Ali_Narçın_Asur

A'dan Z'ye ASUR
kan bu uygarlığa sahip olmayan yetkililer eserlerin yurt
dışına taşınmasına engel olamamıştı. Bu eserler arasında
Urartuların tanrılar panteonunun baş tanrısı Haldi'nin de
tunçtan yapılmış heykelcikleri süslü tahtı ne yazık kı çalınan
eserler arasındaydı. Zaten bu bölgede yaşayan halka
Asurlular "Urartu" adını takmışlardı. Nasıl oluyor da
Asur kazılarını yapanlar Van bölgesindeki Urartu eserlerini
ülkelerine götürebiliyorlardı? Bölgede egemenlik kuran
Urartular, kendilerini "Biaini" şeklindeki bir lakapla
tanıtıyorlardı. Bu sözcük halk arasındaki söyleniş biçiminden
uzaklaşarak deformasyona uğramış "Bian" ve
bazen de "vian" şeklindeki söylenişiyle bu günkü Van
sözcüğünün yaratılmasını sağladılar. Urartu krallığının
temelleri Aramu adlı bir bey tarafından atılmış olduğu belirtilmişse
de ilk defa devlet olarak tanınması Sarduri I tarafından
gerçekleşmiştir. Burası Anadolu uygarlığının çatısı
olarak bilinir. Bir ara kazıların bittiği bu bölgede ikinci
dünya savaşından sonra yeniden başladığı göze çarpar.
1939 yılında sonra Urartuların Ermenistan'da bulunan
Karmir Blur, Erebuni ve Armavir kaleleri Rus arkeologlar
tarafından incelemeye alındı. Türkiye nedense ancak 1959
yılından sonra bu bölgeye önem vermeye başlayarak kazıları
başlattı. Emin Bilgiç, Afif Erzen, Kemal Balkan ve
Tahsin Özgüç gibi Türk Arkeologları kazı ekipleriyle çalışmalara
katıldılar. Bunların arkeolojik çalışmaları bu
bölgeye verilen değerin ortaya çıkmasını sağladı. 1980 ile
1990 yılan arasında Baki Öğün, Altan Çilingiroğlu, M.
Taner Tarhan, Veli Sevin ve Oktay Belli yeni arkeolojik
kazılara başladılar. Bu kazılardan halen devem edenler de
vardır. Araştırmacı arkeologların çalışmalarıyla bu uygarlığın
dili, dinsel varlığı ve uygarlığıyla ilgili ana hatlar ortaya
çıkmıştı. Burada yaşayan halk Hint-Avrupa dillerin
dışında bir dil daha kullanıyordu. Aynı yörede daha sonra
nereden geldikleri bilinmeyen (Araştırmalarda Urartu
kralı Menua'nm Ermenilerin yaşadıkları kente saldırarak