin “Kitâb et-tasrif fi’ttıbb”adlı bu ansiklopedik eseri yer almaktadır.İlk Aşı: Konu hakkında muhtelif bilgiler olsa dakaynaklara göre çiçek hastalığı için ilk aşı günümüzdenyaklaşık bin yıl önce Çinliler tarafındangeliştirilmiştir. Hastalığın ilk çıkış noktasının Asyave Afrika olduğu düşünülmektedir. Uygur Türkleridöneminde yazılmış bazı tıp kitaplarında kızamıkve çiçek hastalığına ilişkin bilgiler bulunmaktadır.Bu uygulama daha sonra Anadolu’ya gelenTürkler tarafından çiçek salgını görüldüğündeuygulanmıştır. Orta Çağ hekimlerinden Razi, Aliİbn Abbas ve İbn Sina’nın kitaplarında konuylailgili bilgiler yer almaktadır. Razi’nin “el-Cudarive’l-Hasbah” adlı eseri çiçek hastalığına ilişkindirve burada Razi, çiçek ve kızamığı ayrı hastalıklarolarak tanımlamıştır. Razi’nin bu eseri çiçek vekızamık hastalıkları hakkında yazılan ilk kitaptır.X.yüzyılda yaşayan Ali İbn Abbas’ın Ortaçağ’ınönde gelen hekimlerinden biridir. Tıp bilimiyleilgili “Kâmil el-Sınâa” adlı eseri daha sonra Kâmilel-Sınâa Tercümesi adıyla Aydınoğlu Umur Beyadına tercüme edilmiştir (14/15 yüzyıl). Eserdeülser, çiçek ve kızamık hastalıklarıyla ilgili bilgiverilmektedir. İbn Sina’nın“el-Kanun Fi’t-Tıb” adlıeserinde de bu hastalıklarla ilgili bilgi verilmişayrıca İbn Sina cüzzam, uyuz, çiçek, veba, kızıl,tüberküloz gibi hastalıkların bulaşıcı olduğunu,temasla geçtiğini tespit etmiş ve korunmak içinkarantina uygulanmasını önermiştir. Osmanlı döneminde“deneme yanılma” yoluyla başlayan aşıuygulamalarıyla çiçek aşısının Avrupa’da kullanılmasındanyaklaşık 50 yıl önce Osmanlı Devletidöneminde çocuklar çiçek hastalığına karşıaşılanmaktaydı. Lale devri’nin başlangıcında İstanbul’dabulunan İngiliz büyükelçisinin eşi LadyMontagu, bu aşı uygulamasına tanık olmuş ve buyöntemin İngiltere’de de uygulanması için kampanyalardüzenlediyse de bu düşüncesi destekgörmemiştir. Cevdet Paşa’nın kayıtlarında da çiçekaşısının Anadolu Yörükleri arasında uygulandığıbelirtilmektedir.Karanlık Oda ve Gözün Özellikleri: İbn HeysemBatı Dünyası’nda “Alhazen” ve “Alhacen”; İslamDünyası’nda “Fizikçi” ve “İkinci Batlamyus”olarak tanınmıştır. Işık ve kırılma konusundauzayı incelemiş ve birtakım çalışmalar yapmıştır.X.yüzyılda yaşayan İbn Heysem, ilk kez ışığıngöz içine girerek kırılması sonucunda dünyayıgörebildiğini keşfetmiş bir Müslüman âlimdir.İbn Heysem, duvardaki delikten gelen güneş ışığının,dışarıdaki görüntüyü karşı duvara ters biçimdeyansıttığını keşfeden ünlü matematikçininmucidi olduğu “camera obscura” (karanlık oda),bugünkü kameraların atası sayılmaktadır. Yazdığıünlü kitabında gözün yapısı, yanılsama, serap17
Page 1: Prof. Dr.Fuat SezginMimar SinanAli
Page 4 and 5: İmtiyaz SahibiProje ve Büyükçek
Page 6 and 7: İslam Medeniyeti ve Fuat Sezgin Pr
Page 42 and 43: Sinan’ın Mimarlık Aşamaları:
Page 52: Projeyle İlgili Videolara QR Kodu

İSLAM MEDENİYETİ VE FUAT SEZGİN PROJESİ

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?