Ali_Narçın_Asur

A'dan Z'ye ASUR
sel dillerin çok olması doğallığını koruyor. Urartu kralların
bıraktığı yazılıtaşlardan anlaşıldığı kadarıyla Urartu
dili Hindistan Avrupa dil ailesinden değildir. Bu dil
Türkçe dili gibi bitişken (aglutinativ) ve ergatif yapılı bir
dil olarak incelendi. Çoğu bilim adamlarının Urartu dili
üzerinde birleştikleri tek nokta Hurice diliyle birbirlerine
çok yakın oluşudur. Kısacası Hurricenin diyalektiğinden
geldiği ele alınır. Bu dille olan benzerliği Hurilerin İ.Ö.2
bin yılları civarında Van gölü çevresinde yaşamalarına
bağlanıyor. Urartu dilinde bazı örnek cümlelerin yazılışı
ve Türkçe karşılıkları: Ardini-di nuna-li İspuini-nisardurihi
Minbua İspuini-hi (Türkçe anlamı ise. Sarduri'nin oğlu
İspuini (ve) İspuini'nin oğlu Minua Ardini'ye (Musasir)
geldiler.) İese ini pili agu-bi (Türkçe anlamı ise. Bu kanalı
ben götürdüm.) Haldi-ni-li sesti-li sidistu-ali (Türkçe anlamı
ise, Minua Haldi kapılarını inşa etti.) Sarduruhini-se
iese Minuase İspuini-hi-ni-se-İnuspua-se Minua-hi-ni-se
haldi-ei susi sidistu-se (Türkçe anlamı ise, Ben Sardurili'nin
oğlu, İspuini'nin oğlu Minua ve Minua'nın oğlu
İnuspua, biz Haldi'nin bir Susi tapınağını inşa ettik.) şeklindedir.
Urartu dili üzerine Prof.Dr.Veli Sevin, Anadolu
Arkeolojisi adlı eserinde " ... Urartu dili Hurice ile akrabaydı.
Her ikisi de Hint-Avrupa ve Sami dillerle ilişkisi
olmayan Doğu Kafkasya dil ailesine mensuptur. Bu iki dilin
Proto-Hurri denilebilecek ortak bir atadan kaynaklanıp,
Doğu-anadolu, Transkafkasya ve Kuzeybatı İran' da
Urmiye gölü havzasına yayılmış eski anavatanda birbirlerinden
ayrı ayrı geliştikleri sanılır. Urartular Hititler gibi
çivi yazısı ve resim yazısı (Hiyeroglif) kullanıyorlardı. Çivi
yazısı taş anıtlar, tunç eserler, iri depo küpleri, kil tabletler
ve mühürler üzerine; resim yazısı ise daha çok mühürler
ve kap kacak üzerine yazılıyordu. Resim yazısı az
gelişmişti ve genellikle gündelik işlerde kullanılıyordu. IX
yüzyılın sonlarında ortaya çıkan çivi yazısı As ur' dan
alınmıştı ve hecelerden oluşuyordu ... " şeklinde bir açık-