İSLAM MEDENİYETİ VE FUAT SEZGİN PROJESİ

Education Education

01.04.2020 Views

İslam Medeniyeti ve Fuat Sezgin ProjesiİSLAM MEDENİYETİNİ HAZIRLAYAN AMİLLER1. Medeniyet Tarihi: Yunan, İran, Hint, Mısır ve Mezopotamya MedeniyetleriBilim, tüm insanlığın ortak mirasıdır. İslam medeniyetiningelişmesinden önce İskenderiye,Cündişapur ve Edessa (Harran) gibi üç büyükkültür merkezi bulunmaktaydı. Bu bölgeler aynızamanda dönemin önemli birer tercüme merkezleriydi.Roma İmparatorluğu’nun baskısı altındaolan bilim adamları ve filozoflar Suriye ve Iraktoprakları üzerinde bulunan Edessa’ya sığındılar.Burada Nesturi ve Ya’kubi bilim adamlarınınYunan felsefe ve tıp eserlerini önce Süryanice’yedaha sonra da Arapça’ya çevirmeleriyle birliktebüyük bir bilimsel atağa geçtiler. Bilim adamlarıyine bölgedeki baskıdan kaçmak için Pers ülkesindekiCündişapur’a yerleştiler. Bizans imparatoruJüstinyen tarafından sürgün edilen bazı filozoflarda bölgeye gelerek bu bilim adamlarınakatılmış ve İran’ın Ahvaz yakınlarında bulunanCündişapur şehri önemli bir entelektüel başkenthaline gelmiştir. Burada yaşanan hoşgörü ortamındaYunan-Mısır, İran-Hint ve Yahudi-Hıristiyangeleneksel kültürleri karşılaştılar ve önemlieserleri tercüme ederek İslam bilim ve medeniyetiningelişmesine katkı sağladılar.2. Farklı Medeniyet Dairelerinin Türk-İslam Medeniyetine Etkileriİslam dünyası VII. yüzyılda fetihler yoluyla, sınırlarınıkuzeyde Anadolu ve Batı İran’a güneybatıda ise Mısır’a kadar genişletmişlerdir. Müslümanlarbu şehirlerde önce Roma ardından Bizanshâkimiyeti altında yaşayan halka iyi davranmışlarve bu dönemde bilim ve teknik bilgilerini degeliştirmişlerdir. Müslümanlar Kıbrıs, Rodos veSicilya kıyılarını ele geçirerek fethettikleri bölgehalklarıyla (İran, Mısır, Yunan) işbirliği yapmışlarve bilimde ilerlemeye devam etmişlerdir. Tercümefaaliyetleri de bu çalışmalarını geliştirmelerindeönemli bir rol oynamıştır. Bu kültür bölgeleridışında Emeviler döneminde Horasan’ın fethiile de alanında önemli eserler Sasanilerden Araplarageçmiştir. Ayrıca bu dönemde Maveraünnehir,Sistan, Kuzey Afrika ve Anadolu’ya seferlerdüzenlenmiştir. İslamiyet’in Türkler arasında yayılmayabaşlamasıyla birlikte Türk-İslam devletleride İslam bayrağının taşıyıcısı ve koruyucusuolmuşlardır.10

İslam Medeniyeti ve Fuat Sezgin Projesi3. İslam ve BilimDin kavramı, Mısır, Hind, Yunan ve Mezopotamya gibi medeniyetler üzerinde olduğu gibi İslam medeniyetindede etkili olmuş ve onu şekillendirmiştir. Müslüman toplumlarda bilim ve medeniyetingelişmesinde temel dinamizm kaynağı İslam dinidir. Peygamberimiz Hz. Muhammed bizzat ilmeönem vermiş ve onu elde etme konusunda teşvik edici olmuştur. Özellikle Bedir’de savaş esirlerinion müslümana okuma yazma öğretmeleri karşılığında serbest bırakması onun ilme, eğitime verdiğideğeri göstermesi açısından önemli bir örnektir.Hz. Muhammed ile temeli atılan İslam devleti döneminde olduğu gibi sonrasında kurulan Emevi veAbbasi devletleri de bilimi desteklemiştir. Emeviler döneminde başlayan tercüme faaliyetleriyle birlikteSüryanice, Yunanca hatta Kıptice birçok eser Arapçaya çevrilmiş ve İslam dünyasında bilimselçalışmalar büyük bir ivme kazanmıştır. Abbasiler döneminde İslam medeniyeti en parlak ve verimlidönemlerinden birini yaşamıştır. İspanya’da kurulan EndülüsEmevileri döneminde İslam medeniyeti en yüksek zirvenoktasına ulaşmıştır. Bu dönemde tarih,coğrafya, edebiyat, felsefe, tıp, kimya,astronomi, tıp ve musiki gibi alanlardayaşanan gelişmeler sonucundaİslamiyet artık Avrupa tarafından datanınmaya başlanmıştır. Müslüman bilimadamları farklı alanlarda yapmışoldukları bu çalışmalar ve tercüme faaliyetleriyleİslam medeniyetinin gelişmesinekatkı sunmuşlardır.Bilimsel faaliyetler dini açıdan büyükbir itibar görmüş ve hükümdarlartarafından da teşvik edilerek ödüllendirilmiştir.İslam medeniyetindeyaşanan bu gelişmeler neticesindeBağdat’tan Endülüs’e kadar modernbilimsel teorilerin öncülüğünü yapanbilim adamları,doğudan batıyabir bilim köprüsüinşa etmişler ve Av- rupa’da Rönesanshareketinin başlamasında etkili olmuşlardır.Ünlü bilim tarihçisi Fuat SEZGİN de İslam dünyasında bilimsel faaliyetlerinIX. yüzyıl ve XV. yüzyıl arasında büyük bir gelişme kaydettiğini belirtmektedir.İslam MedeniyetiMüzesi11

İslam Medeniyeti ve Fuat Sezgin Projesi

3. İslam ve Bilim

Din kavramı, Mısır, Hind, Yunan ve Mezopotamya gibi medeniyetler üzerinde olduğu gibi İslam medeniyetinde

de etkili olmuş ve onu şekillendirmiştir. Müslüman toplumlarda bilim ve medeniyetin

gelişmesinde temel dinamizm kaynağı İslam dinidir. Peygamberimiz Hz. Muhammed bizzat ilme

önem vermiş ve onu elde etme konusunda teşvik edici olmuştur. Özellikle Bedir’de savaş esirlerini

on müslümana okuma yazma öğretmeleri karşılığında serbest bırakması onun ilme, eğitime verdiği

değeri göstermesi açısından önemli bir örnektir.

Hz. Muhammed ile temeli atılan İslam devleti döneminde olduğu gibi sonrasında kurulan Emevi ve

Abbasi devletleri de bilimi desteklemiştir. Emeviler döneminde başlayan tercüme faaliyetleriyle birlikte

Süryanice, Yunanca hatta Kıptice birçok eser Arapçaya çevrilmiş ve İslam dünyasında bilimsel

çalışmalar büyük bir ivme kazanmıştır. Abbasiler döneminde İslam medeniyeti en parlak ve verimli

dönemlerinden birini yaşamıştır. İspanya’da kurulan Endülüs

Emevileri döneminde İslam medeniyeti en yüksek zirve

noktasına ulaşmıştır. Bu dönemde tarih,

coğrafya, edebiyat, felsefe, tıp, kimya,

astronomi, tıp ve musiki gibi alanlarda

yaşanan gelişmeler sonucunda

İslamiyet artık Avrupa tarafından da

tanınmaya başlanmıştır. Müslüman bilim

adamları farklı alanlarda yapmış

oldukları bu çalışmalar ve tercüme faaliyetleriyle

İslam medeniyetinin gelişmesine

katkı sunmuşlardır.

Bilimsel faaliyetler dini açıdan büyük

bir itibar görmüş ve hükümdarlar

tarafından da teşvik edilerek ödüllendirilmiştir.

İslam medeniyetinde

yaşanan bu gelişmeler neticesinde

Bağdat’tan Endülüs’e kadar modern

bilimsel teorilerin öncülüğünü yapan

bilim adamları,

doğudan batıya

bir bilim köprüsü

inşa etmişler ve Av- rupa’da Rönesans

hareketinin başlamasında etkili olmuşlardır.

Ünlü bilim tarihçisi Fuat SEZGİN de İslam dünyasında bilimsel faaliyetlerin

IX. yüzyıl ve XV. yüzyıl arasında büyük bir gelişme kaydettiğini belirtmektedir.

İslam Medeniyeti

Müzesi

11

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!