8FULLı
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
1
TÜRKÇE 8
2
“Bilmek, egemen olmaktır.”
-
Descartes
“Ne kadar çok çalısırsan
o kadar mesut olursun.”
Charles Dickens
“Bilim; iyi zamanlarda servet, kötü
zamanlarda bir sıgınak
-
ve iyi bir yol
göstericidir. ”
Aristoteles
3
TÜRKÇE 8
ÖN SÖZ
Sevgili Öğrenciler,
Sizin için bu yıl, eğitim hayatınızın önemli dönüm noktalarından biridir. Haziran ayında gireceğiniz LGS, daha
önce girdiğiniz ve bundan sonra gireceğiniz tüm sınavlardan farklıdır. Çünkü diğer sınavlarda başarılı olmasanız
bile sonraki sene yeniden bu sınavlara girebilirsiniz. Ancak LGS -tekrarı olmadığı için- bu yönüyle öteki
sınavlardan farklıdır.
Asıl amacımız, hayalinizdeki liseye yerleşebilmenize katkı sunmaktır. Elinizdeki kitap, MEB’in sınav mantığı
ve kazanım testleri esas alınarak hazırlanmıştır. Bu nedenle bu kitap sayesinde, haziran ayında karşılaşacağınız
sınav sorularını yadırgamayacaksınız.
Kitaptaki soruların zorluk derecesi LGS ile bire bir örtüşmektedir. Bununla birlikte nispeten daha fazla dikkat
gerektiren zor soruları kitaptaki “dikenli test” bölümünde topladık.
Fi ailesi olarak bu nitelikli kitabın sizlere faydalı olacağına inanıyor, başarılar diliyoruz.
Fİ YAYINLARI
4
. . .
IÇINDEKILER
1. KONU: GÖRSEL - TABLO YORUMLAMA 6-37
2. KONU: SÖZCÜKTE ANLAM 38-51
3. KONU: CÜMLEDE ANLAM 52-65
4. KONU: DEYİMLER - ATASÖZLERİ - ÖZDEYİŞLER 66-73
5. KONU: PARAGRAFTA ANLAM 74-109
6. KONU: FİİLİMSİLER (EYLEMSİLER) 110-123
7. KONU: CÜMLENİN ÖGELERİ 124-135
8. KONU: FİİLDE ÇATI 136-145
9. KONU: CÜMLE TÜRLERİ 146-157
10. KONU: ANLATIM BOZUKLUKLARI 158-169
11. KONU: YAZIM KURALLARI 170-181
12. KONU: NOKTALAMA İŞARETLERİ 182-193
13. KONU: SÖZ SANATLARI 194-199
14. KONU: YAZI TÜRLERİ 200-207
15. KONU: SÖZEL MANTIK - MUHAKEME 208-219
CEVAP ANAHTARI 220-224
5
TÜRKÇE 8
6
KONU
GÖRSEL OKUMA
TABLO YORUMLAMA
1
7
TÜRKÇE 8 GÖRSEL OKUMA - TABLO YORUMLAMA
1. Reklam şirketleri, bir ürünü tanıtırken öncelikle o ürünün faydalılığını esas alır. Çünkü insanlar reklamlarda göreceği ürünün
kendilerine bir yararı olacağını düşünürse o ürüne ilgi gösterir. Durum böyle olunca da şirketler, bir ürünün yararlarını reklamlarında
etkileyici bir şekilde gösterip müşterilerin ilgisini çekmeyi ve bu sayede daha fazla ürün satmayı amaçlar. Reklamı
yapılan ürünün hangi işlerde kullanılacağı ve ne gibi faydalarının olacağı müşterilere en etkileyici, en can alıcı şekilde sunulmaya
çalışılır. Görsellerde, afişlerde, televizyonlarda hep bu yararlı taraflar vurgulu bir şekilde gösterilir. Çünkü etkileyici bir
reklam, o ürünün kısa sürede tanınıp çok fazla kişiye ulaşmasını ve çok fazla sayıda satılmasını sağlar.
Bu metne göre, aşağıdaki reklam afişlerinin hangisi “ürünün faydalılığını gösterme” amacını taşımamaktadır?
A) B)
Dünyaca ünlü markanın en yeni
otobüsü
Dizüstü bilgisayarınızla hayatınız
kolaylasacak.
-
Hızlı ve konforlu bir seyahat
2+1 koltuklarda rahat bir yolculuk
Kişiye özel kulaklık ve ekranla internete
bağlanma
4 çekirdekle kasılmayan bir ekran
6 gb ram ve 8 saate kadar süren batarya
i7 işlemci
C) D)
Yeni makinemizle artık çamasırlar
-
tertemiz olacak.
Teknolojinin son harikası cep telefonları
artık elinizden düsmeyecek.
-
8 kg yük kapasitesi
Hızlı ve sessiz yıkama
özelliği
15 dakikada elbise
kurutma
Zarif, ince ve göz alıcı bir ekran
Farklı renk çeşitleri
Estetik tuşlar-kamera
Kavisli ve şık dış yüzey
8
TEST - 1
2.
BAĞIMLILIK DÖNGÜSÜ
Bu görseldeki döngü sıralamasına bakılarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) Bağımlılığın çok kötü sonuçlara yol açtığının görüldüğü, hem sağlık açısından hem de sosyal yaşamda bunun yol açtığı
zararların anlaşıldığı ve bırakma isteğinin ortaya net çıktığı, bırakmanın artık bir zorunluluk hâline geldiği dönem “bırakmak
zorundayım” evresidir.
B) Kişilerin bağımlılığın ciddi sorunlarını henüz tam hissedemedikleri, kendilerine güvenlerinin yüksek olduğu ve bağımlılığı
kabul etmedikleri, diledikleri zaman bağımlılıktan kurtulabileceklerini düşündükleri evre “bir kereden bir şey olmaz” evresidir.
C) Ne kadar uğraşılsa da bağımlılıktan kurtulamayacağı düşünülen, bırakmanın çok zor hatta imkânsız olduğu sanılan evre
“bu meret bırakılmaz”dır.
D) Kişinin; bağımlılığın kendi sağlığına, psikolojisine, insanlar ile olan ilişkisine ve toplumsal yaşamdaki yerine verdiği zararları,
yarattığı büyük tahribatları görüp bunu bırakmak için çok uğraştığı ve sonunda bağımlılıktan kurtulduğu ve de bir
daha bu bağımlılığın esiri olmak istememeye kararlı olduğu evre “Bıraktım, bir daha başlamam.”dır.
9
TÜRKÇE 8 GÖRSEL OKUMA - TABLO YORUMLAMA
3. Ay, ışık kaynağı değildir. Biz onu Güneş’ten aldığı ışığı yansıttığı için görürüz. Ay’ın Dünya’dan görünen yüzü, aydınlık olan
yüzüdür. Ayrıca Ay, hareket ettiği için onun aydınlık yüzünün büyüklüğü hep aynı değildir. Ay’ın Dünya’dan görünen şekline
Ay’ın evreleri denir. Bu evreler şunlardır:
Yeni Ay: Ay’ın görünmediği evredir. Ay; Dünya ile Güneş arasında kaldığı için Ay’ın karanlık yüzü Dünya’ya dönüktür.
İlk Dördün: Ay’ın sağ tarafının aydınlık olduğu evredir.
Dolunay: Ay’ın tamamı aydınlıktır.
Son Dördün: Ay’ın sol yarısının aydınlık olduğu evredir.
Hilal: Ay’ın C ya da ters C şeklinde olduğu evredir.
Şişkin Ay: Ay’ın yarısından fazlasının aydınlık olduğu evredir.
Bu açıklamalara göre, numaralanmış Ay şekillerinden hangileri sırasıyla “dolunay, yeni ay ve son dördüne” aittir?
A) 1, 3 ve 5.
B) 5, 1 ve 3.
C) 5, 1 ve 7.
D) 1, 5 ve 7.
10
TEST - 1
4.
Bu görseli en doğru yansıtan metin aşağıdakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)
Uzun bir demir parçasının üzerinde oturan adamlar -büyük ihtimalle bir gökdelenin üstü- ellerindeki gazeteyi okuyor ya
da birbirlerine gösteriyor. Çok yüksekte olduklarını altlarında ve arkalarında görünen ev ve apartmanlardan anlıyoruz.
Hepsi oldukça rahat ve mutlu görünüyor. O kadar yüksek bir noktada olmalarına rağmen korkusuzca duruyorlar.
On iki adam, yerden oldukça yüksek bir demirin üstünde oturmuş. Büyük ihtimalle bir inşaatta çalışan işçilerdir. Kimisi
sohbet ediyor, kimisi manzarayı seyrediyor. Çoğunun üzerinde iş elbisesi bulunuyor. Hemen altlarında ise bulundukları
yerin ya da şehrin küçük görünen apartmanları ve evleri görünüyor.
Yüksek bir noktada olan uzun bir demir parçasının üzerinde 11 adam oturmuş. Çoğunun pantolonu mavi tonda. Bazılarının
elinde beyaz bir kâğıt parçası var. Kimisi kâğıda bakıyor, kimisi de kendi aralarında sohbet ediyor. Fakat hepsinin
ortak özelliği sanki gökyüzünde değil de yerde oturuyor gibi rahat duruşları.
Çoğunun başında şapka bulunan ve mavi pantolon giymiş adamlar, yerden oldukça yüksek uzunca bir demirin üstünde
-muhtemelen gökdelen inşaatında- keyifli bir sohbete dalmışlar. Aralarından bazıları gazete okuyor, bazısı da derin hayallere
dalmış.
11
TÜRKÇE 8
GÖRSEL OKUMA - TABLO YORUMLAMA
5.
Bu görseldeki bilgilerden hareketle
I. Türkiye’de 20. yüzyılın başından 2017 yılına kadar en az 6.0 büyüklüğünde, 210 büyük deprem yaşanmıştır.
II. Bitlis’te meydana gelen çığ düşmesi olaylarının sayısı, Tunceli ve Malatya’da meydana gelen çığ düşmesi sayısının
toplamından fazladır.
III. Sel ve su baskınlarının en fazla yaşandığı il Erzurum, en az yaşandığı il Van’dır.
IV. 1950’den 2018’e kadar meydana gelen heyelanların yüzde 21’i Giresun, Ordu, Trabzon ve Rize illerinde olmuştur.
hangileri söylenemez?
A) I ve II B) I ve III C) II ve IV D) III ve IV
12
TEST - 1
6. Kar taneleri, su buharının çok soğuk hava ile karşılaşarak ince buz parçalarına dönüşmesi sonucunda meydana gelir. Bu
ince buz parçaları birleşerek kar tanelerini meydana getirir. Kar tanelerinin ince buz parçalarının birleşiminden oluşması,
her birinin ayrı bir görünüme sahip olmasını sağlar. Bazı durumlarda, su buharı buz kristalleri şeklinde yoğunlaşarak altıgen
prizmalara dönüşür. Bu altıgen prizmaların köşeleri dallanmış bir şekilde görülür.
Kar tanelerinin en bilinen şekilleri şunlardır: Dalları çok fazla ve yapraklı olan en büyük kar tanesi kristali eğrelti şekilli olandır.
I
En yaygın kar tanesi şekli ise -2 derecede oluşan, düz altıgen levha şeklindeki plaka kar tanesidir. Çok az bilinen diğer bir
II
şekil kapak sütunlardır. Bu türde iki sütun arası makara şeklindendir. Altı dallı kristalin birbirine çarpması sonucu oluştuğu
III
için ikiz kristal olarak bilinen bir diğer tür ise 12 dallı kar kristalidir.
IV
Bu metinde numaralanmış kar tanesi türlerinin görselleri aşağıdakilerin hangisinde sırasıyla verimiştir?
I II III IV
A)
B)
C)
D)
13
TÜRKÇE 8 GÖRSEL OKUMA - TABLO YORUMLAMA
7.
Bu görsele bakılarak aşağıdakilerden hangisine kesin ulaşılır?
A) Kırmızı bir kaftan giymiş sakallı bir adam, eski zamanlara ait kıyafetleriyle bakımsız bir odada hafifçe eğilmiş; beslenen
kaplumbağaları seyrediyor.
B) Oda bakımsız, duvarların sıvaları ve boyaları dökülmüş. Küçük bir pencereden içeriye giren ışıkla oda aydınlanmış.
Kırmızı elbiseli, kambur bir adam da bu odada, hüzünlü bir şekilde kaplumbağalara bakıyor.
C) Ayağında terlik, başında sarık, ellerini de arkasında kavuşturmuş ve neyi (üflemeli bir müzik aleti) tutan yaşlıca bir adam
hafifçe eğilerek pencereden dışarıya bakıyor.
D) Odada yedi tane kaplumbağa var ve önlerindeki marulları yiyorlar. Kırmızı kaftanlı adamın sırtında ise bir nakkare
(eski zamanlara ait vurmalı bir çalgı) asılı ve nakkareyi çalmaya yarayan nesne boynundan aşağıya sarkmış.
14
TEST - 1
8.
Karikatürler; hem okuyucunun dikkatini ve ilgisini çekmek hem de ona belli konularda toplumsal bilinç kazandırmak amacıyla
çizilen eğlenceli ve de çarpıcı resimlerdir. Aşağıda da bu amaçla çizilen dört karikatür vardır. Bu karikatürler konusu
bakımından şu mesajları içerir:
I. Sosyal medyanın başta çocuklar olmak üzere insanlar üzerindeki olumsuz etkisi
II. İnsanların ağaçlara, doğaya ve ekolojik sisteme verdikleri zararlar
III. Kitap okumanın ne kadar önemli ve gerekli olduğu
IV. İnsanların çevreyi kirletmesi
Bu açıklamalara göre aşağıdaki karikatürlerden hangisinin konusu verdiği mesaj bakımından bu örneklerden
farklıdır?
A) B) C) D)
9.
Kültürel mirasımız çok zengin bir içeriğe sahiptir. Gelenek göreneklerimizden milli ve manevi değerlerimize kadar birçok
unsur kültür mirasımızı oluşturagelmiştir. Konuşmada, yazıda, edebî eserlerde, mimari yapılarda, kilimlerde, desenlerde ve
daha sayamayacağımız birçok türde sıralanmıştır. Özellikle hepimizin bildiği fıkralar, masal kahramanları, aşklar, ninniler,
maniler ve bunlara konu olan varlıklar ve kahramanlar çoğumuz tarafından bilinmektedir. Aradan yüzyıllar geçmesine rağmen
kalıcılıklarını ve etkileyiciliklerini hiç yitirmemişlerdir. Bizlere düşen görev ise bu güzel ve değeri paha biçilmez mirası
korumak ve sonraki nesillere en güzel şekilde aktarmaktır.
Bu bilgilere bakılarak aşağıdaki görsellerden hangisinin ulusumuza ait kültürel miraslardan olduğu söylenemez?
A) B)
C) D)
15
TÜRKÇE 8
GÖRSEL OKUMA - TABLO YORUMLAMA
1.
Ali, yeni taşındıkları bahçeli evlerinde bir kedi beslemeyi düşünüyor. Alacağı kedinin özelliklerini öğrenmek için bazı araştırmalar
yapıyor. Bu araştırmalarının sonucunda bazı kedi türleriyle ilgili önemli bilgiler ediniyor. Bu bilgiler şunlardır:
Fars (İran) Kedisi: Bu kedileri mükemmel yapan en
belirgin özellik; uzun tüyleri, göz alıcı surat yapıları ve
muhteşem katlı derileridir. Kaslı, iyi gelişmiş orta büyüklükteki
vücut yapıları ile her daim güçlü görünmeyi hedeflemekte
olan Fars kedisi, büyük kafaları ve kocaman
gözleri ile kendini sevdirmeyi
başarmaktadır ve insanları
çok sevmektedir.
Sfenks Kedisi: Egzotik görünümleri ile dikkatleri üzerine
çekmeyi başaran Sfenks kedisi, tüysüz yapısı ve
buruşuk derisi ile benzersiz bir duruşa sahiptir. Çarpıcı
fiziksel özellikleri arasında en belirgin görüleni paltolarının
olmayışıdır. Narin görünümleri ile beraberinde
küçük boylarda olan bu
kediler, inanılmaz derecede
ağır olma özelliğine
de sahiptir
Bengal Kedisi: Bengal,
Amerika üzerinde geliştirilmiş
olan Asya Leopar kedileri,
Burma, Mısır Mausu
karışımları ile geliştirilen
muazzam bir kedi türü olarak
bilinmektedir. Leopar derisi kısa tüyleri, zarif görünümü
ve kaslı yapıları ile ürkütücü bir görünüme sahip
olan Bengal kedisi, her zaman dost canlısı olmayı da
başarmaktadır.
Van Kedisi: Saf beyaz
tüyleri, farklı göz renkleri
ve asil duruşları; Van
kedisinin en belirgin
özellikleridir. Kedi ırkları
arasında oldukça zeki
sayılan Van kedisi, bağımsız
kimlikleri ile bilinmektedir. Oldukça insan canlısı
kişiliğe sahiptir. Çocuklar ile çok iyi geçinen Van kedisi,
yavru köpek ve kediler ile bir arada büyütülmesi durumunda
uyum içerisinde yaşayabilmektedir.
Ali; insanlarla iyi anlaşan, güçlü bir görünüşe sahip olan ve tüylü bir kedi beslemeye karar verdiğine göre bu kedi
aşağıdakilerden hangisi olabilir?
A) Van kedisi B) Fars kedisi C) Bengal kedisi D) Sfenks kedisi
16
TEST - 2
2.
KIŞ
İLKBAHAR
YAZ
SONBAHAR
Bazı resimler insanı geçmişe, çocukluğunun o saf ve tertemiz günlerine götürür. İşte benim için o resimler hangileri diye
sorsalar “İlkokul yıllarımda sınıflarda asılı olan mevsimler panosu.” derdim. Sizi bilmem ama ben o resimleri çok severdim,
ve her gördüğümde zamana yolculuğa çıkmış gibi olurdum. Hâlen bile bir ilkokulun önünden geçerken o okuldan içeri girip
bir sınıfta asılılar mı diye bakarım. Sarı sarı yaprakların yerlerde dökülüşün mevsimi, geçen ömür gibi beni hüzünlendirirdi.
Çiçeklerin açtığı, tabiatın yeniden canlandığı resim ise her baktığımda beni ferahlatır; o güzelim havayı, manzarayı görüp
içime çekerdim sanki. En çok da kardan adamların yapıldığı, yerde bembeyaz bir örtünün olduğu, çocukların mutluluktan
uçar gibi eğlendikleri resim beni mutlu ederdi.
Bu metinde yazar hangi mevsimden söz etmemiştir?
A) Sonbahar B) İlkbahar C) Yaz D) Kış
17
TÜRKÇE 8
GÖRSEL OKUMA - TABLO YORUMLAMA
3.
Güneş tutulması, Ay’ın Dünya ile Güneş arasına girmesiyle ve Güneş’in önünü kapatarak Güneş ışınlarının Dünya’ya ulaşmasını
engellemesi sonucu meydana gelen gök olayıdır.
Güneş tutulmasının üç şekli vardır:
1. Tam Güneş Tutulması: Ay’ın Güneş’i tamamen örtmesiyle meydana gelir ve Ay’ın Dünya’ya en yakın yörüngede olduğunda
gerçekleşebilir. Tam bir Güneş tutulması Dünya’nın yalnızca küçücük bir bölgesinden görülebilir.
2. Halka Şeklinde Güneş Tutulması: Ay’ın Güneş’in tüm yüzeyini kapsayacak kadar büyük olmadığında gerçekleşir ve Güneş’in
dış kenarları gökyüzüne bir ateş çemberi olarak görünür. Ay’ın Dünya’dan görünür büyüklüğü Güneş ile aynı gibidir.
Güneş diskinin Ay tarafından örtülmeyen kısmı, Dünya’dan sarı bir halka şeklinde gözlemlenir.
3. Parçalı-Kısmi Güneş Tutulması: Güneş’in belirli bölümlerinin Ay tarafından gölgelendiği durumlarda meydana gelir. Ay’ın
Güneş’i kısmen örtmesi sonucunda oluşur.
Bu bilgilerden hareketle aşağıdakilerden tam Güneş tutulmasının resmi olabilir?
A) B)
C) D)
18
TEST - 2
4. Aşağıda Türkiye’nin dört ayrı bölgesine ait güzelliklerin yer aldığı görseller verilmiştir.
Ağrı İshak Paşa Sarayı
Rize Ayder Yaylası
Kayseri Erciyes Dağı
Antalya Kleopatra Plajı
Ayşe, Burak, Ceren ve Demir bu yaz tatilinde aileleriyle ülkemizin bazı güzel yerlerini gezmişlerdir. Gezdikleri yerlerle ilgili
şunlar bilinmektedir:
Ayşe, yüzmeyi çok seviyor bu yüzden ailesiyle beraber sahil şehrine gidiyor.
Burak, tarihî yerleri çok seviyor. Gittiği yerde hem tarihi yapıları gezmiş hem de en yüksek dağı görme fırsatı bulmuştur.
Ceren; yeşilliği, doğal ve tertemiz havasıyla ünlü yüksek bir yerde tatilini geçirmiştir.
Demir, İç Anadolu Bölgesi’nde çok yüksek bir dağı olan şehre gitmiştir.
Bu bilgilere göre Ayşe, Burak, Ceren ve Demir’in gittikleri yerler sırasıyla aşağıdakilerden hangisinde doğru
verilmiştir?
Ayşe Burak Ceren Demir
A) Erciyes Dağı Kleopatra Plajı İshak Paşa Sarayı Ayder Yaylası
B) Kleopatra Plajı İshak Paşa Sarayı Ayder Yaylası Erciyes Dağı
C) İshak Paşa Sarayı Erciyes Dağı Kleopatra Plajı Ayder Yaylası
D) Ayder Yaylası İshak Paşa Sarayı Erciyes Dağı Kleopatra Plajı
19
TÜRKÇE 8
GÖRSEL OKUMA - TABLO YORUMLAMA
5.
Kakadu; tatlı, yumuşacık ve sevecen olarak adlandırılan kuşlardır. Bazıları 120 yıla kadar yaşayabilir. Gagalarının kuvveti,
bir köpeğin çenesinin kuvvetiyle neredeyse eştir. On yedi türden oluşan bu papağanların renkleri beyazdır. Papağanları
andırırlar. Kıvrık ve sağlam gagaları; kabuklu yemişleri kırmaya, kökleri bulup çıkarmaya ya da ağaç kabuklarının altındaki
böcek larvalarını avlamaya yarar. Solucana benzeyen dilleri beslenmelerine yardımcı olur. Kakadular ağaç tepelerinde yaşar
ve ağaç kovuklarında barınır. Gürültülü geniş sürüler hâlinde tarla ürünlerini yağmalayarak zarar verdikleri de olur. Kakadular
çok çeşitli sesler çıkarabilir. Islık çalarlar ve telefon çalması, insan sesi gibi sesleri taklit edebilirler. İyi konuşabilme
yeteneğine sahip olanlarına ender olarak rastlanır.
Buna göre aşağıdaki görsellerden hangisi “kakadu” kuşuna aittir?
A) B) C) D)
6.
Yas - aralıgı 12-15 olan çocuklar
medyayı nereden takip ediyor?
TV
Sosyal Medya
Aile ve
Arkadaşlar
Radyo
Bu kaynakların dürüst oldugunu düsünenler -
TV
Sosyal Medya
Aile ve
Arkadaşlar
Radyo
Yukarıdaki görseldeki bilgilerden hareketle 12-15 yaş grubundaki çocuklarla ilgili,
I. Medyayı en az radyodan takip etmektedirler.
II. Televizyon ve radyodaki kaynakları dürüst bulanların oranı eşittir.
III. Medyayı en fazla TV’den takip etmelerine rağmen en dürüst buldukları, aileleri ve arkadaşlarıdır.
IV. Birinci sırada takip etmelerine rağmen en az dürüst buldukları kaynak sosyal medyadır.
V. Takip edenler ve dürüst olduğunu düşünenler arasındaki en az fark aileden ve arkadaşlardan öğrenilenlerdir.
hangilerine ulaşılmaz?
A) I ve II B) II ve III C) III ve V D) IV ve V
20
TEST - 2
7.
Unutulan 10 geleneksel oyun
Sokak oyunları artık unutuldu. Oysa bu oyunlar çocukların eğitimini ve kişiliğini olumlu etkiliyor.
Teknoloji, yaşam ve çalışma koşullarını olduğu kadar çocukların oyun şekillerini de değiştirdi. Eskiden sokaklarda
koşup zıplayan çocukların yerine artık evlerinde saatlerce bilgisayar başında ya da ellerinde tabletlerle oturup beden gücü
harcamadan oyun oynayan çocuklar görüyoruz. Eğitimciler sürekli, eskiden sokakta oynanan ve artık “geleneksel” olarak
tanımlanan oyunların, çocukların eğitimi ve kişiliği üzerindeki olumlu etkilerini anlatıyor. Aileler de çocuklarının sokakta oynayabileceği
oyunları araştırıyor. Bu geleneksel oyunlarımızın en bilinenleri ise körebe, çelik çomak, saklambaç, birdirbir,
istop, ip atlama, yakan top, mendil kapmaca, yağ satarım ve yakalamacadır.
Aşağıda görselleri verilen geleneksel çocuk oyunlarımızdan hangisinin adı bu metinde verilmemiştir?
A) B)
C) D)
8.
Sanat, gerçekleri yansıtan bir araç olmalıdır. Sanat adamının işi de gerçekliği en doğal ve yalın hâliyle okuyucuyla buluşturmaktır.
Resim sanatında da durum böyle olmalıdır. İyi bir ressam realist yani gerçekçi olmalı, çizdiği resimlerde gerçeklikten
kopmamalıdır.
Bu açıklamaya göre aşağıdaki resimlerden hangisi gerçekçi sanat eserine örnektir?
A) B) C) D)
21
TÜRKÇE 8
GÖRSEL OKUMA - TABLO YORUMLAMA
1.
Özellikle cep telefonu ve bilgisayarın hayatımıza girmesiyle sosyal medya bağımlılığı dediğimiz etkisi çok yüksek bir bağımlılık
çıktı. Teknolojinin insan hayatına getirdiği sayısız fayda var. Ancak kişinin teknoloji kullanımı üzerinde kontrolünün
kaybolması veya teknolojiyi ölçüsüz ve sınırsız kullanması çok ciddi zararlara neden olabilir. Bu zararların en büyüğü kişilerin
sosyal hayattan kopması ve teknoloji bağımlılığına yakalanmasıdır. Teknoloji bağımlılığının çeşitli belirtileri vardır. Bu
belirtiler şunlardır:
Teknoloji bağımlılığının belirtileri:
I. Yalnızca birkaç dakika diyerek saatler harcamak
II. Uzun süre bilgisayar kullanmaktan dolayı fiziksel sorunlar yaşamak
III. Sanal konuşmayı yüz yüze konuşmaya tercih etmek
IV. İnternete girmek için yemek öğünlerini, derslerini ya da randevularını aksatmak
V. Geç saatlere kadar bilgisayar başında olmak
Bu açıklamalara göre aşağıdakilerden hangisi farklı bir bağımlılık türüne örnektir?
A) B) C) D)
2.
LGS’de 3 yanlıs 1 dogruyu götürüyor.
-
Emin olmadığınız soruyu işaretlemeyin!
Sadece bildiklerinizi yapın.
Unutmayın! Bir yanlış bile sıralamanızı değiştirebilir.
Artık merkezi sınavlarda 3 yanlış bir doğruyu götürecek. Hesaplama bu şekilde yapılacak. Bu yüzden bilmediğiniz, emin
olmadığınız soruları sakın işaretlemeyin. Çünkü bir yanlış bile hesaplamaları değiştirebilir. Sizi kazanmak istediğiniz liseye
yakınlaştırabilir ya da hedefinizden uzaklaştırabilir. Küsuratların bile artık büyük önem taşıdığı bu sınav maratonunda siz
değerli öğrencilerimize en büyük tavsiyemiz; bildiğiniz, doğruluğundan emin olduğunuz soruları işaretlemenizdir. Doğruluğundan
şüphe duyduğunuz, kesin sonuca varamadığınız soruları ise boş bırakmanızdır. Bunun ne kadar önemli bir hamle
olduğunu sınav puanları açıklanınca çok daha iyi anlayacaksınız.
Bu metinden hareketle aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) Hedefe varmada artık yanlış sayısı da çok büyük önem taşımaktadır.
B) Bir soruyu boş bırakmak yerine biraz daha uğraşıp onu işaretlemek gereklidir.
C) Emin olmadığımız soruyu işaretlemek bizi puan olarak geriye düşürür.
D) Hiçbir soru boş bırakılmamalıdır demeyeceğiz, sadece kesin sonuca vardığımız soruları işaretleyeceğiz.
22
TEST - 3
3.
Aşağıdaki görsellerde Kemal Sunal’ın en çok izlenen dört filminin izlenme oranları yer almaktadır.
Çöpçüler Kralı %30
Kapıcılar Kralı %35
Sakar Şakir %20 Kibar Feyzo %15
Bu görsellerdeki bilgilere göre aşağıdakilerin hangisi çıkarılamaz?
A) En fazla izlenen filmin izlenme oranı, en az izlenen filmin oranının iki katından fazladır.
B) Çöpçüler Kralı flminin izlenme oranı, Kapıcılar Kralı filminden düşük; Kibar Feyzo filminden fazladır.
C) Sakar Şakir ve Kibar Feyzo filmelerinin izlenme oranlarının toplamı, Kapıcılar Kralı filminin izlenme oranından fazladır.
D) Kapıcılar Kralı ve Kibar Feyzo filmlerinin izlenme oranının toplamı, toplam izlenme oranının yarısına eşittir.
23
TÜRKÇE 8
GÖRSEL OKUMA - TABLO YORUMLAMA
4.
Bu görseldeki bilgilere göre aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
A) Kazaların en fazla yaşandığı il İstanbul, en az ise Ankara’dır.
B) Trafikten menedilen araçların sayısı bir milyondan fazladır.
C) Kazalar genellikle araçların yandan çarpmalarıyla oluşmuştur.
D) Hız nedeniyle meydana gelen kazaların sayısı; geçiş önceliği ve dönüş kurallarından kaynaklanan kazaların
toplamından fazladır.
24
TEST - 3
5.
1. Asıl adı Kemal Sadık Göğceli olan
Yaşar Kemal, 1923 yılında Adana’nın
Osmaniye ilçesine bağlı Hemite
köyünde doğdu.
8. 29 dilde yayımlanmış olan kitaplarıyla,
dünya yazınında çok önemli bir
yeri vardır.
2. Henüz ortaokul sıralarındayken halk
yazınına duyduğu ilgi, onu folklor derlemeleri
yapmaya yöneltti.
7. Yapıtlarında; Torosları, Çukurova’yı,
Çukurova insanının acı yaşamını, ezilişini,
sömürülüşünü, kan davasını, ağalık
ile toprak sorununu, çarpıcı bir biçimde
ortaya koyan yazarın eşsiz betimlemeleri,
eserlerinin en önemli özelliğidir.
3. Ortaokulun son sınıfındayken okulu
bırakmak zorunda kaldı ve ırgatlık, amelebaşılık,
pirinç tarlalarında su bekçiliği,
arzuhâlcilik, öğretmenlik, kütüphane memurluğu
işlerinde çalıştı.
6. 1955-1984 yılları arasında öykü, roman,
röportaj ile makalelerinden oluşan
33 kitabı yayımlandı.
4. 1952 yılında “Sarı Sıcak” adlı öykü kitabı
yayımlandı. İlk romanı “İnce Memed” ise
1955 yılında çıktı.
5. İlk romanı “İnce Memed” ile 1955 yılında
Varlık Roman Armağanı’nı kazandı.
Bu metinden hareketle Yaşar Kemal’le ilgili aşağıdakilerden hangisine ulaşılabilir?
A ) Eserlerinde modern yaşamı ve insanların zamanla yaşadığı değişimi anlatmıştır.
B) Eserleri birçok dile çevrilmiş ve dünya edebiyatında önemli bir yer edinmiştir.
C) İlk romanını ortaokul yıllarında kaleme almıştır.
D) Okulu terk ettikten sonra ırgatlık, çobanlık, muhasebecilik gibi çeşitli işlerde çalışmıştır.
25
TÜRKÇE 8
GÖRSEL OKUMA - TABLO YORUMLAMA
6.
I
II
IV
III
Avustralya’nın güneybatı kesimlerinde yaşayan kanguru familyasından olan “quokka”, sempatik ve cana yakın olan bir hayvan
türüdür. Quokkalar “ağaç kanguruları” olarak da bilinir. Gülen yüzüyle insanların ilgi odağı olmuştur. Sürekli gülen ve
minik bir kanguruya benzeyen quokkalar insanlardan korkmazlar. İnsan ilgisi hoşlarına gittiği için, cana yakın tavırlarıyla
kendilerini sevdirirler. Bu yüzden dünyanın en mutlu hayvanı olarak bilinirler. Ot ile beslenen quakkalar, vejetaryendir. Kiloları
2.5 kg ile 5 kg arasındadır. Boyları ise 40 cm ile 90 cm arasıdır. Dostane yaklaşımlarından dolayı kurtlara ve tilkilere ne yazık
ki yem olma tehlikesiyle karşı karşıya kalıyorlar. Bu da nesillerinin tükenme tehlikesine neden olmuştur. Bu yüzden quokkalar
koruma altına alınmıştır.
Bu açıklamalar göre yukarıdaki numaralanmış görsellerden hangisi, dünyanın en sevimli hayvanlarından olan
“quokka”ya aittir?
A) I. B) II. C) III. D) IV.
7.
Türkiye; Asya ve Avrupa kıtasını birleştiren bir köprü görevini gören konumundan dolayı her zaman büyük önem taşıyan bir
ülke olmuştur. İklim çeşitliliği, verimli bitki örtüsü, doğal kaynakları ve tarihî dokusuyla insanları kendine hayran bıraktıran
nice güzelliği barındırmaktadır. Doğal güzelliklerinin yanı sıra tarihî güzellikleriyle de adını dünya harikalarına yazan bir ülke
konumundadır. Gerek Osmanlı ve Selçuklu Devleti gerekse eski uygarlıklara ait birçok eseri barındırdığı ve birçok medeniyetin
izlerini taşıdığı için, Türkiye’deki birçok yer UNESCO tarafından Dünya Kültür Mirası Listesi’ne girmiş ve koruma
altına alınmıştır. Bu özelliklerinden dolayı her yıl milyonarca turist tarafından ziyaret edilmektedir. Bu da ülke ekonomisine
çok büyük katkılar sağlamaktadır.
Buna göre, aşağıdakilerden hangisi Türkiye’deki tarihî güzelliklerden biri değildir?
A) Adıyaman Nemrut Dağı B) İstanbul Topkapı Sarayı C) Trabzon Uzungöl D) Diyarbakır Surları
26
TEST - 3
8.
9.
Bilim insanları, arkeolojik kazılarda antik bir kentin duvarında yukarıdaki şekilleri buluyorlar. Bu şekillerin bilinmeyen bir
yazı sistemi olduğuna karar veriyorlar. Bu yazı sisteminde her şeklin bir sözcük olduğu ve sözcüklerin soldan sağa dizildiği
sonucuna varıyorlar.
Bu bilgilere göre aşağıdaki şiirlerden hangisi mağara duvarında bulunan sembollerin düzenine uygun yazılmıştır?
A) Yeni bir gün
Doğan güneşle
Güneşle doğan umutlar
C) Çalışmak umutla yarınlara
Heyecanla sevinçle
Heyecanla sevinçle çalışmak
27
B) Bulutlar şarkı söylüyor
Gülümsüyor gökyüzüne
Gökyüzüne gülümsüyor bulutlar
D) Gözlerin cesaret veriyor
Durmadan haykırıyor
Durmadan haykırıyor cesaret
TÜRKÇE 8
Dikenli Test
Dikkat !
GÖRSEL OKUMA - TABLO YORUMLAMA
1.
Kurşun kalem; kâğıt üzerine yazı veya çizim için kullanılan, yazıcı kısmı çoğunlukla kil ve grafitten üretilen kalemdir. Özellikle
de çizimler söz konusu olduğunda kalemlerin kalınlığı ve yumuşaklığı hakkında bilgi sahibi olmak hem zamandan hem
de paradan tasarruf etmemizi sağlar. Kurşun kalemler esas olarak, sertlik ve yumuşaklık durumlarına göre üç gruba ayrılır.
Bu gruplar B (Black / koyu ve yumuşak uçlu), H (Hard / açık renk ve sert uçlu) ve F (Fine / ne açık ne de koyu ve sert uçlu)
şeklinde sıralanmaktadır.
KURŞUN KALEM SERTLİK DERECELERİ
Yumuşak Kurşun Kalemler (7B, 6B, 5B, 4B, 3B, 2B):
Bu kalemler çok yumuşak oldukları için taslak çizimlerinde yararlıdır. Bu gibi çalışmaların sonlandırılabilmesi için karalama
ve kaba çizgilerde kullanılan bu kalemler sıkça sivriltilmelidir. Bu dereceler, çeşitli tipte artistik çalışmalarda, eskizde ve mimari
çizimdeki tam büyüklükte detaylar için kullanılırlar.
Orta Kurşun Kalemler (B, HB, F, H, 2H, 3H):
Bu dereceler, teknik çizimde her çeşit çalışmaya uygundur. Daha yumuşak derecelerden B ve HB kalemler, makine ve
mimari çizimlerinde taslak, yazı ve serbest el çalışması için kullanılırlar. Makine ve mimari çizimlerde kullanılan daha sert
derecelerden H ve 2H kalemler, kesin çizgilerde yaygın olarak kullanılırlar.
Sert Kurşun Kalemler (4H, 5H, 6H, 7H, 8H, 9H):
Bu grubun daha sert kalemleri, büyük bir dikkat ve doğruluk isteyen harita, grafik ve çizerek yapılan çözümlerde kullanılır.
Bu grubun daha yumuşak kalemleri mühendislik çizimlerinin bazı çizgi çalışmalarında kullanılır. Bu çizgiler, çok silik olacağından
bu kalemlerin kullanımları sınırlıdır.
Bu bilgilere göre; Harita Teknikeri olan Ali Bey, Ressam Berrak Hanım ve Makine mühendisi Cemal Bey’in kendi işleri
için kullanabilecekleri en doğru kalemler aşağıdakilerden hangisinde doğru verilmiştir?
Ali Bey Berrak Hanım Cemal Bey
A) Yumuşak kurşun kalem Orta kurşun kalem Sert kurşun kalem
B) Sert kurşun kalem Yumuşak kurşun kalem Orta kurşun kalem
C) Orta kurşun kalem Sert kurşun kalem Yumuşak kurşun kalem
D) Sert kurşun kalem Orta kurşun kalem Yumuşak kurşun kalem
28
TEST - 4
2.
Timur İmparatorluğu ve Osmanlı İmparatorluğu’nda bir astronom, matematikçi ve dil bilimcidir. Babası,
Timur’un (1369-1405) torunu olan Uluğ Bey’in (1394-1449) doğancıbaşısı idi. “Kuşçu” lakabı buradan
gelmektedir. Ali Kuşçu astronomi konusunda kendisini oldukça geliştirmiştir. İstanbul’un enlem ve
boylamlarını hesaplamış ve güneş saatleri yapmıştır.
Cezeri 12. yüzyılda yaşamış; otomasyon ve otomatik sistemlerinin kurucusu kabul edilen kişidir. Pek
çok büyük makine yapımı ustasına, mucide önder olmuştur. Cizre’de yaşadığından dolayı Cizreli manasına
gelen Cezeri denilmiştir. Cizreli büyük mucit, bilgisayarların temellerini atan âlim, fen ve teknik
adamı; robot, saatler, su makineleri, şifreli kilitler, şifreli kasalar, termos, otomatik çocuk oyuncakları
gibi 60 makinenin mucidi ve dünyanın ilk sibernetik bilginidir.
Cahit Arf, 1910-1997 yılları arasında yaşamış dünyaca ünlü matematikçidir. Cisimlerin kuadratik formlarının
sınıflandırılmasında ortaya çıkan ve kendi adıyla anılan “Arf Sabiti“, “Arf Halkaları” ve “Arf Kapanışları”
gibi terimleri bularak matematik ve bilim dünyasına önemli katkılarda bulundu. Alman matematikçi
Helmut Hesse ile, Hesse-Arf Kuramı’nı geliştirdi.
1946 yılının Eylül ayında Mardin’in Savur ilçesine doğmuştur. Aziz Sancar, 1963 yılında İstanbul Üniversitesi
Tıp Fakültesini kazanmıştır. Üniversiteden sonra doktorası için gittiği Amerika’da birçok üniversitede
çalışmıştır. DNA üzerindeki çalışmalarıyla tanınmaktadır. Kanserli hücreleri tedavi etmeye
çalışmıştır. 2015 yılında Nobel Kimya Ödülü almıştır. DNA’nın onarılması üzerine yaptığı çalışmalarla
bu büyük ödülü almaya hak kazanmıştır.
Yukarıda kısa hayat öyküleri verilen bu bilim adamlarının ortak özelliği aşağıdakilerden hangisidir?
A) Ulusumuza ait bilim adamları olmaları
B) Matematik üzerinde çalışmış olmaları
C) Tıp konusunda başarılı çalışmalar yapmaları
D) Makineler üzerinde yaptıkları çalışmaları
29
TÜRKÇE 8
Dikenli Test
Dikkat !
GÖRSEL OKUMA - TABLO YORUMLAMA
3.
Güneş’in bir yılda takip ettiği düşünülen yörüngenin içlerinden geçtiği ve belli sembollerle gösterildiği on iki takımyıldıza burç
denir. Bu bilim dalına astroloji ve bununla uğraşanlara da astrolog denir. Burçların, insan kişiliği hakkında önemli bilgiler verdiği
düşünülür. Bu yüzden çağlar boyunca burçlar, insanoğlunun ilgisini çekmiş ve insanoğlu bunları sürekli merak etmiştir.
Aşağıda burçların genel özellikleri hakkında bilgiler verilmiştir:
Koç Burcu/ (21 Mart-20 Nisan): Cesaretli ve
kararlıdır. Kendine çok güvenir. Önderlik özellikleri
de oldukça fazladır. Duygusal değildir ve bencildir.
Terazi Burcu (23 Eylül-22 Ekim): Başkalarının
sözüne uyan, kararlarını hemen değiştirebilen
burçtur. Ağır başlı ve diplomatik bir yapısı vardır.
Boğa Burcu (21 Nisan-21 Mayıs): Azimlidir ve
sağlam bir karaktere sahiptir. Sinirlerine hâkimdir.
Tuttuğunu koparır ve kararsızdır.
Akrep Burcu (23 Ekim-22 Kasım): Sırdaştır
ve gerçek bir dosttur. Çalışkan ve kararlıdır. Fakat
kuşkucu, kıskanç ve alıngandır. Çabuk pişman olur.
İkizler Burcu (22 Mayıs-21 Haziran): Bulunduğu
ortama ayak uydurur; konuşkan ve dinamik bir
ruha sahiptir fakat kararsızdır.
Yay Burcu (23 Kasım-21 Aralık): Özgürlüğü
seven, komik ve dürüst olan bu burcun insanı dikkatsizdir
ve batıl inançlara sahiptir.
Yengeç Burcu (22 Haziran-22Temmuz): En
sıcakkanlı olan burçtur. Dikkatli ve sevecendir. Sevdiklerini
sahiplenir ve korur.
Oğlak Burcu (22 Aralık-20 Ocak): Kıskançlığıyla
bilinen bu burcun insanı; komik, dikkatli, sıcakkanlı
ve azimlidir.
Aslan Burcu (23 Temmuz-22 Ağustos): Her
şeye karışır; sıcakkanlı ve de yeteneklidir. Ancak çok
sabırsızdır.
Kova Burcu (21 Ocak-18 Şubat): Tek başına
hareket etmeyi seven bu burcun insanı orijinaldir,
yeteneklidir fakat duygusal değildir.
Başak Burcu (23 Ağustos-22 Eylül): Her şeyi
kafasına takar. Titiz ve zekidir. Her zaman her şeyin
en iyisini ister. Eleştiri yapmayı sever.
Balık Burcu (19 Şubat-20 Mart): Burçlar arasında
en duygusal olan bu burcun insanı azimli, kıskanç
ve gizemlidir.
Ayşe, Berat, Cemil ve Derya adlı dört arkadaşın kişilik özellikleri ile ilgili şunlar bilinmektedir:
Ayşe: Titiz, zeki, eleştirel ve mükemmelliyetçidir fakat çok takıntılı bir karaktere sahiptir.
Berat: Özgürlüğüne düşkündür. Esprili ve dürüsttür. Fakat batıl inançları vardır ve dikkatsizdir.
Cemil: Kararlıdır ve gözü pektir. Öz güveni yüksektir. Liderlik özelliği vardır. Fakat duygusal değildir ve de bencildir.
Derya: Sağlam bir kişiliği vardır. Kolay sinirlenmez. Azimlidir, tuttuğunu koparır. Fakat kararsızdır.
Burçların genel özellikleri düşünüldüğünde Ayşe, Berat, Cemil ve Derya’nın burçları sırasıyla aşağıdakilerden hangisinde
doğru verilmiştir?
Ayşe Berat Cemil Derya
A) Başak Yay Koç Boğa
B) Koç Boğa Aslan Oğlak
C) Kova Balık Akrep Kova
D) Akrep İkizler Yengeç Aslan
30
TEST - 4
4.
Bu görselden hareketle,
I. Esnaf sayısının ez az olduğu il Şırnak’tır.
II. Esnaf yoğunluğunun en fazla olduğu ikinci il 3.8 oranla Burdur’dur.
III. Esnaf yoğunluğunun en az olduğu iller Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi’ndedir.
IV. Esnaf yoğunluğunun en fazla olduğu illerin hepsinin denize kıyısı bulunmaktadır.
bilgilerinden hangileri doğrudur?
A) I ve II B) I ve IV C) II ve III D) III ve IV
31
TÜRKÇE 8
Dikenli Test
Dikkat !
GÖRSEL OKUMA - TABLO YORUMLAMA
5.
Alexander Graham Bell (1847-1922)
3 Mart 1847’de İskoçya’da doğan
Alexander Graham Bell,
1876’da telefonu icat etti. 7 Mart
1876’da telefonun patentini aldı.
İlk telefon şirketi olan Bell telefon
şirketini 1877’de kurdu. Ayrıca
kendi geliştirdiği fonograf için
bir, hava araçları için beş, hidro
uçaklar için dört ve selenyum
piller için de iki patenti vardır.
Aslında Graham Bell, sağırların sessizliğini ortadan kaldırmaya
çalışıyordu. Bunu başaramadı ama her gün
yeni bir özelliğe kavuşan telefonla birbirinden kilometrelerce
uzaktaki insanların birbirlerini duymalarını sağladı.
Thomas Alva Edison (1847 – 1931)
1847’de Amerika’nın
Ohio eyaletinde doğan
Thomas Edison, bini
aşkın buluş yapan
ünlü bir mucittir. Teknolojinin
gelişmesine,
yaptığı “ampul” icadı
ile bir ışık olmuştur.
Edison çok fakir bir ailenin çocuğuydu. Okulunda başarısı
yoktu. Bu okuldan atılmasına neden oldu. Sonra içini
bir hırs bürüdü. Çöplüklerden bulduğu dergilerle ve gazetelerle
kendini geliştirdi. Hem çalışıp hem de araştırmalarını
sürdürdü. Sabahlara kadar odasında ışığı açık
olur, sürekli deneyler yapardı ve sonunda en önemli buluşu
olan ampulü icat etti.
Albert Einstein (1879 -1955)
Albert Einstein, Almanya’da dünyaya geldi. Eğitimine
Münih’deki bir ilkokulda başladı. Okulda zekâ geriliği
olduğu söylendi, bu yüzden bir süreliğine okulu bıraktı.
Ailesinin desteğiyle yarım kalan eğitimine devam etti
ve Zurich Üniversitesinde profesör oldu. 1921 yılında
Nobel Fizik Ödülü’nü kazandı. Bir fizikçi ve matematikçi
olarak Einstein; Edison ya da Graham Bell gibi bir icatçı
değildir. Fakat onun “Genel Görelilik Kuramı”; zaman
kavramına, uzaya, maddeye, enerjiye ve yer çekimine
yeni bakış açıları kazandırmıştır.
Çalışmaları;
atomik enerjinin kontrolü,
uzayın keşfi ve ışık
uygulamaları gibi önemli
ilerlemelerin ilham kaynağı
olmuştur.
Louis Pasteur (1822-1895)
Louis Pasteur, 27 Aralık 1822’de
Fransa’nın Dole kentinde doğdu.
Okul yıllarında resim konusundaki
yeteneğiyle göz dolduruyordu.
Sonrasında kimyaya ilgi duymaya
başladı ve Paris’e giderek bu
alanda eğitim aldı. Pasteur içtiğimiz
sütün bozulmasını önlemenin
yöntemini keşfetti. Bu yönteme,
Pasteur’ün adıyla ”pastörize” etmek denilmektedir.
Uzun süre saklanabilecek içecekler hakkında geliştirdiği
yöntem, “pastörizasyon” olarak bilinmektedir. Pasteur,
aşı yöntemini de buldu. Onu asıl şöhret yapan kuduz ve
şarbon aşısını buluşu oldu. Bu yöntemle birçok insanın
hayatını kurtaran bir buluşa imza atmış oldu.
Bu dört bilim insanının ortak özelliği için,
I. İnsanlık tarihine damga vuran icatlar yapmışlardır.
II. Aynı yüzyılda doğmuşlardır.
III. Okul yıllarında başarısız olmuşlardır.
IV. İcatları ya da bilimsel teorileriyle ünlenmişlerdir.
V. Avrupa ülkelerinde yaşamışlardır.
yargılarından hangileri söylenebilir?
A) I ve II B) I ve III C) II ve IV D) IV ve V
32
TEST - 4
6.
Ünlü yazar, genç yazara mektubunda şöyle diyordu: “Doğa betimlemelerinizde gerçek sanatçılara özgü bir çaba içindesiniz.
Ancak ‘deniz derin derin nefes alırken’, ‘ağaçlar hiç durmadan mırıldanırken’ türünden betimlemeleriniz, anlatımı
basmakalıplaştırıyor; bazen de anlaşılmaz durumlara sokuyor.”
Bu metindeki bazı sözcüklerin anlamları “ , , , ” simgeleriyle verilmiştir. Bu sözcükleri metinden
bularak aşağıdaki bulmacaya yerleştiriniz.
Bir durum, bir nesne veya bir nitelik olarak var olan, varlığı inkâr edilemeyen, özbeöz, hakiki, reel.
Bir duyguyu, bir düşünceyi, bir konuyu söz veya yazı ile bildirme, ifade.
Ara sıra, kimileyin.
Tasarlama, bir şeyi sözle veya yazıyla anlatma, göz önünde canlandırma, tasvir.
1
4
3
ANAHTAR SÖZCÜK
2
1
2
3
4
Numaralanmış kutularda yer alan harfler “ANAHTAR SÖZCÜK” bölümüne yerleştirildiğinde aşağıdakilerden hangisi
oluşur?
A) K E Z A
B)
K
A
Z
A
C) K E R E
D)
K
A
R
E
33
TÜRKÇE 8
Dikenli Test
Dikkat !
GÖRSEL OKUMA - TABLO YORUMLAMA
7.
Kullanıcı Sayısı (Milyon)
64
62
60
58
57
2019 yılı ülkelere göre cep telefonu
kullanan kişi sayısı grafiği
İspanya İtalya Fransa Türkiye Yunanistan Almanya İngiltere İspanya
Ülkeler
Türkiye 2019’da sıralamadaki yerini korumuştur.
2019’da Fransa, İspanya’yı geçerek son sıradan kurtulmuştur.
Almanya 2019’da liderliğini kaybetmiştir.
İngiltere 2019’da Almanya’yı geçerek bir sıra yükselmiştir.
Bu bilgilere göre 2018 yılına ait “Ülkelerin cep telefonu kullanıcı sayısı”nın grafiği aşağıdakilerden hangisidir?
A) B)
Kullanıcı Sayısı
Kullanıcı Sayısı
Fransa
İngiltere
Türkiye
İspanya
Almanya
İtalya Fransa Türkiye Yunanistan İspanya
C) D)
Kullanıcı Sayısı
Fransa
İspanya
Türkiye
İngiltere
Almanya
Ülkeler
İtalya Fransa Türkiye Yunanistan İspanya
Kullanıcı Sayısı
Türkiye
Almanya
İngiltere
Ülkeler
Ülkeler
Ülkeler
İtalya Fransa Türkiye Yunanistan İspanya İtalya Fransa Türkiye Yunanistan İspanya
İspanya
İspanya
Fransa Fransa
Almanya
Türkiye
İngiltere
34
TEST - 4
8.
Aşağıda bir fotoğraf makinesinin garanti şartları ve kullanım kılavuzu verilmiştir.
GARANTİ ŞARTLARI
1. Garanti süresi, ürünün teslim tarihinden itibaren
iki yıldır.
2. Garanti hizmetinden faydalanmak için faturanın
gösterilmesi zorunludur.
3. Ürünün, garanti süresi içinde gerek malzeme ve
işçilik gerekse de montaj hatalarından dolayı arızalanması
hâlinde hiçbir ücret talep edilmeksizin
tamiri yapılacaktır.
KULLANIM KILAVUZU
1. Fotoğraf makinenizin şarjı için hasarlı güç kabloları,
priz veya fişler kullanmayınız.
2. Makinenizi sıvı temasından koruyunuz.
3. Herhangi bir arıza meydana gelirse fotoğraf mekinenizi
kendiniz tamir etmeyiniz.
4. Fotoğraf makinenize, güvenilir olmayan internet
sitelelerinden format atmayınız.
4. Ürünün, kullanım kılavuzunda yer alan hususlara
aykırı kullanılmasından kaynaklanan arızalar garanti
kapsamı dışındadır.
Bahar, Cenk, Derya ve Emrah isimli dört farklı müşteri; bir firmadan farklı tarihlerde fotoğraf makinesi almışlardır. Fakat
aldıkları fotoğraf makineleri çeşitli nedenlerden dolayı arızalanmıştır. Bu dört müşteri, arızalanan fotoğraf makinelerinin
garanti kapsamında tamir edilmesini istemektedir. Makineleri aldıkları firmaya bu amaçla dilekçe yazmışlardır.
Buna göre aşağıdaki kişilerden hangisinin talebinin firmadan olumlu cevap alması beklenir?
A) Bahar: Bir yıl önce firmanızdan aldığım fotoğraf makinesi şarj almıyor. Faturam olmadığı için kimlik bilgilerimi
gönderiyorum. Ürünün değiştirilmesini veya ücretsiz tamirini talep ediyorum.
B) Cenk : Firmanızın İnternet sitesinden yirmi üç ay önce aldığım ve faturasını sakladığım fotoğraf makinemin
flaşı çalışmıyor. Ürünün firmanız tarafından tamir edilmesini istiyorum.
C) Derya: Henüz bir hafta önce firmanızdan aldığım fotoğraf makinem suya düştü. Makinem o günden beri
çalışmıyor. Cihazımın garanti kapsamında tamir edilmesini istiyorum.
D) Emrah: Firmanızdan bir buçuk yıl önce aldığım fotoğraf makinem, kullanım kılavuzuna uygun kullandığım hâlde
arızalandı. Ürünü açıp incelediğimde mercek bölümünün tozlandığını gördüm. Ürünün tamir edilmesini istiyorum.
35
TÜRKÇE 8
Dikenli Test
Dikkat !
GÖRSEL OKUMA - TABLO YORUMLAMA
9.
Umut Parkı’ndaki bir bankta oturan Mahsun’a, oradan geçen bir kişi Millet İlkokuluna yürüyerek nasıl gidebileceğini
sormuştur.
İzmir Cad.
235. Sk.
Diclekent Cad.
Umut Parkı
Bu haritaya göre Mahsun, aşağıdakilerden hangisini söylerse yolu doğru tarif etmiş olur?
A) 234. Sokak’tan girin, sokağın sonundan sola dönün. Dümdüz ilerleyin ve 239. Sokak’a girin. Sokağın sağından
devam edin. Yolun sonunda sağ tarafta karşınıza çıkan İzmir Caddesi’nden sola doğru gidin, okul tam karşınıza
çıkacak.
B) Sol taraftan düz ilerleyin, karşınıza Diclekent Caddesi çıkacak. Caddeden kuzeye doğru gidin. Önünüze büyük bir
kavşak çıkacak. Okul kavşağın tam solunda karşınıza çıkacak.
C) 222. Sokak’tan 217. Sokak’a girin. Karşınıza çıkan İzmir Caddesi’nden karşıya geçip 67. Sokak’a geçin. İlerleyip
sağa dönün. Okul önünüze çıkacaktır.
D) 235. Sokak’tan yolunuzu hiç değiştirmeden ilerleyin. Yolun en sonunda karşınıza İzmir Caddesi çıkacak. Caddeden
sağa dönün, okul tam karşınızda olacak.
36
TEST - 4
10.
TDK’nin e-sözlüğünde bulunan “püre” sözcüğüyle ilgili kimi açıklamalar aşağıda verilmiştir.
püre
Köken: Fransızca purée
Sebzeyi, eti ezerek veya süzgeçten geçirerek elde edilen ezme.
Birleşik Kelimeler
patates püresi
“püre” Sözcüğünün
Parmak Alfabesiyle Gösterilişi
p ü r e
Buna göre “püre” sözcüğünün açıklamalarında, sözlüklerde bulunması beklenen;
I. Sözcüğün tanımlanarak hangi dilden Türkçeye geçtiğinin belirtilmesi,
II. Sözcüğün, tanımına uygun bir şekilde cümlede kullanılması,
III. Sözcüğün, içinde kullanıldığı birleşik kelimelere yer verilmesi,
IV. Sözcüğün, çok anlamlılık özelliğinin belirtilmesi,
V. Eş sesli olarak kabul edilen bir sözcük olduğunun belirtilmesi,
VI. Sözcüğün, parmak alfabesiyle gösterilmesi
özelliklerinden hangileri örneklenmiştir?
A) I, II ve IV. B) I, III ve VI.
C) II, IV ve V. D) III, V ve VI.
37
TÜRKÇE 8
38
KONU
2
SÖZCÜKTE ANLAM
39
TÜRKÇE 8 SÖZCÜKTE ANLAM - 1
1.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde insanlara ait bir özellik insan dışındaki bir varlık için kullanılmıştır?
A) Kuduran dalgalar kayalara çarpıyordu.
B) Tilkinin konuşması aslanı duygulandırmıştı.
C) Gözlerim bulutlandı seni düşünürken.
D) Tatlı gülümsemesi herkesin dikkatini çekiyordu.
2.
“Doğru” sözcüğünün matematik dersinde kullanılan anlamını defterine yazmak isteyen bir öğrenci, bu sözcüğün
aşağıdaki anlamlarından hangisini yazmalıdır?
A) İki nokta arasındaki en kısa çizgi
B) Gerçek, yalan olmayan
C) Bir ucundan öbür ucuna kadar yönü değişmeyen, eğri ve çarpık karşıtı
D) Akla, mantığa, gerçeğe veya kurala uygun
3.
Sanatçının mektupları bir araya getirilerek bir kitap oluşturulmuş. Oluşturulan kitap iki bölüme ayrılmış. Birinci bölümde
sanatçının çeşitli kişilere o tatlı üslubuyla yazdıkları, ikinci bölümde ise ona yazılanlardan alıntılar yer alıyor. Sanatçı şiiri,
I
düzyazıdan daha çok seviyor. Bir mektubunda: “Şiirin bir tek dizesi bile, koskoca bir yazının anlatmak istediğini bir çırpıda
II
III
anlatıverir.” diyor. Bu söz de onun şiire ilişkin görüşlerini kısaca açıklıyor.
IV
Bu parçada numaralanmış sözcüklerle ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) I numaralı sözcük, gerçek anlamının dışında kullanılmıştır.
B) II numaralı sözcük, gerçek anlamıyla kullanılmıştır.
C) III numaralı sözcük, terim anlamda kullanılmıştır.
D) IV numaralı sözcük, mecaz anlamıyla kullanılmıştır.
4.
“Taze” sözcüğü, aşağıdaki cümlelerin hangisinde “kuru olmayan, körpe, kuru karşıtı” anlamında kullanılmıştır?
A) Ağaçların taze yaprakları akşamın serinliğini emiyormuşçasına duruyordu.
B) Beyaz peyniri, ekmeğin taze kabuğuna sarıp büyük bir iştahla ağzıma sokuyorum.
C) Saçları uzun, yüzü taze ve güzeldi.
D) Durakta çocuğuyla beraber bir taze oturuyor.
40
TEST - 1
5.
Hiç kalın bir sisin içinde denizde bulundunuz mu? Hani beyaz karanlık her yeri kaplamıştır ve endişe dolu büyük gemi
kıyıya doğru sesle yolunu bulmaya uğraşır ve siz kalbiniz çarparak bir şeyler olmasını beklersiniz. Eğitimime başlamadan
önce ben işte o gemiye benziyordum, ne pusulam ne de beni sesle yönlendiren bir aletim vardı ve limanın ne
kadar yakın olduğunu bilmeme imkân yoktu.
Yukarıdaki parça ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenebilir?
A) Zıt anlamlı kelimeler kullanılmıştır.
B) İkileme kullanılmıştır.
C) Yansımadan türemiş kelime kullanılmıştır.
D) Sesteş kelimeler kullanılmıştır.
6.
Öğrenci Cümle Anlam
İbrahim Çocukluğumdan beri bu hastalığı çekiyorum. Güç durumlara dayanmak, katlanmak
Medine Yazıyı temize çekmek için uğraşıyorum. Aynısını yazmak veya çizmek
Refail Bence bu araba bu yükü çekemez. Taşıma gücü olmak
Fatma Bak, sözümü nereye çekti! Bir amaçla ortadan kaldırmak
Yukarıdaki öğrencilerden hangisi “çekmek” sözcüğünü, karşısında verilen anlama uygun bir cümlede kullanmamıştır?
A) İbrahim B) Medine C) Refail D) Fatma
7.
Pandomim, sözcükleri kullanmadan bir öykü anlatma, bir mesaj verme ya da bir karakteri
canlandırma sanatıdır. “Sözsüz tiyatro” olarak da adlandırılan bu sanat dalının Eski Yunan
ve Roma dönemlerinden günümüze ulaştığı biliniyor. Pandomim sanatçıları bir şeyi anlat-
I
mak için yüz ifadelerini ve beden hareketlerini kullanırlar. Gösterilerinde müzik ve dansa
da yer verebilirler. Sahneye çıkarken yüzlerine ya özel bir makyaj yaparlar ya da maske
II
takarlar. Pandomim gösterileri tek kişilik de olabilir, bir grup tarafından da sergilenebilir. Ayrıca bu gösteriler tiyatro salonlarında
yapılabileceği gibi sokakta da yapılabilir.
III
Yukarıdaki parçada altı çizili sözler hangi anlamda kullanılmıştır?
I II III
A) Terim Mecaz Gerçek
B) Gerçek Mecaz Terim
C) Gerçek Terim Mecaz
D) Mecaz Gerçek Terim
41
TÜRKÇE 8
SÖZCÜKTE ANLAM - 2
1.
İyiliksever adam, bir anda durdu ve geriye döndü. Elindeki bir yığın parayı önünde duran kısa, çelimsiz, yırtık pırtık bir elbise
I
II
giymiş, eli yüzü kir pas içindeki çocuğa uzattı. Çocuğun gözleri parladı, ne yapacağını bilemedi. Adam da hiçbir şey demedi
çocuğa. Sadece güldü ve önüne dönüp hızlı adımlarla yürümeye başladı.
III
Yukarıdaki parçada altı çizili sözcüklerin hangi anlamda kullanıldığı aşağıdaki seçeneklerin hangisinde doğru verilmiştir?
I II III
A) Nicel Nicel Nicel
B) Nicel Nitel Nitel
C) Nitel Nitel Nitel
D) Nitel Nicel Nicel
2.
Havaya bakarsam hava alırım
Toprağa bakarsam dua alırım
Topraktan ayrılsam nerde kalırım
Benim sadık yârim kara topraktır
Yukarıdaki şiirde aşağıdakilerden hangisine ait örnek vardır?
A) Nicel anlamlı sözcük B) Zıt anlamlı sözcükler
C) Eş anlamlı sözcükler D) Eş sesli sözcük
3.
İğnenin gözü küçücük
olduğu için zorlandım.
Dolu yağınca ekinler
zarar gördü.
Sen de çay içecek
misin?
Bu koca taşı tek
başına kaldıramazsın.
Şekildeki kutucukların birinde sesteş sözcük yoktur.
Buna göre sesteş sözcüğün olmadığı kutucuk kırmızıya boyandığında şeklin son hâli aşağıdakilerden hangisi olur?
A) B) C) D)
42
TEST - 2
4.
MANİSA İZMİR AYDIN MUĞLA
nem, karanlık, sevgi, bulut heyecan, koku, rüya, saygı merak, şeytan, akıl, vicdan özlem, umut, mavi, hayal
Soyut anlamlı kelimelerin olduğu yoldan gitmek isteyen biri hangi şehre ulaşır?
A) MANİSA B) İZMİR C) AYDIN D) MUĞLA
5.
“Unutmak” sözcüğünün zıddı
“unutmamak”tır.
D
Y
“Yüzyıl” sözcüğünün
anlamdaşı “asır”dır.
D
Y
D
“Yaş” sözcüğü
sesteştir.
Y
1. Çıkış 2. Çıkış 3. Çıkış 4. Çıkış
Bu şekildeki yönergeler doğru takip edildiğinde kaçıncı çıkışa ulaşılır?
A) 1. B) 2. C) 3. D) 4.
6.
Halkın sesini işitmek, nabzını yoklamak; meselesini ve durumunu kaynakta öğrenmek istiyordu.
Bu cümledeki altı çizili söz grubu ile anlatılmak istenen aşağıdakilerden hangisidir?
A) Görünmek, belli olmak B) Niyetini, düşüncesini anlamaya çalışmak
C) Birini yola getirmek D) Başkasına iş yaptırmak
43
TÜRKÇE 8
SÖZCÜKTE ANLAM - 3
1.
‘‘Vurmak’’ sözcüğü aşağıdakilerden hangisinde ‘‘sürmek’’
anlamında kullanılmıştır?
A) Bu sabah bütün tahtalara cila vurdular.
B) Eski evimizin yıkık damından içeriye parça parça
güneş vuruyor.
C) Babamlar bahçedeki kapkara yılanı bu sabah vurdular.
D) İşi deliliğe vurarak buradan kurtulabileceğini mi sanıyorsun?
4.
Bütün sevgileri atıp içimden,
Varlığımı yalnız ona verdim ben,
Elverir ki bir gün bana derinden,
Ta derinden bir gün bana “Gel!” desin.
Bu dörtlükle ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) Karşıt anlamlı sözcükler bir arada kullanılmıştır.
B) Soyut anlamlı sözcüğe yer verilmiştir.
C) Mecaz anlamlı sözcükler bulunmaktadır.
D) Sesteş sözcüğe yer verilmiştir.
2.
Pablo Picasso okulda k ö t ü b i r ö ğ r e n c i y m i ş , e n ç o k d a
I
matematik dersi ile başı beladaymış. Niye biliyor musu-
II
III
nuz? Çünkü bu küçük çocuk, 4 sayısını gördüğü zaman
bunu bir burna benzetiyor ve o burnun ait olduğu yüzün
geri kalan bölümünü çizmek için dayanılmaz bir istek
IV
duyuyormuş.
Bu cümlede numaralanmış sözcüklerden hangisi
mecaz anlamıyla kullanılmıştır?
5.
1. Baca iyi çekmiyor diye sinirlendi.
2. Memlekete telgraf çektik.
3. Gemiye bayrağı çekmeye başladık.
4. Bu ay yirmi sekiz çekiyor.
“Çekmek” sözcüğü numaralandırılmış
cümlelerde kaç farklı anlamda
kullanılmıştır?
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4
A) I. B) II. C) III. D) IV.
3.
I. Mutfaktaki saat sabahtan beri durmuş.
II. Tarladaki işçileri sırılsıklam eden yağmur nihâyet
durdu.
III. Geceden bu yana hiç durmadık.
Aşağıdakilerden hangisi “durmak” sözcüğünün numaralanmış
cümlelerde kazandığı anlamlardan biri
değildir?
A) Ara vermek
B) Beklemek, dikilmek
C) Dinmek, kesilmek
D) İşlemez olmak, çalışmamak
6.
Sitemizdeki evler çok sağlam, hepsinin depreme
dayanıklılık belgesi var.
“Zayıf” sözcüğü aşağıdaki cümlelerin hangisinde bu
cümledeki “sağlam” sözcüğünün karşıtı olarak kullanılmıştır?
A) Dut toplarken zayıf bir dala basarak ağaçtan düştü.
B) Esmer, zayıf bir adamla evlendi.
C) En zayıf ihtimal buydu.
D) Çocuğunun karnesindeki zayıfları görünce küplere
bindi.
44
TEST - 3
7.
I. Bu güzel melodileri ilk olarak müzik öğretmenimizden
duymuştuk.
II. Tabanı otuz metre kadar tutan bir eşkenar üçgen biçimindedir,
dedi.
III. Seninle göğe bakardık saatlerce, hayal kurardık.
IV. Bu kitabın yazarı büyük adammış, yeryüzüne gelmiş
kişilerin en büyüklerinden biri.
10.
Viktor Hugo, Batı yazarları içinde en beğendiklerimin başında
geliyor. Kendisi yazar olduğu kadar bir okuma sanatçısı,
kütüphaneci, şair ve filozoftur da. Yoktan yaratmaz,
var olanı büyüler, dönüştürür. Onu belki de diğer yazarlardan
ayıran en önemli özelliği bu diyebilirim.
Bu parçada altı çizili sözle anlatılmak istenen, aşağıdaki
cümlelerin hangisinde verilmiştir?
Numaralanmış cümlelerde altı çizili sözcüklerin anlam
özellikleri aşağıdakilerden hangisinde sırasıyla verilmiştir?
A) Terim - Gerçek – Gerçek – Mecaz
B) Terim - Terim - Gerçek – Mecaz
C) Gerçek - Gerçek - Mecaz – Terim
D) Gerçek - Terim - Mecaz – Terim
A) Sanatçı, eserinde birbiriyle çelişen düşüncelere yer
vermiştir.
B) Ulusal değerleri ön plana çıkaran bir yazardır.
C) Sanatçı ressam gibi olmalıdır, doğadan aldıklarına
yeni yorumlar katmalıdır.
D) Farklı tiplere, her kesimden insanlara eserlerinde yer
vermiştir.
8.
“Basmak ” sözcüğü aşağıdakilerden hangisinde “Buraya
başparmağını bas, dediler; ben de bastım.” cümlesindeki
anlamıyla kullanılmıştır?
A) Bastığın yerlerde güller açar, ne güzelsin sen.
B) Çok kızmış, intikamını almak için köyü basıp yakmış.
C) Kasabamızı akşamüstü sis basmıştı.
D) Bir süre yüzüme baktı, sonra belgeyi benden alıp
mührü bastı.
11.
Ta oralara kadar gelip sizi göremeyeceğime yanıyorum.
“Yanmak” sözcüğünün bu cümledeki anlamı aşağıdakilerden
hangisidir?
A) Çok üzülmek
B) Parlamak, parıldamak
C) Zarara, kötülüğe uğramak
D) Çok istemek, çabalamak
9.
Aşağıdaki cümlelerde geçen ikilemelerden hangisinin
oluşum şekli diğerlerinden farklıdır?
A) Bu zaman zarfında çoktan yerleşmiş, iyi kötü bir düzen
kurmuş olmalıydım.
B) Çok ulusta, aşağı yukarı böyledir bu.
C) Kelini sırma saçlara değişmeyen fakat saçı er geç
bitecek olan Keloğlan...
D) Buraya sağ salim döndüğümüzde bütün yaşadıklarını
arkadaşlarına anlatırsın.
12. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yansımadan türemiş
sözcük kullanılmamıştır?
A) İskeleden yavaş yavaş horultular gelmeye başladı.
B) Beşiktaş sırtları pırıl pırıl, aradaki boğaz parçası masmaviydi.
C) Dinamit patlayınca herkes çok korktu.
D) Musluk açık kalmış, şırıl şırıl akıyor.
45
TÜRKÇE 8
SÖZCÜKTE ANLAM - 4
1, 2, 3 ve 4. soruları aşağıdaki metne göre cevaplayınız.
Dil, ait olduğu milleti meydana getiren en önemli unsurlardan bir tanesidir. Dilciler, dilin tanımını yaparken üç özelliğini
mutlaka öne çıkarırlar. Bunlardan birincisi, insanlar arasında anlaşmayı sağlayan tabii bir araç oluşu; ikincisi, seslerden
örülmüş sosyal bir kurum niteliğine sahip olması; üçüncüsü ise fertler ve nesiller arasında kültür taşıyıcılığı yapmasıdır.
Dil, bu özellikleriyle insanların anlaşmasına, sosyalleşmesine ve milletleşmesine hizmet eder. Dilin bu işlevini yerine getirebilmesinin
ön şartı; dili kullanan toplum içinde, kavramların tanımlanmasında ve algılanmasındaki ortaklıktır. Yani “millet”
denildiği zaman kafalarda oluşan tanım ve algılama üniversitedeki hocadan dağdaki çobana, meclisteki siyasetçiden çarşıdaki
esnafa kadar bütün kişilerde ortaklaşıyorsa orada bir anlaşma, sosyalleşme ve milletleşme var demektir. Dünya; dil
sayesinde duygularını, düşüncelerini, sevinçlerini, özlemlerini birbirine aktarıyor.
1.
Aşağıdaki sözcüklerden hangisinin eş anlamlısı bu
metinde yer almamaktadır?
4.
Metnin son cümlesinde aşağıdakilerden hangisi
vardır?
A) lisan B) doğal
C) kültür D) koşul
A) Ad aktarması
B) İnsandan doğaya aktarım
C) Doğadan insana aktarım
D) Duyular arası aktarım
2.
Yukarıdaki metin için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
5.
Vücudumuzdaki hücrelerin hasar gören DNA’ları nasıl
onardığını ve genetik bilgisini koruduğunu haritalandıran
araştırmalarım, tıp dünyasının büyük buluşlarından biridir.
Özellikle kanser hastalığının tedavisinde önemli bir adım
sayılan buluşum, tüm dünyada büyük yankı uyandırdı.
A) “Fert” kelimesinin eş anlamlısı “birey”dir.
B) “Kafa” sözcüğü somut anlamda kullanılmıştır.
C) “Örülmüş” kelimesi mecaz anlamda verilmiştir.
D) “İşlev” sözcüğü “görev” kelimesi yerine kullanılmıştır.
Altı çizili sözün bu parçaya kattığı anlam aşağıdakilerden
hangisidir?
A) Bir olgu çevrede duygusallık, düşünce, dedikodu gibi
tepki yapmak
B) Bir iş, bir düşünce vb. telaş ve karışıklığa rastlayarak
ilgi çekmemek, üzerinde durulmamak.
C) Çok hızlı ve gürültülü ses çıkarmak
D) Ne yapacağını bilemez duruma gelmek
3. Metinde kullanılan “dilin fertler ve nesiller arasında kültür
6.
taşıyıcılığı yapması” sözüyle anlatılmak istenen nedir?
A) Kuşaklar arasında önemli bir iletişim şekli olduğu
B) Kültürü geleceğe aktaran çok önemli bir araç olduğu
C) Dilin bilgi aktarımı ve kültürel alışverişin temeli olduğu
D) Bireyler ve kuşaklar arasındaki kültürel aktarımın ve
bağın dille sağlandığı
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde genelden özele doğru
bir sıralama vardır?
A) Sinan başarılı bir öğrencidir.
B) Bütün evi bir ormanmış gibi rahatça ve her anlamda
kullanabiliyorlardı.
C) İnsanları kadın erkek diye ayırmamak gerek.
D) Bülbül olup dili yüzünden çekmek, kanarya olup dili
yüzünden çekmemekten daha iyidir.
46
TEST - 4
7.
Aşağıdaki eş anlamlı sözcüklerle ilgili bulmacayı çözünüz
2
Soldan Sağa
1
1
4
1. “Kafiye” sözcüğünün eş anlamlısı
3. “Yıl” sözcüğünün eş anlamlısı
3
2
5. “Sonuç” sözcüğünün eş anlamlısı
5
6
3 4
ANAHTAR SÖZCÜK
1 2 3 4
Yukarıdan Aşağıya
2. “Matem” sözcüğünün eş anlamlısı
4. “Tesir” sözcüğünün eş anlamlısı
6. “Rutubet” sözcüğünün eş anlamlısı
Numaralanmış kutularda yer alan harfler “ANAHTAR SÖZCÜK” bölümüne yerleştirildiğinde aşağıdakilerden hangisi
oluşur?
A) B)
C) D)
A
M
C
A
A
N
N
E
A
S
M
A
A
T
A
K
8.
Bir yerde dolaşmak, yürümek
Bir yerde gezi yapmak
Bulunmak
Hasta ayağa kalkmak
Bu grafikte “gezmek” sözcüğünün bazı anlamları ve bir sınıfta “gezmek” sözcüğünü bu anlamlarda kullanan öğrencilerin
oranı verilmiştir.
Buna göre aşağıdaki cümlelerden hangisini %10’luk dilime giren öğrencilerden biri söylemiş olabilir?
A) Bu sene Doğu Karadeniz’i gezeceğiz.
B) Bahçeye çıkar, terliklerimi çıkarır, yalın ayak gezerdim.
C) Çantam burada ne geziyor?
D) Öğretmenimiz iyileşti, yavaş yavaş geziyor.
47
TÜRKÇE 8
SÖZCÜKTE ANLAM - 5
1.
1. Yaş 2. Düş 3. Boya 4. Eski 5. İç
Fatma Hanım, kızına sesteşlik özelliği bulunan kelimelerin yazılı olduğu balonları almak istemektedir.
Buna göre kaç numaralı balonları almalıdır?
A) 1-2-5 B) 2-3-4 C) 3-4-5 D) 1-3-4
2.
ANLAM
1. Benzerleri arasında hoşa gideni seçip almak veya
yararlanmak için ayırmak
CÜMLE
Ahmet amcam bu kitabı seçti.
2. Birine oy vererek bir göreve getirmek
Biz sizi başkanlığa seçtik.
3. Ne olduğunu anlamak, fark etmek
Sizler gezip tozmakta hür olduğunuz hâlde insan
zekâsı ile bir adım ilerisini seçemiyorsunuz.
4. Farklı görmek, üstün görmek O yemek seçer, her şeyi yemez.
Numaralanmış cümlelerin hangisindeki “seçmek” sözcüğü, karşısında verilen anlama uygun olarak kullanılmamıştır?
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4
3.
I. Kavramların sayılabilen, ölçülebilen, azalıp çoğalabilen özelliklerini gösteren sözcüklere nicel anlamlı sözcükler denir.
“Geniş bir insan olduğu için bu durumlarda hemen de kızmazdı.”
II. Duyu organlarımızdan en az biriyle algılanabilen varlıkları bildiren sözcüklere somut anlamlı sözcükler denir.
“Onu kendi havasına bıraksak hiç çalışmaz.”
III. Bir sözcüğün gerçek anlamından bütünüyle uzaklaşarak kazandığı yeni anlamlara mecaz anlam denir.
“Sağlık ocağına gidip yaramın bağını değiştireceğim.”
IV. Bir sözcüğün akla gelen ilk anlamına temel anlam denir.
“Şimdi oğlunu kanlı göğsü, kapalı gözleriyle görür gibi oluyordu.”
Numaralanmış cümlelerin hangisinde tanımlanan kavram, örnek cümledeki altı çizili sözcükle uyumludur?
A) I. B) II. C) III. D) IV.
48
TEST - 5
4.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ikileme diğerlerinden
farklı bir yolla oluşmuştur?
7.
Somut anlamlı bir sözcük bazen cümle
içinde soyut anlamda kullanılabilir.
A) Kapımın önünde ufak tefek bir adam göründü.
B) Ivır zıvır işleri ona bırakmıştım.
C ) A b u k s a b u k k o n u ş m a l a r l a h e r k e s i n c a n ı n ı s ı k t ı n .
D) Balıkçı Kâzım’ın eşi Suna Hanım, çıtı pıtı bir kadındı.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bu açıklamaya örnek
olabilecek bir kullanım vardır?
A) Veysi, soruları çok farklı bir yolla çözüyor.
B) Öfkelenerek elindekileri yere attı.
C ) Ç o k k u r a l c ı o l d u ğ u i ç i n y e m e k s e s s i z g e ç i y o r d u .
D) Odalardan birinde kalorifer peteğine dayanmıştı dertli
adam.
5.
Kimi zaman toplum sadece kendisine sunulanları kabul
eder. Farklı bir düşünceye karşı gözleri kapalı kalır. Bir
sanatçının öncelikli görevi, halkın gözüne çekilmiş perdeleri
kaldırmaktır. İşte bunu yapabilirse sanat da sanatçı da
işlevini yerine getirmiş olur. Maalesef bu iş de hiç kolay
değildir.
Bu cümledeki altı çizili sözde anlatılmak istenen aşağıdakilerden
hangisidir?
A) Halkın yaşadığı meselelerden bahsetmek
B) Günlük olayları sürdürerek anlatmak
C) İnsanların fark etmediği durumları anlatmak
D) Toplum sorunlarına çözüm önerileri sunmak
8.
I. Soldaki kısa kadın Şevket Bey’in eşidir.
II. Bütün gece eski kentin dar s o k a k l a r ı n d a d o l a ş t ı m .
III. Böyle şeyleri dert etmeyen, geniş bir insandı.
IV. Uzak köylere gidip çerçilik yapıyordu.
Yukarıdaki cümlelerde altı çizili sözcüklerden hangisi
nicel anlamda kullanılmamıştır?
A) I. B) II. C) III. D) IV.
6.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yansımadan doğmuş
bir sözcük yoktur?
A) Fırat Nehri, Malatya’ya doğru bir dirsek gibi kıvrıldığı
vadide dağlardan kopup ne güzel köpürüyordu.
B) Salonun kapısı gıcırdayınca ikimiz de sustuk.
C) Kurşunlar vınlayarak üzerimizden geçiyor.
D) Heyecandan bir çocuk gibi hıçkırıklarla sarsılıyordu.
9. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde özelden genele doğru
bir anlatım vardır?
A ) P a z a r a g i d e c e ğ i m i d u y u n c a m e y v e l e r d e n ç i l e k i s t e d i .
B) Müzik, en sevdiğim sanat dalıdır.
C) O zaman tiyatronun bütün oyuncuları beni lanetleyecekler.
D) Nikâh memurunun masasında, biraz sonra imzalayacakları
defter vardı.
49
Dikenli Test
TÜRKÇE 8 SÖZCÜKTE ANLAM - 6
TÜRKÇE 8
Dikkat !
1, 2, 3 ve 4. soruları aşağıdaki metne göre cevaplayınız.
Anadolu kadını, tüm duygularını inanılmaz bir yaratıcılıkla dokuduğu kilimlere aktarmış yüzyıllar boyunca; onları âdeta
yazılı birer metin hâline getirmiş. Okuryazar değilmiş, ne gam! İlmekleri harf olmuş, motifleri kelime… Ayrılık ve aşka dair
en hüzünlü şiirlerin şairlerine taş çıkarmış. Zaman zaman büyük ressamların tablolarıyla yarışan eserler vermiş. İşte bu
yüzden Picasso’nun, “Benim resimlerim kadar güzel bir şey arıyorsanız, bu bir kilim olurdu.” sözü gelmeli akıllara.
(I) Anadolu’da her yörenin kendine özgü bir kilimi vardır. (II) Anadolu kilimlerinde renkler ve desenler rastgele seçilmez.
(III) Her birinin anlamsal bir içeriği, düş gücü ve yaratıcılıkla zenginleşen farklı bir öyküsü vardır. (IV) Kimi kilimlerde, genç
kızların evlilik istekleri gibi çeşitli mesajlar yer almaktadır.
1. Yukarıdaki metin için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
3.
A) Mecaz anlamlı sözcükler vardır.
B) İkilemelere yer verilmiştir.
C) Terim anlamlı sözcüklere yer verilmiştir.
D) Yansıma sözcük kullanılmıştır.
Yukarıdaki metnin ikinci paragrafı için aşağıdakilerden
hangisi söylenebilir?
A) I. cümlede “özgü” kelimesi “kendine has” anlamında
kullanılmamıştır.
B) II. cümlede “renkler” ve “desenler” sözcükleri arasında
yakın anlamlılık ilişkisi vardır.
C) III. cümlede “zenginleşen” sözcüğü mecaz anlamdadır.
D) IV. cümlede somutlaştırma yapılmıştır.
2.
Yukarıdaki metinde geçen “Zaman zaman büyük ressamların
tablolarıyla yarışan eserler vermiş.” cümlesindeki
“büyük” kelimesinin anlamca zıddı aşağıdaki cümlelerin
hangisinde kullanılmıştır?
A) Onu çocukken görmüştüm, şimdi kocaman bir adam
olmuş.
B) Gökyüzünden bakınca evler çok küçük görünüyor.
C) Adını duyuramayan, sıradan kalmış sanatçılar edebiyatımıza
yenilik katamaz.
D) Her gün sulamasına rağmen ağaçların boyu kısa ve
bodur kalmış.
4.
Metindeki altı çizili söz grubunun kattığı anlam aşağıdakilerden
hangisidir?
A) Birine sıkıntı vermek.
B) Biri ötekinden özellik, yetenek vb. bakımından üstün
olmak.
C) Birine dolaylı olarak iğneleyici, dokunacak bir söz
söylemek.
D) Bir konuda sorumluluk üstlenmek.
50
TEST - 6
5.
Aşağıdaki sözcük çiftlerinden hangisinde farklı bir anlam ilişkisi vardır?
A) Direksiyon-araba B) Güverte-gemi C) Düğme-gömlek D) Şapka-baş
6.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde duyular arası aktarım yapılmıştır?
A) Şu dere yorgun mu hasta mı bilmem. B) Adam bu lafları duyunca köpürdü.
C) Rüzgâr sabaha kadar durmadan uludu. D) Apartmanın önünden acı bir çığlık geldi.
7.
25 Temmuz’da hayata gözlerini yuman Halil İnalcık, Osmanlı tarihi denince akla gelen ilk isimdir. Bunu tarihin koynunda geçen
bir ömre borçludur. Yeni neslin Osmanlıyı anlaması için çok çaba sarf eden Halil İnalcık, bu anlamda da gelecekte de adından
söz edilecek ve asla unutulmayacak bir şahsiyettir.
Bu parçadaki “tarihin koynunda geçen” sözüyle sanatçının hangi özelliği anlatılmak istenmiştir?
A) Alanının en önemli kişilerinden sayılması B) Tarihle çok fazla ilgilenmiş olması
C) Objektif tutumla tarihçilik yapması D) Eski zamanlardan söz ediyor olması
8.
CÜMLELER
• Varlığımı yalnız ona verdim ben.
• Ara sıra kır kokularını getiren hafif bir rüzgâr esiyordu.
• Kurbağa karada da soluk alır, suda da.
• Misafirlere çay ve pasta ikram etti.
Bu cümlelerdeki altı çizili sözcüklerin eş seslilerinin sözlük anlamı aşağıda verilmiştir.
SÖZLÜK ANLAMI
• En koyu renk, siyah, ak, beyaz karşıtı
• Şehir ve kasabaların dışında kalan, çoğu boş ve
geniş yer, dağ, bayır
• Dereden büyük, ırmaktan küçük akarsu
• Çoğu doğuştan, tende bulunan ufak, koyu renkli
leke veya kabartı
Buna göre altı çizili sözcüklerden hangisinin eş seslisinin sözlük anlamı verilmemiştir?
A) Kır B) Kara C) Ben D) Çay
9.
Başkalarına benzemez. Sözü uzatmak, büyütmek, dallandırmak, gereksiz kelimelerle doldurmak yoktur onda. Ne diyecekse
en açık, en doğru biçimde söyler. Ama bu sözler bir araya geldi mi bir derinlik, bir anlam çoğalması, üzerinde uzun uzun durmak,
incelemek, düşünmek gerekliliği yaratır.
Bu metinde aşağıdakilerden hangisi yoktur?
A) İkileme bulunmaktadır.
B) Mecaz anlamlı sözcükler vardır.
C) Düşüncenin yönünü değiştiren kelime yer almaktadır.
D) Kişileştirme yapılmıştır.
51
TÜRKÇE 8
52
KONU
3
CÜMLEDE ANLAM
53
TÜRKÇE 8 CÜMLEDE ANLAM - 1
1.
I. Bu yaz tatilini evde geçirip kitabımı bitirmeyi düşünüyorum.
(Tasarı)
II. Arabalarınızı yaya geçidinde park etmeyin. (Uyarı)
III. Hafta sonunda arkadaşlarla sinemaya mı gitsem, tiyatroya
mı? (Kararsızlık)
IV. Gerekli tedbirler alınsaydı depremde bu kadar can
kaybı olmayabilirdi. (Varsayım)
Numaralanmış cümlelerden hangisinde anlam özelliği
yanlış verilmiştir?
A) I. B) II. C) III. D) IV.
4.
I. Kitaplar insanlara yaşadıkları sorunlar karşısında güç
verir.
II. Kitap, toplumun problemlere ve sıkıntılara karşı dayanıklı
olmasını sağlar.
III. Bir sorun ortaya çıktığında çözüm için en son başvurulacak
araç, kitaplardır.
IV. Sorunların çözümünde kitapların önemi inkâr edilemez.
Numaralanmış cümlelerden hangisi anlamca diğerleriyle
çelişmektedir?
A) I. B) II. C) III. D) IV.
2.
İyi bir sanatçı, yapıtının altına imzasını atmayı, ismini
yazmayı gereksiz bir çaba olarak görür. Bilir ki gerçek
bir okur, kitabın ilk sayfasını okur okumaz o kitabın
kime ait olduğunu anlayacaktır.
Bu parçada iyi sanatçıların hangi özelliği üzerinde
durulmuştur?
A) Özgünlüğü B) Nesnelliği
C) Ulusallığı D) Evrenselliği
5.
(I) Jules Verne, 1828 yılında Fransa’nın Nantes şehrinde
dünyaya gelen orta hâlli bir ailenin çocuğuydu. (II) Yazar,
daha çocukken gemilerde tayfalık yapmak için evden
kaçtı ama yakalanıp ailesine teslim edildi. (III) Öğrencilik
yıllarında Paris kütüphanelerinde astronomi, jeoloji, mühendislik
ile ilgili kitaplar okuyarak ilk kitabı “Balonla Beş
Hafta”yı yazdı. (IV) Birçok icadı önceden tahmin ettiği için
“Bilim Falcısı” lakabı ile tanınan yazar, uzay yolculuğu,
oksijen tüpü, denizaltı gibi kendi zamanında olmayan birçok
ilginç olayı öngördü.
Bu parçada numaralanmış cümlelerden hangisinde
kişisel duygu ve düşüncelere yer verilmiştir?
A) I. B) II. C) III. D) IV.
3.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde gerçekleşmiş bir
beklenti söz konusudur?
A) Sınavı kazanınca beni arayacağını sanmıştım.
B) Bir gün dara düşersem bana mutlaka yardım edecektir.
C) Ankara’ya gittiğimde beni yalnız bırakmayacağını
biliyordum.
D) Köye varır varmaz beni görmeye geleceğini düşünmüştüm.
6.
1. Yazılarında devrik cümlelere ve deyimlere çok yer
verirdi.
2. Bu dönemde yazarlar özellikle sosyal konulara çok
değinmiştir.
3. Hikâyelerinde, mekân betimlemelerini etkileyici bir
dille yapıyordu.
4. Şiirlerinde aşk, ölüm, özlem, ayrılık gibi konuları duru
ve akıcı bir Türkçeyle işlerdi.
Numaralanmış cümlelerden hangi ikisinde bir eserin
hem üslubundan (anlatım biçiminden) hem de içeriğinden
söz edilmektedir?
A) 1 ve 2 B) 2 ve 4
C) 1 ve 3 D) 3 ve 4
54
TEST - 1
7.
(I) Tanzimat edebiyatının öncülerinden olan Namık Kemal,
birçok türde eserler vermiştir. (II) O, sanat toplum içindir
fikrini savunan ve halk adına eserler kaleme alan özverili
bir yazarımızdır. (III) Eserlerini anılarından, tarihteki kahramanlıklarından
ve günlük yaşamdan aldığı konularla oluşturmuştur.
(IV) Olayları öne çıkaran ve vatan sevgisini sık
sık işleyen hikâyeler, romanlar ve piyesler yazmıştır.
Bu parçada numaralanmış cümlelerden hangisi kanıtlanabilirlik
açısından diğerlerinden farklıdır?
A) I. B) II. C) III. D) IV.
10.
Bir yerde bir sorun varsa ve sen tanık olmana rağmen o
sorunu düzeltmeye çalışmıyorsan o olumsuzluğun sonuçlarından
sen de sorumlu olursun.
Aşağıdakilerden hangisi bu cümle ile çelişmektedir?
A) Haksızlığa sessiz kalanlar, en az o haksızlığı yapanlar
kadar suçludur.
B) Görülen yanlışlara müdahale etmeyenler bu yanlışlara
katılmış sayılır.
C) Zulme, kötülüğe ses çıkarmayan; sabreden insan
zamanla hakkını alır.
D) Acı duyabiliyorsan canlısın. Başkalarına acılarını hissedip
buna tepki gösterebiliyorsan duyarlı bir insansın.
8.
• Ev dediğin işte böyle olur, her ayrıntıya dikkat etmişsin!
• Damlarda yatıp kırlarda oynadığımız o güzel çocukluk
günlerini çok arıyorum şimdi.
• Sıkıntıya düştüğünde beni hemen arayacaktın hani?
• Kadıncağız tüm kapıları çalmasına rağmen ona bir lokma
verip içeriye davet eden olmadı.
Aşağıdakilerden hangisi, bu cümlelere hâkim olan
duygulardan biri değildir?
A) Acıma B) Sitem
C) Şaşırma D) Özlem
11.
Aşağıdaki cümlelerden hangisi farklı bir anlam ilişkisiyle
kurulmuştur?
A) Başrol oyuncuları trafik kazasında yaralanınca
filmin galası ertelendi.
B) Ünlü fırça ustası, yağlı boya ve kara kalemden oluşan
resimlerini sevenleriyle buluşturmaya hazırlanıyor.
C) Yazarımız henüz küçük yaşlardayken ailesine destek
olmak için pamuk tarlalarında ırgatlık yapmış.
D) Hiçbir çocuk üşüyüp ağlamasın diye mont ve ayakkabı
alma kampanyası başlatmış.
9.
Aşağıdaki cümlelerden hangisinde örtülü anlam
yoktur?
A) Sınavdaki soruları çözerken Ayşe bile çok zorlandı.
B) Kimi geceler herkesten uzak bir köşede hayallere
daldım.
C) Bizim takım turnuvada yine birinci oldu.
D) Öğrenciler ikişerli sıralar hâlinde tören alanına yürüyorlardı.
12. (I) Ilık bir rüzgârın, perdeleri odanın neredeyse içine kadar
salladığı serin bir ilkbahar sabahıyla uyandık. (II) Dışarıdaki
şahane manzaraya balkondan bakıp temiz havayı
içimize çektiğimiz için yüzümüzde tatlı bir ferahlık oluştu.
(III) Elimizi yüzümüzü yıkamak için banyoya inip güzelce
durulandıktan sonra bahçede kurulan kahvaltı sofrasına
geçtik. (IV) Yöresel yiyeceklerden oluşan lezzetli bir kahvaltıdan
sonra ormanda gezintiye çıktık.
Bu parçada numaralandırılmış cümlelerin hangisinde
amaç-sonuç ilişkisi vardır?
A) I. B) II. C) III. D) IV.
55
TÜRKÇE 8
CÜMLEDE ANLAM - 2
1.
Cümle Öznel Nesnel
I Ankara’daki “Deniz Dünyası”, Türkiye’nin en büyük ikinci akvaryumudur. X
II Parklardaki en eğlenceli oyuncak tahterevallidir. X
III 16-74 yaş grubu bireylerde bilgisayar kullanımı 2011 yılında %50’nin üzerindedir. X
IV Kütüphane yangınından kurtarılan kitaplar bir başka kütüphaneye gönderildi. X
Yukarıdaki numaralanmış cümlelerden hangisinin özelliği yanlış işaretlenmiştir?
A) I. B) II. C) III. D) IV.
2.
Plinius’un dediği gibi, herkes kendisi için bir derstir. Elverir ki insan kendini yakından görmeyi bilsin. Benim
yaptığım bildiklerimi söylemek değil, kendimi öğrenmektir; başkasına değil, kendime ders veriyorum. Ama
bunları başkalarına da anlatmakla kötü bir iş yapmıyorum. Bana yararı olan bu işin başkasına da yararı
olabilir. Zaten benim bir şeye dokunduğum yok. Yalnız kendimle uğraşıyorum. Delilik ediyorsam bundan ----.
Çünkü bu öyle bir delilik ki bende başlayıp bende bitiyor, hiçbir kötülüğe yol açmıyor. Eskilerden yalnız iki
üçünün bu işi denediğini söylerler ama onların yalnız adlarını bildiğimiz için benim yaptığımın tıpkısını yapıp
yapmadıklarını söyleyemeyiz.
Bu metinde boş bırakılan yere düşüncenin akışına göre aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?
A) bir an evvel vazgeçmeliyim.
B) zarar görecek başkası değil, benim.
C) herkes olumsuz bir şekilde etkilenir.
D) diğer insanlar da ailem gibi benden çekinecektir.
3.
I. Bu okuldan ayrılmak istemediğini söylemiş.
II. Sen de sinemaya gelebilirsin ama anneni ikna edeceksin.
III. Bana kalırsa siz bu işten vazgeçin.
IV. Afacan Fuat, mahallemizin en yaramaz çocuğuydu.
Numaralanmış cümlelerle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) I. cümle, dolaylı anlatım cümlesidir.
B) II. cümle, koşul-sonuç cümlesidir.
C) III. cümle, onaylama cümlesidir.
D) IV. cümle karşılaştırma cümlesidir.
56
TEST - 2
4.
Ön yargı, kişinin bir kimse veya bir şeyle ilgili peşinen varsaydığı olumlu veya olumsuz tutumların tümüdür.
Buna göre aşağıdakilerin hangisinde ön yargılı bir tutumdan söz edilemez?
A) Pantolonlarını ütüledikten sonra banyo yapacakmış.
B) Sen bu işin altından kalkamazsın.
C) Bu filmi herkes çok beğenecek.
D) Ahmet’in sınava yine çalışmayacağını biliyorum.
5.
Isparta’dan ayrılalı yirmi yıl olduğu hâlde bu şehir hâlâ burnumda tütüyor.
Bu cümleyi dile getiren kişi için aşağıdakilerden hangisi kesin olarak söylenir?
A) Isparta’ya yerleşmeyi düşünmektedir.
B) Isparta’yı tekrar görmek istemektedir.
C) Çocukluğu Isparta’da geçmiştir.
D) Isparta’da yirmi yıl yaşamıştır.
6.
Aşağıdaki cümlelerden hangisinde bir çıkarım yapılmıştır?
A) Yaşlı adam, kanayan yarasını çıkarıp doktora gösterdi.
B) Yağmur yağdığı için bir saçağın altında bekledik uzun süre.
C) Toprağın altından çok şey çıkarıyordu.
D) Bugün pek kimse dışarı çıkmamış. Demek ki halk, hava durumunu dikkate alıyor.
7.
I. Doğru sözler, başkalarını rahatsız edecekse söylenmemelidir.
II. Doğru söyleyeni dokuz köyden kovarlar.
III. Gerçekler, insanların nasıl tepki göstereceğine bakılmaksızın dile getirilmelidir.
IV. Bir insan için doğru olan, başka bir insan için yanlış olabilir.
Yukarıdaki numaralanmış cümlelerden hangileri anlamca birbiriyle çelişir?
A) I ve II. B) I ve III. C) II ve IV. D) III ve IV.
57
TÜRKÇE 8 CÜMLEDE ANLAM - 3
1, 2, 3 ve 4. soruları aşağıdaki metne göre cevaplayınız.
Cahit Sıtkı Tarancı, 4 Ekim 1910 tarihinde Diyarbakır’da dünyaya geldi. İlkokuldan sonra İstanbul’a gelerek ortaöğrenimine
Kadıköy’de Saint Joseph Lisesi ve Galatasaray Lisesinde devam etti. Liseden sonra mülkiye mektebine gitti ancak başarılı
olamadı. Yüksek ticaret okuluna yazıldı. Buradaki öğrenimini tamamlamadan Paris’te öğrenim görmeye gitti. Öğrenimi sırasında,
Paris Radyosunda Türkçe yayınlar sunuculuğu yaptı. İkinci Dünya Savaşı’nın çıkması üzerine yurda döndü.
(I) Ona göre şiir, kelimelerle güzel şekiller kurma sanatıdır. (II) Açık ve sade bir anlatım biçimi vardır. (III) Şiirlerinde en çok
ölüm temasına yer vermiş; ayrıca yitik aşklar, mutlu sevdalar, yalnızlık, yaşadığı çocukluk özlemi de şiirlerine konu olmuştur.
(IV) Fransız şairlerinden, özellikle Baudelaire ve Verlaine’den etkilenmiştir.
1.
Metin ile ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenebilir?
A) Nesnel cümlelerle yazılmıştır.
B) Şart cümlesi vardır.
C) Dolaylı anlatım cümleleri kullanılmıştır.
D) Eleştiri cümlesine yer verilmiştir.
2.
Metne göre Cahit Sıtkı Tarancı’nın Paris’ten ayrılmasının nedeni nedir?
A) Parasız kalması
B) Yalnızlığın yarattığı karamsarlık duygusu
C) Savaşın başlaması
D) Öğrenimini tamamlaması
3.
Bu metinde numaralandırılmış cümlelerin dil ve anlatımıyla ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) I. cümlede öznel bir tanımlama yapılmıştır.
B) II. cümlede üsluptan söz edilmiştir.
C) III. cümlede içerik hakkında bilgi verilmiştir.
D) IV. cümlede beğeni anlamı vardır.
4.
Metindeki altı çizili cümlede görülen anlam olayı aşağıdakilerden hangisidir?
A) Sebep- sonuç
B) Koşul- sonuç
C) Amaç-sonuç
D) Kararsızlık
58
TEST - 3
5.
I. En zehirli deniz canlılarının başında, omurgasındaki
yüzgeçlerle her yıl elli binden fazla kişiyi hastanelik
eden cerrah balığı gelir.
II. Diyelim ki sen çok ünlü bir sporcu oldun ve adın her
gün gazetelerin manşetlerinde.
III. Ali Bey de çocukların küresel ısınma konusunda bilinçlendirilmesi
gerektiğini düşünüyor.
IV. Bu güzel tatil kasabasında geçireceğiniz bir gün, size
hiç unutamayacağınız duygular yaşatır.
Bu cümlelerde aşağıdaki anlamlardan hangisinin
örneği yoktur?
A) Varsayım B) Karşılaştırma
C) Tanımlama D) Onaylama
8.
1. paylaşmaktır 2. çaresi
3. tatmanın 4. onu
5. mutluluğu 6. tek
Yukarıdaki numaralandırılmış sözcüklerle kurallı ve
anlamlı bir cümle oluşturulmak istenirse doğru sıralama
nasıl olmalıdır?
A) 5 – 3 – 6 – 2 – 4 – 1
B) 4 – 2 – 5 – 3 – 1 – 6
C) 5 – 3 – 2 – 4 – 6 – 1
D) 2 – 6 – 5 – 3 – 4 – 1
6.
Aşağıdakilerden hangisi doğrudan anlatımlı bir
cümledir?
A) Babam gençliğinde çok sıkıntı çektiğini söylerdi.
B) Bakanlık, depremde zarar gören ailelere maddi yardım
yapılacağını belirtti.
C) Tamirci, kaba bir ses tonuyla hatanın kendisinden
kaynaklanmadığını anlatıyordu.
D) Diş macunlarının reyonunu gösterebilir misiniz, diye
sordu market çalışanına.
9.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde tanımlama yapılmıştır?
A) Bir müzisyenin böyle davranması gayet normaldir.
B) Felsefe, bilgi üzerine bilgi yürütmektir.
C) Olumsuz davranışlar, bulaşıcı hastalıklara benzer.
D) Tabiatla dost olmadan yaşamak neredeyse imkânsızdır.
7.
(1) Bizim matematik öğretmenimizdi. (2) Öğrencilere cesaret
veren bakışları, nazik bir üslubu ve tatlı bir gülümsemesi
vardı. (3) Bu yüzden bütün sınıf onun dersinde mutlu
olurdu. (4) Birçoğumuz onun sayesinde matematik dersini
sevdik. (5) Şimdi her aklımıza gelişinde onu sevgiyle anıyoruz.
Numaralanmış cümlelerden hangisi kendinden sonraki
cümlenin gerekçesi durumundadır?
A) 2 B) 3
C) 4 D) 5
10. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “varsayım” söz konusudur?
A) Sınav sonuçlarının yarın açıklanacağı söyleniyor.
B) Diyelim ki ailenden uzakta, ıssız bir adadasın.
C) Olanları tüm ayrıntılarıyla anlatsam da bana inanmaz ki.
D) Her insan gibi sen de yanılabilirsin.
59
TÜRKÇE 8 CÜMLEDE ANLAM - 4
1.
Cümle
Neden
Sonuç
I Güneşin batışını izlemek üzere sahile gittik. X
II Sürekli konuşuyor diye öğretmenimiz onu uyardı. X
III Kimlerin geldiğini görmek için sınıfı şöyle bir süzdü. X
IV İşlerimize yardım etsin diye yıllığına bir işçi tutardık. X
Amaç
Sonuç
Yukarıdaki numaralanmış cümlelerden hangisinin özelliği yanlış işaretlenmiştir?
A) I. B) II. C) III. D) IV.
2.
Diyelim yağmura tutuldun bir gün
Bardaktan boşanırcasına yağıyor mübarek
Öbür yanda güneş kendi keyfinde
Ne de olsa yaz yağmuru
Pırıl pırıl düşüyor damlalar
Yandaki şiirde altı çizili kelimenin ifade ettiği anlam aşağıdakilerden
hangisidir?
A) Varsayım B) Öneri
C) Beklenti D) İhtimal
3.
(I) Ev işleri ile meşgul olmadığı günlerde, beni oturma odasına götürüp bana harfleri öğretmek için saatlerini
harcardı. (II) Bir parça tebeşir ile her harfi yere yazardı. (III) Sonra bir silgi ile onları silerek bu harfleri
bana hafızamdan, ayak parmaklarımın arasında tuttuğum tebeşirle yeniden yazdırırdı. (IV) Çok değerli
olan bu iş, çok da zordu.
Bu metinde numaralanmış cümlelerden hangisi öznel bir nitelik taşır?
A) I. B) II. C) III. D) IV.
60
TEST - 4
4.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde anlatılan işin en az
iki kez yapıldığı kesindir?
7.
Ders kitabımı bugün yine evde unuttuğum için öğretmenim
beni azarladı.
A) Onunla tekrar görüşecek misin?
B) Kerem ile Veysel bugün de okula gelmediler.
C) Hastaneye yarın da gitmeliyim.
D) Bizi yine köye götürecekmiş.
Bu cümleyi dile getiren kişi için aşağıdakilerden hangisi
kesin olarak söylenir?
A ) Ö ğ r e t m e n i t a r a f ı n d a n d a h a ö n c e d e a z a r l a n m ı ş t ı r.
B) Ders kitabını bilerek getirmemektedir.
C) Okula gitmek istememektedir.
D) Kitabını başka zaman da evde unutmuştur.
8.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “özveri”yi anlatan bir
söz kullanılmıştır?
5.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir duyguya yer
verilmemiştir?
A) Annenizin hastalığı hepimizi çok üzdü.
B) İnsanın memleketi gibisi var mı?
C) Otobüsü kaçırdığı için işe geç kaldı.
D) Lunaparka gidecekleri için çok mutluydu.
A) Eşini trafik kazasında kaybettikten sonra çocukları
i ç i n s a ç ı n ı s ü p ü r g e e d i p h e r t ü r l ü z o r l u ğ a k a t l a n d ı .
B) Gençliğinde gerçekten deli fişek, gözünü daldan
budaktan sakınmaz bir insanmış.
C) Azıcık ağır davransak kadın bizi akşama sabaha kapı
dışarı atacak.
D) Her şey umulmaz bir çabuklukla yoluna girdi.
6.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde amaç-sonuç ilişkisi
vardır?
A) Sinan, okul takımına seçilemediği için odasına girdi ve
ağladı.
B) Kapıdaki dilencinin susuzluktan dudakları çatlamıştı.
C) Çalışmadığından sınavı kazanamadı.
D) Arkadaşlarını karşılamak üzere havaalanına gitti.
9. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “hoşgörü”yü anlatan
bir söz kullanılmamıştır?
A) Affınıza sığınarak size dair kimi bilgileri sekreterinizden
aldım.
B) Arzu Hanım’ın ortanca oğlu; pekâlâ sevimli, nazik, terbiyeli,
hoşsohbet bir çocuktu.
C) Her şeye rağmen hâlâ anlayış gösteriyor olması ne
k a d a r m ü k e m m e l b i r i n s a n o l d u ğ u n u k a n ı t l a m ı y o r m u ?
D) Gelinin ailesi insaflı çıktı da verdi Hatice’yi bizim oğlana.
61
TÜRKÇE 8 CÜMLEDE ANLAM - 5
1.
Aşağıdaki cümlelerden hangisi “yakınma” anlamı içermektedir?
A) Yemyeşil ormanların kesilip betona gömülmesine nasıl
sessiz kalabiliyor insanlar?
B) O olayı anlattığın gün senin ne kadar dürüst biri olduğunu
anlamalıydım.
C) Keşke sen de bizimle sinemaya gelseydin.
D) Onca yıldan sonra memlekete geldiğin hâlde bana
uğramadın.
4.
1. Bir şeyi değiştirmek isteyenler, cesaret konusunda
zorluk çekmeyenlerdir.
2. Korkmayan insanlar bir şeyleri değiştirecek gücü
kendinde bulur.
3. Cesaret de korkaklık da insana özgü bir durumlardır.
4. Bir şeyleri değiştirmek için kararlı ve cesur olmak yeterli
değildir.
Numaralanmış cümlelerden hangileri birbirine anlamca
en yakındır?
A) 1 - 2 B) 2 - 3
C) 1 - 3 D) 3 - 4
2.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “beğenme” anlamı
vardır?
A) Bir işte çok becerikli ve iyi niyetli olursanız tüm işleri
size yüklerler.
B) Aşk olsun sana! Bu cümlemden bu anlamı mı çıkardın?
C) Çocukluğumuzun o şen şakrak ve güzel günleri artık
mazide kaldı.
D) Kitaplarındaki tasvirler ve komik tiplemeler insanın
ruhunu okşuyor.
5.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde eylemin en az iki
kez gerçekleştiği kesindir?
A) Sınava yine geç kalacak.
B) Yarın da sizin yanınıza geleceğim.
C) Israrımız üzerine bir şarkı daha söyledi.
D) Dikkatli ol, yemeği yine yakma!
3.
1. Bir ara ayağını kırmış, uzun süre kaldığı yatakta
can sıkıntısından hikâye yazmaya başlamıştı.
2. Onu göreyim diye yağmur çamur demedim,
yollara düştüm.
3. Takımı şampiyon olursa bir şarkı besteleyecek.
4. O kadar esnedi ki gözlerinden yaşlar akmaya
başlamıştı.
Numaralanmış cümlelerin hangilerinde sebep - sonuç
ilişkisi vardır?
A) 1 ve 3. B) 2 ve 3.
C) 2 ve 4. D) 1 ve 4.
6.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde sitem söz konusudur?
A) Koca koca adamların yere çöp attıklarını görünce kahroluyorum.
B) Günlerce hastanede yattım, bir geçmiş olsun bile demediniz.
C) Akşam güya yemeğe gidecekler ve beni çağıracaklar.
D) Tüh! Nasıl kaçırdım bu soruyu?
62
TEST - 5
7.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “öz eleştiri” söz konusudur?
10.
Aşağıdakilerin hangisinde “aşamalı bir durum” söz
konusudur?
A) Kitaplarını sade ve anlaşılır bir dille yazmış.
B) Birçok aydın, dile gereken özeni göstermeden konuşuyor.
C) Zamanında iyi çalışsaydım şimdi iyi bir meslek sahibi
olmuştum.
D) Bu marketin ürünleri eskisi kadar kaliteli değil.
A) Gün geçtikçe eksikliklerimi daha iyi anlıyorum.
B) Bu kasvetli odada daha ne kadar bekleyeceğiz?
C) Yaptıklarından sonra sana güvenmemi nasıl beklersin?
D) Sarp dağları aşarak kasabaya ayak bastık.
8.
Aşağıdakilerden hangisi dolaylı anlatım cümlesi
değildir?
A) Öğrenciler, yeterince çalışmadıklarını söylediler.
B) Delikanlı: “İşi bırakmıyorum.” dedi ve kapıyı çarpıp
gitti.
C) Onu görmek için sabırsızlandığını söylemiş.
D) Bisikletlerin tamirinden anladığını herkese duyurmuş.
11.
Saat bir hayli ilerledi. Sabah erkenden işe gitmem gerektiği
için bir an evvel uyumam gerekiyor. Ancak okumakta olduğum
kitabı elimden bırakmıyor, bırakamıyorum. Çünkü
kitabın sonunu çok merak ediyorum.
Bu parçada sözü edilen kitabın hangi özelliği vurgulanmıştır?
A) Açıklık B) Yalınlık C) Sürükleyicilik D) Duruluk
9.
“Arabanın sol tarafında boya vardı.”
Bu cümlede sözü edilen arabanın diğer taraflarında boya
olmadığı anlamı, örtülü bir şekilde verilmektedir.
Bu açıklamaya göre aşağıdakilerin hangisinde örtülü
anlam yoktur?
A) Sadece tatile geldiği zaman beni arardı.
B) Ders çalışmak için evden erkenden çıktı.
C) Ayşe de kitap okuma yarışmasına başvurmuş.
D) Kitabın son baskısında yazım hataları düzeltilmiş.
12.
Aşağıdaki dizelerin hangisinde koşul – sonuç ilişkisi
vardır?
A) Karadır kaşların benzer kömüre
Yârdan ayrılması zarar ömrüme
B) Güzelliğin on para etmez
Bu bendeki aşk olmazsa
C) Ağlayanlar bir gün güler
Bir gün güler elbette.
D) Kalenin ardında taş ben olaydım.
Kara göz üstünde kaş ben olaydım.
63
Dikenli Test
TÜRKÇE 8 CÜMLEDE ANLAM - 6
TÜRKÇE 8
Dikkat !
1, 2, 3 ve 4. soruları aşağıdaki metne göre cevaplayınız.
(I) Antibiyotikler, bakterilerin neden olduğu enfeksiyonların tedavisinde kullanılan ve oldukça başarılı sonuçlar alınan ilaç
grubudur. (II) Antibiyotikler hastaların kendi kendilerine kullanmaya başlayacakları ilaçlar değildir ve ateş düşürücü, ağrı kesici,
kırgınlık giderici ilaç grubuna girmez. (III) Hekimin önerisi doğrultusunda ve uygun görülen doz ile sürede kullanıldıkları
takdirde fayda sağlar. (IV) Aksi hâlde tedavide etkisiz kaldığı gibi pek çok ciddi sağlık sorununa da davetiye çıkartabilir.
Antibiyotiğin keşfi ve kullanılması insanlık tarihinin dönüm noktalarından biri olarak kabul edilir. Ancak yarım yüzyıllık
macerası sonrasında antibiyotikler artık eskisi gibi etkili olamamaktadır. Bunun nedeni ise aşırı ve yanlış kullanıma bağlı
olarak pek çok bakterinin antibiyotiğe karşı direnç geliştirmiş olmasıdır. Yapılan araştırmalar gösteriyor ki özellikle bebeklik
ve çocukluk dönemlerinde, antibiyotiği daha sık kullananlarda obezite daha çok görülmektedir.
Antibiyotik kullanımı ülkemizde oldukça yaygın bir hâl almış. Bu konuda ne yazık ki insanlarımız çok bilinçsiz. Türkiye, kişi
başına düşen antibiyotik miktarı açısından Avrupa’da ilk sırada yer alıyor. Ülkemizde toplam ilaç harcamalarının yüzde
35’ini antibiyotikler oluşturuyor. Bunun nedenleri arasında ise geçmişte toplumun kontrolsüz antibiyotik kullanımının zararları
yönünden yeterince bilinçlendirilmemesi ve ilaca kolayca ulaşılabilmesi yer alıyor.
1. Yukarıdaki metinle ilgili,
3.
I. Sebep - sonuç cümlesine yer verilmiştir.
II. Karşılaştırma yapılmıştır.
III. Bütün cümleler nesnel yargılardan oluşmuştur.
IV. Varsayım cümlesi kullanılmıştır.
yargılarından hangilerine ulaşılabilir?
Metnin birinci paragrafındaki numaralandırılmış cümlelerle
ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) I. cümlede tanımlama yapılmıştır.
B) II. cümlede öneri anlamı vardır.
C) III. cümlede koşula bağlılık söz konusudur.
D) IV. cümlede ihtimal anlamı vardır.
A) I ve II. B) I ve III.
C) II ve IV. D) III ve IV.
2.
Tedavide, antibiyotiğin eskisi kadar etkili olmamasının
nedeni aşağıdakilerden hangisidir?
A) Günümüzde ortaya çıkan yeni hastalıklar nedeniyle
etkili olabilme özelliğini yitirmesi
B) Bilinçsiz kullanıma bağlı olarak pek çok bakterinin
antibiyotiğe karşı direnç geliştirmiş olması
C) Olası yan etkileri nedeniyle insanların kullanmaktan
sakınması
D) Kimi organlarda işlev bozukluğuna neden olması
4.
Metinde altı çizilen cümledeki anlam olayı aşağıdakilerden
hangisidir?
A) Yakınma B) Hayıflanma
C) Sitem D) Kızgınlık
64
TEST - 6
5.
(I) Balzac, yazdığı romanlarla dünya klasikleri içinde en
dikkat çeken sanatçılardan biridir. (II) 19. yüzyıl Avrupa
edebiyatının “romantik” olarak anılmasında onun payı büyüktür.
(III) Onun eserlerinin ortak yönü, kişiliğindeki inceliği
ve duygusallığı yansıtıyor olmasıdır. (IV) Denebilir ki
Balzac, romanlarında sadece bireyleri ele almamış, onların
iç dünyasının bilinmeyenlerini de okuyucuya hissettirmiştir.
8.
1. başkalarına 2. tepeden
3. bazı insanlar 4. bakmaya
5. olduğu hâlde 6. aynı boyda
7. çalışır
Yukarıdaki sözcük ve söz öbekleriyle kurallı ve anlamlı
bir cümle oluşturulduğunda aşağıdakilerden hangisi
baştan dördüncü sırada olur?
Bu parçada numaralanmış cümlelerle ilgili aşağıdakilerden
hangisi doğrudur?
A) 1 B) 3 C) 4 D) 7
A) I.cümle olasılık anlamı taşımaktadır.
B) II.cümlede beklenti söz konusudur.
C) III.cümle olumsuz bir cümledir.
D) IV.cümlede değerlendirme yapılmıştır.
9.
(I) Sıcak ağustos güneşi İsmet dayının alnındaki ve göğsündeki
terleri arttırıyordu. (II) İsmet dayı sabahtan bu
yana bahçesindeki ağaçları buduyor ve kurumuş otları kesiyordu.
(III) Elindeki orağa güneş vurdukça güneşin ışığı
gözlerini kamaştırıyordu. (IV) Ara sıra homurdanarak doğruluyor,
sinirli bir şekilde geriniyor ve sırtını kütürdetiyordu.
6.
Sen kalk Almanya’dan buralara kadar gel ama teyzene
bir çay içmek için bile uğrama!
Bu metinde numaralmış cümlelerden hangisi öznel
bir nitelik taşır?
Bu cümledeki duyguyu anlatan ifade aşağıdakilerden
hangisidir?
A) I. B) II. C) III. D) IV.
A) Yakınma B) Hayıflanma
C) Özlem D) Sitem
10.
Hayıflanma cümlesi
Karşılaştırma cümlesi
Gerçekleşmemiş beklenti
Neden-sonuç cümlesi
: 5 puan
: 10 puan
: 15 puan
: 20 puan
7.
I. İçimdeki fırtınaları, yangınları kimse bilemez.
II. Önümüzdeki yıl Avrupa gezisi yapmayı düşünüyorum.
III. Hepimize ikişer elma verdi.
IV. Onun saçmalıklarını sürekli duyduğumuz için bize
artık tuhaf gelmiyor.
Yukarıdaki cümleler için aşağıdakilerden hangisi
söylenemez?
A) I. cümlede düşsel ögeler vardır.
B) II. cümle özveri cümlesidir.
C) III. cümle eşitlik anlamı söz konusudur.
D) IV. cümlede kanıksama anlamı vardır.
Bilgi yarışmasına katılan öğrenciler, kurdukları cümlenin
anlam özelliğine göre yukarıdaki puanları alacaklardır.
1. Hastalandığı için okula gidemedi.
2. Bu zor günlerimde yanımda olur sanmıştım.
3. Okulun en başarılı öğrencisi Ayşe’ydi.
4. Çok çalışmaktan gözleri şişmişti.
5. Zamanında derslerime iyi çalışsaydım şimdi çok iyi
yerlerde olurdum.
Yukarıdaki cümleleri bu yarışmada söyleyen bir öğrenci
kaç puan alacaktır?
A) 60 B) 65 C) 70 D) 75
65
TÜRKÇE 8
Dikenli Test
Dikkat !
66
KONU
DEYİMLER VE
4
ATASÖZLERİ
67
TÜRKÇE 8 DEYİM VE ATASÖZLERİ - 1
1.
Korku bir ruh hâlidir. İkide bir gelip giden, bizi yoklayan, dengeleyen… Yüreklilik ise büyük korkular önünde kendimizi yitirerek
yaptığımız atılımdır. Her şeyi göze almak değildir, ölüme meydan okumak değildir, yapacak başka bir şey olmaması hâlidir.
Altı çizili deyimin bu metne kattığı anlam aşağıdakilerden hangisidir?
A) Gereken önemi vermemek
B) Gelebilecek her türlü zararı ve tehlikeyi önceden kabul etmek
C) Başka bir iş yapmasına vakit veya imkân vermemek
D) Bir şeyi ele geçirmek isteğine kapılmak
2.
Deyim
Durmadan söylenen o insanlara burun kıvırmıştım.
1
Seni bekleye bekleye ağaç olduk.
2
Artık maçı kazanma ümidi suya düşmüştü.
3
Biraz da yüz buldu mu hemen şımarmaya başlar.
4
Anlamı
1. Pişmanlığını belli etmemek
2. Bir yerde ayakta durarak çokça beklemek
3. Bir şeyin gerçekleşme olasılığı kalmamak
4. İlgi ve yakınlık görmek
Buna göre cümlelerde yer alan deyimlerden hangisinin anlamı yanlış verilmiştir?
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4
3.
DEYİMLER
ANLAMLARI
Yandaki tabloda bazı deyimlerin anlamları verilmiştir.
Kandırmak, inandırmak veya yararlanmak
için tatlı sözler söylemek.
Gereğinde, bir konuya yeniden dönebilme
imkânı bırakmak, kesip atmamak.
Sık sık iş, konu veya düşünce değiştirmek.
Buna göre anlamları verilen deyimler sırası ile hangi
seçenekte doğru verilmiştir?
A)
Dil dökmek
B)
Dil dökmek
C)
Dil uzatmak
D)
Gereği düşünülmek
Açık kapı bırakmak
Açık kapı bırakmak
Dalına basmak
Daldan dala konmak
Daldan dala basmak
Dil uzatmak
Gereği düşünülmek
Dalına basmak
68
TEST - 1
4.
“Adamın yarasını daha fazla deşmeyin.” cümlesindeki
deyimle aynı anlama gelen kelime veya kelime grubu
aşağıdakilerden hangisinde vardır?
A) Bunca gecikmişliğe rağmen o günlerin acısını çıkarabilmesine
imkân tanımalıydı.
B ) H a n i i n s a n ı n b i r y e r i n d e b i r ç ı b a n ç ı k a r d a k a b u k t u t a r.
C) İzlediği film, geçen seneki kazayı ona anımsatıp acısını
tazeliyordu.
D) Gözlerimi kapadım ve ilk defa ondan intikam almayı
düşünerek kendimi koyuverdim.
7.
Günün birinde Gülten ablam elime bir kitap tutuşturdu.
Çok kalındı. Duraksadığımı görünce ----, yalnızca “Korkma,
bir dene!” dedi. Denedim. Harikaydı! Birkaç günde bitirivermiştim
koca kitabı. O, benim “büyülü kitabım” oldu.
Bu parçada boş bırakılan yere, düşüncenin akışına
göre aşağıdaki sözlerin hangisi getirilmelidir?
A) küplere bindi
B) göz açtırmadı
C) üstüme düşmedi
D) sıkı tuttu
8.
I. Baba kırk oğul beslemiş, kırk oğul bir babayı
beslememiş.
5.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “hasret” sözcüğü
deyim içinde kullanılmamıştır?
A ) S e n i n h a s r e t i n b e n i ü z ü y o r, ö l d ü r ü y o r y a v a ş y a v a ş .
B) Kış günü, çoluğu çocuğu battaniyeye hasret bırakıp
hepsini topladım, balkonda yattım.
C) Hem hasret giderecektim hem de ruhumla dinlenecektim.
D) Dünya, barışın hasretini çekiyor.
II. Baba oğluna bir bağ bağışlamış; oğul babaya
bir salkım üzüm vermemiş.
III. Baba koruk yer, oğlunun dişi kamaşır.
IV. Baba vergisi görümlük, koca vergisi doyumluk.
Yukarıdaki numaralandırılmış atasözlerinden
hangileri yakın mesajlar vermektedir?
A) I ve II. B) I ve IV.
C) II ve III. D) III ve IV.
6.
“Çocuk, ellerimi bırakıp caddeye doğru koşunca----”
Bu cümle aşağıdaki deyimlerden hangisiyle sürdürülemez?
A) yüreğim ağzıma geldi.
B) yüreğim şişti.
C) yüreğim oynadı.
D) yüreğim ürperdi.
9. “Burun” sözcüğü aşağıdaki cümlelerin hangisinde deyim
içinde kullanılmamıştır?
A) Güneşte fazla kaldı diye burnu kanadı.
B) Gece gündüz annesinin burnundan ayrılmıyor.
C ) Ya p t ı k l a r ı n ı u n u t m a d ı m , b u r n u n d a n g e t i r e c e ğ i m .
D) Burunları bile kanamadan ganimete kavuşacaklardı.
69
TÜRKÇE 8 DEYİM VE ATASÖZLERİ - 2
1.
ATASÖZLERİ
ANLAMLARI
Herhangi bir duruma alışkın olan kimseyi benzer kötü durumlar etkilemez.
Sana sert davranana sen yumuşak davran.
Geçici durumlara güvenmek doğru değildir.
Yukarıdaki tabloda bazı atasözlerinin anlamları verilmiştir.
Buna göre anlamları verilen atasözleri sırası ile hangi seçenekte doğru verilmiştir?
A)
Acı patlıcanı kırağı çalmaz.
B)
Sana taşla vurana sen aşla var.
Sel gider, kum kalır.
Alışmış kudurmuştan beterdir.
İyilik eden, iyilik bulur.
Güvenme dostuna, saman doldurur postuna.
C)
Alışmış kudurmuştan beterdir.
D)
Sana taşla vurana sen aşla var.
Güvenme dostuna, saman doldurur postuna.
Acı patlıcanı kırağı çalmaz.
İyilik eden, iyilik bulur.
Sel gider, kum kalır.
2.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde deyim ve atasözü bir arada kullanılmıştır?
A) Herkese iyiliği dokunan Kâmuran Efendi, “İyilik eden, iyilik bulur.” derdi.
B) Dillere destan İstanbul nezaketini o evde gördüm, ağzım açık kaldı.
C) Bunları öğrenince hemen buraya gelecektir; acıkmış, kudurmuştan beterdir.
D) O benim dinlemekteki sabrımı, saflığımı kötüye kullandı.
70
TEST - 2
3.
Kimi insanlar aynı zamanda birden çok işi yapmaya çalışırlar.
Birden çok işi aynı zamanda yapmaya çalışmak, başarıyı
olumsuz etkiler. İki işi aynı anda yapmaya çalışanlar
ya bu işleri zamanında bitiremez ya da bitirse bile o işleri
düzgün bir şekilde yapamaz.
Yukarıdaki parçada açıklaması yapılan atasözü aşağıdakilerden
hangisidir?
6.
Aşağıdaki özdeyişlerden hangisinde mecaz anlam
yoktur?
A ) Ü l k e s i n i e n ç o k s e v e n , ü l k e s i i ç i n e n ç o k ç a l ı ş a n d ı r.
B) Doğruluk her türlü şart altında meyve verir.
C) Dünyayı anlayabilmek için arada sırada ona sırtını
dönmeli insan.
D) Hedefi olmayan gemiye hiçbir rüzgâr yardım etmez.
A) İki cambaz bir ipte oynamaz.
B) İki at bir kazığa bağlanmaz.
C) İki karpuz bir koltuğa sığmaz.
D) İki baş bir kazanda kaynamaz.
4.
Çıkarı dolayısıyla yakınlık gösteren kimse, işini yürütecek
başkalarını bulduğunda sizinle ilgisini keser. “---” atasözü
tam da bu durumu anlatıyor.
Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdaki atasözlerinden
hangisi getirilirse anlatılanlar özetlenmiş olur?
A) Dost ağlatır, düşman güldürür.
B) Abdalın dostluğu köy görününceye kadar.
C) İşine hor bakan boynuna torba takar.
D) Dost bin ise azdır, düşman bir ise çoktur.
7.
Dilimizde “dert” sözünün kullanıldığı pek çok deyim vardır:
Sıkıntıyı çözümlemek, atlatmak, çaresizliği yenmek
için derdine deva bulmak; birçok sorunu bulunmak için
1
dert yanmak; üzüntüsüne katlanmak için derdini çekmek
2 3
ve derdini, sıkıntılarını ayrıntılı olarak anlatmak, dile getirmek
için derdini dökmek d e y i m i k u l l a n ı l ı r.
4
Bu parçada numaralandırılarak verilen deyimlerden
hangisinin açıklaması yanlış verilmiştir?
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4
5.
Aşağıdaki atasözlerinden hangisi “ölçülü olma”yı öğütlemektedir?
A) Çabuk parlayan çabuk söner.
B) Baca eğri de olsa duman doğru çıkar.
C) Alçak yerde yatma, sel alır; yüksek yerde yatma, yel
alır.
D) Kaçan balık büyük olur.
8. Aşağıdaki özdeyişlerden hangisi “İnsan, girişeceği bir
işle ilgili zorlukları göze almadan o işe girişmemelidir.” mesajını
vermektedir?
A ) B i r y e r d e n a y r ı l ı r k e n , n e d e n g e l d i ğ i n i z i u n u t m a y ı n .
B) Ben sana “Denize açılma.” demiyorum, “Açılacak olursan
tufana bile katlan.” diyorum.
C ) B a z ı ş e y l e r i y a r ı m b i l e c e ğ i n e , b i r ş e y b i l m e d a h a i y i .
D) Bu dünyadaki en büyük şey, şu an durduğumuz yer
değil; gitmekte olduğumuz yöndür.
71
TÜRKÇE 8
Dikenli Test
Dikkat !
DEYİMLER VE ATASÖZLERİ - 3
1 ve 2. soruları aşağıdaki metne göre cevaplayınız.
Saçları kısa, gözleri iriydi. Kısa ve kalın yapılı olduğundan herkes ona “Bıdık” derdi. Gerçek ismini kimse bilmezdi. On beş
yaşındaydı. Bir ailesi yoktu. Kasabanın en … çocuğuydu. Nerede bir kötülük olsa ondan bilinirdi. Onun varlığı, kötülük yapmak
isteyenleri cesaretlendirirdi. Nasıl olsa bütün yanlışların birinci şüphelisi Bıdık’tı. Bıdık günah keçisiydi.
Aileler, çocuklarının Bıdık’la vakit geçirmesini istemez, ondan uzak durmalarını tembihlerlerdi. Çünkü çocuklarının Bıdık’a
benzemesinden çok korkarlardı.
1. Metindeki altı çizili deyimin anlamı aşağıdakilerden 3.
hangisidir?
A) Günah sayılan davranışta bulunan kimse
B) Söylediğinden veya yaptığından dönmeyen kişi
C) Bir türlü yumuşamayan, vazgeçilmeyen, sürdürülen
inat
D) Gerçek sorumluları korumak amacıyla suç, kabahat
vb. olumsuzlukların sebebi olarak gösterilen kişi, kurum,
nesne vb.
Deyimler anlatımı zenginleştirir. Biz de anlatımımızı sıradanlıktan
kurtarmak için deyimlerden yararlanırız. Örneğin
kendi işini kendi görmek zorunda kalındığını anlatmak için
“iş başa düşmek”, kolaylıkla iş bulmayı anlatmak için
I
“iş ayağa düşmek”; gizli, dolambaçlı bir iş yapmayı anlat-
II
mak için “iş çevirmek”; çıkarına, amacına, düşüncesine
III
uygun olmayı anlatmak için “işine gelmek” deyimini
IV
kullanırız.
Yukarıdaki parçada numaralanmış deyimlerden hangisi
yanlış açıklanmıştır?
A) I. B) II. C) III. D) IV.
4.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde deyim, açıklamasıyla
verilmiştir?
2.
Metnin boş bırakılan yerine getirilebilecek en uygun
deyim aşağıdakilerden hangisidir?
A) ele avuca sığmaz
B) ipe sapa gelmez
C) beş para etmez
D) maymun iştahlı
A) Politika üstüne fikir yürütmek, çizmeyi aşmaktı.
B) Baktım ki güme gideceğim, yavaşça kayığın baş yanına
gittim.
C) Dur bakalım daha hele, bu yaptıklarının acısı bir bir
çıkacak.
D) Konserin yapılacağı meydan çok kalabalık, iğne atsan
yere düşmez.
72
TEST - 3
5.
Çalışmak, ona her zaman ağır geldi. O yüzden başkalarının
sırtından geçinmeyi yaşam tarzı olarak benimsedi.
Farklı farklı bahanelerle ve yüzü kızarmadan insanlardan
para talep ededurdu. Kimden ne isteyeceğini gayet iyi bildiği
için benden bir beklentisi olmadı. Çünkü ben, onun
ciğerinin içini biliyordum; o da kan alacak damarı biliyordu.
Bu parçadaki altı çizili deyimin anlamı aşağıdakilerden
hangisidir?
8.
Bazı deyimler anlamca yakın olabilir.
Aşağıdakilerden hangisi bu özelliğe anlamca en yakın
olandır?
A) Etekleri zil çalmak → Çalmadan oynamak
B) Kulak kabartmak → kulak misafiri olmak
C) Kılı kırk yarmak → İnce eleyip sık dokumak
D) Gözden geçirmek → Gözden kaçmak
A) Varlık içinde sıkıntı çekerek yaşamak
B) Nereden veya kimden çıkar sağlanabileceğini bilmek
C) Aralarında kan davası bulunmak
D) Bir şeyi aşırı ölçüde benimsemek
9.
Atasözlerinin birçoğunda mecazlı bir söyleyiş vardır.
6.
Ahmet Bey, işlerini zamanında yapardı. Çalışma odasına
geçip akşama doğru yapılacak toplantıya ait belgeleri
incelemeye koyulmuştu ki o sırada kapı çaldı. Semiha
Hanım, kapıyı açtı. Gelen kişi ortanca çocukları Kemal’di.
Ahmet Bey, Kemal’e şöyle bir bakıp masadaki belgelere
yoğunlaşmaya devam etti.
Bu parçadaki “şöyle bir bakmak” sözüyle anlatılmak
istenen aşağıdakilerden hangisidir?
Aşağıdaki atasözlerinin hangisinde mecazlı bir söyleyiş
yoktur?
A) Lafla peynir gemisi yürümez.
B) Körler memleketinde şaşılar padişah olur.
C) Dost ile ye, iç; alışveriş etme.
D) Açık ağız aç kalmaz.
A) İnceden inceye gözden geçirmek
B) Uzun uzadıya bakmak
C) Kısaca bakmak
D) Bir işi yapmak için hazır beklemek
7.
Aşağıdaki deyimlerden hangisinin anlamı yanlış verilmiştir?
A)
DEYİMLER
Kendini matah
sanmak
B) Sırra kadem basmak
C) Mürekkep yalamak
D) Gözden kaçmak
ANLAMLARI
Kendini olduğundan daha
fazla değerli görmek
Bir sırrı açığa vurmamak,
kimseye söylememek
Çok okumuş, yazmış
olmak
Görülmemek, farkına
varılmamak
10. Dün köydeki teyzemlere giderken yaşlı bir adamın tarlada
çalıştığını gördüm. Bu yaşına karşın çalışıyor olmasına
hayret ettim. Sebebini sorduğumda: “... evlat! Çalışmanın
faydası var, zararı yok. Çalışmasam hepten yatağa düşerim.
Çalışmak, bedeni canlı tutar.” dedi.
Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdaki atasözlerinden
hangisi getirilmelidir?
A) Yazın çalışan, kışın gülüşür.
B) Adamın iyisi iş başında belli olur.
C) İşin yoksa şahit ol, paran çoksa kefil ol.
D) İşleyen demir ışıldar.
73
TÜRKÇE 8
74
KONU
5
PARAGRAFTA ANLAM
75
TÜRKÇE 8
PARAGRAFIN ANA DÜŞÜNCESİ-1
1, 2 ve 3. soruları aşağıdaki metne göre cevaplayınız.
Kütüphaneler eski çağlardan beri insanlığın hizmetindedir. Eldeki bilgilere göre ilk kütüphane, Asurlular zamanında kurulmuştur.
Kütüphaneler, herkesin yararlanması için kurulmuş ve kuruluş amacına uygun kitap, film, plak gibi her türlü düşünce
ve sanat ürünü toplayan, düzenleyen ve genel olarak ilgilenen okurlara sunan kuruluşlardır. Kitaplar, kütüphanelerde
belli bir sisteme göre dizilir. Günümüzde kütüphanelerde sadece kitap bulunmaz. Teknolojik bilgi taşımaya ve depolamaya
yarayan CD, DVD gibi teknolojik ürünler de bulunur.
Kütüphaneler okulda öğrencilere verilen ödevlerin yapılmasında çok büyük bir öneme sahiptir. İnsanlara okuma alışkanlığı
kazandırır, insan orada okuduğu kitaplar sayesinde hayaller kurar, farklı ülkelere gider ve oralara gerçek hayatta gidemese
bile oraların kültürü hakkında bilgi sahibi olur. Kütüphaneler bir toplumun gelişmişlik aynasıdır, bu yüzden ne yapıp edip
kitap okuyalım ve kütüphanelerden sürekli yararlanalım. Böyle yaparsak ulusça çok güzel seviyelere ulaşır ve gelişiriz.
Fakat ne yazık ki toplumumuzda kitap okuma alışkanlığı pek yok. Okuma tembeli bir nesil olmuşuz. Biz okumadığımız, okumaya
ve okuyana önem vermediğimiz için de çocuklarımız da bize bakıp okumuyor. Böyle olduğu için kütüphane sayımız
ve kütüphaneyi kullanma oranımız çok düşük seviyelerde.
1. Kütüphanelerle ilgili,
3.
I. Teknolojinin gelişmesiyle eski önemini kaybetmiştir.
II. Kitaplar, burada belli bir düzene göre sıralanmıştır.
III. Kitapların yanı sıra bilgi taşımaya yarayan
teknolojik ürünleri de bulundurur.
IV. Sessiz ve sakin bir çalışma ortamı sunar.
Metinde yazarın asıl yakındığı durum nedir?
A) Toplumca okumaya önem vermememiz
B) Kütüphaneye çok gitmememiz
C) Çocuklarımızın kitap okumaması
D) Kütüphanelerdeki kitapların yetersiz oluşu
yargılarından hangilerine ulaşılabilir?
A) I ve II. B) I ve IV.
C) II ve III. D) III ve IV.
2.
Metnin ana düşüncesi aşağıdakilerden hangisidir?
A) Bir toplumun gelişmesi ve ilerlemesi için kitap okuma
çok önemli olduğundan, kütüphanelere çok önem
verilmelidir.
B) Kütüphaneler toplumların ulaşmak istediği gerçek seviyeyi
gösteren en önemli mekânlardır.
C) Okumayan ve kütüphaneye değer vermeyen bir toplum
diğerlerinin daima gerisinde kalır.
D) Ülkemizdeki en önemli eksikliklerin başında kütüphanelerin
yetersizliği gelmektedir.
4.
Yaşamın kendisi, başlı başına bir eserdir. Ölüm gelip de
insan, gözlerini dünyaya kapayacağı zaman “Ben şu işi
yaptım, şu sözleri söyledim, şu insanları yetiştirdim, şu iyilikleri
ettim, şu kalpleri kazandım.” diyebiliyorsa en büyük
eseri olan yaşamını, gönül rahatlığıyla bitirmiş olur.
Yukarıdaki parçayı en iyi özetleyen cümle aşağıdakilerden
hangisidir?
A) Herkes bir gün ölür.
B) İnsanlar iyilik yaparak mutlu olur.
C) Hayatında iyi işler yapan, gönül rahatlığıyla ölür.
D) İnsan kalıcı eser bırakarak ölümsüzlüğe ulaşır.
76
TEST - 1
5. Bulaşık makinesi, evlerde
bulaşıkları daha
6.
hızlı ve ekonomik olarak
yıkamak, yaşam
kalitesini arttırmak için
üretilmiştir. Günümüzde
kullanılan mutfak
aletleri arasında insanları
belki de en çok rahatlatan
ve işlerini kolaylaştıran icat olmuştur. Bir politikacıyla
evli olan Amerikalı Josephin Cochran: “Eğer kimse
bulaşık makinesi yapmazsa ben bunu yapacağım.” diyerek
başladığı çalışmalarını yeterli maddi kaynağı olmadığından
10 yıllık bir sürede tamamlamıştır. Bu ilk bulaşık
makinesinin sistemi basitti. Alt kısmında yer alan iki silindir
ile makinenin içine su
ve sabun pompalanıyordu.
Daha sonra makinenin içine
yerleştirilen emici silindirler,
pompalanan suyu
yeniden pompalamak için
çekiyordu. Yan taraflarında
bulunan kol yardımı ile çalıştırılan
ilk bulaşık makineleri
daha çok evlerde kullanılmak
için tasarlanmıştı.
Bir gün bir köpek çok susamış ve bir derenin kenarına gelip
su içmeye çalışmış. Suya tam yaklaşıp ağzını açıp su
içecekken birden gözü sudaki köpeğe takılmış. Gördüğü
şeyin kendi yansıması olduğundan habersiz suya hırlamış.
Dişlerini göstermiş. Suda gördüğü köpek de aynısını
yapmış. Buna daha da sinirlenip güçlü bir şekilde havlamaya
başlamış fakat gördükleri onu şaşkına uğratmış
çünkü karşısındaki köpek de aynı şekilde sinirlice havlamış.
Gitmiş bir daha gelmiş fakat karşısındaki köpek yine
aynı yerdeymiş. Onu yenemeyeceğini ve korkutup uzaklaştıramayacağını
anlayınca suyunu içemeden oradan
uzaklaşıp gitmiş.
Bu parçada asıl verilmek istenen mesaj aşağıdakilerden
hangisidir?
A) Ön yargılarımızdan ve korkularımızdan kurtulmazsak
başarılı olamayız.
B) Köpekler kendi gölgelerinden çekindikleri için su içemez.
C) İnsanlar kaygılarından arınmazsa amaçlarına ulaşamazlar.
D) Hedefimize odaklanıp cesurca o işi yapmazsak onu
asla gerçekleştirme şansına sahip olamayız.
İlk bulaşık makineleriyle ilgili,
I. Bulaşıkları hızlı ve ekonomik yıkamak için üretilmiştir.
II. İlk bulaşık makinelerinin mucidi eski bir politikacıdır.
III. Bulaşık makinesini Josephin Cochran icat etmiştir.
IV. İlk bulaşık makineleri basit sistemli olup özellikle iş
yerlerinde kullanılmak üzere tasarlanmıştı.
yargılardan hangilerine ulaşılabilir?
A) I ve II
B) I ve III
C) II ve IV
D) III ve IV
7. Türkçenin yanlış yazılıp konuşulduğu bir ortamda, genç
kuşaklardan ana dillerini iyi öğrenmelerini nasıl bekleyebiliriz?
Yabancı dillerin hayatımızı neredeyse işgal ettiği,
televizyondan internete dört koldan bizi sarıp sarmaladığı
bir yerde gençlerin ana dillerini iyi öğrenip kullanmalarını
istemek onlara haksızlık değil mi? Türkçenin yozlaşmasına,
çirkinleşmesine duyarsız kaldık yıllarca. Nice maskaralıklara
sessiz kaldık, bunları önemsemedik. Şimdi de
kalkmış gençlerden duyarlı olmalarını istiyoruz.
Parçada asıl anlatılmak istenen aşağıdakilerden hangisidir?
A) Dilimizin yozlaşmasının asıl sebebi biziz, bu yüzden
gençleri suçlamamalıyız.
B) Genç kuşaklar kendi dillerine duyarsızdır.
C) Türkçe, duyarsız kullanıcılar tarafından gün geçtikçe
yozlaştırılmaktadır.
D) Hiç kimse Türkçenin yozlaşmasına, çirkinleşmesine
duyarsız kalmamalıdır.
77
TÜRKÇE 8 PARAGRAFIN ANA DÜŞÜNCESİ-2
1.
20. yüzyılın ortalarında yaşayan ve sinema tarihine damga vuran dünyaca ünlü
komedyen Charlie Chaplin, bir gün gazetelerde kendisine en çok benzeyen ve kendisini
en iyi taklit edeceklerin seçileceği bir yarışmanın haberini görür. Haber ilgisini
çekmiş ve farklı bir isimle kendisi de bu yarışmaya katılmıştır. Yarışmada hiç kimse
onun gerçek Charlie Chaplin olduğunu bilmiyormuş ve kimse onu tanıyamamıştı.
En iyi taklit ve gösterilerini sergilemesine rağmen yarışmanın sonunda Charlie
Chaplin’e benzeyenler arasında dördüncü olmuştu.
Yukarıdaki parça ile ilgili vurgulanmak istenen düşünce aşağıdakilerden hangisidir?
A) İnsanlar gerçek ile taklidini bazen ayırt edemez.
B) Komedyenlerin taklit edilmesi herkesin yapabileceği bir iş değildir.
C) Charlie Chaplin kimsenin yerini dolduramayacağı bir sanatçıdır.
D) Hiçbir özellik insana üstünlük vermez.
2.
Şiiri, kendimi bildim bileli çok sevmiş ve her dönemde ilgiyle okumuşumdur. Fakat şiir yazmayı, şair olmayı aklımdan hiç geçirmemişimdir.
Çünkü şiir yazmayı, güç ve erişilmez bir şey olarak düşünmüşüm hep. Zaten ilk yazı denemelerim de çok çabalamama
rağmen şiir değil düzyazı şeklinde olmuştur. Şairlik; büyük bir yetenek ve sevgi isteyen, duygu yoğunluğu gerektiren bir
iş. Ama ne yazık ki bu özellikler bende hiç oluşmadı. Bu yüzden düzyazıya yöneldim ve orada istediğim başarıyı yakaladım.
Parçada, yazar için asıl söylenmek istenen aşağıdakilerden hangisidir?
A) Düzyazı yazmayı bırakmıştır.
B) Ona göre şiir yazmak, düzyazı yazmaktan daha zordur.
C) Şiiri yazmayı çok sevmektedir.
D) Şiir yazmak ona göre zevkli bir uğraştır.
3.
Ta çocukluktan beri dinleyegeldiğimiz masallar, sanıldığı gibi sadece “iş olsun” diye anlatılmaz. Masallar, semboller dünyasının
dile gelmiş şekilleridir. Orada neler neler bulunmaz ki… Masallarda genellikle padişahların cezalandırıldığını görürüz,
boşuna mı sanıyorsunuz? Arkasız, güçsüz bir Keloğlan’ın kimlere pabucunu ters giydirdiğini hatırlayınız. Kırk katırla kırk satır
sadece bir son değil, bir kötülüğün hatırlanmasıdır.
Bu parçada anlatılmak istenen asıl düşünce aşağıdakilerden hangisidir?
A) Kötüler, masalların sonunda mutlaka cezalandırılır.
B) Masallarda mesajlar, semboller aracılığı ile aktarılır.
C) Keloğlan, masalların değişmez ve korkusuz kahramanıdır.
D) Masallarda olağanüstü özelliklere çokça yer verilir.
78
TEST - 2
4.
Kimi zamanlar anne-babaların da bazı yanlışları olur. Çocuklarını küçük yaşlarda bilgisayar karşısına oturtmalarına bir anlam
veremiyorum. Şüphe yok ki bir zaman sonra sevgisiz, mutlu olmayı bilmeyen çocuklar buluruz karşımızda. Oysa o yaştaki
çocukların koşup oynamayı, acı çekmeyi, mutlu olmayı öğrenmeleri gerekir.
Bu parçanın yazarının asıl eleştirdiği aşağıdakilerden hangisidir?
A) Çocukların teknolojiyi yeterince kullanmamaları
B) Başkalarının sorunlarına kayıtsız kalınması
C) Ailelerin çocuk eğitimine önem vermemesi
D) Çocukların gerçek yaşamdan kopuk yetiştirilmesi
5.
Yüzyıllar boyunca yaşadığımız topraklarda sayısız ozan yetişmiştir. Yunus Emre ve Pir Sultan Abdal bunlardan sadece
ikisidir. İkisi de asırları aşmıştır. İkisi de halkın arasından akan ırmağa benzer. Pir Sultan, ulusal sınırlarımız içinde akmıştır.
Yunus ise sınırlarımız dışında da akmayı sürdürmüştür. Büyüklüğü de buradan gelir.
Bu parçadan çıkarılabilecek en kapsamlı yargı aşağıdakilerden hangisidir?
A) Sanatçıların birbirinden farklı tarzları vardır.
B) Bir halk ozanı, ulusal değerleri yaşatır.
C) Türk ulusu büyük ozanlar yetiştirmiştir.
D) Bir ozan hem ulusal hem de evrensel olabildiği ölçüde büyüktür.
6.
Şiir dilimiz, Orhan Veli’ye gelinceye kadar insanların günlük yaşamıyla ilgili sözcüklere
uzak bir görünüm taşır. Başka bir deyişle bu döneme kadar şiirlerde, toplumun alt kesimlerinde
kullanılan sözcüklere genellikle rastlanmazdı. Orhan Veli ve onun çizgisinde
yürüyen ozanlar, şiir dilindeki bu kalıplaşmayı yıkmış; halkın konuştuğu kelimeleri şiirlerinde
kullanmışlardır. Orhan Veli’nin şiirlerinde kullandığı “ciğercinin kedisi, sokak kedisi, fil,
kemik, hamam, tellak…” gibi sözcükler bunun en güzel kanıtıdır.
Bu parçada Orhan Veli ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi vurgulanmıştır?
A) Şiirlerinde yabancı kökenli kelimeleri kullanmamıştır.
B) Başka şairlere örnek olmuştur.
C) Konuşma dilini şiire taşımıştır.
D) Kendinden önceki şairleri eleştirmiştir.
79
TÜRKÇE 8 PARAGRAFIN ANA DÜŞÜNCESİ-3
1, 2 ve 3. soruları aşağıdaki metne göre cevaplayınız.
Vaktiyle bir köle kaçıp ormana sığınmış. Etrafta gezinirken, iniltiler içinde ızdırap çeken bir aslan görmüş. Önce korkup
kaçmaya yeltenmiş. Fakat aslanın yerinden hiç kıpırdamadığını, yalvaran gözlerle kendisine baktığını görüp durmuş. Aslan
kanayan pençesini uzatıyormuş ona. Köle dikkatlice bakınca, aslanın pençesine büyük bir dikenin saplandığını görmüş.
Dikeni çıkarıp yarayı temizleyen köle, gömleğinden kopardığı bezle de iyice sarmış.
Rahatlayan aslan ayağa kalkıp kölenin ellerini yalamaya başlamış. Sonra da önüne düşüp yaşadığı inine götürmüş. Her
gün yakaladığı avları ine taşıyıp köleye yardım ediyormuş.
Bu beraberlikleri uzun sürmemiş. Ormana gelen avcılar ikisini de yakalamışlar. Ayrı kafeslere kapatıp günlerce aç bırakmışlar
onları.
Kralın da hazır bulunduğu bir gün kafesin ağzı açılmış. Aslanın köleyi nasıl parçalayacağını herkes merakla bekliyormuş.
Büyük bir iştahla saldıran aslan, kölenin yanına gelince onu tanımış. Önünde bir köpek sadakatiyle durup ellerini yalamaya
başlamış.
Kral bu duruma çok şaşırmış. Köleyi yanına çağırıp bütün hikâyeyi dinlemiş ondan. Anlatılanlardan çok etkilenen kral, kölenin
affedilmesini, aslanın da ormana salıverilmesini emretmiş.
1.
Bu metnin ana fikrini en iyi özetleyen atasözü aşağıdakilerden hangisidir?
A) Acıkmış, kudurmuştan beterdir.
B) İyilik eden, iyilik bulur.
C) Aslan, yatağından belli olur.
D) Tatlı dil, yılanı deliğinden çıkarır.
2.
Metindeki olayla ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenebilir?
A) Olay; bir kölenin, aslandan çok korkarak ona yardım etmesi ve aslanın da acıyıp köleye karışmamasıdır.
B) Olay, kralın huzurunda gerçekleşmektedir.
C) Olay, büyüklerin sözlerini dinlemeyi öğütlemiştir.
D) Olayın ana karakterleri aslan ile köledir.
3.
Bu metinde sözü edilen köle aşağıdakilerden hangisiyle nitelendirilebilir?
A) Cesur, yardımsever
B) Korkak, umursamaz
C) Sabırlı, kıskanç
D) Kibirli, bencil
80
TEST - 3
4.
Hayata dair kimi gerçekler vardır. Hayata yeni atılan insan,
uçmaya yeni başlayan bir kuş gibidir. Kuş, sonsuz
semada; insan, ömür yolunda tek başına yaşama savaşı
vermek zorundadır. Nasıl ki kuş eğreti kanatlarla uçamazsa
insan da dış destek ve yardımlarla yaşama savaşını
kazanamaz. Yaşama garantisini dış destekle gören insan,
yardım kaynağı kuruyup desteği tükenince kanadı kırık
bir kuştur, yoluna devam edememesi kaçınılmaz son olur
ona.
Bu parçada vurgulanan düşünce aşağıdakilerden
hangisidir?
A) Her insan dost edinmek zorundadır.
B) Çevremizde bize yardım edecek insanlar her an olmayabilir.
C) İnsan, kendi ayakları üstünde durmalıdır.
D) Hayata dair her zaman ümitli olunmalıdır.
6.
Eğitimin toplumsal gelişim konusunda yadsınamaz bir etkisi
vardır. İyi bir eğitim için, gençlerde bağımsız, eleştirici
düşüncenin de geliştirilmesi önemlidir. Oysa bu gelişme,
ezberci eğitim anlayışıyla büyük ölçüde kösteklenmiştir.
Gereğinden çok bilgi yüklenmesi, ister istemez yüzeyde
kalmaya ve kültürsüzlüğe götürür insanı.
Bu parçaya göre, gençlerde eleştirici düşüncenin gelişmemesinin
nedeni aşağıdakilerden hangisidir?
A) Ailelerin eğitim konusunda ön yargılı olmaları
B) Gençlerin eğitime önem vermemesi
C) İletişim araçlarının eğitimi kötü yönde etkilemesi
D) Gençlere gereğinden çok şeyin öğretilmesi
5.
Sanat ve sanatçılar, bir ülkenin ve ulusun tanıtımı açısından
büyük bir öneme sahiptir. Sanatın evrenselliği göz
önüne alınırsa nitelikli sanatçılar yetiştirmenin önemi daha
da iyi anlaşılır. Bu anlamda, yetenekleri küçük yaşlarda
fark edilen potansiyel sanatçıların hem devlet hem de özel
sektör tarafından desteklenmeleri gerekir.
Bu parçada asıl anlatılmak istenen aşağıdakilerden
hangisidir?
A) Sanatın insanları kötülüklerden uzak tuttuğu
B) Sanatın evrensel bir niteliğinin olduğu için sanatçıların
desteklenmesi gerektiği
C) Genç sanatçıların, küçük yaşlardan itibaren sanatsal
faaliyetlere yönlendirilmesi
D) Sanatın yerelden evrensele doğru bir yol izlediği
7. Anlaşma aracı olan dil, insanları hayata programlar. Kelimeler,
söyleyişler, vurgu ve tonlamalar, ritim bu programın
şifreleridir ve “Açıl susam açıl!” cümlesiyle hareket eden
taşlar gibi insan da dilin komutlarıyla ne yapacağını, ne
hissedeceğini, nasıl davranacağını öğrenir.
Aşağıdakilerden hangisi, bu parçada anlatılmak istenenle
aynı doğrultudadır?
A) Dil, insanların hayatı anlamalarını ve yaşamalarını
sağlar.
B) Her milletin kendine ait bir dili vardır.
C) Dil, insanların toplum içinde anlaşmasını sağlayan
bir araçtır.
D) Dili kullanmayı bilen insanlar hayatta başarılı olur.
81
TÜRKÇE 8
PARAGRAFTA KONU - BAŞLIK - ANAHTAR KELİME
1, 2 ve 3. soruları aşağıdaki metne göre cevaplayınız.
Kutnu dokumaları, ipek ile pamuktan oluşan ve parlak bir yüzeye sahip olan çok özel bir kumaştır. İçinde yapay hiçbir madde
bulunmadığından oldukça sağlıklıdır. Kumaşlara, çözgü sayılarına göre değişik adlar verilmektedir.
Kutnu dokumalarının Gaziantep’e Halepliler tarafından getirildiği bilinmektedir. Selçuklu Dönemi’nden başlayarak önemli
bir yere sahip olan kutnu dokumaları, gelinlik yapımında, halkın giyiminde ve döşemeliklerde kullanılmış olsa da günümüzde
yaygın kullanım alanını kaybederek sadece halk oyunları kıyafetlerinde ve turistik eşya yapımında kullanılan bir kumaş
türü hâline gelmiştir. Osmanlı İmparatorluğu’nda, asalet ve gücü simgelediği için padişahların kaftanlarında kullanılan kumaş
olmuştur.
1. Metnin konusu aşağıdakilerden hangisidir?
3.
A) Kutnu kumaşların özelliklerinin neler olduğu ve nerelerde
kullanıldığı
B) Kutnu kumaşların çözgü sayılarına göre adları
C) Kutnu kumaşları kimlerin nerelerde kullandığı
D) Kutnu kumaşların hangi çağlarda ve devletlerde kullanılmaya
başlandığı
Metindeki anahtar kelimler aşağıdakilerden hangisdir?
A) pamuk - çözgü - dokuma
B) kumaş - dokuma - simge
C) ipek - kumaş - Osmanlı
D) yüzey - yapay - parlak
4.
İnsan belli konularda ısrarcı olmalı ve bunun için çalışmalı.
Bulmak istediği şeyi, kaybettiği yerde aramalı. Ancak
yanlış limanlarda yanlış şeyler arıyoruz sanki. Para, ev,
araba, servet, makam, iktidar her şeymiş gibi davranıyoruz.
“Daha” fazlasının peşine hırsla takılmış gidiyoruz.
Böyle yaparak özümüzden uzaklaşıyoruz. Sevmeden
iş yapmaya, acıkmadan yemek yemeye, düşünmeden
konuşmaya, gönül huzurunu bulmadan eşya ile konfor
aramaya çalışıyoruz. Yüzlerce örneği var etrafımızda bu
yaptıklarımızın. Ama tek bir şey yok bu hayatlarda: Değerlerimiz.
2.
Yukarıdaki metne en uygun başlık aşağıdakilerden
hangisidir?
A) Kumaşlar ve Devletler
B) Ülkemizde Kullanılan Kumaş Türleri
C) Kutnu Kumaşlar
D) Kutnu Kumaşların Tarihteki Yeri
Bu parçada yazar, aşağıdakilerden hangisini eleştirmektedir?
A) İnsanların; makam, şöhret için insani değerlerden
uzaklaşmasını
B) İnsanların, ulaşılmazın ve imkânsızın peşinde koşmasını
C) İnsanların, sürekli en iyisini istemelerini
D) İnsanların, yemekte aşırıya kaçmalarını
82
TEST - 4
5.
Sen petek misali, Veysel de arı
Dinçleşir, beraber yapardık balı
Ben bir insanoğlu, sen bir dut dalı
Ben babamı, sen ustanı unutma
Yukarıdaki dizelerin teması aşağıdakilerden hangisidir?
A) Vefa
B) Yardımlaşma
C) Verimlilik
D) Tabiat sevgisi
7.
Bilim; toplumları ilerleten, onların diğerleriyle farklarını ortaya
koyan en önemli ölçüttür. Bilimde ilerleyen bir millet,
başka milletlere bağımlı olmaktan kurtulur; tek başına ve
kendi gücüyle ayakta durmayı öğrenir. Böyle toplumlar
sadece kendine değil, dünyadaki diğer tüm uluslara ve
toplumlara da faydalı olur. Fakat bilim bu gelişme için tek
başına yeterli değildir. Onu teknikle geliştirip güçlendirmek
gerekir. Teknik; bilimde kullanılan yöntemlerin hepsini kapsayan
uygulamadır. Tekniği kullanmadan bilimi sistemli ve
düzenli hâle getirmez ve ondan istenilen şekilde verim alamazsınız.
Çünkü bilimsel gelişimin en önemli ayağı, bilimsel
çalışmaları teknikle sistemli bir hâle getirmektir.
Yukarıdaki parçaya en uygun başlık aşağıdakilerden
hangisidir?
A) Bilimin Önemi
B) Bilim ve Toplum
C) Teknik Alandaki İlerleme
D) Bilim ve Teknik
6.
Güzellik konusundaki hisler ortaktır. Bu, tarih boyunca
hep böyle olmuştur. Edebiyatta da durum değişmemiştir.
Yazarlar ve şairler güzel olanı bulup seçmiş, insanlar da
anlatılan güzelliğe hayranlık duymuştur. Genç yazarlar da
bunu dikkate almalıdır. Yani güzelliği bulmaya çalışmalıdır.
Onu bulup kendilerine özgü ve etkileyici bir üslupla anlattıklarında
bütün dünya onları hep takdir edecektir. Çünkü
güzel olanı, hoş bulunanı insanlar beğenmiştir tarih boyunca.
Yukarıdaki paragrafın konusu aşağıdakilerden hangisidir?
A) Güzel eserlerin dünya çapında okunup beğenilmesi
B) İnsanların “güzellik” karşısında aynı duyguları hissetmesi
C) Genç yazarların beğenilecek eserler yazdıkları
D) Sanatın insanlar üzerindeki birleştirici etkisi
8. Milletlerin gelişim aynası kütüphanelerdir. Bir ülkede kütüphane
sayısı ne kadar çoksa insanların gelişmişlik ve
refah düzeyi de o kadar yüksek demektir. Çünkü kitap
okuyan bir toplumun gelişme seviyesi asla düşük olamaz.
Dünyada bunun tek bir örneği bile yoktur, tarih boyunca
da olmamıştır. Bunu kanıtlamak için geçmişe gitmeye de
gerek yoktur. Bakın Japonya’ya, Almanya’ya, İngiltere’ye,
Kanada’ya ve daha adını veremediğim nice ülkeye. Hepsinin
en önemli ortak özelliği, kitap okumayı seven toplumlar
olmalarıdır.
Yukarıdaki paragrafın anahtar kelimeleri aşağıdakilerden
hangisinde doğru verilmiştir?
A) Millet – kütüphane – tarih
B) Gelişim – ayna – kitap
C) Kütüphane – kitap – gelişim
D) Toplum – ayna – kütüphane
83
TÜRKÇE 8
PARAGRAFTA YARDIMCI DÜŞÜNCE - 1
1, 2 ve 3. soruları aşağıdaki metne göre cevaplayınız.
İlk şiirlerimi ilkokul 3. sınıfta yazdım. Bu şiirler okul müfredatıyla ilgili şiirlerdi. Belirli gün ve haftalarda şiir yazmak benim
görevimdi. Mesela Atatürk Haftası olurdu, ben şiir yazardım ya da Kurtuluş Günü olurdu, şiir yazma görevi bana verilirdi
öğretmenlerim tarafından. Hece ölçüsüyle yazardım bu şiirlerimi. Maalesef hiçbiri şu an elimde değil, saklamış olmayı çok
isterdim o şiirlerimi.
Şiirlerimi kaleme alırken ne yaşadıklarımı ne de yaşamak istediklerimi anlatma amacı güdüyorum. Sadece şiirimi yazmak
istiyorum ve yazıyorum. Sonra o şiire dönüp bakıyorum ve kendi kendime, “Ben bunları bir yerden hatırlıyorum!” diyorum.
Yaşadığım bazı şeyler kendiliğinden giriveriyor şiirime. Ben istesem de istemesem de bilinçaltım rahat durmuyor, şiirimi
benden bağımsız işliyor. Şiir tam anlamıyla bilinçaltının oluşturduğu ve yönettiği bir tür. Bunun dışında, bazen etrafımda
şahit olduklarımı şiirleştiriyorum. Vapurda kulak misafiri olduğum bir sohbet, izlediğim filmlerde -yabancı bir film de olabilir
bu- yer alan diyaloglar bile aniden şiire dönüşebiliyor. Bu dünyadaki her şey şiir olabilir. Şiir; roman veya öykü gibi kurmaca
bir tür değildir. Şiir, hayatın içindedir. Şiir, yaşanmışlıkların ta kendisidir. O yüzden etrafınızda gördüğünüz her şey bir şiirdir.
1. Sözü edilen şairle ilgili aşağıdakilerden hangisi çıkarılamaz?
3.
A) Yaşadıklarını anlatma gayesiyle şiir yazmaktadır.
B) Oluşturduğu şiirlere, şairin bilinçaltı şekil vermektedir.
C) Şaire göre hikâye, şiirden farklı olarak kurmaca bir
türdür.
D) Şiirin yaşamdan beslendiğini düşünmektedir.
Aşağıdakilerden hangisi metnin yardımcı fikirlerindendir?
A) Şiirlerinin konu sınırlaması yoktur.
B) En güzel şiirlerini gençlik yıllarında yazmıştır.
C) Şiirlerinde serbest ölçüyü kullanmıştır.
D) Şiirlerinde, yaşadıklarını anlatma amacı gütmüştür.
4.
Hayal kırıklıklarının insana etkisi, sanıldığı gibi öyle
birkaç saat ya da günle sınırlı değildir. Yaşamımızdaki
hayal kırıklıkları, artık bir şeyleri değiştiremeyeceğimize
inandırır bizi. Hayatımızın kontrolünün elimizde olmadığını
düşünmeye başlar, yapılacak hiçbir şeyin fayda getirmeyeceğine
inanırız. Düşüncelerimiz öylesine dar bir
kalıba girer ki hayatımıza heyecan katabilecek seçenekleri
ve olasılıkları artık göremeyiz.
2.
Sözü edilen şairle ilgili aşağıdakilerden hangisine
değinilmemiştir?
A) İlk şiirlerini ne zaman yazdığına
B) İlk şiirlerini nerede sakladığına
C) İzlediği filmlerdeki sözlerin şiire dönüşebildiğine
D) Tanık olduğu olayları şiirleştirdiğine
Bu parçadan aşağıdakilerin hangisi çıkarılamaz?
A) Yaşadığımız olumsuzluklar öz güvenimizi zedeler.
B) Hayal kırıklıklarımız, hayatımızın kontrolünün artık
elimizde olmadığını düşünmemize neden olur.
C) Yaşadığımız olumsuzluklar, önümüze çıkan fırsatları
görmemize engel olur.
D) Hayal kırıklıklarının insanlara etkisi uzun sürmez.
84
TEST - 5
5.
Sınav yaklaştıkça kaygılanan anne-babalar çocuklarının başarılı olmasını sağlamak için onlara sürekli ders çalışmaları gerektiğini
hatırlatır. Öğrencilerin ders dışında başka şeylerle uğraştıklarını gördükleri zaman da onları sert bir şekilde uyarırlar. Sınav
yaklaştıkça gerilimi artan öğrenciler, bir de anne ve babanın öfkeli davranışı karşısında daha çok kaygılanır. Anne ve babasının
kendisinin başarılı olmasını istemediğini düşünür. Bu yüzden, büyüklerinin çeşitli uyarılarına aldırış etmemeye, bazen
ters davranışlarda bulunmaya başlarlar. Bu nedenden ötürü anne ve babalar, çocuklarına karşı daha hoşgörülü olmalıdırlar.
Yukarıdaki paragraftan aşağıdaki yargılardan hangisi çıkarılamaz?
A) Sınav sürecinde farklı şeylerle uğraşan çocukları, ebeveynleri sert bir şekilde uyarmalıdır.
B) Anne ve babalar da sınav yaklaştıkça kaygılanıyor.
C) Anne ve babalar sınav öncesinde çocuklarına karşı daha hoşgörülü olmalıdırlar.
D) Sınav stresi artan çocuklar, ebeveynlerin yanlış tutumları yüzünden daha çok kaygılanır.
6.
Hikâyeler iki grupta incelenir. Bunlardan biri olay, öteki ise durum hikâyeleridir. Durum hikâyelerinde olay veya olayların sayısı
çok azdır. Bu hikâyelerde olay kısa olduğu için hikâyenin olay örgüsü bir yerden sonra belirsizleşir. Hikâye, hayatın bütününden
ve gerçeklikten koptuğu için, olayın öncesini ve sonrasını tasarlamak okuyucuya bırakılmıştır. Daha çok, kişilerin içinde
bulundukları durum ve ruh hâlleri ön plandadır. Durum hikâyelerindeki olayın bir başka özelliği de ayrıntılardan temizlenmiş
olmasıdır. Yani olay kısa ve özdür. Detaylar olay üzerine değildir, durum hep ön plandadır.
Bu parçada “durum hikâyeleri” ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisine değinilmemiştir?
A) Gerçeklikten ayrılmayan bir tür olduğuna
B) Bu hikâyelerde belli bölümleri tasarlamanın okuyucuya bırakıldığına
C) Olay örgüsünün çok uzun olmadığına
D) Hikâyelerin detaylardan arınmış olduğuna
7.
Masalların ulusu yoktur. Çünkü masallar evrensel mesajlar içeren ortak edebî türlerdir.
Her toplumda çeşitli adlarla anılan masallar, bir kişinin malı değildir ve halkla birlikte
varlıklarını sürdürür. İnsanlığın hem yaşam hem de tabiat olayları karşısındaki duygularını,
düşüncelerini, hayallerini, beklentilerini ve de davranış biçimlerini işler. Bugün bir
ülkenin herhangi bir bölgesinde söylenen bir masala, o ülkenin farklı bölgelerinde, bazı
küçük değişikliklerle rastlayabiliriz. Hatta bazı söyleyiş farklarıyla pek çok masalın,
birçok milletin sözlü edebiyatlarında yer almış olduğunu görebiliriz.
Bu metinden hareketle, “masallar”la ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) Toplumun ortak malıdır.
B) Değişik şekillerle söylenebilir.
C) Çok beğenilen bir türdür.
D) İnsanlığın ortak değerlerini yansıtır.
85
TÜRKÇE 8
PARAGRAFTA YARDIMCI DÜŞÜNCE - 2
1, 2 ve 3. soruları aşağıdaki metne göre cevaplayınız.
Dünyadaki ilk çarşılı köprü, II. Murad devrinde, Bursa’da Irgandılı Hoca Musluhiddin’in babası Pir Ali tarafından yaptırılan
ve üzerinde 30 dükkân, han, ahır ve depolar bulunan Irgandı Köprüsü’dür. Bu köprüden yüzyıllar sonra Floransa, Venedik
ve Bulgaristan’da da çarşılı köprü yapılmıştır. Böylece dünyanın, üzerinde çarşı bulunan köprü sayısı dörde çıkmıştır. Üzerinde
yer alan nargile kahvehaneleriyle gençlerin buluşma mekânı olan köprü, “kımıldatmak” anlamına gelen “ırgamak”
sözcüğünden almış adını.
Irgandı Köprüsü, yüzyıllar boyunca yolculara geçiş sağlamanın yanı sıra doğuyla batı arasında ticari ve kültürel alışveriş köprüsü
olarak da bir işlev üstlenmiş. Uzun süren ilgisizlikten sonra, aslına uygun olarak onarılmıştır. Sarı badanalı dükkânları
ve gri kemerli gövdesiyle yıllara inat hâlâ ayakta duruyor Irgandı Köprüsü.
1. Irgandı Köprüsü’yle ilgili,
3.
I. Bakımıyla uzun süre ilgilenilmemiştir.
II. Üzerinde bulunan kitabelerin tarihsel değeri çoktur.
III. Yapılan ilk çarşılı köprüdür.
IV. Gövdesindeki kabartmalar ilgi çekicidir.
yargılarından hangilerine ulaşılamaz?
A) I ve II. B) I ve III.
C) II ve IV. D) III ve IV.
Aşağıdakilerden hangisi, yüzyıllar sonra Floransa,
Venedik ve Bulgaristan’da yapılan köprülerle Irgandı
K ö p r ü s ü ’ n ü n o r t a k ö z e l l i k l e r i n d e n b i r i d i r ?
A) Yapımlarında aynı malzemelerin kullanılması
B) Aynı yüzyılda inşa edilmeleri
C) Gençlerin ilgisini çekmeleri
D) Üzerlerinde dükkânların yer alması
2.
Irgandı Köprüsü’yle ilgili aşağıdakilerden hangisine
değinilmemiştir?
A) Ne kadar sürede tamamlandığına
B) Hangi padişah zamanında yapıldığına
C) Kültürel alışverişi sağladığına
D) Yolcuların geçişini sağladığına
4.
Voltaire: “Okuma, ruhu yüceltir.” demiş.
Okumak, kişinin bilgilenmesini, düşünce
ufkunun gelişmesini, kelime
hazinesinin zenginleşmesini sağlar.
Eğitimin de olmazsa olmazıdır. Bu da
kitapla sağlanır. Bu nedenle kitaba ayrı
bir önem vermek gerekir. Kitapla tanışmayan
birisinin hayatı tanıması, yorumlaması,
ona yeni anlamlar yüklemesi kolay değil. Okullarda
çocukları kitap ile buluşturmak bu anlamda bir zorunluluk.
Bu işi yapmak sadece Türkçe ve edebiyat öğretmenlerinin
işi olmamalı.
Bu paragrafta aşağıdakilerden hangisine yer verilmemiştir?
A) Çocukların okullarda kitapla buluşturulması gerektiğine
B) Kitap okuyan insanların yabancılara karşı mesafeli
olduğuna
C) Kitap okumanın eğitimin ayrılmaz bir parçası olduğuna
D) Kitap okuyanların söz varlığının zenginleştiğine
86
TEST - 6
5.
Gelenek ve kültür daima iç içe olan iki ayrılmaz unsurdur.
Toplumun her bir üyesi, içinde bulunduğu kültür hazinesinin
birer parçasıdır. Gelenek, bir hazine olarak görüldüğünden
onun çoğaltılabilir bir unsur olduğu da anlaşılmaktadır.
Günümüz teknoloji dünyasında geleneğin teknoloji
ile yeniden oluşturulması da kültür hazinesinin değerlendirilmesi
ile sağlanabilir. Sinema, televizyon ve internet gibi
büyük bir kültür aktarımının gerçekleştirildiği ortamlarda
var olmak, hem kültürel devamlılığı hem de kültürün yeniden
üretimini sağlamak açısından büyük önem kazanmıştır.
Bu parçada kültür konusunda,
1. Günümüz gençliğinin internet nedeniyle kültürel faaliyetlerle
uğraşmadığına
2. Geleneği teknoloji ile buluşturmak için kültür hazinesine
ihtiyaç duyulduğuna
3. Kültür aktarımının çeşitli medya organları vasıtasıyla
gerçekleştiğine
4. İnsanların bir hazine olarak görülen kültürü oluşturan
parçalar olduğuna
yargılarından hangisine ya da hangilerine ulaşılamaz?
A) Yalnız 1 B) 1 ve 2
C) 1, 3 ve 4 D) 2, 3 ve 4
7 ve 8. soruları aşağıdaki metne göre cevaplayınız
Otomobil satışlarındaki artış, her yıl büyüyordu. Sektörde
başarılı olabilmek için insanların isteğine uygun araçlar
üretilmeliydi. Firma olarak araştırmaya giriştik. Piyasa
araştırmalarının bulguları, gelecek on yılın gençlik yılı
olacağını söylüyordu. Nüfusun yaş ortalaması hızla düşmekteydi
ve bu kesim, otomobil piyasası için bir potansiyel
oluşturmaktaydı. Öte yandan, bu genç kuşağın öğrenim
düzeyinin yüksek olacağı ve bunun da otomobil talebini
etkileyeceği anlaşılıyordu. Orta yaş grubunda da ilginç
araştırma sonuçları ortaya çıkmıştı. Bu grupta ekonomik
otomobil düşkünlüğü artmaktaydı. Otomobil satın alan kadınların
sayısı da artıyordu. Bunların çoğu, küçük ve spor
modelleri tercih eden bekâr kadınlardı.
7. Bu parçaya göre, aşağıdakilerden hangisiyle ilgili
araştırma bulgusundan söz edilmemektedir?
A) Eğitim durumu B) Medeni hâl
C) Yaş D) Meslek
6.
Kendisine destek veren olmasa bile öz gücüne dayanarak
yola çıkan, başlangıçta kaybetme olasılığı kazanma
olasılığından daha fazla görünse de başaracağına inanma
cesareti gösteren, engellere karşın yürüdüğü yoldan dönmeyen,
tutarlı bir insandı.
Paragrafta tanıtılan kişi için aşağıdakilerden hangisi
söylenemez?
A) Kararlı
B) Zorluklara rağmen yılmayan
C) Başkalarına özenen
D) Başarılı olacağına inanan
8.
Bu parçada, aşağıdakilerden hangisiyle ilgili bilgi
yoktur?
A) Firmanın, çevre dostu otomobiller ürettiği
B) Otomobil satışlarının arttığı
C) Bekâr kadınların hangi model araçları tercih ettiği
D) Otomobil alıcılarının çeşitliliği
87
TÜRKÇE 8
PARAGRAFTA YARDIMCI DÜŞÜNCE - 3
1.
Gezi yazısı, bir yazarın gezip gördüğü yerleri edebî bir üslupla anlattığı yazı türüdür. Gezi yazısının başarılı olması yazarının
iyi bir gözlemci olmasına bağlıdır. Önceden gezilecek yerler hakkında çeşitli kaynaklardan bilgi edinmek gözlemin başarısını
arttırır. Ancak her gezgin ilginç olanı yakalayamaz. Kimileri bir yerin yöresel yemeklerine takılıp kalırken, bazı gezi yazarları
insanların ortak yanlarını ortaya çıkarır. Bölgenin doğal ve tarihsel güzellikleri yanında tartışmalara, yakınlaşmalara, dostluklara
da dikkat çeker.
Bu parçadan aşağıdakilerden hangisine ulaşılamaz?
A) Gözlemi yapılacak yer hakkında önceden bilgi edinmek yazarı başarıya ulaştırır.
B) Her gezgin, gözlemini yaptığı yerin farklı özelliklerini öne çıkarır.
C) Gezi yazılarının başarıya ulaşıp ulaşamaması yazarın gözlem gücüne bağlıdır.
D) Gezi yazılarında anlatılanlar kadar anlatım biçimi de önemlidir.
2.
Dil, her an herkesi ilgilendirir. Çünkü gün boyu herkes ondan yararlanır. Peki, dildeki ilk kelimelerin ortaya çıkışı hangi
sebeplere dayanmaktadır. Bana kalırsa bunu belli sebeplere dayandıramayız. Milletler nesneleri farklı şekillerde adlandırmışlardır.
Görme organına Türkçede “göz”, Farsçada “çeşm”, Arapçada “ayn” denmektedir. Aslında bu kelimelerle
görme organı arasında hiçbir ilgi yoktur. Buna rağmen milletlerin her bireyi, oturup karar vermiş, anlaşmış gibi aynı
kelimelerden aynı nesneyi anlamaktadır.
Bu parçadan aşağıdaki yargılardan hangisi çıkarılamaz?
A) Bir nesneye verilen adın zamanla değişime uğradığı
B) Dilin herkesi ilgilendirme sebebi
C) Aynı nesneyi her milletin kendine göre adlandırdığı
D) Bir millete ait bütün bireylerin aynı kelimeyle aynı nesneyi anladığı
3.
Şiirin efsunlu bir yanı vardır. Bir şiir yazılmışsa, dünyada bir şeyler değişime uğramıştır. Gökyüzü artık her gün gördüğümüz
gökyüzü değildir. Hiç değilse dünya bir onarımdan geçmiştir. Bir şiir yazılmışsa, eğrilmiş bir dal varsa düzeltilmiş demektir.
Şiirin varlığı her şeye yeter. Pisliği süpürüp siler.
Paragrafta şiirin hangi yönü üzerinde durulmamıştır?
A) Etkisi B) Yaygınlığı C) Gücü D) Faydası
88
TEST - 7
4.
Gerçek bir dosta düşen görev, sevdiği insanın derdine çare aramak, onu korumak, uyandırmak,
yanlış yola giriyorsa onu uyarmaktır. Uçuruma giden çocuğunuz için: “Çocuğumdur,
istediği yere gitsin, ben karışmayayım.”diyor musunuz? Tam tersine ,”Ne yapıyorsun?”
diyerek onu durdurmayı bir vazife olarak görüyorsunuz. İşte dostlarınız, arkadaşlarınız,
yakınlarınız da yanlış yollara giderse onlara engel olmak da görevinizdir. Bunu yapmazsanız
onlara kötülük etmiş olursunuz.
Bu parçaya göre, aşağıdakilerden hangisi “gerçek bir dostun görevleri” arasında yer
almaz?
A) Arkadaşının derdine çare bulmaya çalışmak
B) Sevdiği insanın yanlışına kayıtsız kalmayıp onu uyarmak
C) Dostlarını doğrularıyla yanlışlarıyla kabul etmek
D) Dostlarının hata yapmalarına engel olmak
5.
Üç yanımızda üç deniz uzanıyor. Kıyılar insanlığı bu denizlere bağlıyor. Onlar sadece bir tatil mekânı gibi değil; en nadir bitkilere,
kuşlara, deniz kaplumbağalarına ve foklara ev sahipliği yapan bir doğal yaşam ortamı. Ama bizler artık açık ufuklara
sırtımızı dönüp denizle karanın buluştuğu o özel çizgiyi betonla örtüyoruz. Böylece kıyı ve deniz ekosistemlerinde olumsuz
değişikliklere neden oluyoruz.
Bu paragrafın yazarıyla ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
A) Ekosisteme verilen zarardan yakınmaktadır.
B) İnsanların öteki canlılara karşı duyarlı davranmadığını düşünmektedir.
C) Kıyıların birçok canlıya ev sahipliği yaptığını düşünmektedir.
D) Turizm için kıyılardaki tesislerin az olduğunu düşünmektedir.
6.
Teknoloji; yaşam ve çalışma koşullarını olduğu kadar çocukların oyun şekillerini
de değiştirdi. Eskiden sokaklarda koşup zıplayan çocukların yerine artık evlerinde
saatlerce bilgisayar başında ya da ellerinde tabletlerle oturup beden gücü harcamadan
oyun oynayan çocuklar görüyoruz. Eğitimciler sürekli, eskiden sokakta
oynanan ve artık “geleneksel” olarak tanımlanan oyunların, çocukların eğitimi ve
kişiliği üzerindeki olumlu etkilerini anlatıyor. Aileler de çocuklarının sokakta oynayabileceği
oyunları araştırıyor.
Bu parçada oyunla ilgili olarak aşağıdakilerden hangisine değinilmemiştir?
A) Teknolojinin çocuk oyunlarına etkisine
B) Çocukların eskiden harekete dayalı oyunlar oynadığına
C) Günümüz oyunlarının çocukların kişiliği üzerindeki olumlu etkilerine
D) Ailelerin çocuk oyunlarına ilişkin araştırmalarına
89
TÜRKÇE 8
PARAGRAFTA SORU CEVAP
1.
Kendine güvenmek, başarının ilk ve en önemli adımıdır. Fakat bu öz güvenin içi dolu olmalıdır. Kendini geliştirip yetiştiren,
hayat yolunda önemli tecrübelerle donatılmış bir güven olmalıdır. Kendine güvenen insan başladığı her işi bitirir, bitiremeyeceğine
başlamaz. Kendinize güveniniz yoksa hayatınız sonsuz bir tereddüt ve miskinlikle geçer. Başarısız olma korkusu
yüzünden tek adım atamaz, dünya yanınızdan geçerse siz yerinizde sayarsınız.
Bu parçada aşağıdaki sorulardan hangisinin cevabı yoktur?
A) Kendine güvenen insanlar neler yapar?
B) Kendine güvenmeyen insanların hayatı nasıl geçer?
C) Kendine güvenen insanla, güvenmeyen insan arasında ne fark vardır?
D) Kendine güvensizliğin önüne nasıl geçilebilir?
2.
Hayır, bunlar tek başına yeterli değildir. Çünkü birkaç unsurun bir araya gelmesiyle ancak başarı sağlanabilir. Aile faktörü,
çevre, eğitim-öğretim ortamı, fiziksel ve psikolojik hazırbulunuşluk gibi birçok etken vardır sıralayabileceğimiz. Bunların hepsi
bir araya geldiğinde ancak gerçek ve kalıcı bir başarı ortaya çıkabilir. Bir çocuğun gösterdiği çabada bunlardan biri bile eksik
olursa çocuk istediği başarıyı elde edemez.
Bu parça aşağıdakilerden hangisine cevap olarak söylenmiş olabilir?
A) Bir çocuğun başarılı olabilmesi için sistemli ve düzenli çalışması yeterli midir?
B) Sınavları geçmek için derslere iyi çalışmak yeterli midir?
C) Öğrenciler derste öğretmenlerini dikkatli dinlerse başarılı olabilirler mi?
D) Başarının anahtarı sadece kitap okumakta mıdır?
3.
Sayfalara göz atmak, rastgele bir bölümü okumak, biraz ara vermek, aklı başka yerdeyken kitabı
tekrar eline almak ve sonra ertesi güne kadar bir yere bırakmak okumak değildir. Kitap okumak boş
saatleri doldurmak olarak görülmemelidir. Okuyucu, öncelikle okuduğu metne saygı duymalıdır. Okumasını
güzel bir konserin, bir tiyatronun ya da bir törenin saygılı ve sessiz havasına büründürmelidir.
Gerçek okuyucu kendisine uzun, özel ve yalnızlık içinde akşamlar hazırlar; çok sevdiği bir kitaba
bir ilkbahar pazarının öğleden sonrasını ayırır mesela.
Bu sözler aşağıdaki sorulardan hangisine cevap olarak söylenmiş olabilir?
A) Kitap okumak için en uygun vakitler hangileridir?
B) Kitap okurken sıkılmamak için neler yapılmalıdır?
C) Gerçek okuma ve gerçek okuyucu nasıl olmalıdır?
D) Okuma sırasında yapılan en önemli hata nedir?
90
TEST - 8
4.
6.
Kırk beş yıllık meslek yaşamına; matematik ve sanat tarihi
konularında yazılmış çok sayıda kitap, araştırma ve makaleyi
sığdırdı. Ortaya koyduğu her çalışma hem uzmanların
hem de konuya ilgi duyanların beğenisini topladı. Bu
alanda dünyaca ünlü yazarların kitaplarını kaynak olarak
kullandı. O, matematik ve sanat tarihi alanlarında Türkiye’deki
sayılı söz sahibi kişilerden biri oldu.
Bu metinde sözü edilen kişi ile ilgili aşağıdaki sorulardan
hangisinin yanıtı yoktur?
Esasen La Fontaine’in masallarını Türkçeye çevirdiğim sıralarda
geldi aklıma. Dostum Şevket Rado, bana Nasrettin
Hoca’nın fıkralarını bir kitap hâline getirmenin iyi olacağını
söyledi. Önceleri bunun önemli olacağını pek düşünmemiştim.
Bu fıkraları bulmak için birkaç kitap karıştırdıktan
sonra gördüm ki ünü yabancı ülkelere kadar yayılmış bu
millî kahramanın hikâyeleri, hâlâ Türkçe olarak yazıya geçirilmemiş.
Bunun üzerine de bu fıkraları okunabilir bir dille
yazmanın küçümsenemeyecek bir iş olduğuna inandım.
A) Eserlerinin tamamını hep aynı dilde mi yazmıştır?
B) Hangi alanlarda çalışma yapmıştır?
C) Eserlerinde hangi kaynaklardan yararlanmıştır?
D) Hangi türde eserler yazmıştır?
Bu sözler aşağıdaki sorulardan hangisine karşılık söylenmiştir?
5.
A) Nasrettin Hoca fıkralarının ilgiyle okunma nedeni
nedir?
B) Nasrettin Hoca fıkralarını kitaplaştırma fikri nasıl
doğdu?
C) Hoca’nın fıkralarını kaleme alan yazarlar hangileridir?
D) Nasrettin Hoca fıkralarını ne zaman yazdınız?
Kılıcın tutulacak yerine “kabza” denir. Kabzanın baş tarafı,
elden kaymaması için çıkıntılı olabilir. Yuvarlak ya da köşeli
biçimleri vardır. Çoğunda kılıcı bileğe takmak veya bir
yere asmak için ip deliği vardır. Kabzalar fildişi, meşin kaplı
ağaç ve değerli madenlerden yapılabilir. Kılıçların süslenmeye
en uygun parçaları kabzalardır.
Bu parçada aşağıdaki sorulardan hangisinin yanıtı
yoktur?
A) Kabza nelerden yapılabilir?
B) Kılıçların süslenmeye en müsait parçası hangisidir?
C) Kabzalar hangi biçimlerde olabilir?
D) Kabza süslemede hangi madenler kullanılır?
7.
Bence her şey, aradan belli bir zaman geçtikten sonra değerlendirilmeli.
Yakup Kadri’nin veya Tanpınar’ın noktalanmış
devirler olduğunu düşünürsek onlar hakkında yargıda
bulunmanın, onları eleştirmenin daha rahat olduğunu
görürsünüz. Çünkü size “Yazdıklarımı yanlış anlamışsınız,
ben aslında şöyle demek istemiştim.”diyecek biri yoktur.
Ama bugünkü bir yazar için, isim vererek “Beş para etmez.”
desem yarın öyle bir şey yazar ki ben komik duruma
düşerim. O yüzden henüz bitmemiş bir şeyi değerlendirmek
bana yanlış geliyor.
Bu parça aşağıdaki sorulardan hangisine karşılık
söylenmiştir?
A) Eleştiriyi niçin bu kadar savunuyorsunuz?
B) Niçin günümüz yazarları hakkında değerlendirmelerde
bulunmuyorsunuz?
C) Bir yazar hakkında eleştiri yapmanın zorlukları
nelerdir?
D) Siz hangi yazarları daha başarılı buluyorsunuz?
91
TÜRKÇE 8
PARAGRAF OLUŞTURMA
1.
1. Uzunca bir süre böyle yürüdükten sonra, çalılıkların ve bataklıkların arasından bata çıka ilerleyerek vardı tarlasına.
2. Yatakta uzunca bir süre böyle debelendikten sonra uyuyamayacağından emin oldu ve kalkıp elbiselerini giydi hızlıca.
3. Hasan, yatağında sağa sola dönüyor fakat ne yapıyorsa da gözüne bir türlü uyku girmiyordu bu gece.
4. Daha gün ağarmadan, horozlar bile ötmeden gece yarısı sayılacak bir vakitte tarlasına gitmeye karar verdi.
5. Köydeki herkesin derin uykusunda olduğu bu vakitte; ateş böceklerinin ve baykuş seslerinin arasında, elindeki fenerle
karanlık geceyi aydınlatmaya çalışıyor ve nefes nefese ilerliyordu.
Yukarıdaki numaralanmış cümlelerden anlamlı bir paragraf oluşturulursa hangisi baştan 3. cümle olur?
A) 2. B) 3. C) 4. D) 5.
2.
(I) Bu uğraş da onun geleneklerine, kültürlerine birçok şekilde yansımıştır.
(II) Dünya üzerinde birçok ülkede eğlenmek, gelenekleri yaşatmak, hasat kutlamak gibi çeşitli amaçlarla ilginç birçok festival
düzenlenmektedir.
(III) Festivaller de bunun en güzel örneğidir.
(IV) İnsanoğlu, yerleşik hayata geçtiğinden beri tarım ve hayvancılıkla uğraşmıştır.
Yukarıdaki numaralanmış cümlelerden kurallı ve anlamlı bir paragraf yapılmak istenirse sıralama nasıl olmalıdır?
A) I-II-III-IV B) IV-I- II- III C) IV- I- III-II D) II-III-IV-I
3.
1. Eğer Güneş kömürden oluşuyor olsaydı, bunca yanmanın karşılığı olarak yaratıldığı günden sonra; 4000 bilemedin 5000
yıl içinde tükenip gitmeliydi.
2. Fakat yapılan minnacık bir hesap Güneş’in kömürden olmadığını hemencecik ortaya koydu.
3. Oysa Güneş, yüz milyonlarca yıldır hem Dünya’yı hem de öteki gezegenleri aydınlatıp ısıtmaktaydı.
4. Bir zamanlar Güneş’in kömürden oluşan bir kütle olduğunu düşünenler bile vardı.
Numaralanmış cümlelerden anlamlı bir paragraf oluşturulmak istendiğinde doğru sıralama nasıl olur?
A) 3-4-1-2 B) 4-2-1-3 C) 4-1-2-3 D) 3-4-2-1
92
TEST - 9
4.
K. Gerçekten de bir şehir, duyup okumakla değil gezip görmekle, havasını solumakla, sokaklarında kaybolmakla öğrenilirmiş
dedirten bir yer Kazablanka. Beyaz şehir olarak da bilinen ve 6 milyondan fazla nüfusuyla Fas’ın en büyük şehri durumunda
olan Kazablanka, birçok filme konu olduğundan büyük bir şöhrete de sahip. Ayrıca birçok uygarlığın izlerini taşıyor
bu şehir.
L. Afrika ve Avrupa kıtalarının birbirine en çok yaklaştığı bölge Cebelitarık Boğazı olarak biliniyor. Kazablanka Cebelitarık
Boğazı’nın fikrî, ekonomik ve kültürel merkezi durumunda olan ve pek çok kültürün izlerini taşıyan önemli bir şehir.
M. Mısır Uygarlığı ve Roma İmparatorluğu’ndan tutun da Osmanlılardan Fransızlara kadar pek çok kültürü ağırlamış topraklarında.
Bu sebeple Kazablanka’nın her köşesi bu devirlere işaret eden tarih kalıntılarını barındırıyor.
Aşağıdakilerden hangisinde metnin bölümlerini ifade eden harfler “giriş, gelişme, sonuç” şeklinde sıralanmıştır?
A) K – L – M B) L – M – K C) M – K – L D) L – K – M
5.
I. Mutlu ettiğiniz bir kişinin yüzündeki sıcak gülümseme nasıl da bir anda çevrenizi saracak.
II. Mutluluğu ulaşılması olanaksız bir hayal olarak düşünmeyin.
III. Çevrenizde mutluluk olunca sizin de ne kadar kolay mutlu olabileceğinizi göreceksiniz.
IV. Onu tadabilmek için evvela insanları mutlu etmeye çalışın.
Numaralanmış cümleler anlam akışına göre nasıl sıralanmalıdır?
A) III-II-IV-I B) II-III-IV-I C) II-IV-I-III D) I-III-II-IV
6.
1. Olumsuz bir karakteri oynadı diye onu eleştirmeyiz.
2. Bir oyuncu, katili, kötüyü oynayabilir.
3. Ama oyuncu tutup da oynadığı karakteri bize savunuyorsa işte o zaman yanlış olanı savunduğunu söyleyebiliriz.
4. Olsa olsa iyi oynayamadı, bir katili iyi canlandıramadı diye eleştirilebiliriz.
Numaralanmış cümlelerden anlamlı bir paragraf oluşturulmak istendiğinde doğru sıralama nasıl olur?
A) 2-1-4-3 B) 1-3-4-2 C) 2-3-1-4 D) 2-4-1-3
93
TÜRKÇE 8
ANLATICI UNSURLARI - METİN KARŞILAŞTIRMA
1.
Lionel Messi, 24 Haziran 1987 yılında Arjantin’in Rosario
şehrinde dünyaya geldi. Futbola sekiz yaşındayken amatör
olarak başladı. 2000 yılında ailesi, büyüme hormonu
eksikliği tedavisi görmesi ve futbola Barcelona’da devam
etmesi için İspanya’ya taşındı. Barcelona formasını ilk kez
2004 yılında giyen Messi, İspanya liginde gol atan en genç
futbolcu unvanını aldı. Hâlen Barcelona formasını giymeye
devam eden Messi, futbolculuk kariyerine birçok lig ve
şampiyonlar ligi şampiyonluğu sığdırdı. Ayrıca beş kez de
Altın Ayakkabı Ödülü’nü aldı.
Cristiano Ronaldo, 5 Şubat 1985 tarihinde Portekiz’in Madeira
şehrinde dünyaya geldi. Henüz küçük yaşta iken futbola
ilgi duymaya başlayan Ronaldo, 8 yaşında iken amatör
olarak futbol oynamaya başladı. Hızlı kalp atışları futbol
oynamasına engel olmadığı anlaşılan Ronaldo, profesyonel
futbolculuk hayatına sırasıyla önce Sporting Lizbon, ardından
Manchester United, sonra Real Madrid’de devam
etti ve hâlen İtalya’nın Juventus takımında top oynamaya
devam etmektedir. Futbolculuk kariyeri boyunca sayısız lig
ve şampiyonlar ligi şampiyonluğu kazanmış, dört kez de Altın
Ayakkabı Ödülü almıştır.
Bu iki metne göre her iki futbolcu ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) Futbola aynı yaşta oynamaya başladıkları
B) Lig ve şampiyonlar ligi şampiyonluklarını yaşamaları
C) Altın Ayakkabı ödülü almaları
D) Küçük yaşta tedavi gördükleri
2.
Aşağıdaki metinlerin hangisinde olay, üçüncü kişinin ağzından anlatılmıştır?
A) Sarp kayalıklarla çevrili büyük bir ormanlık alandı. Yüksek tepelerden birinin yamacında çadırımızı kurmaya karar verdik.
Burada kaç gün kalacağımıza ise henüz karar verememiştik.
B) Çocuklar neşeli bir oyuna dalmıştı. Biz ise mangalımızı hazırlayıp ateşimizi yakmaya çalışıyorduk. Kadınlar da şişleri
tuzlayıp teker teker bana uzatıyorlardı.
C) Tayfalar büyük bir telaşla ipleri çekiyordu. Biz de yüzlerimizdeki tedirginlikle geminin hareket etmesini bekliyorduk. Az
sonra gelen o acı siren sesiyle de denize açılmaya başladık.
D) Odanın bir köşesinde yuvarlak bir masa bulunuyordu. Üstünde çalakalem çizilmiş birkaç resim vardı. Acemice yapıldığı
her şeklinden belliydi.
94
TEST - 10
3.
Aşağıdaki metinlerden hangisi birinci kişi ağzıyla anlatılmıştır?
A) Havalar ısındı mı yaylacılar hayvanlarını dağların yüksek yerlerine çıkarırlardı. Ben de onlara eşlik edip yükseklere çıkma
şansını yakalamıştım.
B) Küçük çoban, kuzularını otlatırken Hüseyin Ağa’nın hızlı adımlarla ona yaklaştığını gördü. Yanakları kıpkırmızı kesilmiş,
nefes nefese kalmıştı Ağa.
C) Zehra’nın gelin gittiği köy ile kendi köyünün arası epey uzakmış. Bu kadar uzak olduğundan dolayı Zehra; anasını, babasını,
kardeşlerini yıllarca görememiş.
D) Bir tarafta kendisi, öte yandan karısı ile kızının durmadan arayıp sormalarıyla bir ev bulabildiler. Peşinatı yoktu ama satın
almak için elinden geleni yapmak istiyordu.
4.
Gişe rekorları kıran ve sinema tarihinin en büyük bütçeli filmi
olan Avatar’ın çekimlerinde teknolojinin en son yeniliklerinden
faydalanıldı. 3 boyutlu olarak çekilen filmde modelleme tekniği
kullanıldı. Yani filmde gerçek insanlar oynadı fakat bilgisayar
yazılımları ile insanların yerine dijital karakterler kondu. Bu film
kırk yıl önce böyle bir yankı bulmazdı çünkü o günkü olanaklarda
bu muhteşem sahneler çekilemezdi.
Beş dalda Oscar alan ve bugün dahi popülerliğini koruyan
“Gladyatör” filminden teknolojiyi çekip alsanız film çıplak kalır.
On binlerce adamı arena tribünlerine toplamak mümkün olsa
bile, o savaş sahnelerini birebir çekmek imkânsız. Ya da on bin
Oscar almış “Titanic ” filmindeki o dev geminin batışı bugünkü
teknolojiyle anlatılmasa film basit bir aşk hikâyesi olmaktan kurtulamaz.
Bu metinlerde bahsedilen filmlerin ortak yönü aşağıdakilerden hangisidir?
A) İzleyici kitlesinin çeşitliliği
B) Uzun süre gösterimde kalmaları
C) İleri çekim teknikleriyle görüntülenmeleri
D) Oscar ödülünü almaları
95
TÜRKÇE 8
PARAGRAFTA YAPI - 1
1, 2 ve 3. soruları aşağıdaki metne göre cevaplayınız.
(I) Orta oyunu, çevresi izleyicilerle çevrili bir alan içinde oynanan; içinde müzik, raks ve şarkı da bulunan doğaçlama bir
oyundur. (II) Doğaçlama olduğu kadar aynı zamanda derin bir kültür birikimi isteyen bir oyundur. (III) Orta oyunu, daha çok
yaz mevsiminin oyunudur. (IV) Çünkü oyunlar açık alanlarda sergilendiği için oyunların kış aylarında ya da yağışlı günlerde
gösterilmesi oldukça zor oluyordu. (V) Bu yüzden sadece yaz aylarında sahnelenirdi.
… fakat genel olarak açık yerlerde oynanan bir oyundur. Oyunun oynandığı yuvarlak ya da oval alana palanga denir. Oyunun
dekoru, yenidünya denilen bezsiz bir paravandan ve dükkân denilen iki katlı bir kafesten oluşur. Yenidünya ev olarak
dükkân da iş yeri olarak kullanılır. Dükkânda bir tezgâh, birkaç hasır iskemle bulunur.
(1) Orta oyunu; kişileri, konusu ve toplumdaki etkisiyle kültürümüzü en iyi yansıtan önemli oyunların başında gelir. (2) Orta
oyununun kişileri ve bölümleri Karagöz oyunuyla büyük oranda benzerlik gösterir. (3) Oyunun ana kişileri Kavuklu ile Pişekâr‘dır.
(4) Kavuklu, Karagöz oyunundaki Karagöz’ün karşılığı; Pişekâr da Hacivat’ın karşılığıdır.
1. Metnin birinci bölümünde numaralanmış cümlelerden
hangisiyle paragraf ikiye ayrılabilir?
3.
A) II B) III C) IV D) V
Metnin son bölümündeki numaralı cümlelerden hangisi
anlatımın akışını bozmaktadır?
A) 4 B) 3 C) 2 D) 1
2.
İkinci bölümde paragrafın başındaki boşluğa aşağıdaki
cümlelerden hangisi getirilmelidir?
A) Orta oyunu, han ya da kahvehane gibi kapalı yerlerde
de oynanabilir.
B) Orta oyununda Kavuklu ve Pişekâr tiplemeleri başroldedir.
C) Orta oyunu, yaz aylarında akşam vakitlerinde de canlandırılır.
D) Orta oyunu, Osmanlılar zamanında mesire alanlarında
sahnelenirdi.
96
4.
(1) Salt okunmak, bir bilgiyi vermek ya da bir mesajı
iletmek için yazılan eserlere baktığımızda bu eksikliği
hemen fark ederiz. (2) Bu gayeyi taşımayan hiçbir yapıt
başarılı olamaz. (3) Sanat eserlerinin en önemli özelliği
estetik değer taşımalarıdır. (4) Nasıl ki tuzu baharatı
eksik bir yemek lezzetli değilse ve tat vermiyorsa sanatsal
estetikten uzak bir eser de zevk vermekten ve
kalıcı olmaktan uzaktır.
Yukarıdaki numaralandırılmış cümlelerden hangi ikisinin
yeri değiştirilirse anlamlı bir paragraf ortaya çıkmış
olur?
A) 1 ve 2. B) 1 ve 3.
C) 2 ve 3. D) 3 ve 4.
TEST - 11
5.
Kitaplarında daha çok köy yaşamını konu edindi. (1)Birçok
yazar da onun köy hayatını anlatan eserlerinden etkilendi.
(2) Onun akıcı üslubu her zaman çok okunmasını sağladı.
(3) Köy hayatına bu kadar değinmesi belki de oralarda yetişmesinden
kaynaklanıyordu. (4) Bunun da tesiri ile eserlerinde
hep bu konuya değindi.
Yukarıdaki numaralandırılmış cümlelerden hangisi
anlatımın akışını bozmaktadır?
A) 1 B) 2
C) 3 D) 4
7.
Aileler sadece bilgi yükleyerek çocuklarının gelişeceğini,
donanımlı olacağını düşünüyor. Çocukları düş kurmaktan
vazgeçirip yalnız gerçeği görmeye, gerçeği aramaya
alıştırmak istiyorlar. Çocuklar gerçeği aramasınlar, öğrenmesinler
demiyoruz fakat hayal kurmazlarsa ve biraz da
düş dünyasında yaşamazlarsa gerçeği de sezemezler. Bu
nedenle çocuklar…
Bu metin, anlam bütünlüğü sağlanması için aşağıdakilerden
hangisiyle tamamlanmalıdır?
A) hayal kurmaya teşvik edilmelidir.
B) yalnızca doğruları öğrenmeye çalışmalıdır.
C) olağanüstü olaylara inanmamalıdır.
D) oyunlarında gerçek dünyayı canlandırmalıdır.
6.
---- Bu da eğitim ve yetişme tarzı ile ilgilidir. Bir insan istediği
kadar bilgi zengini olsun, söylenenleri dinleyerek izleme
alışkanlığını edinmemişse karşısındakini tam dinleyemez
ve anlatılanlardan da hiçbir şey öğrenemez.
Bu parçanın başına dil ve düşüncenin akışına göre
aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?
A) Söylenenleri anlamak, iyi bir dinleyici olmaya bağlıdır.
B) Dinleyip anlamadan yorup yapmak kişiyi yanıltabilir.
C) Dinlemek, bütün ön yargılardan arınınca sağlıklı olur.
D) Dinlemek sabır işi, konuşmak akıl işidir.
97
8. Kültürümüzün en güzel geleneklerinden biri de hediyeleşmektir.
(1) Bizi birbirimize bağlayan, bağlarımızı güçlendiren
ve paylaşımlarımızı artıran güzel geleneklerden…
(2) Bu özel ve sıcak geleneğimizi yoksulluğa, parasızlığa
ve her türlü sıkıntıya rağmen devam ettirmeliyiz. (3)Maddi
sıkıntılar, insanların yaşama olumlu bakmasını engelliyor
ve hediye almasını zorlaştırıyor. (4) Çünkü hediye olarak
verilen birer çiçek, kalem veya kitap bize karşı tarafta hatırlanmanın
ve değer verilmenin tarifi imkânsız hazzını yaşatacaktır.
Bu parçada numaralanmış cümlelerden hangisi düşüncenin
akışını bozmaktadır?
A) 1 B) 2
C) 3 D) 4
TÜRKÇE 8 PARAGRAFTA YAPI - 2
1, 2 ve 3. soruları aşağıdaki metne göre cevaplayınız.
(I) Sanat, kişinin kendisiyle uğraşıdır. (II) Kendini aşma çabasıdır. (III) Kişinin, içindeki cevherleri bir bir ortaya çıkarmasıdır.
(IV) Bunu da eserleriyle dış dünyaya yansıtır. (V) Sanatçı en zor olan kavgalardan birini veren insandır. (VI) Kendisiyle
yüzleşmeye cesaret edebilen nadir insanlardandır.
Sanat; insanın duygu, düşünce ve hayallerini, somut ve soyut malzemelerle yaratıcı gücünü kullanarak kişiyi etkileyecek
biçimde anlatmasıdır. … Bu yüzden sanatsal hiçbir faaliyeti akılla izah etmek mümkün değildir. Hislerle ortaya çıkar ve
duygu patlamalarını somutlaştırarak ürün olarak bize sunar.
(1) Sanatın birçok yararı vardır. (2) Nedir sanatın yararı diye sorabilirsiniz. (3) Sanat öncelikle bize unuttuğumuz değerleri
hatırlatır, umut verir, duygu ve düşünce dünyamızın gelişmesine katkıda bulunur, güzellikleri fark etmemizi sağlar, kaybettiğimiz
dengeyi bulmamızda bize yardım eder, kendimizi anlamamız için vesile olur; kederden sürekli kaçmanın değil, onunla
mücadele etmenin yolunu açar. (4) Sözün kısası sanat hayatın her yerinde bize gerekli olan en temel gıdadır.
1.
Metnin birinci bölümü iki paragrafa ayrılmak istenirse ikinci paragraf kaç numaralı cümleyle başlar?
A) III B) IV C) V D) VI
2.
Metnin boş bırakılan yerine anlam akışına göre hangi cümle getirilmelidir?
A) Hayaller, düşsel varlıklar sanat eserinde daima ikinci plandadır.
B) Sanat, akla değil; duyguya ve sezgiye dayanır.
C) Gerçeklikle beslenmedi mi sanatın bir anlamı kalmaz.
D) Sanat eseri okuyucuya mutlaka bir mesaj vermelidir.
3.
Metnin son paragrafında rakamla numaralandırılmış cümlelerden hangisinden sonra, “Bunlar saymakla bitmese
de birkaçını sıralayayım” cümlesi getirilirse anlamsal bütünlük sağlanmış olur?
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4
98
TEST - 12
4.
(I) Adalar, İstanbul’un güneyinde, Marmara Denizi’nin maviliklerinde, bir grup yeşil tepecik hâlinde yükselmektedir.
(II) İstanbullular için önemli bir kaçış noktası olan Adalar, İstanbul sınırları içinde olsa da şehrin hayhuyundan
uzak, seçkin bir yazlık ve halka açık bir piknik yeri olarak işlevini sürdürüyor. (III) Bu nedenle, yaz ve
bahar aylarında çok sayıda ziyaretçi çekiyor. (IV) Fakat, havalar soğuyup okullar açılınca geride bir avuç insan
kalıyor.
Bu metinde numaralanmış cümlelerin hangisinden sonra “Ancak, yerlileri hiç terk etmiyor, yaz ve kış yaşıyor Adalar’da.”
cümlesi getirilirse metindeki düşünce akışı bozulmaz?
A) I. B) II. C) III. D) IV.
5.
(I) Okumak mı çok yararlı yoksa gezip görmek mi? (II) Bunlar ilk bakışta aslında birbirinden oldukça farklı eylemler gibi
görünebilir bize. (III) Fakat yaşaya yaşaya ikisinin de aslında öğrenmenin en önemli ve birbirini tamamlayan iki parçası
olduğunu anlarız. (IV) Marko Polo’nun ismini çoğunuz duymuşsunuzdur. (V) Marko Polo, çok gezen bir insanın ne
kadar çok şey bileceğinin en iyi örneklerden biridir. (VI) Gezip gördüğü yerleri anlattığı “Marko Polo’nun Gezileri” adlı
eseri, türünün dünya çapındaki en güzel örneklerinden biridir.
Bu parça iki paragrafa ayrılmak istenirse ikinci paragraf kaç numaralı cümleyle başlar?
A) III. B) IV. C) V. D) VI
6.
Bilgi sonsuzdur bu yüzden bizim her şeyi bilmemiz mümkün değildir. (1) Bilmediğimiz konularda başkalarına, özellikle de
alanında uzman kişilere danışmamız gerekir. (2) Çünkü bizim düşünemediğimizi başkası, onun da düşünemediğini bir başkası
düşünebilir. (3) İyi düşünülmeden verilen kararların sonuçları, düzeltilmesi çok zor sorunlara dönüşebiliyor. (4) Hatta o
sorunları düzeltmemiz neredeyse imkânsız hâle gelebiliyor.
Bu parçada numaralanmış cümlelerin hangisinden itibaren yeni bir konuya geçilmiştir?
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4
99
TÜRKÇE 8
ANLATIM TEKNİKLERİ
1.
Kuşlar; tüylü, kanatlı, sıcakkanlı, yumurta ile üreyen, omurgalı hayvanlardır. Yaklaşık 10.000 civarında yaşayan türüyle
en kalabalık omurgalıları oluştururlar. Kuzey Kutbu’ndan Güney Kutbu’na dünya üzerindeki her yerde yaşarlar. Boyutları
arı sinek kuşunda 5 cm, deve kuşunda 2,7 m’ye kadar değişir. Bulunan fosillere göre kuşlar, yaklaşık 150-200 milyon yıl
önce, dinozorlardan evvel gelmektedir. Bilinen ilk kuş, yaklaşık 150-155 milyon yıl önce yaşamıştır.
Bu metinde aşağıdaki anlatım tekniklerinden hangisi kullanılmıştır?
A) Betimleme B) Açıklama C) Tartışma D) Öyküleme
2.
Çocukları kuşlara seferber eden, Kostantin isminde bir herifti. Galata’da bir yazıhanesi
vardı. Zahire tüccarıydı. Kalın, tüylü bilekleri; geniş göğsü, delikleri kapanıp açılan
üstü kara kara benekli bir burnu, deriyi yırtmış da fırlamış gibi saçları, kısa kısa yürümesi,
kalın kalın gülmesi… O esmerle sarışın arası iskeletlerin bir damlacık etlerinden
yapacağı pilavın hazzıyla pırıl pırıl yanan krom dişeri… Sessiz ve mütevazı bir adamdı
da. Konu komşusu da severdi hani. Hiçbir şeye, dedikoduya karışmazdı. Kendi
hâlinde, işi yolunda, hesaplı yaşayan binbir tanesinden bir tanesiydi Kostantin Efendi.
Yukarıdaki metinde ağır basan anlatım tekniği aşağıdakilerden hangisidir?
A) Açıklama
B) Tartışma
C) Betimleme
D) Öyküleme
100
TEST - 13
3.
Ağaçtan ağaca serilmiş beyaz çamaşırlar; bu kadar durgun,
güneşsiz, ıslak bir şekilde ılık havada hiç kurumayacaklar.
Bir kedi, tahta masanın üstüne çıkmış, köpeğime
durmadan homurdanıyordu. Sandalyenin üstünde ise vişneçürüğü
rengindeki delik çoraplar… Asmanın yaprakları
daha yemyeşil. Bizim bahçedeki kurudu bile. Birden uçakların
sesi gelmeye başladı uzaktan. Kedi sustu, köpeğim
gözünü kapadı. Karga sesleri gelmeye başladı. Deniz,
Bozburun’a doğru başını almış gidiyor. Uzaklarda görünen,
İstanbul’un neresi kim bilir? Sesler nereden geliyordu?
Parçanın anlatımında aşağıdaki anlatım tekniklerinden
hangileri kullanılmıştır?
A) Betimleme-Açıklama
B) Öyküleme-Tartışma
C) Öyküleme-Açıklama
D) Betimleme-Öyküleme
5.
Etrafınızda hiç kitap okumayıp bir de bunu büyük bir marifet
gibi anlatanlara bilmem hiç denk geldiniz mi? Bu durumu
görünce benim aklıma hep bir film sahnesi gelir. Kitap
okumadığını ve bunun da eksikliğini hiç hissetmediğini
alaycı bir dille söyleyen kişiye, ünlü aktörün: “Ama biz sizin
bu eksikliğinizi hissediyoruz.” sözü hep gelir. Evet, okumayanlar
eksiklik hissetmeyebilirler ama toplum bu eksikliği
hep hissedecektir.
Yukarıdaki parçanın anlatımında aşağıdaki anlatım
tekniklerinden hangisi kullanılmıştır?
A) Açıklama B) Tartışma
C) Öyküleme D) Betimleme
4.
Öğle vakti idi. Nuri Bey, paltosunu çıkarıp alnında biriken
terleri sildi. Ürkek adımlarla başkâtibin odasına yaklaştı ve
nefesini tutarak kapıyı çaldı. İçeri girince evraklarla uğraşmaktan
bitkin düşen Başkâtip Süleyman Efendi’nin başını
kaldırıp ona acıyarak baktığını gördü. Kısa bir sessizlikten
sonra sandalyeye usulca oturdu. Süleyman Efendi ise
o sanki odada hiç yokmuş gibi işini yapmaya, evraklarını
kontrol etmeye devam etti.
6.
Televizyon veya
kısaca TV, bir vericiden
elektromanyetik
dalga hâlinde
yayımlanan seslerin,
ekranlı ve hoparlörlü
elektronik
alıcılar sayesinde
yeniden görüntü ve sese çevrilmesini sağlayan haberleşme
sistemidir. Aynı zamanda kitle iletişim aracı da olan televizyon,
yayımlanan görüntü ve sesleri alıcıya ulaştıran
elektronik cihaz sistemidir. İlk olarak 1923 yılında John
Logie Baird tarafından Birleşik Krallık’ın Hastings kasabasında
icat edilmiştir. İlk televizyon görüntüsü ise yine Baird
tarafından 1926 yılında yayımlanmıştır.
Yukarıdaki paragrafta ağır basan anlatım tekniği aşağıdakilerden
hangisidir?
Yukarıdaki parçanın anlatımında aşağıdaki anlatım
tekniklerinden hangisi kullanılmıştır?
A) Betimleme B) Öyküleme
C) Açıklama D) Tartışma
A) Açıklama B) Tartışma
C) Öyküleme D) Betimleme
101
TÜRKÇE 8
DÜŞÜNCEYİ GELİŞTİRME YOLLARI
1.
Duyarlılığını doğanın güzelliklerine ve tabiatın ona sunduğu nimetlere borçlu olan Orhan Kemal, öykücülüğün ölümsüz simgelerinden
biri olmuş. Sait Faik ise toplumcu öykülerini tabiattan ziyade toplumsal durumlar üzerine kurmuştur. Sıradan
insanların hayatlarını eşsiz bir anlatımla hayatımızın içine sokmuştur. Aynı çağın öykücüleri olmalarına rağmen ikisi de hikâyeciliğimizin
ayrı iki kulvarında başı çekmiştir.
Bu parçada yazar, düşüncesini geliştirmek için aşağıdakilerin hangisine başvurmuştur?
A) Tanımlama B) Karşılaştırma C) Tanık gösterme D) Benzetme
2.
“Kalbinde sevgiyi koru. Onsuz bir hayat, çiçekler öldüğü zaman güneşsiz bir bahçe gibidir.” demiş Voltaire.
Sevginin tarifi ancak bu kadar güzel anlatılabilirdi. Çünkü kısacık yaşamımıza anlam katan, hayatı güzel yapan
çok güzel kelimeler varsa bunların en başında sevgi geliyor. Çünkü her şeyin başı sevgidir. Sevgi yoksa eksiktir,
yavandır yaşadıklarımız. Tuzu, tadı, lezzetidir hayatın. Her güzel söz onunla başlıyor ve güzelleşiyor. Hayatı
sevmek, bir çiçeği, anne-babayı, öğrencileri, arkadaşları, kitabı, okulu, tabiatı sevmek… Ve daha sayamadığımız
nice şeyi sevgiyle tatlandırıp güzelleştirmiyor muyuz? Sevginin olmadığı yerde güzellikten, mutluluktan
huzurdan söz edebilir miyiz?
Bu parçada, düşünceyi geliştirmek için aşağıdakilerin hangisine başvurulmamıştır?
A) Örnekleme B) Sayısal verilerden yararlanma C) Tanık gösterme D) Benzetme
3.
Ünlü yazar Tolstoy’a göre “Roman, caddelerde gezdirilen bir aynadır.” Çünkü roman
sadece gerçekleri anlatmalı, hayattan kopuk olmamalıdır. En modern romancılar da
eserlerinde yaşamın kendisini yansıtmaya çalışmışlardır. Böyle olunca da hayatın içinde
ne varsa romanlarına konu olmuştur. Bu romanları okurken kendi mahallenizden, sokağınızdan
esintiler hissedersiniz. Anlatılan hiçbir şey size yabancı gelmez.
Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden hangisinden yararlanılmamıştır?
A) Benzetme B) Karşılaştırma C) Örnekleme D) Alıntı yapma
102
TEST - 14
4.
Ülkemizde kitap okumaya ayrılan süre henüz istediğimiz
düzeye ulaşabilmiş değil ama geçmiş yıllara kıyasla bu
oranın ciddi bir artış göstermesi ve hatta birçok gelişmiş
ülkeyi bile geride bırakması gelecek için umut verici bir durum.
2018 verilerine göre ülkemizde bir bireyin kitap okumaya
haftalık ayırdığı süre, beş saat elli dört dakika ve bu
süreye göre de on sekizinci sırada yer almakta. Listede
ilginç olan ise birinciliğin Hindistan’da olması. Haftalık on
saat kırk iki dakika ile Hindistan ilk sırada yer alıyor. Onu
dokuz saat yirmi dört dakika ile Tayland izliyor. Daha da
ilginç olanı ise Kanada, Japonya, ABD, İngiltere, Almanya
gibi gelişmiş ülkelerin bu listenin çok gerisine düşmeleri.
Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden hangisi ağır
basmaktadır?
A) Tanımlama
B) Sayısal verilerden yararlanma
C) Alıntı yapma
D) Benzetme
6.
Amazon yağmur ormanları, Güney Amerika’nın kuzey
bölgesinde Amazon havzasını kaplayan ve boyları yüz
metreyi aşan doğa harikası ağaçlardan oluşuyor. Güney
Amerika’da beş buçuk milyon kilometrelik alanı kapsayan
ormanlar, birbirinden egzotik bitki ve hayvan türüne ev sahipliği
yapıyor. Dünya oksijeninin yüzde yirmisini sağlayan
Amazon yağmur ormanları, dünyadaki yağmur ormanlarının
yarısından fazlasını oluşturuyor.
Bu parçada aşağıdaki düşünceyi geliştirme yollarının
hangisinden yararlanılmıştır?
5.
A) Betimleme
B) Örnekleme
C) Sayısal verilerden yararlanma
D) Tanımlama
Haber vermek, duyguları bildirmek gibi amaçlarla belli
aracılara, belli bir adrese çeşitli yollarla gönderilen bir
metin olan mektup, aynı zamanda yazarlara esin kaynağı
olmuştur. Bu tür metinler başladığında her ne kadar
“mektup” sözcüğü geçse de bunlara gerçek anlamda
“mektup” denmez. Bu metinler bazı yönleriyle mektuba
benzese de aslında deneme, makale, söyleşi ya da gezi
yazısıdır. Söz gelimi Nurullah Ataç’ın “Okuruma Mektuplar”
isimli kitabındaki metinler, yazarın deneme ve söyleşilerinden
oluşmuştur.
Bu metnin anlatımında aşağıdakilerden hangisi yoktur?
A) Karşılaştırma B) Örnekleme
C) Tanımlama D) Tanık gösterme
103
7.
Çağımızda değeri ve tüketimi çok fazla artan “enerji”, günlük
yaşantımızda büyük bir yer tutan en önemli ihtiyaçlarımızdandır.
Yediğimiz yemekten, kullandığımız telefona,
sürdüğümüz arabadan, seyrettiğimiz televizyona kadar
her şeyde enerji kullanımını görürüz. Bu önemli ihtiyacın
bilinçsiz kullanılması hem kendimiz hem de gelecek nesiller
için birçok olumsuzluğu beraberinde getirir. Çünkü bu
yoğun tüketim aynı zamanda enerji kaynaklarının azalmasını
da beraberinde getirmektedir. Enerjinin gereği kadar
ve bilinçli olarak kullanılmasını sağlamak ve toplumu bu
konuda bilinçlendirmek için her yıl 11-18 Ocak tarihleri arasında
“Enerji Tasarrufu Haftası” kutlanır.
Metinde aşağıdaki düşünceyi geliştirme yollarından
hangisi kullanılmıştır?
A) Tanık gösterme
B) Sayısal verilerden yararlanma
C) Tanımlama
D) Karşılaştırma
TÜRKÇE 8
DİL VE ANLATIM ÖZELLİKLERİ
1. Her giysinin bir fonksiyonu, kendine has bir özelliği vardır.
Mesela kravat ne işe yarar? Boğazı sıkmaktan başka fonksiyonu
nedir? Her iki yakayı bir araya getirmekse işlevi, o
hâlde düğmeler neye yarıyor? Düğmeleri örttüğümüzde
tertemiz giysilerimizi, capcanlı renklerle süslüyor mu gerçekten?
Pek de kravat sever bir millet olmadığımız açıktır
ama ister inanın ister inanmayın kravatın bulunmasında
Türklerin de rolü vardır.
3.
Bu parçanın dil ve anlatımıyla ilgili olarak aşağıdakilerden
hangisi söylenemez?
A) İkilemelere yer verilmiştir.
B) Örneklemeye başvurulmuştur.
C) Soru cümleleri kullanılmıştır.
D) Anlatımı güçlendirmek için niteleyici sözcükler kullanılmıştır.
Yaz aylarının sonlarına gelinmişti, ılık mı ılık, yumuşacık
bir günde başladı bu tuhaf hikâye. Öğleden sonra evlerinin
mutfağında ailecek oturmuş, sohbet ediyorlardı. Birden
dışarıdan sesler gelmeye başladı. Sesler yükselince
Memduh Bey kalkıp pencereye doğru yöneldi. Perdeyi
kaldırıp dışarıya baktığında mahalledeki çocukların küçük
bir köpeğin peşinden koştuğu, köpeğin de ona yaklaşan
çocuklara acı acı havlayıp kaçmaya çalıştığını gördü. Bu
manzarayı görür görmez köpeğe yardım etmek için hızlıca
kapıya yöneldi.
Bu parçanın dil ve anlatımıyla ilgili olarak aşağıdakilerden
hangisi söylenebilir?
A) Öyküleyici anlatım biçimi kullanılmıştır.
B) Düşünceyi geliştirmek için tanık gösterilmiştir.
C) Tanım cümlelerine yer verilmiştir.
D) Örneklemelerden yararlanılmıştır.
2.
Evimiz kutu gibi küçücük bir evdi,
Sarmaşıklarla balkonu örtük bir evdi;
Güneşin batmasına yakın saatlerde
Yıkanırdı gölgesi kuytu bir derede;
Yaz kış yeşil bir saksı, ıtır pencerede;
Bahçede akasyalar açardı baharla
Ne şirin komşumuzdun sen Fahriye abla!
Parçanın anlatımında aşağıdakilerden hangisi kullanılmamıştır?
A) Betimleme yapma
B) Açıklama yapma
C) Anılardan yararlanma
D) Benzetmelerden yararlanma
4.
Vaktiyle bu adaya bu zamanda kuşlar uğrardı. Cıvıl cıvıl
öterlerdi. Küme küme, bir ağaçtan ötekine sevinçle konarlardı.
İki senedir gelmiyorlar. Belki geliyorlar da ben
farkına varmıyorum. Sonbahara doğru birtakım insanların
çoluk çocuk ellerinde bir kafes, adanın tek tepesine
doğru gittiklerini görürdüm. İçim cız ederdi.
Bu parçanın dil ve anlatımıyla ilgili olarak aşağıdakilerden
hangisi söylenemez?
A) Yansıma sözcüklerden oluşan ikileme kullanılmıştır.
B) Öyküleyici anlatımdan yararlanılmıştır.
C) Anlatım birinci kişi ağzıyla yapılmıştır.
D) Benzetmelere yer verilmiştir.
104
TEST - 15
5.
Servigiller familyasından iğne yapraklı bir ağaç olan
ardıç, üreyip çoğalması için ardıç kuşuna ihtiyaç duyan
oldukça ilgi çekici bir bitkidir. Ardıç ağacı sivri, sert
ve yeşilimsi iğnesi sayesinde kurak ve sert iklimlerde
bile rahatlıkla yaşayabilir. Çok geniş bir yetişme alanı
olan ardıç ağacı, bazen çalı biçiminde olabilirken
bazen de yüksekliği 10 metreyi aşabilir. Ardıç ağacının
siyah bir meyvesi bulunur. Bu meyveler, eylül ile
kasım ayları arasında toplanır ve tıpta ilaç yapımında
kullanılır. Ardıç meyvesinin, bünyesinde birçok şifayı
barındırdığına inanılır. Türk tarihinde olduğu kadar
dünya tarihinde de kutsal ağaçlar listesinde yeri olan
ardıç ağacının, manevi anlam taşıdığına inanılır.
7.
Gün ağardığında Ağrı Dağı yüceldikçe yücelir. Büyüyüp
sarp dağların anası olur. Tepesinden hiç eksilmeyen karla,
üzerindeki yeşil örtüyle, yazın güneşin görkemiyle, binlerce
yıldır bilinmezden haber verecekmiş gibi sessizce
düşünür durur. Bahar gelince eteklerinde açan rengarenk
çiçekler, rüzgârların okşayışıyla kendinden geçer, kuşların
o cıvıltılı sesiyle âdeta dans ederlerdi.
Bu parçayla ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) Sayısal verilerden yararlanılmıştır.
B) Örneklemeye başvurulmuştur.
C) Betimleme yapılmıştır.
D) Açıklama tekniği kullanılmıştır.
Bu parçayla ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) Ağrı Dağı’nın niteleyici sözcüklerle tasviri yapılmış.
B) Dağın kış mevsimindeki durumu anlatılmıştır.
C) Kişileştirme yapılmıştır.
D) Benzetmeden yararlanılmıştır.
6.
Uzun bir yürüyüşten sonra kamp yerimize varmıştık. Yol
boyunca sedir ve ıhlamur ağaçlarının baş döndüren kokusu;
cırcır böceklerinin, kırlangıçların, ağaçkakanların o dinlendirici
sesleri eşlik etmişti bize. Tarlaların etrafını saran
incirlerin ağızlarından fışkıran ballar, böğürtlenlerin mest
eden lezzeti karınlarımızı doyurmaya yetmişti. Ormanın
hiç bitmeyecek sandığımız büyüleyici yeşilliğinden sonra
Kelebekler Vadisi’nin tepesindeydik ve kendimizi bu cennet
misali manzaranın güzelliğine bırakmıştık.
Bu parçada ayrıntıların seçiminde aşağıdaki duyuların
hangisinden yararlanılmamıştır?
A) Tatma B) İşitme
C) Dokunma D) Koklama
8. Daracık sokakları ağır adımlarla geçtikten sonra karşımıza
Osmanlı Dönemi’nden kalma bir han çıktı. Hana dışarıdan
bakıldığında kara taşların simetrik bir şekilde üst üste
sıralanışı ve pencerelerin süslü taş pervazları dikkatimizi
hemen çekmişti. Hanın kapısı ise bir ejderhanın ağzını andırıyordu.
Bu kapıdan içeri girer girmez ise telkâri dükkânlarının
ışıl ışıl vitrinleri, bakırcıların kap kacakları ve hanın
tam ortasındaki havuzun şırıl şırıl akan berrak suyu bizi
büyülemiş, âdeta zamana yolculuğa götürmüştü.
Yukarıdaki paragrafın dil ve anlatımı için aşağıdakilerden
hangisi söylenemez?
A) Duygu bildiren cümleler vardır.
B) Varlıkların niteleyici özellikleri verilmiştir.
C) Hem ikilemeler hem de benzetme kullanılmıştır.
D) Tanımlama yapılmıştır.
105
TÜRKÇE 8 İKİLİ VE ÜÇLÜ PARAGRAF SORULARI
1 ve 2. soruları aşağıdaki metne göre cevaplayınız.
“Soğuk Hayatlar” Dilay Demirci’nin 2018 yılında yayımlanan
son kitabı. Kitap, okumaya başladıktan sonra elinizden
bırakmak istemeyeceğiniz bir çekiciliğe sahip. “Soğuk
Hayatlar”la yazar, bizim duya duya ya da göre göre duyarsızlaştığımız
yoksulların hikâyesini konu alarak yeniden
hassasiyet kazanmamızı istiyor. Kitap, sadece trajik hayatları
anlatmıyor. Özellikle Ozan ve Zeyno’nun hikâyesi
okuyucuyu mutlu etmeye yetiyor.
3 ve 4. soruları aşağıdaki metne göre cevaplayınız.
Birçok insanın söylemekten çekindiği, bunu yaparsa ödün
verdiğini sandığı ve bundan dolayı gereksiz yere kırgınlıkların
ortaya çıktığı şeydir özür dilemek. Bazı davranışlarımız
veya sarf ettiğimiz bazı sözlerden dolayı sevdiğimiz
birçok insanı kırabiliriz. Bunu telafi etmenin en güzel yolu,
uygun bir ortamda ve uygun bir dille özür dilemektir. Bir
kusur karşısında özür dilemenin erdem olduğu unutulmamalıdır.
Özür dileyen insana karşı nazik olmak ve özrünü
kabul etmek de büyük bir inceliktir.
3.
Bu parçanın anahtar kelimeleri aşağıdakilerden hangisinde
doğru olarak verilmiştir?
1.
Bu metinde sözü edilen kitapla ilgili aşağıdakilerden
hangisine kesin ulaşılır?
A) Kitapta ağırlıklı olarak mutlu olaylar anlatılmaktadır.
B) Dilay Demirci’nin yayımlanmış başka kitapları da
vardır.
C) Toplumda artan yoksulluğun, duyarlı insanların sayısını
artırdığı anlatılmıştır.
D) Kitapta baştan sona kadar hüzünlü olaylara yer verilmiştir.
A) Güzel - Kusur - Özür dilemek
B) Kırmak - Özür dilemek - Erdem
C) İlişkiler - Kusur - Ortam
D) Kırmak - Erdem – Kabul
4.
Bu metinden aşağıdaki yargılardan hangisine değinilmemiştir?
2.
Yukarıdaki parçada altı çizilmiş ifadeyle sözü edilen
kitabın hangi niteliği vurgulanmaktadır?
A) Sürükleyicilik B) Özgünlük
C) Yalınlık D) Duruluk
A) Sözlerimiz ya da davranışlarımızla yakınımızdaki
insanları kırabiliriz.
B) İnsanların birçoğu özür dilemeyi bir ödün olarak
görmektedir.
C) Kırgınlıkları gidermenin en güzel şekli doğru yerde ve
güzel bir üslupla özür dilemektir.
D) Bir insan hatasını anlayıp özür dilerse özrünü koşulsuz
kabul etmeliyiz.
106
TEST - 16
5, 6 ve 7. soruları aşağıdaki metne göre cevaplayınız.
8, 9 ve 10. soruları aşağıdaki metne göre cevaplayınız.
Günümüz dünyasında insan ilişkilerindeki büyük sorunların
başında saygısızlık geliyor ve bunun birçok örneğine her
gün rast geliyoruz. (1) Çoğu zaman alt kattaki komşumuz
televizyonun sesini anormal bir şekilde açıyor. (2) Çok kızıyorum
buna ve gidip “Ayıp oluyor kardeşim, gece gece
de bu yapılmaz ki!” demek geliyor içimden. (3) Şehirlerde
insanlar arası iletişim ve saygı her geçen gün daha da kötü
hâle geliyor. (4) Hatta ben de aynısını yapayım mı, diye düşündüğüm
oluyor. (5) Fakat sonra bundan vazgeçiyorum.
İnsan bir hedefe ulaşmak istiyorsa onu güzünde büyütmemeli,
gözüne kestirmelidir. Bunu yaparken de karşısına
birçok zorluğun çıkacağını da unutmamalıdır. O zorluklar
hedefe ulaşmadaki dikenlerdir. Dikenlerden sonra güller
gelecektir. Bu yüzden canımızı acıtan o engeller bizi yıldırmamalı
aksine daha da kamçılamalıdır. Ne zaman yorgun
düşüp yavaşlarsak o vakit tüm emeğimizi boşa harcamış
olacağız. Zorluklarla karşılaştığımız vakit ise varacağımız
hedefi düşünelim - - -
5.
Bu parçada numaralanmış cümlelerin hangisi parçanın
anlam akışını bozmaktadır?
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4
8. Bu parçanın sonuna düşüncenin akışına göre aşağıdakilerden
hangisi getirilemez?
A) Böylece hiçbir zorluk, ne kadar büyük görünürse görünsün,
cesaretimizi kıramayacak.
B) Çünkü hedefe kilitlenmek, önümüzdeki engelleri aşmamızı
sağlayacaktır.
C) Varacağın noktaya odaklanırsan yoldaki zorlukları
daha kolay aşarsın.
D) Ancak sürekli ve yılmadan çalışanlar başarıya ulaşır.
6.
Yukarıdaki metne konabilecek en uygun başlık aşağıdakilerden
hangisidir?
A) Saygı
B) Günümüz Dünyası
C) Komşuluk İlişkileri
D) Şehir Yaşamında İletişim
9.
Metnin dil ve anlatımı ile ilgili hangisi söylenebilir?
A) İkilemelerden yararlanılmıştır.
B) Benzetme yapılmıştır.
C) Örneklemelerden yararlanılmıştır.
D) Tanık göstermeye başvurulmuştur.
7.
Yukarıdaki metnin ana düşüncesi aşağıdakilerden
hangisidir?
A) Şehir yaşamında iletişim çok zayıflamıştır.
B) Çağımızda insanların birbirine saygısı çok azalmıştır.
C) Gece yarısı kimse gürültü yapıp komşusunu rahatsız
etmemelidir.
D) İnsanlar hem birbirine hem de toplumsal olaylara karşı
çok duyarsız ve bencil olmuşlar.
10.
Metinde geçen “onu güzünde büyütmemeli, gözüne kestirmelidir.”
sözüyle anlatılmak istenen nedir?
A) Yapabileceğimize inandığımız takdirde hiçbir şeyin zor
olmayacağı
B) Hiçbir şeyin insan iradesinden güçlü olamayacağı
C) Gözümüzde her şeyi küçük görmek gerektiği
D) Yaşamda sıkıntılar olsa da onlarla mücadele etmek
gerektiği
107
TÜRKÇE 8
Dikenli Test
Dikkat !
PARAGRAF KARMA SORULARI
1, 2 ve 3. soruları aşağıdaki metne göre cevaplayınız.
Kelebeklerin yüz bine yakın çeşidi bulunmaktadır. Tropikal ormanlardan tutun da Buz Denizi kıyılarına kadar dünyanın
hemen her yerinde kelebeklere rastlamak mümkündür. Kelebeklerin bazı çeşitleri birkaç gün, bazıları birkaç hafta, bazıları
ise bir yıl kadar yaşar.
(I) Erkek kelebekler güzel kokuludur. (II) Dişi kelebekler ise ya kokusuzdur ya da kötü kokarlar. (III) Ancak bu kötü koku
onları kuşlara yem olmaktan kurtarır. (IV) Kelebekler, uçuş zamanlarına göre gündüz ve gece kelebekleri olarak ikiye ayrılır.
(V) Gece kelebekleri, bütün gün güneş ışığından saklanacak bir yer arar; geceleri dolaşmaya çıkar.
Kelebekler, son yıllarda soylarının tükenmesi tehlikesiyle karşı karşıyadır. Diğer canlılara göre narin oldukları için doğal
dengenin bozulmasından en çok onlar etkilenir.
1.
Kelebeklerle ilgili aşağıdakilerden hangisine değinilmemiştir?
A) On binlerce çeşidinin bulunduğuna
B) Dünyanın birçok yerinde bulunduğuna
C) Dişilerinin güzel koktuğuna
D) Bazılarının geceleri dolaştığına
4.
1. Bunu da o güzel duyguları kaybedince anlıyor.
2. Fakat yıllar geçtikçe bu güzel özelliklerimi kaybettim ve
buna çok üzülüyorum.
3. Çünkü insan bu güzel duyguların ve iyimserliğin yerine
başka bir duygu koyamıyor.
4. Gençlik yıllarımda çok iyimser, umutlu ve neşe dolu
biriydim.
Numaralandırılmış cümleleri anlamlı bir paragraf
oluşturulduğunda hangisi baştan ikinci cümle olur?
A) 4 B) 3 C) 2 D) 1
2.
Yukarıdaki numaralanmış cümlelerin hangisinden
itibaren paragraf ikiye ayrılabilir?
A) II B) III C) IV D) V
5.
(I) Bilardoyu satranca benzetirler zaman zaman.
(II) Ama aralarında çok önemli bir fark var.
(III) Satrançta, düşündüğünüz hamleyi herhangi
bir kişiye oynatabilirsiniz. (IV) Oysa bilardoda,
düşünülenin hayata geçirilmesi ancak toplara
can vererek, toplara hükmederek olur.
3.
Bu metnin dil ve anlatımıyla ilgili olarak aşağıdakilerden
hangisi söylenemez?
A) Karşılaştırma yapılmıştır.
B) Açıklayıcı anlatım kullanılmıştır.
C) Karşıt anlamlı sözcükler bulunmaktadır.
D) Benzetmeye yer verilmiştir.
Bu metinde numaralanmış cümlelerin hangisinden
sonra “Evet, ikisi de belirli bir seviyede düşünme gücü
gerektiriyor.” cümlesi getirilirse metindeki düşünce akışı
bozulmaz?
A) I. B) II. C) III. D) IV.
108
TEST - 17
6.
Kimi insanlar yeni bir dili kolayca öğrenirken kimileri
de bu konuda çok zorlanmaktadır. Bu konuda birçok
araştırma yapılmış olsa da uzmanlar, dil öğreniminde
zekâ düzeyinin mi, yoksa kişideki özel yeteneğin
mi önemli olduğu konusunda hâlâ kesin bir karara
varamamışlardır. Ancak kesin olan bir şey var ki o da
sistemli çalışmaların herkes için en geçerli yöntem
olduğudur.
Bu parçada vurgulanmak istenen aşağıdakilerden
hangisidir?
A) Dil öğreniminde zekânın yetenekten daha önemli olduğu
kabul görmektedir.
B) Dil öğrenimi konusunda dünyanın çeşitli yerlerinde
uzmanlarca birçok araştırma yapılmıştır.
C) Dil öğreniminde bazıları zekâyı, bazıları da yeteneği
savunmuştur.
D) Dil öğreniminde sistemli çalışmanın etkisi dışında
hiçbir şey kesin olarak bilinmemektedir.
8.
Kendimi bildim bileli kitap okumayı sevmişimdir. Eski yeni
demeden elime geçen her kitabı okumaya çalışıyorum.
Bugünlerde de yeni bir kitap okuyorum. Jack London’un
“Demir Ökçe”sini. Pek beğendim. ---- Daha önce okuduğum
romanlarında olduğu gibi sorumsuz, uçarı bir yazar
bilirdim. ”Demir Ökçe”de ise bambaşka biriyle tanıştım.
Bu parçada boş bırakılan yere anlam akışına göre
aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?
A) Yazarın içtenliğini bütün satırlarda görebiliyorsunuz.
B) Okurdan uzak duran yazarlar ilgi görmüyor.
C) Böyle bilmezdim Jack London’u.
D) Bu eseri birçok kişinin sevmediğini duydum.
7.
Zebralar, yüzlerindeki ve derilerindeki siyah beyaz çizgilerle
pijamayı andırırcasına birbirlerine çok benzeyen
hatta neredeyse birbirinin kopyasıymış
gibi düşündüğümüz
hayvanlardır. Fakat durum hiç
de sandığımız gibi değil. Çünkü
hiçbir zebranın üstündeki çizgiler
diğerlerinkine benzemez.
Tıpkı parmak izlerimiz gibi. Aslında
kuşlarda, kelebeklerde ya
da başka canlılarda da benzer simetrik tasarımlar görürüz.
Ancak zebralarda bu benzersiz simetrik yapının en
güzel örneklerinin sergilendiğini söyleyebiliriz.
Yazar, bu metnin anlatımında aşağıdakilerden hangisine
başvurmamıştır?
A) Öne sürdüğü düşünceyi başkalarının görüşleriyle
desteklemeye
B) Varlıkları karşılaştırarak metni etkileyici kılmaya
C) Benzetmelere başvurarak varlıklar arasında ilgiler
kurulmaya
D) Anlatılanları okuyucunun zihninde canlandırmaya
9.
(1) Tiyatro, çağdaşlaşmanın ve toplumsal değişimin
üzerinde etkisi çok güçlü olan bir sanattır.
(2) Atatürk, tiyatroya çok önem vermiş ve tiyatrocuları
sürekli desteklemiştir. (3) Bu yüzden cumhuriyetin
kurulmasıyla birlikte tiyatro alanında çalışmalar
başlattı. (4) Tiyatro sanatının ülkemizde
gelişip kökleşmesine yönelik çalışmalarla kurumsallaşmaya
gitti ve şehir tiyatrolarını kurdu.
Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangisi paragrafın
anlam bütünlüğüne uymaz?
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4
109
TÜRKÇE 8
110
KONU
6
FİİLİMSİLER
111
TÜRKÇE 8
FİİLİMSİLER - 1
(İSİM - FİİLLER)
1.
Bazı sözcükler isim-fiil eki aldığı hâlde kalıplaşarak bir varlığın, kavramın ismi olur. Bunlar fiilimsi olarak kabul edilmez. Örneğin
“Tohumları ekmek için benden yardım istedi.” cümlesindeki “ekmek” sözcüğü fiilimsidir, “Fırından ekmek aldın mı?”
cümlesindeki “ekmek” sözcüğü ise isimdir.
Buna göre aşağıdakilerin hangisinde fiilimsi eki aldığı hâlde, kalıplaşarak bir varlığı veya kavramı karşılayan sözcük
yoktur?
A) Senin bu konudaki görüşlerini hepimiz merak ediyoruz.
B) Bu çocuğun gülüşü, herkesi nasıl da mutlu etmişti.
C) Sofrada, tulum peyniri, yeşilsoğan, domates ve kavurma vardı.
D) Uçurtmanın ipi tellere dolandı.
2.
İsim-fiil eki olan “-ma /-me” eki ile olumsuzluk eki olan “-ma /-me” ekini karıştırmamak gerekir. Örneğin “Bu görüşme,
hepimizi sevindirdi.” cümlesindeki altı çizili sözcük, isim-fiil eki almışken “Bir daha onunla görüşme.” cümlesindeki altı
çizili sözcük ise olumsuzluk eki almıştır.
Buna göre aşağıdaki cümlelerin hangisinde, altı çizili sözcük diğerlerinden farklı bir ek almıştır?
A) Gezme ceylan bu dağlarda, seni avlarlar.
B) Onun böyle konuştuğuna bakma.
C) Evi temizleme görevini bana verdiler.
D) Kerem’in neden okula gelmediğini bana sorma.
3.
Dün sabaha karşı kendimle konuştum
Ben hep kendime çıkan bir yokuştum
Yokuşun başında bir düşman vardı
Onu vurmaya gittim ve kendimle vuruştum
Yukarıdaki şiirin kaçıncı dizesinde isim-fiil vardır?
A) I. B) II. C) III. D) IV.
4.
Fiil kök ve gövdelerine bazı özel eklerin getirilmesiyle oluşturulan, tümcede isim, sıfat ve zarf görevinde kullanılan sözcüklere
fiilimsi (eylemsi) denir. Fiilimsi çeşitlerinden isim-fiiller, isimlerin aldığı çekim eklerini alarak isimler gibi isim tamlaması
kurabilir. Örneğin “Öğrencilerine çalışmanın önemini anlatıyordu.” tümcesinde “çalışma” isim-fiili ile “çalışmanın önemi”
şeklinde isim tamlaması oluşturulmuştur.
Bu açıklamaya göre, aşağıdaki tümcelerin hangisinde isim-fiil, isim tamlaması oluşturmuştur?
A) Okuma saati başlayınca hepimiz elimize kitaplarımızı alırdık.
B) Çocuklar, bu mahalleden taşınmak istemiyordu.
C) Bu olaydan sonra hepimiz gülmeye başladık.
D) Gelişinizle herkesi mutlu ettiniz.
112
TEST - 1
5.
Ben kendi hesabıma sanatım olmadan yaşayamam. Ama
I II
bu sanatı her şeyin üstüne koymuş da değilim. Tersine,
onsuz edemeyişim, onun beni herkesle bir etmesi ve
III
olduğumdan başka türlü olmaksızın herkesle bir düzeyde
IV
yaşatmasıdır.
Bu parçada numaralanmış sözcüklerden hangisi isim
fiildir?
8.
6.
A) I. B) II. C) III. D) IV.
(I) Büyük adamı, sıradan adamın ölçüleri ile ölçmemek gerekir.
(II) Büyük adam da her insanda bulunan nitelikleri
taşır. (III) Ancak o, ötekilerde bulunmayan yönüyle büyük
adamdır. (IV) Onu büyük adam yapan, gerçekleştirmiş olduğu,
tarihin yapısı içine yerleştirdiği eseridir.
Bu metinde numaralanmış cümlelerin hangisinde diğerlerinden
farklı bir fiilimsi kullanılmıştır?
(I) Vaktiyle beş on kafile birleşip çöl yolculuğuna çıkmıştık.
(II) Bütün gün doğru dürüst dinlenmeden aralıksız yol aldık.
(III) Nihayet akşam olunca bu uzun yolun ilk durağına
geldik. (IV) Bir geçitte konaklamaya durduk.
Yukarıdaki cümlelerin hangisinde, diğerlerinden farklı
bir fiilimsi türü kullanılmıştır?
A) I. B) II. C) III. D) IV.
A) I. B) II. C) III. D) IV.
9.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde isim-fiil kullanılmıştır?
A) Nemli duvarın üstüne hiçbir şey koymayın, dedi.
B) Bize danışmadan bu kararı almamalıydın.
C ) H e r k e s b i r a n ö n c e k e n d i n i e v d e n d ı ş a r ı a t m a k i s t e r d i .
D) Kasabanın girişinde kaza yapmışlar.
7.
Çocuksun sen, büyümek yakışmazdı hiç
Gülüşünün kokusuyla yeşerdi bu elma ağacı
Bu dizelerdeki fiilimsinin türce özdeşi aşağıdakilerin
hangisinde vardır?
A) Biz mi yalnızdık, durmadan yağmur yağardı
Üşür müydük nar çiçekleri ürperirken
B) Gidersen kim sular fesleğenleri
Kuşlar nereye sığınır akşam olunca
C) Anlamını yitiren bir şeyler mi var şimdilerde
Yazdığım şiirlere, sokaklara yabancıyım
D) Ve sen kendi küllerini savuruyorsun dağa taşa
Bir daha doğmamak için doğmak diyorsun
113
10.
Yemişleri yıkayıp sofrayı kurmak gibi gönülsüzce üstlen-
1 2 3
dikleri görevleri bu kez coşkuyla yerine getirirlerdi.
4
Bu cümledeki numaralanmış sözcüklerden hangisi
fiilimsidir?
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4
TÜRKÇE 8 FİİLİMSİLER - 2 (SIFAT - FİİLLER / ORTAÇ)
1.
“Balıkesir’i bu yıl gördüm.” cümlesinde “gördüm” sözcüğü çekimli fiildir ve cümlenin yüklemidir. “Bu yıl, görülesi bir şehir olan
Balıkesir’e gideceğiz.” cümlesinde “görülesi” sözcüğü fiil anlamını korumakla birlikte kendisinden sonra gelen ismi nitelediği
için sıfat-fiildir.
Buna göre aşağıdakilerden hangisinde sıfat-fiil kullanılmıştır?
A) En çok adamın tasasız, güleç yüzüne sinirlendi.
B) İçinde yaşadığımız aynı çevre, aynı görgü, beni tamamıyla onlara benzetmiyor.
C) Hiçbir şey yaşarken daha önemli değildir.
D) Gerçi yeni nesil, eskiyi öğrenmekte bir fayda görmüyor ama ben gene de yazayım.
2.
Ne zaman düşünsem sizi titrerim,
Yaslı dağlar, yüzü gülmeyen dağlar!
Bu dizelerdeki fiilimsinin türce özdeşi aşağıdakilerin hangisinde vardır?
A) Yaşamak diyordum, yaşamak ne hoş!
Hele bir gelmesin n’olurdu bu kış.
B) Yıllardan beridir ağaran teller,
Bu akşam parıldar şakaklarımda.
C) Bir gün ya bilerek ya bilmeyerek
O dönmeden önce camı kapayacağım.
D) Elinde bir rüzgârgülü, bir çocuk,
Durmadan yüzüme bakarak üfler.
3.
“Öğrencilerimiz başardı.” cümlesinde “başardı”
sözcüğü çekimli bir “fiil”dir ve cümlenin yüklemidir.
“Başaran öğrencileri kutladım.” cümlesinde ise “başaran”
sözcüğü fiil anlamını korumakla birlikte sıfat
görevinde olduğu için “sıfat-fiil”dir.
Bu açıklamaya göre aşağıdaki cümlelerin hangisinde sıfat-fiil kullanılmıştır?
A) Musa Bey’in bu içten yaklaşımı herkese güven vermişti.
B) Annesini üzmemek için mecburen yalan söylemiş.
C) Bizi mutlu günlere kavuşturacak yolları kimler tıkadı?
D) Bu sözleri duyunca çok mu kızdı sana?
114
TEST - 2
4.
Sıfat-fiiller, sıfat görevinde kullanılabileceği gibi adlaşmış sıfat olarak da kullanılabilir: Örneğin “Geziye giden
öğrenciler çok eğlendi.” cümlesindeki sıfat fiil, sıfat görevinde; “Geziye gidenler çok eğlendi.”
cümlesindeki sıfat fiil ise adlaşmış sıfat görevinde kullanılmıştır.
Buna göre aşağıdaki cümlelerin hangisinde sıfat-fiil farklı bir görevde kullanılmıştır?
A) Aradığımız huzuru bu güzel kasabada bulduk.
B) Şiir okuyan öğrencilere kitap hediye ettik.
C) Tanımadığın insanlarla sakın konuşma!
D) Ağlayanlar bir gün güler elbette.
5.
Hiç ummadığım, bir şey beklemediğim insanlardan büyük iyilikler gördüm de iyilik ettiğim kimselerin bana yüz çevirdiklerine
tanık oldum.
Yukarıdaki cümlede kaç tane sıfat-fiil kullanılmıştır?
A) 2 B) 3 C) 4 D) 5
6.
Sıfat-fiiller, isimlere eklenen çekim eklerini aldıkları zaman isimleşir. Bu sözcüklere, adlaşmış sıfat-fiil denir.
Buna göre aşağıdaki cümlelerin hangisinde adlaşmış sıfat-fiil bulunmaktadır?
A) Gazete okuyan adamın önüne bir bardak çay bıraktı.
B) Öğretmenimiz geç kalan öğrencileri uyardı.
C) Atılacak parçaları bir kenara koyduk.
D) Söylediklerinizi hiçbirimiz anlayamadık.
7.
(I) Kitaplar, bazı kişilerin havasından dilediğim zaman ayırıverir beni.
(II) Fazla ağır basmadıkları zaman acılarımı törpüler. (III) Bir saplantıyı
başımdan atmak için kitaplardan iyisi yoktur. (IV) Hemen beni kendilerine
çekip, içimdekinden uzaklaştırır.
Bu metinde numaralanmış cümlelerin hangilerinde aynı tür fiilimsi kullanılmıştır?
A) I ve II. B) I ve III. C) II ve IV. D) III ve IV.
115
TÜRKÇE 8 FİİLİMSİLER - 3 (ZARF - FİİLLER / BAĞ - FİİLLER / ULAÇ)
1.
(I) Sözünü sakınarak, tartarak kullanmak, güzel söz söyleme ustalığından daha değerli bir şeydir. (II) Karşımızdaki
kişiyi düşünerek konuşmak ise yerli yerinde söylenmiş derli toplu sözlerden yeğdir. (III) Konuya girmeden önce sözü
uzun uzun ağızda gevelemek can sıkar. (IV) Bir şeyi damdan düşer gibi söylemek ise etkiyi azaltır.
Bu metinde numaralanmış cümlelerin hangisinde zarf-fiil kullanılmamıştır?
A) I B) II C) III D) IV
2.
I. Güneş doğarken kasabadan ayrıldık.
II. Sen gideli çok şey değişti.
III. Sınıfa girer girmez seni sordu.
IV. Bebeği ninni söyleyerek uyuttu.
Yukarıdaki numaralanmış cümlelerin hangisinde fiilimsi, yüklemi durum bakımından tamamlamıştır?
A) I. B) II. C) III. D) IV.
3.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde zarf-fiil kullanılmamıştır?
A) Sabahtandır nefes almaksızın çalışıyoruz.
B) Gece boyunca sürdü bölge halkının endişeli bekleyişi.
C) Amcam bize geldiğinde misafirler henüz gitmemişti.
D) Akşam olmadan eve dönerim.
4.
Zarf fiiller, fiili bazen durum; bazen de zaman yönünden etkilemektedir: Örneğin “O sabah,
kimseyle konuşmadan evden ayrılır.” cümlesindeki zarf fiil, fiili durum; “Dışarı çıkar çıkmaz seni
aradım.” cümlesindeki zarf fiil ise fiili zaman yönünden etkilemiştir.
Buna göre aşağıdaki cümlelerin hangisinde zarf fiil, fiili farklı bir yönden etkilemiştir?
A) Anneni dinlemedikçe bu sorunlardan kurtulamayacaksın.
B) Çocuklar güle oynaya bahçeye çıktılar.
C) Yağmur, bardaktan boşanırcasına yağıyordu.
D) Köylüler, hırsızı öldüresiye dövmüşlerdi.
116
TEST - 3
5.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bağ-fiil, zaman anlamı taşımaktadır?
A) Kumrular uçarken uzun ve ince kanatları geriye doğru kıvrılır.
B) Bir şey demeden bana baktı.
C) İşçiler, dinlenmeksizin çalışıyorlardı.
D) Diz boyu karda bata çıka uzaklaştık.
6.
Yolunu beklerken daha dün gece
Kaçıyorum bugün senden gizlice.
Bu dizelerdeki fiilimsinin türce özdeşi aşağıdakilerin hangisinde vardır?
A) Dönmeyen gemiler olduk açıktan,
Adımızı soran, arayan var mı?
B) Mevsimler derdime bir şifa olmaz,
Ben kökünden kopmuş çürük bir dalım.
C) Buraya gelince dizim kesildi,
Ben durdum, arkamda bir ayak durdu.
D) Geriye dönmek güç, ilerlemek zor,
Ne uzak bir ışık ne bir liman var.
7.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde zarf-fiil kullanılmamıştır?
A) Ben bebekken sağlık sorunlarımı annem fark ediyor.
B) Ormandan koşarak gelen sakallı bir adam gördü.
C) Gitmeden önce, sorduğu soruların cevaplarını öğrenmek istiyordu.
D) Sen aradığında biz Malatya’ya varmıştık.
8.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde zarf-fiil kullanılmıştır?
A) Fidan teyzenin sağ koluna bir tutukluk gelmişti ama önemli bir şey değildi.
B) Yıllardır görmediği arkadaşlarıyla hasret gidermek için şehre indi.
C) O zamanlar hemen hemen hiç kimsenin aldırış etmediği bu olay aslında dünyayı değiştiren bir gelişmeydi.
D) Senin için geceler boyu kaygı duyup uykusuz kaldı.
117
TÜRKÇE 8 FİİLİMSİLER - 4 (KARMA TEST)
1.
“Komşumuzun çocuğu ağladı.” cümlesinde “ağladı” sözcüğü
çekimli fiildir ve cümlenin yüklemidir. “Babam ağlayan
çocuğa şeker verdi.” cümlesinde “ağlayan” sözcüğü
fiil anlamını korumakla birlikte kendisinden sonra gelen
ismi nitelediği için sıfat-fiildir.
Buna göre aşağıdakilerden hangisinde sıfat-fiil kullanılmıştır?
4.
I. Görünen köy, kılavuz istemez.
II. Yanına aldığı tek şey bir kitaptı.
III. Lastiği patlayınca aracı yol kenarına çekti.
IV. Seni görmek istemiyorum, diyordu şair.
Numaralanmış cümlelerdeki fiilimsilerin “zarf-fiil, sıfat-fiil,
isim-fiil, sıfat-fiil” şeklinde sıralanışı aşağıdakilerden
hangisinde verilmiştir?
A) Limana bakan penceresinden deniz görünürdü.
B ) B i z d e n s o ğ u d u l a r, b i z i d e k e n d i l e r i n d e n s o ğ u t t u l a r.
C ) H a y a t t a d i p d i r i y a n m a k b e l a s ı n d a n d a k u r t u l m u ş t u m .
D) Soğuk tavırla birbirlerini selamlayıp uzaklaştılar.
A) III – I – IV – II B) IV – III – II – I
C) II – IV – I – III D) I – II – III – IV
2.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde fiilimsi, isim tamlamasının
içinde kullanılmıştır?
A) Koşa koşa yanımıza geldiler vefalı dostlarımız.
B) Öğretmenimiz, okumanın önemini anlatıyordu.
C) Başarının tek yolu çalışmaktır.
D) Çocuk gülmeye başladı palyaçoyu görünce.
5.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde olumsuzluk eki
almış bir fiilimsi vardır?
A) İnsanları üzmek için buraya gelme.
B) Deneme sınavındaki sorular zor değilmiş.
C ) K ö y ü m ü z ü g ö r e m e y i ş i n e ü z ü l ü y o r d u g e n ç k a d ı n .
D) Gülüşünün kokusuyla yeşerdi bu elma ağacı.
3.
Sallanan salıncakta vücudunuzu ileri geri hareket ettirerek
salıncağa enerji kazandırmaya ve böylece sallanmaya devam
edersiniz.
6.
Şu dünyadaki en mutlu kişi,
Mutluluk verendir.
Şu dünyadaki sevilen kişi,
Sevmeyi bilendir.
Yukarıdaki cümlede kaç tane yan cümlecik vardır?
Yukarıdaki şiirde kaç tane fiilimsi vardır?
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4
A) 2 B) 3 C) 4 D) 5
118
TEST - 4
7.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde isim-fiil, sıfat-fiil ve
zarf-fiil vardır?
A) Sanki bir yerlerden bir emir gelmişti ve sen ona uymak
zorundaydın.
B) Bir şairimizin dediği gibi, insanlar yaşadıkları yere
benzerler.
C) İçeri girip gelenleri selamlamak istemişti.
D) Pırıl pırıl gökyüzünde, yıldızların ve ayın gülümsediği
yaz gecelerinde, sizin şarkılarınızı dinlemeliydik biz.
10.
Zarf-fiiller, cümleye zaman ya da durum anlamı
katar: “Beni görür görmez hafifçe kaşları çatıldı.”
cümlesindeki zarf-fiil, yükleme sorulan “ne zaman”
sorusuna cevap verdiği için cümleye zaman anlamı
katmıştır. “Dinlenmeksizin çalışıyorlardı.” cümlesindeki
zarf-fiil ise yükleme sorulan “nasıl” sorusuna
cevap verdiği için cümleye durum anlamı katmıştır.
Buna göre aşağıdaki cümlelerin hangisinde zarf-fiil
cümleye diğerlerinden farklı bir anlam katmıştır?
A) Eve varınca haber ver.
B) O güzel yemeklerden doyasıya yedik.
C) İnsanlar konuşa konuşa anlaşırlar.
D) Birkaç çocuk beni işaret edip fısıldaştı.
8.
Yaz akşamları da saklambaca dadanırdık. Daha gündüzden
bilirdik saklambaç olduğunu. Ya babam geç kalırsa
I
diye zor ederdim akşamı. Çabucak yerdim gecikmemek
II
III
için. Saklambaca gideceğimi herkese duyurmuş olurdum
IV
böylece.
Bu metinde numaralanmış sözcüklerle ilgili aşağıdakilerden
hangisi doğrudur?
I II III IV
A) Sıfat-fiil Zarf-fiil İsim-fiil Sıfat-fiil
B) Sıfat-fiil Çekimli fiil İsim- fiil Sıfat-fiil
C) Çekimli fiil Zarf-fiil İsim-fiil Sıfat-fiil
D) Çekimli fiil Sıfat-fiil İsim-fiil Zarf-fiil
11.
Klasik, zamanın sınavını kazanarak değeri saptanmış
yapıtlar anlamına da gelir. Sözcüğün bu anlamını
bir yana bırakırsak klasik, belli ilkelerin, belli
birimlerin düzenidir. Bu ilkelerin ilk olarak İlk Çağ
düşünürlerince saptanarak gene İlk Çağ yazarlarınca
uygulanması, sonra da 17. yy. Fransız yazınında
varlığını duyurması, bu kavramın zamanla sınırlanmasına
gerekçe olmamalıdır.
Yukarıdaki parçada kaç tane fiilimsi vardır?
A) 6 B) 7 C) 8 D) 9
9.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde fiilimsi
bulunmaktadır?
A) Çocukken buraları hiç sevmezdim.
B) Ekmeğin büyüğü, hamurun çoğundan olur.
C) Uçaklar, gemiler, trenler çiziyorsun duvarlara.
D) Gözlerinin dokunduğu her mekân güzelleşir.
12.
Her insan, başka insanlarla mutludur.
Her ulus, başka uluslarla…
Mutluluk, birlikte yenilen bir meyve.
Birbirinden ırak görünsek de
Güneşimiz ve ayımız birdir,
Üzüncümüz, sevincimiz bir.
Kişi var olamaz tekte.
Yukarıdaki şiirde kaç tane fiilimsi vardır?
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4
119
TÜRKÇE 8 FİİLİMSİLER - 5 (KARMA TEST)
1.
Kaldırımlar daralıyor, daralıyor bahçeler bile.
Daralıyor masallara sığmayan evrenimiz,
Yüreklerimiz daralıyor gün geçtikçe.
Oynayacak yer bırakın bize!
Yukarıdaki şiirin kaçıncı dizesinde fiilimsi yoktur?
A) I. B) II. C) III. D) IV.
4.
Bir zamanlar,
Kuşlar vardı gökyüzünde,
Yıldızlara oyun taşıyan.
Çocuklar vardı,
Kuş zamanlı saatlerde,
Baharları yaşayan...
Yukarıdaki şiir ile ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenebilir?
A) Çekimli fiil kullanılmıştır.
B) İsim-fiil kullanılmıştır.
C) Sıfat-fiil kullanılmıştır.
D) Zarf-fiil kullanılmıştır.
2.
Yazımın başlığını henüz koymadım ancak aklımda şekillenmeye
başlayan bir şeyler var. Başlık demişken “Düşünmek”
olabilir, diyorum. Neden olmasın? İnsanoğlu
günümüze düşünerek, düşündüklerini hayata geçirerek
ulaşmıştır.
Yukarıdaki parçada kaç tane fiilimsi kullanılmıştır?
A) 5 B) 6 C) 7 D) 8
5.
Her yıldızın kendi yörüngesi vardır ve onunla en yakın
1
komşusu arasında yalnız güçlü bir çekim değil, erişilmez
2 3
bir uzaklık da bulunur.
4
Bu cümledeki numaralanmış sözcüklerden hangisi
fiilimsidir?
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4
3.
Yıllar önce senin de yazları severek gittiğin kasabada yaşıyorduk.
Babamın küçük bir tatlıcı dükkânı vardı. Annem,
evde bütün gün temizlik yapardı. Her ay başı babam, elinde
bazen iki bazen tek bilezikle gelir; annemin bileğine
takardı. Annemin içten içe gönendiğini, sevindiğini görürdüm.
Yukarıdaki parçada kaç tane fiilimsi kullanılmıştır?
A) 4 B) 5 C) 6 D) 7
6.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “-acak/-ecek” eki
alan sözcük, çekimli fiil görevinde kullanılmıştır?
A ) İ k i g ü n s o n r a b u r a y a g e l e c e k o ç o k s e v d i ğ i m i z y a z a r.
B ) K ü t ü p h a n e y e g i d e c e k a r k a d a ş l a r l a o k u l d a g ö r ü ş t ü k .
C) Size diyecek söz bulamıyorum artık.
D) Vali ile görüşecek ekip, yola çıktı mı?
120
TEST - 5
7.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde adlaşmış sıfat-fiil
yoktur?
10.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde birden fazla fiilimsi
vardır?
A) Minareyi yaptırmayan, yerden bitmiş sanır.
B) Kabul edilebilir mazeretler değildi bunlar.
C) Aman diyene kılıç kalkmaz.
D) Gelen, gideni aratırmış.
A) Güneş batmak üzereyken eve gelmiştik.
B ) A r a m ı z d a g ü n g e ç t i k ç e d e r i n l e ş e n b i r d o s t l u k b a ş l a d ı .
C) Çakmağı çakmakla yolunuzu aydınlatamazsınız.
D) Gidiyorum gurbeti gönlümde duya duya.
8.
Sevince babam beni
I
İpi kopmaz uçurtmamın
II III
Isınır yüreğim birden
IV
Tadını alırım çocuk olmanın
Bu dizelerde numaralanmış kelimelerden hangisi
fiilimsidir?
A) I B) II C) III D) IV
11.
Sımsıcak dostluklar sevgiler varken
Savaşlar kinler öfkeler neden
Bırakıp gideceğiz bir gün
Dünya bu kadar güzelken
Bu şiirin kaçıncı dizesinde zarf fiil kullanılmıştır?
A) I. B) II. C) III. D) IV.
9.
Üzerindeki ipince gömleği görüp de bu havada hastalana-
1 2 3
cağını anlamak hiç de zor değildi.
4
Bu cümlede numaralandırılmış kelimelerden hangisi
fiilimsi değildir?
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4
12.
Aşağıdakilerin hangisinde “-miş” ekinin işlevi ötekilerden
farklıdır?
A) Kirletilmemiş bir bulut bile yok artık.
B) Öğretmenimiz, haksızlığa uğramış insanların yanında
olurdu her zaman.
C) Şu çamlıkta söylemiş son sözlerini babam.
D) Kırılmış tabakları görünce kesin kızacak.
121
TÜRKÇE 8
Dikenli Test
TÜRKÇE 8 FİİLİMSİLER - 6
Dikkat !
1 ve 2. soruları aşağıdaki metne göre cevaplayınız.
(I) İlk insanlar bir yerden bir yere gitmek için kendi kas güçlerini kullanıyorlardı. (II) Avcı-toplayıcı olarak yaşıyorlar, barınak
ve su bulmakla birlikte karınlarını doyurmak için avlanmak amacıyla uzun yolculuklar yapıyorlardı. (III) Yaklaşık 12.000
yıl önce, insanlar hayvanları evcilleştirmeye başladı. (IV) İlk evcilleştirilen hayvan ise köpek oldu, daha sonra büyükbaş
hayvanlar ve atlar da evcilleştirildi.
Orta Asya’da, Kazakistan’da bulunan MÖ yaklaşık 3500 yıllarına ait at iskeleti kalıntılarında atın dişlerinde dizginlerden
kaynaklanan yıpranmalar tespit edilmiştir. Bu da o çağda insanların ata bindiklerini ve ağır yükleri iki tekerlekli ve dört tekerlekli
yük arabaları ile taşımak için bu hayvanların kas gücünden yararlandıklarını göstermektedir. O dönemde insanlar
kürekli su araçları da kullanıyorlardı. Ardından, ulaşım için rüzgârın gücünden yararlanan yelkenler geliştirildi. Nihayet
1800’lerde buhar makineleri, hayvanların kas gücünün yerini alarak sanayi devrimini tetikledi.
1.
Metinde numaralanmış cümlelerin hangisinde farklı
fiilimsi türleri bir arada kullanılmıştır?
A) I B) II C) III D) IV
4.
Yüksekçe bir tepeye çıkınca arabadan inip şehri izlemeye
koyulduk. Yol boyunca çok yorulmuştuk ama tepedeyken
her şeyi unutmuştuk. Hemen dibimizdeki çeşitli bitkilerin
yaydığı koku bizi büyülüyordu. Güllerin dikenleri arasından,
yerdeki karıncalara basmamaya çalışarak ilerliyorduk.
Bu anlarda sıcak yaz gecelerini geçirdiğimiz evimiz
birden aklıma geldi. Mutluluğum daha da arttı.
Yukarıdaki metinde kaç tane fiilimsi kullanılmıştır?
A) 6 B) 7 C) 8 D) 9
2.
Altı çizili cümledeki fiilimsi türlerinin sıralaması, aşağıdakilerden
hangisinde doğru bir şekilde verilmiştir?
A) Sıfat fiil – isim fiil – isim fiil
B) Zarf fiil – sıfat fiil – isim fiil
C) İsim fiil – sıfat fiil – zarf fiil
D) Sıfat fiil – sıfat fiil – isim fiil
5.
1. “Bahçıvan, elindeki kalınca sopayı hırsıza göstererek kapıya
doğru yürüdü.” cümlesinde iki tane zarf-fiil vardır.
2. “Kasaptan bir kilo kıyma aldık, sonra da eve gittik.” cümlesinde
fiilimsi yoktur.
3. “Dikenlere basmadan karşıya geçmeye çalışıyordu.” cümlesinde
isim-fiil, sıfat-fiil ve zarf-fiil kullanılmıştır.
3.
(I) Yazarın elbette bir hayal gücü vardır. (II) Öyle olmasa
değişik tipleri nasıl yaratabilirdi? (III) Ama gerçekçi yazarın
kurduğu hayal, gelişigüzel bir hayal değildir. (IV) Gerçekçi
yazarın hayal gücü, deneyimlerinden ayrılmaz.
Bu metinde numaralanmış cümlelerin hangisinde
fiilimsi kullanılmıştır?
A) I B) II C) III D) IV
Yukarıdaki ifadelerden doğru olanlar D, yanlış olanlar Y olarak
gösterilecektir.
Buna göre doğru sıralama aşağıdakilerden hangisidir?
1 2 3
A) Y D Y
B) Y Y D
C) D Y D
D) D D Y
122
TEST - 6
6.
Fiilimsiler, fiil kök veya gövdelerinden türeyen fakat fiilin
bütün özelliklerini göstermeyen kelimelerdir. Bu kelimeler
fiiller gibi olumsuz yapılabilir ama çekimlenemez.
9.
Parklarda dönerek eğlenmeyi sağlayan oyuncakları hareket
ettirebilmek için öncelikle birinin bu oyuncaklara itici
kuvvet uygulayarak enerji aktarması gerekir.
Buna göre aşağıdaki dizelerden hangisinde fiilimsi
yoktur?
Bu cümleyle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi
söylenemez?
A) Neden akşam oluyorum tren kalkınca,
Kırlangıçlar birdenbire çekip gidince?
B) Tozlu yollarından geçtiğim uzak
İklimden şarkılar getirdim sana.
C) Kalbinin attığı kadar canlısın,
Gözlerinin uzağı gördüğü kadar genç...
D) Geçiyorum mevsim gibi kapından
Gözlerimde bulut, saçlarımda çiğ.
A) Çekimli fiil vardır.
B) Fiilimsi grubuna yer verilmiştir.
C) Adlaşmış sıfat fiil kullanılmıştır.
D) Birden fazla isim fiil bulunmaktadır.
7.
I. Ağacın gövdesi ile dallarının boyutu arasındaki ilişkiyi
fark edememiştim.
I I . D o n d u r m a y i y o r d u s o k a ğ ı n b a ş ı n d a k i e s m e r ç o c u k .
III. Köpeğe gem vurma, kendini at sanır.
IV. Yanan soba, soğuğu kırdı.
Yukarıda numaralanmış cümlelerin hangisinde fiilimsi
vardır?
10.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde zarf fiil kullanılmıştır?
A) Çalışkan ve üretken insanları çok severdi.
B) Toplantıda yapılan konuşmadan farklı anlamlar çıkarmaya
çalıştı yol boyunca.
C) Bizimleyken gönlünce eğlendiğini söylüyordu.
D) Genç adam, hiç konuşmadan ayağa kalktı ve hızlı
adımlarla dışarı çıktı.
A) I. B) II. C) III. D) IV.
8.
(I) “Soğuk Hayatlar”, genç yazarın 2019 yılında yayımlanan
ilk kitabı. (II) Kitap, okumaya başladıktan sonra elinizden
bırakmak istemeyeceğiniz bir çekiciliğe sahip. (III)
Çünkü gerek yazarın seçtiği konu gerekse kullandığı sade
dil ve yazıp aktarırken başvurduğu tasvirler kitabı bir solukta
okumanızı sağlıyor. (IV) “Soğuk Hayatlar”, sadece
trajik hayatları anlatmıyor; özellikle Ozan ve Zeyno’nun
hikâyesiyle de okuyucuyu mutlu etmeye yetiyor.
11.
I. Çalışmanın önemini bütün öğrencilere anlatmamız
gerek.
II. Çocuğun bakışları herkesin yüreğini burkmuştu.
I I I . N e b a h a t t e y z e m b i z e m e m l e k e t t e n s ü z m e b a l g e t i r m i ş .
IV. Öğrenciler, okuma haftasını coşkuyla kutladı.
Yukarıdaki numaralanmış cümlelerden hangisinde
isim fiil, sıfat fiil ve zarf fiil birlikte kullanılmıştır?
Yukarıda numaralanmış cümlelerin hangisinde isim
fiil, isim tamlamasının içinde kullanılmamıştır?
A) I B) II C) III D) IV
A) I. B) II. C) III. D) IV.
123
TÜRKÇE 8
Dikenli Test
Dikkat !
124
KONU
7-
CÜMLENİN ÖGELERİ
125
TÜRKÇE 8 CÜMLENİN ÖGELERİ - 1 (Temel Ögeler)
1.
(I) Edebiyatı, sanatı kendime dert edinmiş bir kişiyim. (II) Gece gündüz edebiyatı düşünürüm. (III) Sevdiğim bir şiiri tanıdıklarıma
okumadığım ya da bir edebiyat sorusu üzerine tartışmaya girişmediğim günlerde, kendimi kötü hissederim. (IV) Arkadaşlarımın
çoğu, benim gibidir.
Bu metinde numaralanmış cümlelerden hangisi sadece yüklemden oluşmuştur?
A) I. B) II. C) III. D) IV.
2.
Aşağıdaki sorulardan hangisinin cevabı özne de yüklem de değildir?
A) – Seni buraya kim getirdi?
– İzzet...
C) – Öğleyin neredeydin?
– Evdeydim.
B) – Bugün işe gittin mi?
– Gidemedim.
D) – Marketten ne aldın?
– Yoğurt...
3.
(I) Geri kazanımın ilk aşaması, dönüştürülecek malzemelerin toplanmasıdır. (II) Geri kazanım halkasının ilk oku bunu
simgeler. (III) Evlerden, geri kazanım kumbaralarından, işyerlerinden, çeşitli kurumlardan toplanan malzemeler, türlerine
göre gruplandırılarak geri kazanım tesislerine götürülür. (IV) Yeniden üretim, geri kazanım işaretinin ikinci okuyla
gösterilir.
Bu metinde numaralanmış cümlelerden hangisi yalnızca özne ve yüklemden oluşmuştur?
A) I. B) II. C) III. D) IV.
4.
Aşağıdaki cümlelerden hangisinin yüklemi yanlış gösterilmiştir?
A) Her yer pırıl pırıldı.
Yüklem
B) Ev, yemyeşil bir bahçenin ortasındaydı.
Yüklem
C) Sanat, kendimizi bulmamıza yardım eder.
Yüklem
D) Anlattıkları, tatsız tuzsuz sözler yığınıydı.
Yüklem
126
TEST - 1
5.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde sözde özne vardır?
8.
Çeşmenin başında büyük bir kalabalık toplandı.
A) Dilin olanaklarından çok iyi yararlanır.
B) Oyunculuk dışındaki işlerle de ilgileniyor.
C ) An n e l e ri ya ra ma zl ık ya p a n ço cu kl a ra sö yl e n d i .
D) Bu konuda hiçbir şey yapılmadı.
Bu cümledeki altı çizili söz grubu, cümlenin hangi
ögesidir?
A ) B e l i r t i l i n e s n e
B ) B e l i r t i s i z n e s n e
C) Özne D) Zarf tamlayıcısı
6.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yüklem, bir kelime
grubundan oluşmuştur?
A) Küçücük odamın penceresinden yemyeşil bir ova
görünüyordu.
B) Tiyatrodaki her değişiklik, ileriye atılmış bir adımın
habercisidir.
C ) A ğ a c ı n p e n c e r e y e d e ğ e n d a l l a r ı n ı k e s m e k g e r e k i y o r.
D) Okurlar, değişik şairlerin şiirlerini okumalıdır.
9.
Olayların gizli kalmış yanlarını açıklayan yapıtlar başarılı
olur.
Bu cümlenin öznesi aşağıdakilerden hangisidir?
A) yapıtlar
B) açıklayan yapıtlar
C) gizli kalmış yanlarını açıklayan yapıtlar
D) Olayların gizli kalmış yanlarını açıklayan yapıtlar
7.
Aşağıdaki cümlelerden hangisinin yüklemi ek eylem
almış bir fiilimsidir?
A) O, kendinden başkasını hiç düşünmez.
B) Küçük bir bahçeyi geçerek eve geldik.
C) O, edebiyatımızda bu konuyu ele alan tek sanatçı
değildir.
D) En büyük isteği dünyayı dolaşmakmış.
10.
(I) Babasını yirmi yıl önce kaybetmişti. (II) O zamandan
beridir bu işte çalışıyor. (III) Bu işe yıllarca emek vermiş bir
insandı. (IV) Herkes böyle ağır işlere bunca zaman katlanamazdı.
Bu metinde numaralanmış cümlelerden hangisi sadece
yüklemden oluşmuştur?
A) I. B) II. C) III. D) IV
127
TÜRKÇE 8 CÜMLENİN ÖGELERİ - 2 (Yardımcı Ögeler)
1.
Yüklemdeki işten etkilenen ögeye nesne denir. Nesne belirtili
ve belirtisiz diye ikiye ayrılır. İsmin –i hâl ekini alan ve
yükleme sorulan “neyi-kimi” sorusuna cevap verene belirtili
nesne, yalın hâlde olan ve özne bulunduktan sonra yükleme
sorulan “ne” sorusuna cevap verene belirtisiz nesne
denir. “Çocuk, camı kırdı.“ cümlesinde “camı” belirtili nesneyken,
“Çocuk, cam kırdı.“ cümlesinde “cam” sözcüğü
belirtisiz nesne olmuştur.
Bu bilgilerden hareketle aşağıdaki cümlelerin hangisinde
nesne kullanılmamıştır?
4.
Fareli köyün kavalcısı ----
Yukarıda cümle aşağıdakilerden hangisiyle devam
ederse öge sıralaması “özne-belirtili nesne-zarf tamlayıcısı-yer
tamlayıcısı-yüklem” şeklinde olur?
A) köydeki tüm fareleri kavalının sesiyle uzak bir yere
götürdü.
B) çocuklara güzel müzikler çalardı her gün.
C) kavalıyla etrafındaki herkese neşeli şarkılar söylerdi.
D) bir gün uzak bir kasabaya, kışlık elbise almak için gitti.
A) Ağaçların pencereye değen dallarını kesti bahçıvan.
B) Murat, dere kenarında yaralı bir ceylan gördü.
C) Doğum günümde bana kırmızı bir şapka almıştı sınıf
arkadaşım.
D) Balkonu sarmaşıklarla örtülü bir ev vardı tam karşımızda.
5.
(I) Bir tabloyu ve onu boyamak üzere kullanılan fırçayı
düşünün. (II) Ressam o tablodaki her santimi,
tek tek fırça darbeleriyle işleyerek resmini tamamlar.
(III) Bir yüzeyi beş dakika içinde sıvamaya benzemez
tablo yapmak. (IV) Ressam, sanat zevkini, renk
anlayışını, özenini ve sabrını koyar ortaya her fırça
darbesi için.
2.
Aşağıdaki cümlelerden hangisinde yüklemden önce
gelen bölümün tamamı yer tamlayıcısıdır?
A) Usta şairin son şiiri, dinleyen herkesi hüzünlendirmişti.
B) Okulumuzun arka bahçesindeki elma ağaçlarının sararan
yapraklarına baktım.
C) Güneş altında uzun süre dolaştığından bayılmıştı yaşlı
kadın.
D) Kuş uçmaz, kervan geçmez bir yerdi burası.
6.
Yukarıdaki numaralanmış cümlelerin hangi ikisinde
zarf tamlayıcısı kullanılmıştır?
A) I ve II B) I ve III
C) II ve IV D) III ve IV
(I) İnsanların beslenme serüveninin orman
bitkileri ve meyveleriyle başladığı sanılıyor.
(II) İnsanlar bu tür bitki ve meyveleri, hayvanların
yediklerini saptayarak buluyorlardı.
(III) Avlayabildikleri hayvanları ise taştan
yaptıkları kesici aletlerle parçalıyorlardı.
(IV) Kullanılan bu aletler daha sert taşlarla
yontularak hazırlanıyordu.
3.
Şiir yazarken usta şairlerin önerilerini dikkate almalıyız.
Bu cümlede aşağıdaki ögelerden hangisi yoktur?
A) Za rf ta ml a yıcısı B) Be l i rti l i n e sn e
C) Yüklem D) Yer tamlayıcısı
Yukarıdaki cümlelerden hangisinde yardımcı ögelere
yer verilmemiştir?
A) I B) II C) III D) IV
128
TEST - 2
7.
I. Doğada yeni şeyler keşfetmek isteyenler dışarı
çıkmalıdır.
10.
Bu şirin kasabada yaşayan hemen herkes beni çok
severdi çocukluğumda.
II. Karadeniz yaylalarında ilginç hayvanlar her zaman
görülebilir.
Bu cümledeki altı çizili sözcük, cümlenin hangi ögesidir?
III. Şekercinin camlarındaki kavanozlarda bulunan renk
renk şekerleri gözden geçirdim.
A) Belirtili nesne B) Zarf tamlayıcısı
C ) Ye r t a m l a y ı c ı s ı
D ) B e l i r t i s i z n e s n e
IV. Her zaman şeker aldığım büyük mağazaya yaklaştım.
Yukarıdaki numaralanmış cümlelerin hangilerinde
yüklemden hemen önce zarf tümleci kullanılmıştır?
A) I ve II. B) I ve IV.
C) II ve III. D) III ve IV.
11.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde nesne, bir isim tamlamasından
oluşmuştur?
8.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde nesne yoktur?
A) Bu cüzdanı kardeşi yolda bulmuş.
B) Anlatılanları sessizce dinliyorduk.
C) Nüfus artışı birtakım farklı isteklerin ortaya çıkmasına
yol açar.
D) Şemsiyesini kaybettiğini eve dönünce anladı.
A) Dün akşam esen şiddetli rüzgârda evlerin çatısı uçtu.
B) Yaşlı adam, anılarını mahallenin çocuklarına anlatırdı.
C) Çocuğun gözlerinin rengi herkesin dikkatini çekmişti.
D) Dışarıda havlayan köpekleri görünce arabasının kapısını
kapattı korkuyla.
12.
Aşağıdaki şiirlerin hangisinde birinci dizenin tümü
zarf tümleci görevindendir?
9.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “ev” sözcüğü yer
tamlayıcısı görevinde kullanılmıştır?
A) Evin bahçesi çok büyükmüş.
B) Evden aldığı parayı arkadaşına verdi.
C) Ayla eve gittikten sonra pasta yapmış.
D) İşten çıkar çıkmaz eve gittim.
A) Bütün sevgileri attım içimden.
Varlığımı yalnız ona verdim ben.
B) Bir mumun ardında bekleyen rüzgâr,
Işıksız ruhumu sallar da durur.
C) Güneşin batmasına yakın saatlerde
Yıkanırdı gölgesi kuytu bir derede
D) Hava keskin bir kömür kokusuyla dolar.
Kapanırdı daha gün batmadan kapılar.
129
TÜRKÇE 8 CÜMLENİN ÖGELERİ - 3 (Karma Test)
1.
Aşağıdaki altı çizili kelime gruplarından hangisi ötekilerden farklı bir ögedir?
A) Yeni komşuları çok iyi bir insanmış.
B) Bir yazarın neyi söylediğinden çok, nasıl söylediği önemlidir.
C) Bir yapıtı herkes farklı değerlendirir.
D) Bu kitabı, Türkçe öğretmeni bana verdi.
2.
Cümle
Vurgulanan Öge
I. Her sanatın kendine özgü yasaları vardır. Yüklem
II. Umut, elindeki sepeti yavaşça kayanın üzerine bırakır. Yer tamlayıcısı
III. Dün akşamki fırtınanın yıktığı ağaç, yolu kapatmış. Özne
IV. Her akşam iş çıkışı bize uğramayı ihmal etmez. Nesne
Yukarıdaki numaralanmış cümlelerin hangisinde vurgulanan öge yanlış gösterilmiştir?
A) I. B) II. C) III. D) IV.
3.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ara söz, yer tamlayıcısının açıklayıcısı olarak kullanılmıştır?
A) O zamanlar -hiç unutmam- çok sıkılırdım.
B) Kadıköy’e -yaşamak istedikleri yere- dönecekler mi?
C) Annesini -en sevdiği insanı- havaalanına götürdü.
D) Sabaha doğru -saat beş sularında- evden çıkmış.
4.
Kemal amca, bu güzel haberi duyduğunda ----
Bu cümle aşağıdakilerin hangisiyle tamamlanırsa öge dizilişi “Özne - Zarf tamlayıcısı - Yer tamlayıcısı - Nesne - Yüklem”
şeklinde olur?
A) hepimizi yemeğe davet edecektir.
B) çok sevinerek yanımıza gelecektir.
C) başarılı olmamız için herkesten daha çok çabalayacaktır.
D) mahalledeki çocuklara birbirinden güzel kitaplar alacaktır.
130
TEST - 3
5.
Aşağıdaki sıralı cümlelerin hangisinde özne, ortak öge olarak kullanılmıştır?
A) Ben onu iyi tanırım, çok dürüst bir çocuktur.
B) Köyün kuzeyine bakıyorum, evler sisten gözükmüyor.
C) Ayla dün sinemaya gitmiş, filmi beğenmemiş.
D) Radyo çalıyor, oturanlar onu ilgiyle dinliyorlardı.
6.
Aşağıdaki cümlelerin hangisindeki soru, özneyi buldurmaya yöneliktir?
A) Sana ne alayım marketten?
B) Tencerede ne varmış?
C) Akşamüzeri nereye gittiniz?
D) Babamın buraya geleceğini bilmiyor muydun?
7.
Aşağıdaki cümlelerin hangisi ögelerine yanlış ayrılmıştır?
A) En üst kattaki koridorun sonundaki bir odada / tozlar içinde kalmış bir sürü eski kitap / vardı.
B) Yemeği / fazla yiyince / rahatsızlandım.
C) Geçen gün / yağmur / şiddetli / yağmış.
D) Sabahları / çocuklar / cıvıldaşır / okulun bahçesinde.
8.
Başarı hikâyeleri dinlemek, çalışma isteğimizi artırırdı o zamanlar .
Bu cümlenin öge dizilişi aşağıdakilerin hangisinde verilmiştir?
A) Belirtisiz nesne - Belirtili nesne - Yüklem - Zarf tamlayıcısı
B) Belirtisiz nesne - Yer tamlayıcısı - Yüklem - Özne
C) Özne - Belirtili nesne - Yüklem - Zarf tamlayıcısı
D) Özne - Belirtisiz nesne - Yüklem - Yer tamlayıcısı
131
TÜRKÇE 8 CÜMLENİN ÖGELERİ - 4 (Karma Test)
1.
Selçuklulardan kalma bu muazzam kalenin tam önünde yeşilin binbir tonunu barındıran büyük bir park yapılmıştı.
Aşağıdakilerden hangisi bu cümlenin öge dizilişiyle aynıdır?
A) Evdeki eski eşyaların tümünü onaracağım.
B) Sanat, hayatı yüceltme ve daha anlamlı kılma çabasıdır.
C) Kapıyı uzun boylu, güler yüzlü bir adam açtı.
D) Otobüs durağında bizden başka kimse yoktu.
2.
(1) Küçük yaşlarda kitaplarla dost olmayı öğrenmişti. (2) Her akşam yatmadan önce annesinin
ona kitap okumasıyla başlayan okuma serüveni, ilkokulda okumayı öğrenmesiyle devam etmiştir.
(3) Her kitabın içindeki hazineyi keşfetmesi, onu tam bir kitap kurdu hâline getirmişti. (4) Küçük
yaşına rağmen çok kitap okuyarak zengin bir kütüphaneye sahip olmuştu.
Yukarıdaki numaralanmış cümlelerden hangisinin öge dizilişi “özne-zarf tamlayıcısı-yüklem” şeklindendir?
A) 2. B) 3. C) 4. D) 5.
3.
Bir cümlede yüklem sondaysa ve fiilden oluşuyorsa yüklemden hemen önce gelen öge, cümlenin en önemli
ögesi yani vurgusudur.
Bu açıklamaya göre aşağıdaki cümlelerin hangisinde yer tamlayıcısı vurgulanmıştır?
A) Babam çeşitli öykü yazarlarının kitaplarını aldı.
B) Fuarda çok güzel kitaplar vardı.
C) Yarıyıl tatilinde Tekirdağ’a gideceğiz.
D) Yarın hep beraber son çalışmaları yapacağız.
4.
Aşağıdaki cümlelerden hangisinin öge sayısı diğerlerinden daha fazladır?
A) Mustafa Bey, bu fakültenin en sabırlı ve titiz araştırmacıydı.
B) Seçkin ve hatırı sayılır yazarlarımızdan biriydi.
C) Herkesi duygulandıran, soylu bir davranıştı dün geceki yemekte yaptıklarınız.
D) Ali çok çalıştı.
132
TEST - 4
5.
I. El işi olmasına rağmen el değmeden yapılmış hissini veren bu nadide sanat eserine hayrandı.
II. Birbirimizden utanarak karşı karşıya on dakika sustuk.
III. Abuk sabukluktan bir çizgi yaratan giysileri, ilginç takılarıyla çağdaş bir efsaneydi.
IV. Dikkatle yüzüne bakıyorum ama beni suçladığına ilişkin hiçbir belirti göremiyorum.
Yukarıda verilen cümlelerden hangi ikisinde zarf tamlayıcısına yer verilmiştir?
A) I ve II B) I ve III C) II ve IV D) III ve IV
6.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ara söz belirtili nesne görevindendir?
A) Yıllara meydan okuyan bu adam, Doktor Ali Rıfat Bey, herkesin yardımına tereddütsüz koşardı.
B) 1914-1918 arasında -Birinci Dünya Savaşı’nda- birçok acı olay yaşandı.
C) Hayalleri süsleyen mesleği, iç mimarlığı, kazandı bu yıl.
D) Diyarbakır’dan -doğup büyüdüğü şehirden- ilk kez ayrılıyordu.
7.
Aşağıdaki cümlelerden hangisinin ögeleri yanlış ayrılmıştır?
A) Havaların düzelmesini / dört gözle / bekliyorlarmış.
B) İki saat sonra / su / depoyu / doldurur.
C) Çoğu zaman / onu / otobüs durağında / görüyorum.
D) Uykusunun ağır olduğunu / herkes / bilirdi.
8.
Özne - Zarf tamlayıcısı - Yer tamlayıcısı - Yüklem
Aşağıdaki cümlelerden hangisinin öge dizilişi yukarıdaki gibidir?
A) Müzik kadar güçlü ve evrensel bir dil yoktur.
B) Güreş milli takımımız, önümüzdeki hafta Amerika’ya gidecek.
C) Kitapta, günümüz edebiyatı açısından önemli sayılabilecek zengin bir malzeme var.
D) Ders bitiminde herkes koşarak eve giderken ben sessizce buraya çıkıyordum.
133
Dikenli Test
TÜRKÇE 8 CÜMLENİN ÖGELERİ - 5
TÜRKÇE 8
Dikkat !
1, 2 ve 3. soruları aşağıdaki metne göre cevaplayınız.
(I) İnsanlar büyük hayvanları taşımacılıkta kullanmak için evcilleştirdiler. (II) At, yak ve deve gibi hayvanları “binek” olarak
kullanıp bu hayvanları yetiştirdiler. (III) Diğer bazı hayvanlarsa “yük hayvanı” olarak, sırtlarında eşya taşımaları için ya da
“koşum hayvanı” olarak kızak ve arabaları çekmeleri için kullanıldılar. (IV) Bugün kutup bölgelerindeki bazı topluluklar Ren
geyiklerini binek olarak kullanmaktadır.
Kuzey Rusya’da, Sibirya’da yaşayan Khanty halkı gibi başka topluluklar Ren geyiklerini yiyecek aradıkları uzun yolculuklarda
kızaklarını çeken ağır yük hayvanları olarak kullanırlar. Khanty halkının ataları Ren geyiği sürülerini takip etmeye 10.000
yıl önce başlamıştır.
(1) Yıl boyunca kendilerini taze çayırların bulunduğu bölgelere götüren sürü ile hareket etmişlerdir. (2) Zaman içinde de
bu hayvanı ehlileştirmişlerdir. (3) Ren geyikleri, Kuzey Avrupa’nın hemen her ülkesinde yaşayabilen fakat soyu tükenme
tehlikesiyle karşı karşıya olan geyik türüdür. (4) Nesli tükenmemesi için son yıllarda çok ciddi çalışmalar yapılmaktadır.
1.
2.
Metnin ilk paragrafında numaralanmış cümlelerin hangisinde
farklı bir öge vurgulanmıştır?
A) I B) II C) III D) IV
Metindeki altı çizili söz grubu, cümlenin hangi ögesidir?
A) Özne
B) Belirtili nesne
C) Yer tamlayıcısı
D) Zarf tamlayıcısı
4. CÜMLE ÖZELLİĞİ
Kardeşi bu köyde öğretmenmiş.
I.
Gizli özne vardır.
II.
III.
IV.
Okul servisiyle bütün gün
şehir turu yapan çocuklar,
eve döner dönmez
uyudular.
Babası beş yıldır bu
okulda matematik öğretmeniymiş.
Gelenlerin sesleri, çok
uzakta olmamıza rağmen
iyi duyuluyordu.
Yer tamlayıcısı
vurgulanmış.
Yüklemi sıfat
tamlamasıdır.
Öznesi sıfat-fiil
eki almış bir isim
tamlamasıdır.
Yukarıdaki numaralanmış cümlelerden hangisinin
özelliği doğru verilmiştir?
A) I. B) II. C) III. D) IV.
3.
Metnin son paragrafında rakamlarla belirtilen cümlelerden
hangisi, sadece özne ve yüklemden oluşmaktadır?
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4
134
TEST - 5
5.
Güzel sanatlar, uygarlık tarihinin bütün güzellikleri taşıyarak
insanın duygu dünyasını ve hayallerini zenginleştirmiştir.
Bu cümle ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi
söylenemez?
A) Öznesi sıfat tamlamasıdır.
B) Öge dizilişi “özne-zarf tamlayıcısı-belirtil nesne-yüklem”
şeklindendir.
C) Belirtili nesne bir söz öbeğinden oluşmuştur.
D) Yer tamlayıcısı vurgulanmıştır.
8.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ara söz, öznenin
açıklayıcısı olarak kullanılmıştır?
A) Çocuğu, manavın küçük oğlunu, dün akşam çarşıda
görmüşler.
B) İstanbul’a -dillere destan olan bu güzel şehre- ilk
gelişimdi.
C) Balıkçı Osman, mahallemizin en sevilen insanı, buradan
taşınacakmış.
D) Dün, bayramın ilk günü, köye üzüm toplamaya gideceğim.
6.
(I) Sanat, bir anlatım biçimidir. (II) İnsanlığın kendini ifade
etmesi, dünyayı zevk ve duygu süzgecinden geçirerek
yorumlamasıdır. (III) Mimari, resim, heykel gibi sanat
ürünleri; hat, minyatür gibi süsleme ve yazı sanatları; sese
dayanan musiki; söze dayanan edebiyat bu çerçeve içindedir
her zaman. (IV) Bunların tamamı da kültürün birer
malzemesidir.
Yukarıdaki cümlelerden hangi ikisi ögelerinin diziliş
sırası bakımından özdeştir?
A) I ve III B) I ve IV
C) II ve III D) II ve IV
9.
Birden fazla yüklemi olan cümlelerde ögelerden biri ya da
birkaçı diğer yüklemlerin önüne gelerek ortak kullanılabilir.
Aşağıdaki sıralı cümlelerin hangisinde özne, ortak
öge olarak kullanılmamıştır?
A) Babam, her durumun gülünç bir yanını bulur; bizi kah
kahalara boğardı.
B) Buğdaylar yeşerdi, uzadı, sarardı ve en sonunda da
biçildi.
C) Muhtar, giysisini değiştirmiş; bu eski yeleği oraya
asmıştı.
D) Hava açmış, ayaz gevşemiş, çocuklar dışarı çıkmıştı.
7.
Aşağıdakilerin hangisinde cevap cümlesi özne de
yüklem de değildir?
A) – Şairin son şiirini aranızda okuyan var mı?
– Var.
B) – Paketin içinde ne var?
– Oyuncak.
C) – Kapıyı hızla çarpıp koşan kimdi?
– Murat’tı.
D) – Anneler Günü’nde annene ne aldın?
– Çiçek ve çanta.
10.
Aşağıdaki dizelerin hangisinde zarf tümleci yoktur?
A) Her doğan günün bir dert olduğunu,
İnsan bu yaşa gelince anlarmış.
B) Rüzgârların en ferahlatıcısı senden esiyor,
Sende seyrediyorum denizlerin en mavisini,
C) Bir akşamüstü pencerenden bakıyordun
Ağır ağır yollara inen karanlığa
D) Pencerenden bir gül attığın zaman
Işıklarla dolacak kalbimin içi
135
TÜRKÇE 8
136
KONU
8
FİİLDE ÇATI
137
TÜRKÇE 8 FİİLDE ÇATI - 1 (Özne - Yüklem İlişkisi)
1.
İşi yapan gerçek bir öznenin bulunduğu fiillere etken fiil, işi yapan gerçek bir öznenin bulunmadığı fiillere ise edilgen
fiil denir. Edilgen fiiller, fiil kök ya da gövdelerine “-l” veya “-n” eklerinin getirilmesiyle oluşturulur. Edilgen
çatılı fiillerde özne, işi yapan değil; yapılan işten etkilenen durumundadır. Yani nesne görevindeki öge, gerçek özne
belli olmadığından, öznenin görevini üzerine almakta ve sözde özne olmaktadır. Örneğin “Ahmet okula gitti.” cümlesinde
“Ahmet” sözcüğü gerçek öznedir. Ama “Ahmet dersten atıldı.” cümlesinde ise “Ahmet” sözcüğü “sözde özne”-
dir. Çünkü atılma işini Ahmet yapmamıştır. İşi yapan başkasıdır. Nesne olan sözcük, özne görevini üzerine almıştır.
Bu açıklamaya göre aşağıdaki cümlelerin hangisinde sözde özne vardır?
A) Onca soruna rağmen hâlen gülümsemeyi başarabiliyordu.
B) Sınıfın kapısının kolunu kırmış öğrenciler.
C) Tüm öğrenciler tören için bahçeye çıkmıştı.
D) Evdeki bütün eski eşyalar satıldı.
2.
Kimi zaman okuduğunu anlamazsın;
I
Sorarsın, kendi kendine bir şeyler dersin.
II
En güzel satırları hissetmezsin,
III
Asla düşündüğün kadar sevilmezsin!
IV
Bu dizelerde numaralanmış fiillerden hangisi özne-yüklem ilişkisi bakımından diğerlerinden farklıdır?
A) I. B) II. C) III. D) IV.
3.
(I) 1994 yılının Kasım ayında, soğuk bir Ankara gününde, Sağlık Bakanlığının uzun ve kasvetli toplantı salonunda, mecburi
hizmet için kura çekimleri yapılıyordu. (II) 1994 Temmuz kurasında dönem arkadaşlarımın çoğu Anadolu’daki ücra sağlık
ocaklarına gitmişlerdi. (III) Biraz da böyle bir beklentiyle gittiğim kura salonundan mutlu bir şekilde çıkmıştım. (IV) Evime çok
yakın bir sağlık ocağına tayinim çıkmıştı.
Yukarıdaki numaralanmış cümlelerden hangisi etken çatılı değildir?
A) I B) II C) III D) IV
138
TEST - 1
4.
Etken fiillerin yüklem olduğu cümlelerde özne, gerçek öznedir.
Edilgen fiillerin yüklem olduğu cümlelerde özne, sözde öznedir.
Buna göre aşağıdaki cümlelerden hangisinde gerçek özne yoktur?
A) Yaz boyunca buğday tarlalarında ırgatlık yapmıştık.
B) Güz rüzgârıyla dallardan düşen yapraklar caddeleri, kaldırımları kaplamıştı.
C) Hiç kimseyle vedalaşmadan kasabadan ayrılmıştım.
D) Denizdeki çöpler uzun bir uğraş sonunda temizlenmişti.
5.
I. Onu görünce çok sevinmiştik.
II. Sınıfın perdeleri yıkanmıştı.
III. Bu yamaçtan yürüyerek geçilmez.
IV. Aralıksız yağan kardan sonra tüm yollar kapanmıştı.
Numaralanmış cümlelerden hangilerinde eylemi kimin yaptığı belli değildir?
A) I ve II. B) I ve IV. C) II ve III. D) III ve IV.
6.
(I) Zamanın kıymetini insanoğlu ne yazık ki genç yaşlarda iken bilemiyor. (II) Gençler, kendilerinin bir şey öğrenmelerine yarayacak
en değerli zamanlarını boşu boşuna, bir mirasyedinin para harcaması gibi harcıyorlar. (III) Harcanan para yeniden
kazanılabilir. (IV) Ama boşuna harcanmış zaman geri dönmemek üzere akıp gitmiştir.
Bu parçada numaralanmış cümlelerden hangisi özne-yüklem ilişkisi bakımından diğerlerinden farklıdır?
A) I B) II C) III D) IV.
7.
“Sinemadaki filmleri tek tek izledik.”
Yukarıdaki cümle, özne-yüklem ilişkisi bakımından aşağıdakilerden hangisiyle özdeştir?
A) Kuşların tüyleri yeni mevsimde dökülüyordu.
B) Alnındaki küçük yara ameliyatla alındı.
C) Genç kız, aynanın karşısına geçip düğün için süsleniyordu.
D) Saatlerce süren tekrarın sonunda dereceye girmiştik.
139
TÜRKÇE 8 FİİLDE ÇATI - 2 (Nesne - Yüklem İlişkisi)
1.
Fiilin geçişli veya geçişsiz olması, yüklemin nesneyle olan ilişkisine göre belirlenir. Nesnesi olan veya
nesne alabilen fiiller geçişlidir, nesnesi olmayan veya nesne alamayan fiiller geçişsizdir. Fiile, belirtili
veya belirtisiz nesneyi buldurmaya yönelik soruları yani “ne, neyi, kimi” sorularını sorduğumuzda
cevap alabiliyorsak o fiil geçişlidir, cevap alamıyorsak geçişsizdir.
Buna göre aşağıdaki cümlelerden hangisinde yüklem geçişli bir fiildir?
A) Geç kalan öğrenciler okul idaresi tarafından uyarıldı.
B) Yıllarca süren bu özlemden sonra memleketine kavuştu Salih Usta.
C) Seni dün akşam parkta otururken gördüm.
D) Bahçe kapısının kilidi paslanmıştı.
2.
Aşağıdaki tümcelerin hangisinde geçişsiz fiil kullanılmıştır?
A) Aradan uzun bir süre geçtikten sonra olayı anlattı.
B) Çocuğun boyu kısa bir süre içinde uzamıştı.
C) Nöbetçiler her gün tahtayı sırayla silerdi.
D) En sevdiğim şarkıları dinledim bütün gün.
3.
(I) Anadolu kadını, tüm duygularını inanılmaz bir yaratıcılıkla dokuduğu kilimlere aktarmış yüzyıllar boyunca. (II) Onları âdeta
yazılı birer metin hâline getirmiş. (III) Kimi zaman büyük ressamların tablolarıyla yarışan eserler vermiş. (IV) Bu yüzden kilimlere
bakınca en güzel duygular akla gelir.
Yukarıdaki numaralanmış cümlelerden hangisi “nesne-yüklem ilişkisi” bakımından ötekilerden farklıdır?
A) I B) II C) III D) IV
4.
Cümlede nesne olmasa bile yüklem, nesne alabiliyorsa geçişlidir.
Aşağıdakilerin hangisinde bu kurala örnek bir kullanım vardır?
A) Dün akşam sinemanın önünde gördüm.
B) Çiçeklerin kokusunu hayal ettim kış boyunca.
C) Dallarda sallanan yaprakları izliyordu şaşkın bakışlarla.
D) Balkonun paslanmış demirlerine tutundu uzun süre.
140
TEST - 2
5.
Geçişsiz çatılı bir eyleme “-r, -t, -dir” eklerinden biri getirilerek eylem geçişli hâle getirilebilir.
Aşağıdaki cümlelerden hangisinin yüklemi geçişsizken aldığı ekle geçişli olmuştur?
A) Pazardan iki kilo domates aldırdım.
B) Kafesinden çıkardığı kuşları teker teker uçurdu.
C) Beni yine saatlerce bekletti.
D) Sizin yaşınızdayken sürekli kitap okurduk.
6.
Aşağıdaki tümcelerin hangisinin yükleminde işi başkasına yaptırma anlamı vardır?
A) Odasının bütün duvarlarını sarıya boyatmış.
B) En güzel yemekleri bizim için pişirmiş.
C) Şimdi sana güzel bir şarkı çalacağım.
D) Bebeği uzun uğraşlardan sonra uyutabildi.
7.
(I) İnsanoğlu yaşadığı güzel günlerin değerini ne yazık ki genç yaşlarda iken anlayamıyor. (II) Gençler, bir şeyler öğrenmelerine
yarayacak en değerli zamanlarını boşu boşuna, bir mirasyedinin para harcaması gibi harcıyorlar. (III) Harcanan para,
tekrar çalışılarak yeniden kazanılabilir. (IV) Boşa harcanmış zamanı ise geri dönmemek üzere akıp gitmiştir.
Bu parçada numaralanmış cümlelerin hangilerinde yüklem geçişsiz fiil değildir?
A) I ve II. B) I ve III. C) II ve IV. D) III ve IV.
8.
Aşağıdaki dizelerdeki altı çizilen eylemlerden hangisi nesnesine göre farklı bir çatıdadır?
A) Uçun kuşlar uçun doğduğum yere
Şimdi dağlarında mor sümbül vardır.
B) O çay ağır akar yorgun mu bilmem
Mehtabı hasta mı solgun mu bilmem
C) Orada geçti benim güzel günlerim;
O demleri anıp bugün inlerim.
D) Destan-ı ömrümü okur dinlerim,
İçimde oralı bir bülbül vardır.
141
TÜRKÇE 8 FİİLDE ÇATI - 3 (Karma Test)
1.
Aşağıdaki cümlelerden hangisinin yüklemi nesnesine
göre “geçişli çatılı”dır?
A) Yaşlı adam oturduğu yerden bir daha kalkamadı.
B) Bu mutlu günümde onu göremeyince üzüldüm.
C) Sabaha doğru yağmur dindi.
D) Yıllarca bu sokaklarda, kaybolan yıllarımı aradım.
4.
1. Usta şair büyük bir törenlerle anıldı.
(Edilgen-geçişsiz)
2. Okulun çatısını tamir ettiler.
(Etken-geçişli)
3. Her mevsim burada gonca güller açarmış.
(Etken-geçişsiz)
4. Misafirler, şehirde gün boyu gezindi.
(Edilgen-geçişsiz)
Numaralanmış cümlelerin hangisinin çatı özelliği
yanlış gösterilmiştir?
A) 1 B) 2 C) 3. D) 4.
2.
Dadaloğlu’m bir gün kavga kurulur,
I
Öter tüfek davlumbazlar vurulur.
II
Nice koç yiğitler yere serilir,
III
Ölen ölür, kalan sağlar bizimdir.
IV
(Dadaloğlu)
Bu dörtlükte altı çizili kelimelerden hangisi öznesine
göre etken çatılıdır?
A) I B) II C) III D) IV
5.
Aşağıdaki cümlelerden hangisinin yüklemi edilgen
çatılı bir fiildir?
A) Bir süre sonra müdürle iki öğretmen ayrı ayrı yerlere
sürüldüler.
B) An a sı o l a ca k ka d ın , ço cu ğ u o mu zu n d a n ya ka l a mış.
C) Odanın içini kızarmış ekmek kokusu doldurmuştu.
D) O gün, yılbaşı olduğu için Ayşe Hanım pek süslenmişti.
3.
Aşağıdaki cümlelerden hangisi nesne-yüklem ilişkisi
bakımından diğerlerinden farklıdır?
A) Küçük çocuğun yardım dileyen bakışlarını görmezden
gelerek yemeğe oturdu.
B ) Y ı l l a r ı n v e r d i ğ i b ü y ü k ö z l e m l e k a r d e ş i n i a l n ı n d a n ö p t ü .
C) Öğrencilerimizi tiyatroya götürdük.
D) Kimseye aldırış etmeden müziğin sesini sonuna kadar
açtı.
6.
Nesnesi olan ya da nesne alabilen fiillere “geçişli fiil” denir.
Buna göre aşağıdaki cümlelerden hangisinde yüklem
geçişli bir fiil değildir?
A) Yorgun gözlerle bize bakıp yoluna devam etti
B) Yarışmada sorulan tüm soruları bildi tek başına.
C) Dinlemiştik onu büyük bir heyecanla.
D) Akşama kadar kanepede oturup televizyonu seyrederdi.
142
TEST - 3
7.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde eylemi yapan belli
değildir?
A) Fatma Hanım, aynanın karşısına geçip süslendi.
B) Kuşların tüyleri sonbahar gelince dökülmüştü.
C) Duvardaki güzel tablolara bakındı.
D) Sınıfın duvarları açık sarıya boyandı.
10.
“Dükkânın kirasını ve diğer masraflarını hesaplattırdım.”
Bu cümledeki fiilin çatı özelliği aşağıdakilerden hangisinde
doğru verilmiştir?
A) etken-geçişsiz B) etken-geçişli
C) edilgen- geçişli D) edilgen-geçişsiz
8.
(1) Antibiyotikler, bakterilerin neden olduğu enfeksiyonların
tedavisinde kullanılan ve oldukça başarılı sonuçlar alınan
ilaç grubudur. (2) Antibiyotikler hastaların kendi kendilerine
kullanmaya başlayacakları ateş düşürücü, ağrı kesici,
kırgınlık giderici ilaç grubuna girmez. (3) Hekimin önerisi
doğrultusunda ve uygun görülen doz ile sürede kullanılmalıdır.
(4) Her yaş grubu da almamalıdır.
Yukarıdaki numaralanmış cümlelerle ilgili aşağıdakilerden
hangisi söylenemez?
11.
Cümlede yüklem olan fiilin, özne ve nesne ile olan ilişkisine
“çatı” denir. Çatı, sadece yüklemi fiil olan cümlelerde
aranan bir özelliktir. Yüklemi isim olan cümlelerde çatı
aranmaz.
Buna göre aşağıdaki cümlelerden hangisinde çatı
özelliği aranmaz?
A) Öğrencilerde bilmediğimiz birçok yetenek var.
B) Kapıyı sert bir şeklide açıp herkese kızdı.
C) Gidince bana en kısa zamanda mektup yaz.
D) Durmadan yürüyerek eve vardı çocuk.
A) 1. cümle, isim cümlesi olduğu için çatı aranmaz.
B) 2. cümle, etken ve geçişlidir.
C) 3. cümle, edilgen çatılıdır.
D) 4. cümle geçişli olmasına rağmen nesne yazılmamıştır.
12.
Aşağıdaki altı çizili şarkı sözlerinden hangisi çatısı
bakımından ötekilerden farklıdır?
A) Uzun ince bir yoldayım
Gidiyorum gündüz gece.
9.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde özne hem işi yapan
hem de işten etkilenendir?
A) Kapının demir kolu eğilmiş.
B) Bebek ılık suyla güzelce yıkandı.
C) Bu yoldan köye kestirmeden gidilir.
D) Bizimle göz göze gelmekten kaçındı.
B) O dolaşmış daldan dala
Savurmuş yüreğini
C) Bu havada gidilmez
Güneşli günde gidilmez
D) Ne ağlarsın benim zülfü siyahım
Bu da gelir bu da geçer ağlama
143
Dikenli Test
TÜRKÇE 8 FİİLDE ÇATI - 4
TÜRKÇE 8
Dikkat !
1, 2 ve 3. soruları aşağıdaki metne göre cevaplayınız.
Dünyanın ilk medeniyetleri, nehir kıyılarında gelişti. Çünkü nehirler, hem içme suyunun hem de ekinleri sulamak için kullanılan
suyun kaynağıydı. Başlangıçta nehirler keşiflere ve yayılmaya engel oluşturmuş olabilir ama su taşıtlarının inşasında
ve idaresinde ustalaşan insanlar için nehirler âdeta ilk otoyollardı.
MÖ 4000’e ait çömlek parçalarındaki resimlerden de görüldüğü üzere sallar o dönemde Mısır’da kullanılıyordu.
I
O dönemde bazı tekne yağmacıları ağaç kütüklerini oyarak kanolar, bazıları da hayvan derilerinden tekneler yapıyordu. Ni-
II
hayet insanlar kalas kullanarak tekne inşa etmeye başladılar. Başlangıçta küreklerin, zamanla da basit, kare şeklindeki yel-
III
kenlerin yardımıyla hareket ettirilen ahşap tekneler, insanların daha uzun mesafeli yolculuklar yapmasına olanak sağladı.
IV
Ülkemizde de nehirler çok büyük önem taşımaktadır. Birçok büyük nehrin, içinden geçiyor oluşu ülkemizin konumunu çok
stratejik bir hâle getirmiştir. Bu su imkânlarından ötürü tarih boyunca nice devlete ev sahipliği yapmış ve sürekli göç almıştır.
Günümüzde de komşu ülkelerin çoğu suyunu ülkemizdeki nehirlerden elde ediyor.
1.
Metinde altı çizilen cümlenin çatı özellikleri aşağıdakilerden
hangisidir?
4.
Aşağıdaki cümlelerden hangisinin çatı özellikleri yanlış
gösterilmiştir?
2.
A) Etken – geçişli B) Etken – geçişsiz
C) Edilgen – geçişli D) Dönüşlü- geçişsiz
Metinde numaralandırılmış eylemlerden hangisi “edilgen”
çatılıdır?
A) Sonbaharın gelişiyle ağaçların yaprakları döküldü.
(Edilgen-Geçişsiz)
B) Çocuk, odasının kapısını yavaşça açar.
(Etken-Geçişli)
C) Deprem tatbikatında, siren uzun uzun çalındı.
(Edilgen-Geçişsiz)
D) Hırsızlar kasadaki parayı çaldı.
(Etken-Geçişli)
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4
3.
Metinde geçen “Günümüzde de komşu ülkelerin çoğu,
suyunu ülkemizdeki nehirlerden elde ediyor.” cümlesinin
“nesne-yüklem ilişkisi” bakımından özdeşi aşağıdakilerden
hangisidir?
A) Dün geceden beri yağmur yağıyor.
B) Okulun bütün duvarları kırmızıya boyandı.
C) Kaleci, topu hiç bekletmeden oyuncusuna attı.
D) Fıkradan sonra herkes gülüştü.
5.
Yüklemi isim ya da isim soylu olan cümlelerde çatı
özelliği aranmaz.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde çatı özelliği aranmaz?
A) Odaya bir hışımla girip herkese kızdı.
B) Bu kıtada kimsenin pek bilmediği meyve ve sebzeler
var.
C) Oraya varınca bana bir mektup yaz.
D) At üstünde günlerce gittikten sonra evine vardı.
144
TEST - 4
6.
Bazı cümlelerde yüklem geçişli olduğu hâlde cümlede
nesne kullanılmayabilir. Geçişli çatılı fiillerde nesne yazılmayabilir.
Böyle durumlarda da fiil geçişlilik özeliğini korur.
Aşağıdakilerden cümlelerin hangisinde nesnesi olan
geçişli bir fiil vardır?
A ) S a a t l e r d i r o r a d a o l m a s ı n a r a ğ m e n h i ç f a r k e t m e m i ş t i .
B) Köyümüzün kuzey yamaçlarını rengarenk çiçekler
süslemişti.
C) Dün akşam sinemada bilet alırken görmüştük.
D) Okulun ilk gününde ve daha ilk derste soru çözmek
için tahtaya kaldırdı.
9.
Aşağıdaki cümlelerden hangisi nesne-yüklem ilişkisi
yönünden farklıdır?
A) Misafirler yan masaya geçtiler.
B) Sağındaki arabayı son süratle geçti.
C) Mahkemenin verdiği kararla babasının mirası sonunda
Emre’ye geçti.
D) Bu tatlı özellik bana ailemden geçti.
7.
Aşağıdaki cümlelerden hangisi çatısı bakımından
diğerlerinden farklıdır?
A) Kapıdan geçerken hafifçe eğildim.
B) İşler istediği gibi gitmeyince sürekli yakınırdı.
C) Bebek, tatlı uykusundan uyandıktan sonra güzelce
yıkandı.
D) Kuraklık başlayınca gölün suları metrelerce çekilmişti.
10.
(I) Sanatın belki de hiç farkında olmadığımız birçok yararı
vardır. (II) Bunların en bilinenlerini şöyle sıralayabiliriz: (III)
Sanat bize unuttuğumuz değerleri hatırlatır. (IV) Duygu ve
düşünce dünyamızın gelişmesine katkıda bulunup güzellikleri
fark etmemizi sağlar.
Yukarıdaki paragraftaki numaralanmış cümlelerin çatı
özelliklerinden hangisi doğrudur?
A) I. cümle, nesnesine göre geçişsiz çatılıdır.
B) II. cümle, edilgen ve geçişlidir.
C) III. cümlede çatı özelliği aranmaz.
D) IV. cümle öznesine göre etken, nesnesine göre geçişlidir.
8.
1. Çocuk, etrafına şaşkınlık içinde bakıyordu.
2. Üzücü haberi alan kadın, birden yere yıkıldı.
3. Bu yoldan piknik yerine gidiliyordu.
4. Başarılı olan öğrenciler jüri tarafından ödüllendirildi.
Bu cümlelerin çatısı, özne-yüklem ilişkisi bakımından
incelendiğinde doğru sıralama aşağıdakilerden hangisi
olur?
1 2 3 4
A) Etken Edilgen Etken Etken
B) Edilgen Etken Edilgen Etken
C) Edilgen Edilgen Etken Etken
D) Etken Etken Edilgen Edilgen
11.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde özne hem işi yapan
hem de işten etkilenendir?
A) Baharın gelişiyle kelebekler sevinçle uçuşuyordu.
B) Düğün için en güzel elbiselerimi giyindim.
C) Yaramazlık yapan öğrenciler okuldan uzaklaştırıldı.
D) Annem bütün bulaşıkları yıkattırdı.
145
TÜRKÇE 8
Dikenli Test
Dikkat !
146
KONU
9
CÜMLE TÜRLERİ
147
TÜRKÇE 8 CÜMLE TÜRLERİ - 1
1.
Yüklemin Türüne Göre Cümleler
İsim Cümlesi Fiil Cümlesi
I. Buradan ayrıldığında saat kaçmış? X
II. En güzel özelliği ahşap evleriymiş Karadeniz’in. X
III. Araba, kediye çarpmamak için geri gitti. X
IV. Islık çalmak aslında bir müzik aleti çalmak gibi bir şeydir. X
Yukarıda numaralanmış cümlelerden hangisi yüklemin türüne göre yanlış işaretlenmiştir?
A) I. B) II. C) III. D) IV.
2.
1. Madenlerin kusursuz olması için çok çaba harcanması gerekir.
2. Amcasının Antalya’da bir yazlığı varmış.
3. Eski uygarlıklar birbirinden ilginç karışımlar hazırlayarak diş macunu yaparmış.
4. Bu toprakların ağaçsızlık yüzünden ölmeye yüz tuttuğu düşüncesindeydi.
Numaralanmış cümlelerden hangileri isim cümlesidir?
A) 1, 2 B) 1, 3 C) 2, 4 D) 3, 4
3.
“Kıyıda kapıları, kepenkleri kapalı, birkaç ev ve depo sıralanıyordu.” cümlesi; “sıralanıyordu” yüklemi fiil olduğu için yüklemin
türüne göre fiil cümlesi, yüklem sonda olduğu için yüklemin yerine göre kurallı cümledir.
Bu bilgiye göre aşağıdakilerden hangisi kurallı bir fiil cümlesidir?
A) Öbür yemeklerden bile ağzına bir lokma koyamadı.
B) Sizin kadar zıt mizaçlı ikizler görülmemiştir herhâlde.
C) Ruhumuzun ele avuca sığmayan akışını gözlemek, zannedildiğinden çok daha zahmetli bir iştir.
D) Ben bir çare düşündüm bu iş için.
4.
Akşama doğru köyün arka tarafındaki patika yola vardı.
Aşağıdakilerden hangisinin yükleminin türüne göre bu cümle ile özdeştir?
A) Ağlaya ağlaya gitti çocuk evine.
B) Çalışmak için en uygun vakit sabahtır.
C) Çiçeklerin açması baharın habercisidir.
D) Son yıllarda gördüğümüz en sıcak yazdı.
148
TEST - 1
5.
(1) Dil, ait olduğu milleti meydana getiren en önemli unsurlardan bir tanesidir. (2) Dilciler, dilin
tanımını yaparken üç özelliğini mutlaka öne çıkarırlar. (3) Bunlardan birincisi, insanlar arasında
anlaşmayı sağlayan tabii bir araç oluşudur. (4) Dil, bu özellikleriyle insanların anlaşmasına, sosyalleşmesine
ve milletleşmesine hizmet eder. (5) Dilin bu işlevini yerine getirebilmesinin
ön şartı, dili kullanan toplum içinde, kavramların tanımlanmasında ve algılanmasındaki
ortaklıktır.
Bu metinde numaralanmış cümlelerden hangi ikisi eylem cümlesidir?
A) 1 ve 2 B) 2 ve 4 C) 3 ve 4 D) 4 ve 5
6.
(I) Bir karga, ağaç dalları arasında bulunan yuvasında etrafı seyrederken bir avcının
yaklaştığını fark etmiş. (II) Karga avcıyı gözetlemeye başlamış. (III) Avcının
bir elinde sopa diğer elinde de ağ varmış. (IV) Karga, bu sevimsiz avcıdan iyice
şüphelenmiş.
Yukarıdaki parçada numaralandırılmış cümlelerden hangisi, yüklemin türüne göre diğerlerinden farklıdır?
A) I. B) II. C) III. D) IV.
7.
“İnsanın kendini anlatmasından daha zor ve daha yararlı hiçbir şey yoktur.” cümlesi; “yoktur” yüklemi isim olduğu için yüklemin
türüne göre isim cümlesi, yüklem sonda olduğu için yüklemin yerine göre kurallı cümledir.
Bu bilgiye göre aşağıdakilerden hangisi kurallı bir isim cümlesi değildir?
A) Benim mesleğim, sanatım yaşamaktır.
B) Bazıları entari üstüne kürk giymeyi daha çok severdi.
C) Çocuğun bir sütninesi vardı.
D) Bugün bir şey yemediği için karnı açtı.
8.
(I) Festival sabahı belediye tarafından kamyonlarla şehir merkezine yüz binlerce domates taşınıyor. (II) Küçük atışlarla başlayan
festival, her yerin bir anda kırmızıya bürünmesine sebep oluyor. (III) Festivale katılmak için herkesin yapması gereken
şeylerin başında koruma amaçlı gözlük ve eldiven giymek geliyor. (IV) Bunun yanında domatesleri atmadan önce sıkmak
da kurallardan biri.
Yukarıdaki numaralanmış cümlelerden hangisi yükleminin çeşidi bakımından ötekilerden farklıdır?
A) I B) II C) III D) IV
149
TÜRKÇE 8 CÜMLE TÜRLERİ - 2
1.
Cümleler, yüklemin yerine göre “kurallı” ve “devrik” olmak üzere ikiye ayrılır. Yüklemi sonda olan cümlelere “kurallı cümle”,
başta ya da ortada olanlara ise “devrik cümle” denir. “Ali eve gitti.” cümlesinde gitmek sözcüğü yüklemdir ve sonda kullanılmıştır
bu yüzden kurallıdır. “Ali gitti eve.” cümlesinde ise gitti yüklemi sonda kullanılmadığı için devriktir.
Bu bilgilere göre aşağıdaki cümlelerin hangisi yüklemin yerine göre diğerlerinden farklıdır?
A) Düven tahtasının altına çakmak taşlarını yerleştiriyordu.
B) Güçlük; ev bulmak ve eşyayı taşımak derdiyle başlar.
C) Bir kömür dumanıyla tütsülendi akşamlar.
D) Güneşli, güzel günlerin hayalini kuruyorum.
2.
(I) Dört yıl geçip gitmişti. (II) Artık beş yaşında olmama karşın hâlâ yeni doğmuş bir bebek gibi yardıma
muhtaçtım. (III) Babam ekmek paramızı kazanmak için duvarlar örmeye gittiğinde annem zihnimdeki
kalın perdenin arkasına yavaş yavaş, sabırla ulaşmaya çalışarak benimle diğer çocuklar arasında oluşmuş
görünen duvarı tuğla tuğla söküyordu. (IV) Bunların karşılığı olarak benden yalnızca belli belirsiz
bir gülümseme ya da garip bir ses aldığı için aslında zor, heves kırıcı bir işti bu.
Bu metinde numaralanmış cümlelerden hangisi yüklemin yeri bakımından diğerlerinden farklıdır?
A) I. B) II. C) III. D) IV.
3.
“Bir çeşit elbise, bir çeşit şapka giydirdiler İstanbul’un mahalle bekçilerine.” cümlesi; “giydirdiler” yüklemi fiil olduğu için yüklemin
türüne göre fiil cümlesi, yüklem sonda olmadığı için yüklemin yerine göre devrik cümledir.
Bu bilgiye göre aşağıdakilerden hangisi devrik bir fiil cümlesidir?
A) Bütün istediğim budur onlardan.
B) İç kapının perdesi yanlara doğru açıldı.
C) Bir yudumluk kararmış çay artığı vardı dibinde.
D) Dükkânın camlarını indirmişler o sinirle.
4.
“Çocuğu okula yazdı.” cümlesi; “yazdı” yüklemi fiil olduğu için yüklemin türüne göre fiil cümlesi, yüklem sonda olduğu için
yüklemin yerine göre kurallı cümledir.
Bu bilgiye göre aşağıdakilerden hangisi kurallı bir fiil cümlesidir?
A) Çok sıcak bir yazdı.
B) Şafağa doğru duyulmuştu otomobilin sesi.
C) Bir güzel çocuk yüzüyle gülümsüyor.
D) Bana uzattığı şey kırmızı bir güldü.
150
TEST - 2
5.
(I) Doğrusu küçüğün gök merakı annesinin de hoşuna
gitmiyordu. (II) Ne çıkacaktı gökleri izlemekten? (III) Ama
Kaoru için gökyüzü kitaptı. (IV) Küçük, on iki yaşına doğru
okulun kitaplığına dadandı.
Bu metinde numaralanmış cümlelerden hangisi yüklemin
yeri bakımından diğerlerinden farklıdır?
8.
Aşağıdaki cümlelerden hangisi yüklemin türüne göre
farklıdır?
A) Karım, içinde büyüdüğü bu evi bütün psikolojik derinliğiyle
benimsemişti.
B) Siz de hep beybabamla uğraşırsınız.
C) Tam iki saat boyunca yalandan tamirle uğraştım.
D) Sen benim on yedi yaşımsın.
A) I. B) II. C) III. D) IV.
6.
“Şimdi Mısır’a, memuru olduğum bankanın bir işi için geldim.”
cümlesi; “geldim” yüklemi fiil olduğu için yüklemin türüne
göre fiil cümlesi, yüklem sonda olduğu için yüklemin
yerine göre kurallı cümledir.
Bu bilgiye göre aşağıdakilerden hangisi kurallı bir fiil
cümlesi değildir?
A ) İ l k y a z ı d e n e m e l e r i m i ç i n g a z e t e b u l m a y a ç a l ı ş ı y o r u m .
B) Yeni elemanları çok çalışkanmış.
C) Çıkardıkları metal kutuları, gazeteleri ve cam şişeleri
ayrı ayrı çuvallara doldurup götürüyorlar.
D) Yarı çocuk kalbimde korku, kapıya yaklaştıkça büyüyor.
9.
“Bir ara acıkıp yanlarında getirdikleri ekmek peyniri yediler.”
cümlesi; “yediler” yüklemi fiil olduğu için yüklemin türüne
göre fiil cümlesi, yüklem sonda olduğu için yüklemin
yerine göre kurallı cümledir.
Bu bilgiye göre aşağıdakilerden hangisi kurallı bir fiil
cümlesidir?
A) İki çocuk tahta saplı bir çakı ile çizdiler masayı.
B) Benim yaptığım, değişen ve birbirine benzemeyen
olayları, kararsız ve bazen çelişmeli fikirleri yazıya
dökmektir.
C) Çoğu kez yan uğraş olarak oyuncular filmcilikle uğraşıyordu.
D) Lüksleri, rahatları, eğlenceleri yerindedir.
7.
Yüklemi olmayan ya da kullanılmayan cümlelere “eksiltili
cümle” denir.
10.
“ Vakit çok geç değildi bu yanlıştan dönmek için.”
Aşağıdaki atasözlerinden hangisi bitmemiş (eksiltilli)
bir cümle değildir?
Aşağıdakilerden hangisi yüklemin türü ve yeri yönünden
yukarıdaki dizeyle özdeştir?
A) Çok güzel yeni aldıkları ev
B) Kır atın yanında duran ya huyundan ya suyundan
C) O kadar içten ve etkili konuşuyordu ki
D) Tam karşımızda rengarenk çiçekler, masmavi bir deniz
ve eşsiz güzellikte bir manzara
A) Güzeldi çocukluğumuzdan bize kalan her an.
B) Sadece susarak özlüyorum seni.
C) Her yerde yağmur yüklü bulutlar vardı.
D) Gidersen kar yağar avuçlarıma.
151
TÜRKÇE 8 CÜMLE TÜRLERİ - 3
1.
Cümleler Olumlu Olumsuz
Olumlu
Soru
Olumsuz
Soru
I. Annesi, komşuya ödünç ekmek istemeye gitmişti. X
II. Yaralılardan üçü ölmüştü. X
III. Piyano çalmayı bu kısa sürede nasıl öğrendin? X
IV. Seninle görüşmek istemedi mi? X
Yukarıdaki numaralanmış cümlelerden hangisi anlamına göre yanlış işaretlenmiştir?
A) I. B) II. C) III. D) IV.
2.
Yüklemdeki yargının, gerçekleştiğini , gerçekleşmekte olduğunu ya da gerçekleşeceğini bildiren cümlelere “olumlu cümle”;
yapılmadığını, gerçekleşmeyeceğini belirten cümlelere ise “olumsuz cümle” denir. “Öğrenciler pikniğe gidecek.” cümlesinde
yapılacak olan bir eylem anlatıldığı için cümle olumludur. “Öğrenciler pikniğe gitmeyecek.” cümlesinde gitme eylemi gerçekleşmeyeceği
için cümle olumsuzdur.
Bu bilgilere göre aşağıdaki cümlelerden hangisi anlamına göre olumsuz bir cümledir?
A) Beynimizde çok sayıda sinir hücresi bulunur.
B) Her yer kapkaranlıktır şimdi.
C) Son günlerde iyice tembelleştin.
D) Seni rahatsız etmek istemedim.
3.
Aşağıdakilerden hangisi olumsuz bir isim cümlesidir?
A) Büyük bir şehir değildi burası.
B) Sabahları çocuklar cıvıldaşır okulun bahçesinde.
C) Bu mağazadaki gömlekler çok pahalıymış.
D) Hiçbirimiz ona yardım etmedik.
4.
“Çocuklar, okulun çok önemli olduğunu bilir mi?” cümlesinin olumsuz, devrik, soru şekli aşağıdakilerden hangisidir?
A) Çocuklar okulun çok önemli olduğunu bilmez mi?
B) Çocuklar okulun çok önemli olduğunu bilmez mi?
C) Bilmez mi çocuklar okulun çok önemli olduğunu?
D) Neden bilmez çocuklar okulun çok önemli olduğunu?
152
TEST - 3
5.
Aşağıdakilerden hangisi olumsuz bir isim cümlesidir?
A) Benimle görüşmek istemiyor.
B) Hava dün çok soğuktu.
C) Bende o kadar para yok.
D) Geçen gün yağmur şiddetli yağmış.
8.
İnsanlar, yaşam serüvenlerinde birçok karanlık yoldan
geçmeye mecburdurlar. Ancak bu yolları elinde bir ışık
olmadan geçmeye çalışmaktansa, başkalarının tecrübe
meşalelerinden faydalanarak yürümek daha kolay değil
midir?
Bu parça ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) Olumsuz soru cümlesi vardır.
B) Fiil cümlesi kullanılmıştır.
C) İsim cümlesine yer verilmiştir.
D) Kurallı cümle kullanılmıştır.
6.
Kelebeklerin yüz bine yakın çeşidi bulunmaktadır. Peki,
kelebekler soğuk bölgelerde yaşayabilirler mi? Tropikal
ormanlardan tutun da Buz Denizi kıyılarına kadar dünyanın
hemen her yerinde kelebeklere rastlamak mümkündür.
Kelebekler, son yıllarda soylarının tükenmesi tehlikesiyle
karşı karşıyadır. Diğer canlılara göre narin oldukları için
doğal dengenin bozulmasından en çok onlar etkilenir.
Bu parçada aşağıdakilerden hangisinin örneği yoktur?
A) Kurallı cümle
B) Fiil cümlesi
C) Soru cümlesi
D) Olumsuz cümle
9.
Aşağıdakilerin hangisinde, yüklem olumlu olduğu hâlde
cümlenin anlamı olumsuzdur?
A) Yıllardır beni ne aradı ne sordu.
B) Konuyu anlamaz olur muyum?
C) Çalışmadığım için sınavdan çok düşük bir not aldım.
D) Kitabı akşama kadar okuyamaz mısın?
7.
1. Sana güvenmez olur muyum?
2. Bu mağazada yok yok.
3. Trafik kazasında kimsenin burnu bile kanamadı.
4. Artık sana hiç güvenir miyim?
10.
Burnunda tütmüyor mu annenin güzel yemekleri?
Bu cümleyle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi
söylenebilir?
Yukarıdaki numaralanmış cümlelerin hangileri biçimce
olumsuz anlamca olumludur?
A) 1 ve 2 B) 1 ve 3
C) 2 ve 4 D) 3 ve 4
A) Biçimce olumlu anlamca olumsuz cümledir.
B) Biçimce olumsuz, anlamca olumlu cümledir.
C) Olumlu bir soru cümlesidir.
D) Olumsuz bir soru cümlesidir.
153
TÜRKÇE 8 CÜMLE TÜRLERİ - 4
1.
(I) Kaydırakta, kaymanızı sağlayan kuvvet yer çekimidir.
(II) Kaydıraktan kaymak için kaydırağın tepesine çıkıp
oturmanız ve kendinizi yavaşça ileri itmeniz yeterli olur.
(III) Vücudunuza etki eden yer çekimi kuvveti sayesinde
yere doğru çekilirsiniz. (IV) Bu sayede kaydıraktan kolaylıkla
kayabilirsiniz.
Bu metinde numaralanmış cümlelerin hangisinde tek
yargı (basit cümle) vardır?
A) I. B) II. C) III. D) IV.
4.
(I) Antibiyotikler güçlü ilaçlardır ancak her hastalığı tedavi
edemez. (II) Antibiyotiklerin virüs ya da mantar enfeksiyonlarının
tedavisinde yeri yoktur. (III) Bununla birlikte
çoğu kişi soğuk algınlığı ya da nezle gibi virüslerin neden
olduğu enfeksiyonlarda da antibiyotik içmeden iyileşemeyeceğini
düşünür, antibiyotik kullanmak ister. (IV) Bu durumda
antibiyotikler gereksiz olarak kullanılmış olur.
Bu metinde numaralanmış cümlelerden hangisi bağlacı
olan cümleye (bağlı cümle) örnektir?
A) I. B) II. C) III. D) IV.
2.
Aşağıdakilerden hangisi yapısı bakımından fiilimsi bulunan
(birleşik) cümleye örnektir?
A) Biz çocuklar da sokak boyunca onun çevresinde dönerdik.
B ) S e y i r c i l e r i n s e s l e r i y a v a ş y a v a ş y ü k s e l i r d i o v a k i t .
C) Çocukken zamanımızın çoğunu burada geçirirdik.
D) Bakakalırım giden geminin ardından.
5.
(I) O gün hava çok sıcak olduğu için balkonda ders çalışıyordum.
(II) İçeriye göre biraz daha esintiliydi burası. (III) Ertesi gün iki
dersten sınavım vardı. (IV) Birçok arkadaşım gibi derslerime
günü gününe hazırlanamıyordum.
Bu metinde numaralanmış cümlelerden hangisi yapıca
farklıdır?
A) I. B) II. C) III. D) IV.
3.
Aşağıdaki cümlelerin hangisi birden çok yüklemi olan
(sıralı) cümleye örmektir?
A) Sahneye çıkarken yüzlerine özel bir makyaj yaparlar
ya da maske takarlar.
B) Masasının başında bitkin bitkin oturuyor ve ne yapacağını
düşünüyordu.
C ) K i t a p o k u m a y ı ç o k s e v d i , s ü r e k l i k ü t ü p h a n e l e r i g e z d i .
D) O kadar dil döktük ama onu ikna edemedik.
6.
I. Araba arızalandığı için köye bir saat geç vardı.
II. Son kitabında ele aldığı konu tartışmaya açıktı.
III. Ahmet’in büyük amcası, evimizin karşısındaki okulda
öğretmenmiş.
IV. Tarihî eserlerimizi korumak için çalışmalar yapan
kurumlarımız vardı.
Numaralanmış cümlelerden hangileri fiilimsi bulunan,
isim cümlesine örnektir?
A) I ve II. B) I ve III. C) II ve IV. D) III ve IV.
154
TEST - 4
7.
Aşağıdaki cümlelerin hangisi yapıca diğerlerinden
farklıdır?
10.
“Geziye katılacak insanların sayısı yüzdü.” cümlesiyle ilgili
olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A ) K a r o v a y a d o ğ r u h o m u r d a n a h o m u r d a n a i n i y o r d u .
B) İnsan aklının, insan gücünün yapamayacağı şey yoktur.
C) Onlardan kurtulmak istercesine sağa sola silkeledi
başını.
D) Bu iyiliklerinizi ömrüm boyunca asla unutmayacağım.
A) Yüklemin türüne göre fiil cümlesidir.
B) Yüklemin yerine göre kurallı cümledir.
C) Anlamına göre olumlu cümledir.
D) Yapısına göre fiilimsi bulunan cümledir.
8.
(I) Babasının işi nedeniyle çocuğun ortaöğrenimi kesintilere
uğramıştı. (II) Orta ikideyken büyüdüğü zaman ne olmak
ve yapmak istediği konusunda bir kompozisyon yazmasını
istedi hocası. (III) Çocuk bütün gece oturup günün
birinde at çiftliğine sahip olmayı hedeflediğini anlatan yedi
sayfalık kompozisyon yazdı. (IV) Hayalini anlatmak, onu
fazlasıyla heyecanlandırıyordu.
Bu metinde numaralanmış cümlelerden hangisi yapıca
farklıdır?
A) I. B) II. C) III. D) IV.
11.
Aşağıdaki cümlelerden hangisi yapıca farklıdır?
A) Birçok arkadaşımız olabilir ancak dostlarımız azdır.
B) İnsanlar bir araya gelir, perdeye yansıtılan ışığın altında
oynatılan figürleri izleyerek hoş zaman geçirirdi.
C) Arka sıralardan birine oturmuş, konuşulanları dinliyordu.
D) Sokağa çıkmış, oyun oynamıştım.
9.
(1) İnsanlar dişlerini temizlemek için tarih boyunca pek
çok yönteme başvurmuş. (2) Bu amaçla kuş tüyleri, hayvan
kemikleri hatta kirpi dikenleri bile kullanmışlar. (3) Lifli
yapıdaki bazı ağaçların dallarından yaptıkları fırçalarla
dişlerini temizleyenler de olmuş. (4) Bu şekilde dişlerini
temizleyenler var hâlâ.
Bu metinde numaralanmış cümlelerle ilgili aşağıdakilerden
hangisi yanlıştır?
A) 1. cümle, yüklemin türüne göre fiil cümlesidir.
B ) 2 . c ü m l e , y a p ı s ı n a g ö r e f i i l i m s i b u l u n a n b i r c ü m l e d i r.
C) 3. cümle, anlamına göre olumlu bir cümledir.
D) 4. cümle, yüklemin yerine göre devrik bir cümledir.
12.
Aşağıdakilerden hangisi, öznesi ve nesnesi ortak olan
birden çok yüklemli cümledir?
A) İnsanların kaderleri o saatlerde değişir, talih o saatlerde
adamın yüzüne gülmeye başlar.
B) Kültürel miraslarımız arasında yemeklerimiz, türkülerimiz
ve geleneksel sanatlarımız sayılabilir.
C) İnsanlar birbirlerini sayarlarmış, severlermiş.
D) Bu sırada, boz bulanık tepelerden, ak saçlı bir ana,
omzunda ayran bakracıyla görünür.
155
Dikenli Test
TÜRKÇE 8 CÜMLE TÜRLERİ - 5
TÜRKÇE 8
Dikkat !
1.
Aşağıdakilerden hangisi biçimce olumsuz, anlamca
olumlu bir cümledir?
A) Bu filmi hiç de beğenmedim.
B) Bu işin içinden çıkabilirsen çık.
C) Seni sevmez olur muyum hiç?
D) Yemeği fazla yiyince akşam rahatsızlandım.
4.
Öğrencilerin sevdiği derslerden biri müziktir.
Bu cümlenin olumsuz, devrik, soru biçimi aşağıdakilerden
hangisidir?
A) Müzik midir öğrencilerin sevdiği derslerden biri?
B) Öğrencinin sevdiği derslerden biri müzik midir?
C ) Ö ğ r e n c i l e r i n s e v d i ğ i d e r s l e r d e n b i r i m ü z i k d e ğ i l m i d i r ?
D) Müzik değil midir öğrencilerin sevdiği derslerden biri?
2.
(I) Adamın arkasında bir ocak, üstünde büyük bir tencere
kaynıyordu. (II) Benim dikildiğim yerde de büyük bir gaz
ocağı yanıyordu harıl harıl. (III) Gaz ocağının üstünde de
büyük bir tencere vardı. (IV) Adam, durmadan kesiyordu
şekerleri.
Bu metinde numaralanmış cümlelerin hangilerinde
tek yargı vardır?
5.
(I) Gençken arkadaşlarımla balığa giderdik sık sık. (II)
Arkadaşlardan biri giderse beni de çağırırdı mutlaka.
(III) Yakaladığımız balıkların bir kısmını oracıkta güzelce
pişirir; diğerlerini de mahalleliye, konu komşuya dağıtırdık.
(IV) Mutlu olurduk hepimiz ve yüzümüzde masum
bir tebessüm oluşurdu.
A) I ve II. B) I ve III. C) II ve IV. D) III ve IV.
Bu parçada numaralanmış cümlelerle ilgili aşağıdakilerden
hangisi söylenemez?
A) I. cümle, fiilimsi bulunan cümledir.
B) II. cümlede şarta bağlı bir durum söz konusudur.
C) III. cümle, birden çok yüklemli cümledir.
D) IV. cümle, bağlacı olan cümledir.
3.
(1) Birbirlerini ite kaka odaya doluşmuşlar adamlar.
(2) Odada, yırtık bir çarık ile eski bir pöstekiden
başka bir şey görememişler. (3) Bunların bazı
şeyleri gizlemek için birer perde olduğunu düşünmüşler.
(4) Arayıp taramışlar ama çarıklarla posttan
başka hiçbir şey bulamamışlar.
Bu metinde numaralanmış cümlelerle ilgili aşağıdakilerden
hangisi yanlıştır?
6.
Ünlü yazarımız gençlik yıllarında, babası hastayken, ailesi-
I II III
nin geçimini sağlamak için çok zorlu mücadeleler verimiş.
IV
A) 1. cümle, yüklemin türüne göre isim cümlesidir.
B) 2. cümle, anlamına göre olumsuz bir cümledir.
C ) 3 . c ü m l e , y ü k l e m i n y e r i n e g ö r e k u r a l l ı b i r c ü m l e d i r.
D) 4. cümle, yapısına göre bağlacı olan bir cümledir.
Yukarıda numaralandırılmış sözcüklerden hangisi çıkarılırsa
cümlenin yapısı değişir?
A) I. B) II. C) III. D) IV
156
TEST - 5
7.
Makamını kaybetmek çok mühim değildir. Acı olan şey itibarını
kaybetmektir. Her insan çok önemli bir konumdayken;
sıradan, önemsiz biri hâline gelebilir. İşlerinin çok iyi
olduğu zamanlarda önünde saygı ile eğilenler, sevgi ve ilgi
gösterenler artık onu görmezlikten gelebilir.
10.
Aşağıdaki cümlelerden hangisi anlamca olumludur?
A) Gel de bu adamla anlaş!
B) Neyse ki hiç kimse yaralanmadı bu kötü kazada.
C) Yaşlı adam donarak ölmüştü.
D) Bizi ne arayan var ne soran.
Yukarıdaki parçada aşağıdakilerden hangisi yoktur?
A) Olumsuz cümle
B) Bağlacı olan cümle
C) Fiilimsi bulunan cümle
D) İsim cümlesi
11.
Aşağıdaki cümlelerin hangisi, hem özne hem nesnesi
ortak olan; kurallı ve olumlu bir fiil cümlesidir?
8.
Aşağıdakilerden hangisi içinde fiilimsi bulunan, anlamca
olumlu, devrik bir fiil cümlesidir?
A) Önce bizi aradı, sonra yemeğe davet etti.
B) Kitabımı elime aldım ve dikkatlice baktım.
C) Fatma her gün beni arar, annemi sorardı.
D) Köyünü çok seviyor, oradan çıkmak istemiyordu.
A) Beraber mutluluğu paylaştığımız o mesut günler gelir
hep aklıma.
B) Dün onu gördüm okulun yanındaki parktayken.
C) Dinmek bilmeyen hayallerimiz ve umutlarımız var
bizim.
D) Koşarak yanıma geldi, kulağıma bir şeyler fısıldayıp
gitti hemen.
9.
Aşağıdakilarin hangisi bir ögenin ortak kullanılmasıyla
oluşturulan sıralı bir cümledir?
A) Güzel bir şekilde büyütmüşler, iyi bir terbiye almış.
B) Gece gündüz durmadan çalıştım lakin yine de istediğim
neticeyi elde edemedim.
C) Bahar geldi, çiçekler açtı, ağaçların yaprakları yeşerdi.
D) Mart kapıdan baktırır, kazma kurek yaktırır.
12.
Tarihteki büyük adamlarından çoğu küçük, silik ve başarısız
şahsiyetler olarak hayata başlamış; azim ve iradeleri
sayesinde parlamışlardır. 19. yüzyılda doğan, ampulü icat
edip dünyayı aydınlatan Thomas Edison da bunlardan biridir.
Çocukken başarısız olduğu için okuldan atılmış, daha
sonraları kendi imkânlarıyla bilimsel çalışmalar yapmış,
birçok önemli buluşa imza atmıştır.
Bu parçada aşağıdaki cümle türlerinden hangisi
yoktur?
A ) İ s i m c ü m l e s i
B ) K u r a l l ı e y l e m c ü m l e s i
C) Bağlacı olan cümle D) Olumlu cümle
157
TÜRKÇE 8
158
KONU
ANLATIM
10
BOZUKLUKLARI
159
TÜRKÇE 8 ANLATIM BOZUKLUKLARI - 1 (Anlama Dayalı Yanlışlar)
1.
Zehra:
İzinsiz inşaata girmek yasaktır.
4.
Haberin olmadan birkaç resmini çektim.
↓
................................................................
Osman:
Senin yüzünden yine takdir aldım.
Bu cümledeki anlatım bozukluğunun nedeni boş bırakılan
yere yazılacaktır.
Bu cümlelerdeki anlatım bozukluklarının nedenleri
aşağıdakilerin hangisinde doğru sırayla verilmiştir?
A)
B)
C)
D)
Sözcüğün yanlış yerde kullanımı
Sözcüğün yanlış anlamda kullanımı
Gereksiz sözcük kullanımı
Anlam belirsizliği
Ç e l i ş e n s ö z c ü k l e r i n b i r a r a d a k u l l a n ı m ı
Mantık hatası
Anlam belirsizliği
Sözcüğün yanlış yerde kullanımı
Buna göre doğru cevap aşağıdakilerden hangisidir?
A) Sözcüğün yanlış yerde kullanılması
B) Yanlış anlamda kullanılan sözcük
C) Gereksiz sözcük kullanımı
D) Mantık hatası
2.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde deyimin yanlış
kullanılmasından kaynaklanan bir anlatım bozukluğu
vardır?
A) Hele onu bir elime geçireyim, görürsün, burnundan
getireceğim.
B) Gün battığı zaman artık Hasan’ın yorgunluktan
ayaklarına kara sular inmişti.
C) Ayağı buraya alışmasın, sonra yabancı misafirler
varken de gelir, beni rezil eder.
D) Öğrencilerin hepsi derste öğretmenin söylediklerine
kulak kabartmıştı.
5.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde mantık ve sıralama
yanlışlığından kaynaklanan bir anlatım bozukluğu
vardır?
A) Bu evde değil bir ay kalmak, bir ömür bile yaşayamazsın.
B) Senden aldığım kitabı daha henüz okuyamadım.
C) İstanbul’daki babasının evi dün satılmış.
D) Yemekten sonra gocuğuna sarar yatırırdı beni.
3.
“Yaz tatili bitmeden önce memlekete dönmeliyim.”
6.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde gereksiz sözcük
kullanılmamıştır?
cümlesinden hangi sözcük çıkarılırsa cümlenin
anlamında bir daralma olmaz?
A) tatili B) bitmeden
C) önce D) memlekte
A) Bu işi seninle birlikte başarabiliriz.
B) Artık kızının evinde kalışının zordan olduğunu
biliyordu.
C) Belki onlar da bu evi beğenmeyebilirler.
D) Farsça dilini öğrenmediğim için çok üzülüyorum.
160
TEST - 1
7. Anlatım Bozukluklarının Nedeni
10.
X: Sözcüğün yanlış yerde kullanılması
V: Anlamca çelişen ifadelerin bir arada kullanılması
Y: Yanlış sözcük kullanılması
Z: Sözcüklerin gereksiz kullanılması
Cümleler
1. Yarın onunla mutlaka görüşebilirim.
2. İzinsiz inşaata girmeyiniz.
3. Geziye yaklaşık yüz civarında kişi katılmıştı.
4. Bahçedeki ağaçları büyükbabam ekti.
“Tırnakların ne çabuk büyümüş.” cümlesindeki anlatım
bozukluğunun özdeşi aşağıdakilerin hangisinde vardır?
A) Bundan sonra bir yere izinsiz gitmem artık.
B) Tarkan’ın konserine tam on bin civarında insan
geldi.
C ) H a v a d ü n g e c e s ı f ı r ı n a l t ı n d a e k s i ü ç d e r e c e y d i .
D) Toplu taşıma fiyatlarına zam yapıldı.
Yukarıdaki cümleler ile anlatım bozuklukluklarının
nedeni aşağıdakilerin hangisinde doğru
eşleştirilmiştir?
A) X - 1, V - 3, Y - 4, Z - 2
B) X - 1, V - 2, Y - 3, Z - 4
C) X - 2, V - 1, Y - 4, Z - 3
D) X - 2, V - 3, Y - 4, Z - 1
11.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde virgül çıkarılırsa
cümlenin anlamında değişme olmaz?
A) Parkın girişindeki simitçi, çocuğu uyardı.
B) Geçen hafta, verdiğin kitabı okudum.
C) Küçük, kavak ağacının arkasında saklanmıştı.
D) Telefon, en önemli teknolojik buluşlardandır.
8.
“Sonu kötü biten filmleri izlemek istemiyorum.” cümlesinden
hangi sözcük çıkarılırsa cümlenin anlamında
bir daralma olmaz?
A) sonu B) kötü
C) filmleri D) izlemek
9.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir anlam belirsizliği
yoktur?
A) Yemeğini herkes çok beğendi.
B) Bahçeleri çok güzelmiş.
C) Kaza geçirdiğini dün öğrendim.
D) Kitabını evde unuttum.
12.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde anlamca çelişen
sözcüklerin bir arada kullanılmasından kaynaklanan
bir anlatım bozukluğu vardır?
A) Her tarafı sessizlik kapsamış; ovalar, biten bir
günün hüznü içinde susmuştu.
B) Hiç değilse bari sen unutma beni.
C) Sizi kesinlikle akşam yemeğine davet edebilir.
D) Tarladaki çıkan yangın hepimizi çok korkuttu.
161
TÜRKÇE 8 ANLATIM BOZUKLUKLARI - 2 (Anlama Dayalı Yanlışlar)
1. Aşağıdakilerden hangisinde anlatım bozukluğunun 4.
nedeni yanlış gösterilmiştir?
Bu sabah çok üzgün bir haberle güne başladık.
↓
A)
B)
C)
D)
Arabacı neredeyse hemen
hemen donmak üzereydi.
İnsanlar arasında dil, din
ayrıntısı yapmazdı hiçbir
zaman.
Eğer bileti almamış olsaydım
oraya gelmekten vazgeçerdim.
Dün kaybolan babamın not
defterini hâlâ bulamadık.
Mantık hatası
Yanlış sözcük
kullanımı
Gereksiz sözcük
kullanımı
Sözcüğün
yanlış yerde
kullanımı
..............................................................
Bu cümledeki anlatım bozukluğunun nedeni boş
bırakılan yere yazılacaktır.
Buna göre doğru cevap aşağıdakilerden hangisidir?
A) Sözcüğün yanlış yerde kullanılması
B) Yanlış anlamda kullanılan sözcük
C) Gereksiz sözcük kullanımı
D) Mantık hatası
2.
Çocukluk arkadaşlarım ile karşılıklı mektuplaşırız.
1 2 3 4
Yukarıdaki numaralanmış sözcüklerden hangisi çıkarılırsa
cümledeki anlatım bozukluğu giderilir?
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4
5.
Aşağıdaki altı çizili sözcük ya da sözcük grubundan
hangisi çıkarıldığında cümlenin anlamında bir değişme
olur?
A) Arkadaşımın kulağına alçak sesle bir şey fısıldadım.
B) Önce k o n u l a r ı b i t i r d i k t e n s o n r a s o r u ç ö z m e l i y i z .
C) Ertesi gün aynı yoldan Bodrum’a geri döndük.
D) Ağaçtan düşen çocuğun kolu morardı.
3.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir sözcüğün yanlış
yerde kullanılması anlatım bozukluğuna neden
olmuştur?
A) Fatma ninenin sepette unuttuğu armutlar çürümüş.
B) Senin yüzünden ders çalışamadım.
C) Dikkatsiz davrandığı için çantasını yere düşürdü.
D) Bugün çok başı ağrıdığı için işe gidemedi.
6.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde anlatım bozukluğu
yoktur?
A) Burak’ın üzülmesinin nedeni günlerdir babasını
görmemesindendir.
B) Kazı temizledikten sonra parçalayıp tencereye
koymuşlar.
C ) Be n i n e şe l i ve şe n ka rşıl a d ığ ı i çi n mu tl u o l d u m .
D) İnsanları azımsadığın için bir arkadaşın bile yok.
162
7. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir anlatım bozukluğu
10.
vardır?
A) Yaptığınız fedakârlık, beş çocuğun hayatının kurtulmasına
neden oldu.
B) Ayşe yarınki piknik için hazırlık yapıyor.
C) Evden çıkarken anahtarını yanına alsın.
D) Aldığın çiçekleri her gün sulamalısın.
TEST - 2
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde anlatım bozukluğu,
cümlenin uygun yerine “onun” sözcüğü eklenerek giderilebilir?
A) Dayısı bugünlerde çok zayıflamıştı.
B) Kitabın sayfalarını teker teker kontrol ettim.
C) Tarlası kasabanın en uzak yerindeydi.
D) Yaptığım tatlıyı beğenmeyeceğinden eminim.
8.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir anlatım bozukluğu
vardır?
A) Boş vakitlerini güzel bir şekilde değerlendirmelisin.
B) Üç saat boyunca yürüdüğüm için dizlerimin bağı
çözüldü.
C) Yağmur yağmasa da oyun oynasak.
D) Gün boyunca bulaşık yıkadığından elleri buruşuyor.
11.
Evini boyamak zorunda değilim.
Bu cümledeki anlatım bozukluğunun nedeni aşağıdakilerden
hangisidir?
A) Yanlış sözcük kullanımı
B) Mantık hatası
C) Gereksiz sözcük kullanımı
D) Anlamda belirsizlik
9.
Orhan biraz dinlenip istirahat ettikten sonra ayağa
kalktı.
Aşağıdakilerin hangisinde bu cümledekine benzer
bir anlatım bozukluğu vardır?
A) İzinsiz kaleminizi kullandım.
B) Bahçeye kiraz ağaçları ektik.
C) Bu sorunu daha geniş bir zamanda karşılıklı
görüşmeliyiz.
D) Voleybol oynamayı kardeşimden daha çok
seviyorum.
12.
I. Bu hastalık tedavi edilmezse ölüme hatta kalp
krizine neden olabilir.
II. Saatimi ne zaman geri iade edeceksin?
III. Bu lezzetli sütlacı kuşkusuz annem yapmış
olabilir.
IV. İlçenizdeki binalar, birbirine çok yaklaşık yapılmış.
Numaralanmış cümlelerin hangisinde, mantık ve sıralama
hatasından kaynaklanan bir anlatım bozukluğu
vardır?
A) I. B) II. C) III. D) IV.
163
TÜRKÇE 8
ANLATIM BOZUKLUKLARI - 3 (Dil Bilgisi Yanlışları)
1.
(I) İlçemiz, uçakların geçtikleri bir yol güzergâhındaydı.
(II) Sofrada sabah kahvaltısına otururken birden sesler gelmeye başladı.
(III) Kedim Boncuk, gözünü kapadı.
(IV) Kuşların sesleri geliyorlar şimdi de.
Yukarıdaki parçada numaralanmış cümlelerin hangisinde, özne-yüklem uyuşmazlığının neden olduğu bir anlatım
bozukluğu vardır?
A) I. B) II. C) III. D) IV.
2.
I. Öğrencilere, hediyeler verildi ve valiliğe davet edildi. (Özne eksikliği)
II. Binamızın dış duvarları maviye boyandılar. (Çatı uyuşmazlığı)
III. Yarın akşam ya sen ya da Murat bize gelsin. (Yüklem eksikliği)
IV. Küçük Hasan, güvercinleri çok sever, sürekli yem verirdi. (Yer tamlayıcısı eksikliği)
Yukarıdaki cümlelerden hangisinde anlatım bozukluğunun sebebi yanlış yazılmıştır?
A) I B) II C) III D) IV
3.
(I) Kimi konularda toplumla çatışan ve farklı düşünen bir şairdir. (II) Şiirlerinde çarpıcı sözler ve anlamlar üretmek ister.
(III) Bu amacına kısa şiirler yazarak ulaşmaya çabalar. (IV) Şiirlerinde ayrılık, sevgi ve ölüm temalarını işleyen şairimiz;
son kitabında umutsuzluk, tedirginlik ve kaçma isteği gibi konulara yer verdi.
Yukarıdaki paragrafta numaralanmış cümlelerin hangisinde anlatım bozukluğu yapılmıştır?
A) I B) II C) III D) IV
4.
Belgesel ekibimiz Ege sahillerindeki kızgın kumlarda sessizce duran kaplumbağaları gördü ve yumurtalarını
uzaktan izlemeye çalıştı.
Yukarıdaki cümledeki anlatım bozukluğunun nedeni aşağıdakilerden hangisidir?
A) Nesne eksikliği B) Özne-yüklem uyuşmazlığı
C) Tamlayan eksikliği D) Çatı uyuşmazlığı
164
TEST - 3
5.
Şinasi Efendi’nin odaya girmesiyle çıkması bir oldu.
Bu cümledeki anlatım bozukluğunu aşağıdakilerden
hangisiyle düzeltilebilir?
A) “odaya” yerine “içeriye” sözcüğü getirerek
B) “girmesiyle çıkması” yerine “girip çıkması” getirilerek
C) “çıkması” sözcüğünden önce “odadan” sözcüğünü
getirerek
D) “bir oldu” yerine “anlaşılmadı” getirerek
8.
Aşağıdaki cümlelerden hangisinde nesne eksikliğinden
kaynaklanan bir anlatım bozukluğu vardır?
A ) K i m s e o n u s e v m i y o r a m a y i n e d e y a r d ı m e d i y o r d u .
B) İnsan bir şeyin değerini ondan yoksun kalınca
anlıyor.
C) Sıra arkadaşıma inanır ve severim.
D) Çocuklarından çok şey bekliyor fakat kıymet vermiyordu.
6.
1. Kamu ve özel kurumlar bize çok yardımcı oldu.
2. Bu çocuğun çok başarılı olacağını senelerden beri
söylerim.
3. Kitabını hiç kimse beğenmedi.
4. Ormanın tam ortasından geçen küçük bir dere vardı.
Numaralanmış cümlelerin hangilerinde anlatım bozukluğu
yoktur?
9.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde anlatım bozukluğu
yoktur?
A) Victor Hugo’nun “Sefiller” adlı kitabına baktım ve arkadaşlarıma
tavsiye ettim.
B) Dedemin kulakları iyi işitmiyorlar.
C) Düşünceler kimi zaman bizi yanıltabilirler.
D) Yalan yanlış sözlerle hepimizi yıllarca oyaladı.
A) 1 ve 2. B) 2 ve 4.
C) 1 ve 3. D) 3 ve 4.
7.
Ayşe Hanım, kızının doğum gününde evine gelen
bütün misafirlere pasta ve meyve suyu ikram etti.
10.
Aşağıdaki cümlelerden hangisinde anlatım bozukluğu
yoktur?
Bu cümledeki anlatım bozukluğu nasıl giderilebilir?
A) “evine” sözcüğü yerine “iş yerine” sözcüğü getirilerek
B) “ikram etti “ yerine “sundu” sözcüğü getirilerek
C) “pasta ve meyve suyu” ifadesini “meyve suyu ve pasta”
şeklinde değiştirerek
D) “misafirlere” yerine “konuklara” sözcüğü getirilerek
A) Şehre vardığımızda o işine, ben evime gittim.
B) Arabalar kiralanıp gezmeye gittiler.
C) Düğün sofrasında kendisi gibi çatal tutanı görmeyince
pek utandı.
D) İşler o kadar yoğun ki nefes almak şöyle dursun yemek
bile yiyemiyorduk.
165
TÜRKÇE 8
ANLATIM BOZUKLUKLARI - 4 (Karma Test)
1.
Cümleler
Anlatım Bozukluklarının Nedenleri
I. Alkollü araç kullandığı için kaza yapmış. Sözcüğün yanlış yerde kullanımı
II. Her şeye rağmen Sinan’a kızmıyor çünkü çok seviyor. Yer tamlayıcısı eksikliği
III. Çocuğun ayağından kırmızı kan akıyordu. Gereksiz sözcük kullanımı
IV. Kuşlar çok güzel ötüyorlar. Özne - yüklem uyumsuzluğu
Tablodaki cümlelerin hangisinde anlatım bozukluğunun nedeni yanlış gösterilmiştir?
A) I B) II C) III D) IV
2.
Cümle
Anlatım Bozukluğu
I. Herkesi ücretsiz üniversiteye hazırlıyordu. Sözcüğün yanlış yerde kullanılması
II.
Masanın üzerindeki dergiye baktı ve sayfalarını hızla
çevirmeye başladı.
Nesne eksikliği
III. İstanbul-Ankara arası otobüsle tam bir saat kadardır. Birbiriyle çelişen sözlerin bir arada kullanılması
IV.
Herkes sınava büyük azimle çalışıyor, zamanını boşa
harcamıyordu.
Özne eksikliği
Tablodaki eşleştirmelerden hangisinde yanlışlık yapılmıştır?
A) I B) II C) III D) IV
3.
(I) Zamanın kıymetini insanoğlu ne yazık ki genç yaşlarda iken bilemiyor. (II) Gençlere bakıyorum: Kendilerinin bir şey
öğrenmelerine yarayacak en kıymetli zamanlarını boşu boşuna, bir mirasyedinin para harcaması gibi harcıyorlar. (III) Harcanan
para tekrar yeniden kazanılabilir. (IV) Ama boşuna harcanmış zamanı geri alıp eski yerine koyamazsınız.
Bu parçadaki numaralanmış cümlelerden hangisinde anlatım bozukluğu vardır?
A) I. B) II. C) III. D) IV.
166
TEST - 4
4.
Aşağıdaki cümlelerden hangisinde, bir sözcüğün yerine yanlış anlam verecek şekilde başka bir sözcük kullanılmasından
kaynaklanan bir anlatım bozukluğu yoktur?
A) Mezun olduğu okuldan öğretim belgesini aldı.
B) Genç yazarın kendine özgü tarzı, okuyucuları çok etkiliyordu.
C) Önce arkadaşlarını tanıştırdı, sonra konuya girdi.
D) Yeni gelen öğrenci sınıfta çok çekimser duruyordu.
5.
Öğle yemeğinde lahmacun, salata, çorba ve ayran içtik.
Bu cümledeki anlatım bozukluğunun nedeni aşağıdakilerden hangisidir?
A) Yüklem eksikliği B) Yer tamlayıcısı eksikliği
C) Eklerin yanlış kullanılması D) Gereksiz sözcük kullanılması
6.
Aşağıdakilerin hangisinde özne eksikliğinden kaynaklanan anlatım bozukluğu vardır?
A) Öğretmenimizin arabası bozuldu, bu nedenle tamirciyi çağırdı.
B) İhtiyarın bir para sıkıntısı içinde olduğunu o söylemeden ben keşfetmiştim.
C) Gelen gideni aratırmış, demiş atalarımız.
D) Bilgisayarın kablosunda ezikler oluşmuştu, tamir etmeye çalıştık.
7.
I. Ünlü yazar, 15 Nisan 1922 yılında doğmuş.
II. Sesini herkes çok beğenmişti.
III. Abim yeni işine dört gözle sarılmıştı.
IV. Gel dersin, gelmez; git dersin, gitmez.
Numaralandırılmış cümlelerden hangisinde anlatım bozukluğu yoktur?
A) I B) II C) III D) IV
167
Dikenli Test
TÜRKÇE 8 ANLATIM BOZUKLUKLARI - 5
TÜRKÇE 8
Dikkat !
1, 2 ve 3. soruları aşağıdaki metne göre cevaplayınız.
(I) Telli turna, turnadan daha küçük ve zariftir. (II) Adını, gözünün üst tarafında çıkan beyaz tüylerden alır. (III) Gövdesi gri
renktedir ve kanat telekleri siyahtır. (IV) Erkek ve dişinin dış görüntüleri aynıdır ama erkekler genellikle dişilerden daha iridir.
Kış aylarını Afrika’da geçiren telli turnalar, uzun bir göçün ardından mart ve nisan aylarında Türkiye’deki üreme alanlarına
gelir; burada yaz boyunca yavrularını çıkarır, büyütür ve uçurur. Telli turnalar, sonbaharda yine ülkemiz üzerinden Afrika’ya
kışlama yerlerine dönerler.
Anadolu türkülerinin en önemli temalarından birisini oluşturan telli turnalara, Türkiye’de artık çok az rastlanmaktadır. Bu
durumun en önemli nedeni ve gerekçesi, telli turnaların yaşama ve üreme alanı olan sulak çayırların ülkemizde giderek
azalıyor olmasıdır.
1.
Yukarıdaki numaralandırılmış cümlelerden hangisinde
anlatım bozukluğu vardır?
A) I B) II C) III D) IV
4.
(I) Yunus’un gönlünde ilahi aşktan başkasına yer yoktur.
(II) Bu aşkın potasında yanıp yakılmakta, bu yanışın iniltileri
Yunus’u ozanlaştırmada. (III) Artık bundan böyle Yunus
yok, ortada aşk var, aşkın terennümleri var. (IV) Yunus, bu
aşk harmanında savrulan buğday taneleri gibidir.
Bu parçadaki numaralanmış cümlelerden hangisinde
anlatım bozukluğu vardır?
2.
Altı çizili bölümdeki anlatım bozukluğunun sebebi
aşağıdakilerden hangisidir?
A) I. B) II. C) III. D) IV.
A) Gereksiz sözcük kullanımı
B) Sözcüğün yanlış yerde kullanımı
C) Sözcüğün yanlış anlamda kullanımı
D) Çelişen kelimelerin bir arada kullanımı
3.
Metinde geçen “Telli turnalar, sonbaharda yine ülkemiz
üzerinden Afrika’ya kışlama yerlerine dönerler.” cümlesindeki
anlatım bozukluğu aşağıdakilerden hangisiyle
düzeltilebilir?
A) “Sonbaharda” yerine “sonbahar mevsiminde”
sözü getirilerek
B) “ülkemiz” yerine “vatanımız” sözünü getirerek
C) “Afrika’ya” sözcüğünden önce “tekrar” sözcüğü
getirilerek
D) “dönerler” sözcüğündeki “-ler” eki çıkartılarak
5.
Birden çok yüklemli cümlelerde öznenin bütün yüklemlerle
uyumlu olması gerekir. Aksi takdirde özne eksikliğinden
kaynaklanan anlatım bozukluğu meydana gelir.
Aşağıdakilerin hangisinde bu açıklamayı örnekleyen
bir anlatım bozukluğu vardır?
A ) G i t a r ı m ı n e n a l t t a k i t e l i k o p t u , b u h â l i y l e i ş e y a r a m a z .
B) Gözlerimi biraz sağa çevirdim, güzel bir yamacın eteklerindeki
muhteşem çam ağaçlarını kendilerine mahsus
bir seda ile beni müjdelerken gördüm.
C) Mahallemize yeni taşınan o esmer çocuğa haksızlık
ederler, asla aralarına almazlardı.
D) Salondaki herkesle yakından ilgileniyor ve dostça
davranıyor.
168
TEST - 5
6.
I. Hiç kimse telefonla uğraşmıyor, ders çalışıyordu.
(Özne eksikliği)
II. Gazeteye önce şöyle bir baktı, sonra her satırını dikkatli
bir şekilde okumaya başladı.
(Yer tamlayıcısı eksikliği)
III. Ailesini ve arkadaşlarını çok seviyor; memleketine
gidince sürekli görüşürdü. ( Zarf tamlayıcısı eksikliği)
IV. Küçük çocuğun gözleri çok güzel, yüzü de kırışık
değildi. (Ek eylem eksikliği)
9.
Aşağıdaki cümlelerden hangisinde anlatım bozukluğu
yoktur?
A) Eve gelir gelmez kanepede yatıp uyudu.
B) Seninle ilk tanışmamızı hatırlıyor musun?
C) Deprem gece yarısı gerçekleşti.
D) Beni en çok sevindiren senin gelmendir.
Numaralanmış cümlelerin hangisinde anlatım bozukluğunun
nedeni yanlış verilmiştir?
A) I. B) II. C) III. D) IV.
7.
Öğrenciler, yıl sonu geldiğinde hatıra olsun diye öğretmenleriyle
bol bol resim çektirdiler.
Bu cümledeki anlatım bozukluğuyla özdeş bir bozukluk
aşağıdaki cümlelerin hangisinde yapılmıştır?
A) Derslere katılım konusunda çok etkin bir öğrencidir.
B) Arkadaşımın son günlerde çok başı ağrıyormuş.
C) Bu bina tam 50-55 yıl önce yapılmış.
D) Yeni eve geldim ki telefon hemen çaldı.
10.
I. Sen ve kardeşin asla buraya gelmesin.
II. Konular iyice tekrarlamadan anlaşılmaz.
III. Portakalı eline aldı, kabuğunu yavaşça soymaya
başladı.
IV. Ev büyük ama kullanışlı değildi.
Aşağıdakilerin hangisinde bu cümlelerdeki anlatım
bozukluklarının örneği yoktur?
A) Çatı uyuşmazlığı
B) Özne-yüklem uyumsuzluğu
C) Tamlama yanlışlığı
D) Özne eksikliği
8.
(I) Her ders yılı sonunda birçok anne, baba, çocuk ve genç
tasalanır. (II) Anneler, babalar öğretimlerini bir üst derecedeki
okullarda devam ettirmek isteyen çocuklarını nereye
vereceklerini bilmezler. (III) Daha fazla okumak istemeyen,
çeşitli nedenlerle hayata atılmak zorunda kalan çocuklarına
meslek seçmekte güçlükle karşılaşırlar. (IV) Kimi anne
ve baba da çocuklarının ilgilerini, yeteneklerini düşünmeden
onları diledikleri okullara, işlere girmeye zorlar.
Bu parçadaki numaralanmış cümlelerden hangisinde
anlatım bozukluğu vardır?
A) I. B) II. C) III. D) IV.
11.
Aşağıdaki cümlelerden hangisinde, bir ekin yanlış kullanılmasından
kaynaklanan bir anlatım bozukluğu
vardır?
A) Bu çocuk yürümesini bir türlü öğrenemedi.
B) Arabanın fiyatı pahalı olduğundan alamadık.
C) Sınıftakilerin hiçbiri Ayşe’yi eleştirmedi, onu sabırla
dinledi.
D) Yeni yılın size sağlık ve esenlikler getirmesini
diliyorum.
169
TÜRKÇE 8
Dikenli Test
Dikkat !
170
KONU
11
YAZIM YANLIŞLARI
171
TÜRKÇE 8 YAZIM YANLIŞLARI - 1
1.
Ay ve gün adları belirli bir tarih bildiriyorsa büyük harfle, bildirmiyorsa küçük harfle başlar.
Bu açıklamaya göre,
I. 2016’da ziyaret ettiğim Doğu Karadeniz’in yemyeşil köylerini yeniden görmek için Nisan belki de en uygun zamandır.
II. Spor faaliyetlerine katılmak isteyenlerin 2019’un Kasım ayına kadar ilgili yerlere başvurmaları gerekiyor.
III. Şebnem Hanım 9 Aralık pazartesi günü İstanbul’a gidecekmiş.
cümlelerinin hangilerinde yazım yanlışı vardır?
A) Yalnız I. B) Yalnız II. C) I ve III. D) II ve III.
2.
Aşağıdaki cümlelerde altı çizili sözcüklerin hangisinde büyük harflerin yazımıyla ilgili bir yanlışlık yapılmıştır?
A) Çağla hanım, yarın önemli bir konferans verecek.
B) Halamlar 3 Aralık’ta buraya geleceklermiş.
C) Hasret teyzemin yemekleri çok lezzetlidir.
D) Ankara Kalesi’nin çevresindeki sokaklar temizlendi.
3.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ünsüz uyumu kuralına uymamaktan kaynaklanan bir yazım yanlışı vardır?
A) Elif de bizimle alışverişe gelecek mi?
B) Gerçi hayat kitaba sığmayacak kadar geniştir fakat tekrarlarla doludur.
C) Genç kız otobüse binerken yaklaşıp yavaşca sordu.
D) Onun bakışı en uzak dağların ucuna, en geniş ovaların sonuna kadar uzanıyordu.
4.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yazım yanlışı yoktur?
A) Yıldızlı Gece Tablosu, sanatçının hastanedeyken tamamladığı bir eserdir.
B) Sıfır Atık Yönetmeliği, Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.
C) Sen de Hürriyet Gazetesi’nin dünkü manşetini gördün mü?
D) TRT Çocuk Dergisi’nin çocuklar için meslekleri tanıtıcı bir bölümü de var.
172
TEST - 1
5.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yazım yanlışı vardır?
A) Güzel olan her şeyi hak ediyorsun.
B) Onları sıkmamak için bahçeyi terk ettim.
C) Boğaz’ın sisle kaplı olduğunu ancak ön güvertede bir yer bulup oturunca farketmişti.
D) Beni akşama kadar burada hapsetti.
6.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde gün ve ay adlarının yazımında yanlışlık yapılmıştır?
A) Öğrencilerin tatili haziran ayında başlar.
B) Sen de cumartesi günkü maçta oynayacak mısın?
C) 2012 yılının nisan ayı başlarında Kayseri’de görüştük.
D) Salı günü ben giderim, çarşamba günü de sen gidersin.
7.
Zengin bir bey ailesinin kızı olan Ayşe hanım, bu evde yıllardan beri duman adlı köpeğiyle yaşıyordu.
I
II
Çoluk çocuğu yoktu. Evin avlusuna benden başka hiç bir çocuk giremezdi. Onun her türlü işini
III
ben yaptığım için beni çok seviyordu. Ben de bir dediğini iki etmiyordum.
IV
Bu metindeki numaralanmış yerlerin hangisinde bir yazım yanlışı yoktur?
A) I. B) II. C) III. D) IV.
8.
Ertesi gün ve ertesi üç ay sınıftan hep birlikte çıktık ve hep kantinde lafladık. Öyle akıllı ve
öylesine tecrübeliydi ki onu dinlerken derslerden daha fazla şey öğrendiğimi his ediyordum.
I
II
Sömestir boyunca Ayşe, fakültenin sembolü olup çıktı sanki. Nereye gitse etrafında bir
III
IV
sürü insan toplanıyor, çok çabuk arkadaş ediniyordu. Ayşe, hayatını yaşıyordu.
Bu metindeki numaralanmış yerlerin hangisinde bir yazım yanlışı vardır?
A) I. B) II. C) III. D) IV.
173
TÜRKÇE 8 YAZIM YANLIŞLARI - 2
1.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde büyük harflerin kullanımıyla
ilgili bir yazım yanlışı yapılmamıştır?
A) Suç ve Ceza Romanı beni çok etkilemişti.
B) Nasreddin Hoca’nın Fıkraları insanı güldürüp düşündürüyor.
C) Osman Hamdi Bey’in Kaplumbağa Terbiyecisi tablosu
çok beğeniliyor.
D) Define Adası Hikâyesi etkileyici bir anlatıma sahip.
4.
Vaktiyle çadır kurmuş olduğum terkedilmiş köye geldiği-
I
mizde o sıralar kurumuş hâldeki su yataklarından yeniden
sular aktığını gördüm. Gördüğüm değişiklikler içinde beni
II
en ziyade etkiliyen de bu oldu. Bölge ağaçlanıp buralar ye-
III
niden su tutar hâle gelince insanlar tekrar buraya gelmişdi.
III
Bu metindeki numaralanmış yerlerin hangisinde bir
yazım yanlışı yoktur?
A) I. B) II. C) III. D) IV.
2.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde kısaltmaların yazımıyla
ilgili bir yanlışlık yapılmıştır?
A) Bahçede oturup TÜBİTAK’ın çıkardığı dergiyi okumaya
başladım.
B) Tarlamızda 6 m³lük bir su deposu kullanıyoruz.
C) Otuz kg’lik torbayı tek başına taşımış.
D) TDK’nin internet sitesinden çok şey öğreniyorum.
5.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yazım yanlışı yoktur?
A) Dünkü tartışmada ben haklıydım.
B) Senin yerin de olsam onu arardım.
C) Bu çocukta hiçbirimizi dinlemiyor.
D) Çevremdeki o kötü insanlardanda kurtuldum.
3.
5 haziranda Rotunda Hastanesinde doğmuşum. Benden
I
II
önce dokuz, benden sonra ise oniki çocuk vardı, yani ben
III
ortanca guruptan biriydim.
IV
6.
(I) Eski dostluklar kaldımı çağımızda? (II) Yok, git gide azalıyor
öyleleri. (III) Birgün büsbütün yitip gidecek. (IV) Tarih
ve edebiyat kitaplarında duyulan, tanınan, okunan ama ne
olduğu anlaşılmayan, belirsiz bir duygu hâline girecek.
Bu metindeki numaralanmış yerlerin hangisinde bir
yazım yanlışı yoktur?
Bu parçada numaralanmış cümlelerin hangisinde
yazım yanlışı yoktur?
A) I. B) II. C) III. D) IV.
A) I. B) II. C) III. D) IV.
174
TEST - 2
7.
(I) Kaç saat geçdiğini bilmiyorum. (II) İnsan böyle hâllerde
zaman hissini kayıp ediyor. (III) Mezarlık tarafındaki kapıya
vuruyorlar gibi bir ses işitmeye başladım. (IV) Rüzgârdan
başka ne ola bilirdi?
Bu parçada numaralanmış cümlelerin hangisinde
yazım yanlışı yoktur?
A) I. B) II. C) III. D) IV.
10.
Kemal Sunal, 10 Kasım 1944’te İstanbul’da
I
dünyaya gelmiştir. Vefa Lisesinden mezun
II
olmuşdur. Tiyatroya olan ilgisini fark eden
III
IV
öğretmeni, Kemal Sunal’a bu konuda destek veren en
önemli kişilerden biri olmuştur. Kaldı ki Kemal Sunal’ın
babası Mustafa Bey’i bile ikna etmeyi o başarmıştır.
Bu parçada numaralanmış bölümlerden hangisinde
yazım yanlışı vardır?
A) I. B) II. C) III. D) IV.
11.
Coğrafya ve astronomi ile ilgili konuların anlatımında “güneş,
dünya ve ay” sözcüklerinin ilk harfi büyük yazılır.
8.
Sıcak bir mayıs günüydü. Hava o denli sıcaktıki... Sanki
I
II
yaz günü gibiydi. İnce pardösümü almamıştım. Terlemiyor-
III
dum. Sosyal Sigortalar Hastanesini geçtim, aşağıya doğru
IV
yöneldim. İşte bu sırada gözüme bir parlaklık çarptı.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bu kurala uyulmamıştır?
A) Dünya’nın uydusu aydır.
B) Zeki Müren sanat güneşimizdi.
C) Bu yaz güneşten yanıp kavrulacağız.
D) Üst komşumuz Hasan Bey’in dünya kadar malı mülkü
varmış.
Bu metindeki numaralanmış yerlerin hangisinde bir
yazım yanlışı vardır?
A) I. B) II. C) III. D) IV.
12.
I. Üç günlük traşıyla hasta yatıyordu.
II. Sarımtırak kirpiklerinin arasından bana bakan gözleri
çivit mavisiydi.
III. O gece Eskişehir’den son kalkan trenle Ankara’ya
dönüyordu.
9.
Aşağıdaki cümlelerden hangisinde büyük harflerin
yazımıyla ilgili bir yanlışlık yapılmıştır?
IV. Bana kalırsa sizin klavuzunuz güvenilir biri değildi.
A) Dev gemi Çanakkale Boğazı’ndan geçti.
B) “Kültür ve Dil ” başlıklı makalesi çok beğenildi.
C) Biz buradan ayrılalı Dünya oldukça değişmiş.
D) Kasaba halkı Murat Bey’e çok saygı duyuyormuş.
Numaralandırılmış cümlelerin hangilerinde yazım
yanlışı vardır?
A) I ve II B) I ve IV
C) II ve III D) III ve IV
175
TÜRKÇE 8 YAZIM YANLIŞLARI - 3
1.
Aşağıdaki cümlelerde altı çizili sözcüklerin hangisinde büyük harflerin yazımıyla ilgili bir yanlışlık yapılmıştır?
A) Anadolu’nun Batısına gidenlerden biri de bendim.
B) Düğünü 25 Haziran’a ertelediler.
C) Annem, Japon gülünün soğuğa karşı dayanıklı olmadığını söyledi.
D) Burhan amca yarın sabah İstanbul’a gidecek.
2.
Ahmet’te birşey söylemediği için herkezi üzmüşdü.
Yukarıdaki cümlede kaç yazım yanlışı yapılmıştır?
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4
3.
I. Sokaktaki çocuklara bakarak tebessüm ediyordu.
II. Anladım ki hiç kimse yardım etmeyecek.
III. Şu karşı ki dağlar yine dumanlı.
IV. Hâlbuki ev sahipleri onlardan memnun değildi.
Numaralanmış cümlelerin hangisinde yazım yanlışı yapılmıştır?
A) I. B) II. C) III. D) IV.
4.
Her zaman davranışlarımızı denetleyen biri olmayabilir. Trafik polisi yoksa kırmızı ışıkta geçen insanlar
I II
olabilir. Ama korku ile yapılan iyi bir davranış gerçekten iyi bir davranış olabilir mi? Ben kimse görmese
III
bile birşey çalamam.
IV
Bu metindeki numaralanmış yerlerin hangisinde bir yazım yanlışı vardır?
A) I. B) II. C) III. D) IV.
176
TEST - 3
5.
2020’nin Nisan ayında sınıflarına müfettiş gelmişdi. Sınıflarında herbir şeyi çok beğenip herkeze ama özellikle
I II III IV
öğretmenlerine teşekkür etmişti. Öğretmenleri müfettişi yolcu ettikten sonra gelip kısa ve anlamlı bir konuşma yaptı.
Bu metindeki numaralanmış yerlerin hangisinde bir yazım yanlışı yoktur?
A) I. B) II. C) III. D) IV.
6.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde altı çizili sözün yazımı yanlıştır?
A) Yiyeceğimiz gitgide azalıyordu.
B) Seninle saatlerce baş başa çalıştık.
C) Alışverişten dönerken yağmur başlayınca yam yaş olduk.
D) Atilla Bey’i günaşırı ziyaret ederim.
7.
Sanatcı, insanda bilinmiyen duyguları yaratan adam değildir. Bizde var olanı söyler ancak bizim
I II III
gibi söylemez. O, duygulara en uygun deyişi bulur. Denilebilirki sanatçı, kişilere kendilerini en iyi
IV
anlatacak, sezdirecek biçimleri bulandır.
Bu metindeki numaralanmış yerlerin hangisinde bir yazım yanlışı yoktur?
A) I. B) II. C) III. D) IV.
8.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde altı çizili kelimelerin yazımıyla ilgili bir yanlış vardır?
A) Birlikte elele verip bu işin üstesinden gelebiliriz.
B) Otlaktaki koyunlar art arda vererek köy meydanına doğru ilerliyordu.
C) Gitgide samimi olmuştum sınıf arkadaşlarımla.
D) Onu karşısında bir anda görünce hemen suspus olmuştu.
177
TÜRKÇE 8 YAZIM YANLIŞLARI - 4
1.
(I) Bir takım insanlar arkadaş olur kitapla. (II) Okuduğu
kitabın kahramanına âşık olanların sayısı az değildir.
(III) Sabırsızdır kimi okurlar illa ki kitabı okuyup bitirmeden
önce sonuna bakarlar kitabın. (IV) Kimisi top atılsa
duymayıp sessizce okurken kitabını, kimisi de hiç bir şeyi
umursamadan yüksek sesle okur.
Bu parçada numaralanmış cümlelerin hangisinde
yazım yanlışı yoktur?
4.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir yazım yanlışı
yoktur?
A) Bahçede üçtaş oynuyorduk biz de.
B) Halamgil 7’inci Sokak’ta oturuyor.
C) Ders zili 13.00’da mı çalıyor?
D) İnsanları binaya 3’erli olarak alıyorlardı.
A) I. B) II. C) III. D) IV.
2.
Kalın yün paltosu, bir un çuvalı kadar geniş beline sımsıkı
oturmuş, zayıf dizlerinin üstünde sallanıyordu. İncecik
ayaklarını bol paçalı pantolonu örtüyordu. Annemin dedemi
giydirişine bakılırsa sanki dışarda kar yağıyordu. Büsbütün
gülmeye başladım. Dedem de neşelenmiş, benimle
beraber gülüyordu.
Bu parçadaki yazım yanlışı aşağıdaki değişikliklerin
hangisiyle giderilebilir?
5.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir yazım yanlışı
vardır?
A) Hepsini art arda dizdikten sonra bağ evine gittik.
B) Dün de huzurevine gidip yaşlı kadını ziyaret ettik.
C) Gözleri, Çanakkale Boğazı’nın sularından alınmış iki
damlaydı sanki.
D) Burada yanlız kaldığım için çok üzülüyordum.
A ) “ s ı m s ı k ı ” i f a d e s i “ s ı m s ı k ı ” ş e k l i n d e d e ğ i ş t i r i l m e l i d i r.
B ) “ s a n k i ” i f a d e s i “ s a n k i ” ş e k l i n d e a y r ı y a z ı l m a l ı d ı r.
C ) “ d ı ş a r d a ” s ö z c ü ğ ü “ d ı ş a r ı d a ” ş e k l i n d e y a z ı l m a l ı d ı r.
D) “Dedem de” ifadesi “Dedemde” şeklinde yazılmalıdır.
3.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir yazım yanlışı
yoktur?
A) Bu kasabadaki herkes Furkan beyi iyi tanır.
B) Yüzlerce kişi Van gölü sahilinde bir araya geldi.
C ) H a l i l “ S u ç v e C e z a ” R o m a n ı n ı a l ı p o k u m a y a b a ş l a d ı .
D) Annem ile ablam “Anadolu Mutfağı” programını izliyorlar.
6.
(I) Herşey önce insanın içinde başlar. (II) İçinizde neler his
ettiğiniz, dünyayı bu duygularla nasıl gördüğünüz önemlidir.
(III) Varlığınızın Dünya’ya açılan bütün pencereleri, bütün
kapıları ve bütün anahtarları içinizde saklıdır. (IV) Sevgi,
nefret, mutluluk, üzüntü gibi birçok duygu oradan doğar ve
çevreye yayılır.
Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangisinde
yazım yanlışı yoktur?
A) I. B) II. C) III. D) IV.
178
TEST - 4
7.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir yazım yanlışı
vardır?
10.
Aşağıdaki altı çizili sözcüklerin hangisinde yazım
yanlışı yoktur?
A) Mademki gelmiyorsun, ben de gitmiyorum.
B) Bende orada yaşamak istiyorum.
C ) M E B ’ i n b u k o n u y l a i l g i l i a ç ı k l a m a y a p m a s ı b e k l e n i y o r.
D) O tarihlerde İngilizlerin en büyük hedefi buydu.
A) Herkezin tenceresi kapalı kaynar.
B) Onunla her akşamüstü burda buluşurduk.
C) Akşam vakti burada neşeli bir sohbet başlardı.
D) Herbiri üç ekmek alıp eve gitti.
8.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir yazım yanlışı
yoktur?
A) İnsanlar, Güneş tutulmasını izlemek için buraya gelmişlerdi.
B) Rüzgâr kuzey batıdan esiyordu.
C) Babasından Hindistan Cevizi istemişti.
D) Herbirimiz farklı bir dersaneye gidiyorduk.
11.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir yazım yanlışı
vardır?
A) 1894 yılında Sivrialan Köyü’nde dünyaya gelir.
B) Benim mi Allah’ım bu çizgili yüz?
C ) T ü r k D i l K u r u m u n u n a ç ı k l a m a s ı n ı o k u d u n u z m u ?
D) Kedimiz Boncuk’u veterinere götürdük.
9.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir yazım yanlışı
yoktur?
A) Akılıma gelmeyen, başıma gelmişti.
B) Çevreyolunda kaza yapmıştık.
C) Babam akşam üstü eve dönmüştü.
D) Art arda gelen sorunlar yüzünden insanlar gitgide bu
işten soğuyordu.
12.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir yazım yanlışı
vardır?
A) Karadeniz’in Batısı yarın yine yağışlıymış.
B) Ablam da Anneler Günü’nde buraya gelecek.
C) 23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı’nda şiir
okuyacakmış.
D) Bu mağara, Yontma Taş Devri’nde konaklama yeri
olarak kullanılıyormuş.
179
Dikenli Test
TÜRKÇE 8 YAZIM YANLIŞLARI - 5
TÜRKÇE 8
Dikkat !
1.
Aşağıdaki kelimelerden hangisinin yazımı doğrudur?
A) sömestır
B) egzos
C) sarmısak
D) restoran
4.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir yazım yanlışı
yoktur?
A) “Kiralık Konak” Romanı, Yakup Kadri’nin önemli eserlerindendir.
B) Öğretmenimiz, Türk Dil Kurumunun kuruluş amacını
anlattı
C) Fatih Köprü’müz İstanbul’un önemli simgelerindendir.
D) Önemli konuklar Dolmabahçe Saray’ında ağırlandı.
2.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir yazım yanlışı
vardır?
A) Manavda kırmızıbiber ve yeşilfasulye yoktu.
B) Hem çiğ köfte hem de kuru yemiş istemiştim.
C) Dere otunun sağlığa faydaları nelerdir?
D) Alageyik kaçtı ormana.
5.
* Bu yıl Güneş tutulması ülkemizde de görünecek.
I
* Bu yaz Güneydoğu Anadolu Bölgesi’ni dolaştım.
II
* Pazardan Hindistan cevizi almamızı istedi.
III
* Bütün okullara Bilim Çocuk Dergisi dağıtılacak.
IV
Numaralanmış sözcüklerden hangisinde büyük harflerin
yazımıyla ilgili yanlışlık yapılmıştır?
A) I. B) II. C) III. D) IV.
3.
Aşağıdaki cümlelerden hangisinde sayıların yazımı ile
ilgili bir yanlışlık yapılmıştır?
6.
Aşağıda altı çizilen elbise adlarının hangisinin yazımıyla
ilgili yanlışlık yapılmıştır?
A) Aslen Vanlı olan Yaşar Kemal, 27 Ağustos 1921’de Osmaniye
ilinde doğmuş.
B) Dün saat 11.00’de okulda deneme sınavı yapıldı.
C) Müzik dersinde onaltılık notaları öğrendik.
D) 2’ şer 2’şer saymayı öğrendiler çocuklar.
A) Yeni aldığı kapüşon ona çok yakışmıştı.
B) Eşofmanını giyip spor salonuna gitti.
C) İşten döner dönmez pijamasını giyer, hemencecik
yatardı.
D) Adamın üzerindeki pardesü çok güzelmiş.
180
TEST - 5
7.
♦ Ona yaptığımız süprizi çok beğendi.
• Perdelerin kornişini takmak için çok uğraştık.
▲Espirileriyle herkesin ilgi odağı hâline geldi.
★ Çok eski zamanlarda dinazorlar yaşarmış.
Yukardaki sembollerle ifade edilen cümlelerden hangisinde,
altı çizili kelime doğru yazılmıştır?
A) ♦ B) • C) ▲ D) ★
10.
İnsanlar, tarih boyunca sürekli birşeylerin arayışında olmuşdur.
Pek çok olaya farklı dönemlerde tanıklık etmemiş
miydi zaten? Bu da bize gösteriyorki insan oğlu bilimde,
sanatta ve bir çok alan da yeniliklere ve buluşlara her zaman
imza atmış.
Yukarıdaki parçada kaç yazım yanlışı vardır?
A) 4 B) 5 C) 6 D) 7
8.
“Mehmet bey, benide bir çok toplantıda uyarmıştı.”
Bu cümlede aşağıdakilerden hangisiyle ilgili bir yazım
yanlışı yoktur?
11.
Aşağıdaki cümlelerden hangisinde bir yazım yanlışı
vardır?
A) ”-de” ekinin yazımı
B) “de” bağlacının yazımı
C) Büyük harflerin yazımı
D) Birleşik sözcüklerin yazımı
A) Diyarbakır ’ın Silvan ilçesini gezdik.
B) Taflan köyü hepimizin ilgisini çekmişti.
C) Bu yıl etkinlikler İstiklal caddesinde yapılacak.
D) O zamanlar, şehrin kuzeyinde bulunan Mermer beldesinde
çalışıyordum.
9.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde kısaltmalara getirilen
ekler ile ilgili bir yazım yanlışı yapılmıştır?
A) TDK’yi sürekli takip ediyorum.
B) SGK’nin yeni vergi listesi açıklandı.
C) Yemek için 5 kg’lık salça aldı.
D) 20. yy.den sonra dünyada birçok değişiklik oldu.
12.
Aşağıdakilerin hangisinde satır sonuna sığmayan
sözcüklerin yazımında yanlışlık yoktur?
D)……………ba-
şöğretmen
C)………. Mardin’-
den……………
B) ………. ilk-
okul……….
A)…………. Miroğlu…………...…
181
TÜRKÇE 8
Dikenli Test
Dikkat !
182
KONU
NOKTALAMA
12
İŞARETLERİ
183
TÜRKÇE 8 NOKTALAMA İŞARETLERİ - 1
1.
Sıralı cümleleri birbirinden
ayırmak için kullanılırım.
I
II
Ara sözleri veya ara cümleleri
ayırmak için kullanılırım.
Eş görevli kelime ve kelime
gruplarını ayırmak için kullanılırım.
III
IV
Tırnak içinde olmayan alıntı
cümlelerinden sonra kullanılırım.
Soğuğa dayanmanın en emin çaresi soğuğu sevmektir, derler. Gerçekten insan soğuğu aradığı zaman, ne kadar şiddetli olursa
olsun, soğuktan etkilenmez. Sıcacık şehir dururken karlı dağlara çıkanlar, vaktinden önce kışı arayanlar vardır. Soğuğu
sevdikleri için ona seve seve dayanırlar. Hayata dayanmanın en emin çaresi de hayatı sevmektir.
Bu metinde virgül, numaralanmış görevlerinden hangisiyle kullanılmamıştır?
A) I. B) II. C) III. D) IV.
2.
Kapalı kapıların, dikdörtgen, buzlu camlarından gelen soğuk ışıkların buğusu yüksek ve çıplak duvarlara vurarak donuyor (I)
Koridorun sonlarında görünmeden açılıp kapanan bir kapının gıcırtısı (II) Muşambalara sürtünen bir ayak sesi (III) Köpüklenerek
uçan ve uzaklarda kaybolan bir beyaz gömlek ve iyot, eter, yağ vesaire kokularından oluşan, içeriği anlaşılmayan
hastane kokusu (IV)
Bu metinde numaralanmış yerlerden hangisine farklı bir noktalama işareti getirilmelidir?
A) I. B) II. C) III. D) IV.
3.
Bu sayımızda Aziz Sancar’ın DNA’nın onarılması ile ilgili yaptığı çalışmaları anlattık. Ayrıca 87. kuruluş
I
II
yıl dönümünde, TDK’nin çalışma performansını ele aldık.
III
IV
Bu metindeki numaralanmış noktalama işaretlerinden hangisinin kullanımı yanlış açıklanmıştır?
A) I, özel isimlere getirilen çekim ekini ayırmak için kullanılmıştır.
B) II, yazıdaki madde numaralarını göstermek için kullanılmıştır.
C) III, kısaltmaya getirilen eki ayırmak için kullanılmıştır.
D) IV, cümlenin bittiğini göstermek için kullanılmıştır.
184
TEST - 1
4.
Evin pencereleri alabildiğine geniş bahçeye bakıyordu ( ) Bahçe iki bölümden oluşuyordu. Birinci bölümde sardunya ( )
hanımeli ( ) katmerli güller ve adlarını bilmediğim çiçekler vardı ( ) ikinci bölümde de meyve ağaçları bulunuyordu.
Bu metinde yay ayraçla gösterilen yerlere sırasıyla aşağıdaki noktalama işaretlerinden hangileri getirilmelidir?
A) (.) (,) (,) (,) B) (.) (,) (,) (;) C) (:) (,) (,) (,) D) (.) (,) (,) (:)
5.
O gün bir sürü yeni kelime öğrendim. Hepsini şimdi hatırlamıyorum ama anne, baba, kardeş ve öğretmen sözcüklerinin
( ) dünyanın ışımasını sağlayan sözcükler ( ) bunların arasında olduğunu hatırlıyorum. Günün sonunda yatağımda yatarken
benden daha mutlu bir çocuk olamazdı. Hayatımda ilk kez ertesi günün gelmesini bekliyordum.
Bu metinde yay ayraçla gösterilen yerlere hangi noktalama işaretleri getirilebilir?
A) Virgül ya da kısa çizgi
B) Uzun çizgi ya da virgül
C) Uzun çizgi ya da eğik çizgi
D) Kısa çizgi ya da eğik çizgi
6.
Bu kışın ilkbaharında, hangi aydı pek anımsamıyorum, bir gün derenin hışıldadığını duyduk.
Bu cümlede virgülün kullanımıyla ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenebilir?
A) Birbiri ardınca sıralanan eş görevli kelime ve kelime gruplarının arasına konmuştur.
B) Sıralı cümleleri birbirinden ayırmak için konmuştur.
C) Uzun cümlelerde yüklemden uzak düşmüş olan özneyi belirtmek için konmuştur.
D) Cümle içindeki ara sözleri veya ara cümleleri ayırmak için ara sözlerin veya ara cümlelerin başına ve sonuna konmuştur.
7.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde kısa çizgi (-) yanlış kullanılmıştır?
A) Bana göre ressamlar içinde resme en tutkun olanı -yaşayanları kastediyorum- odur.
B) O zamanlar -yedi sekiz yıl önce- bu şehirden çok sıkılmıştım.
C) Yazarın son kitabını -ben henüz okuyamadım- herkes çok beğendi.
D) Bugün öğrenciler -Kendi Gök Kubbemiz- adlı şiiri incelediler.
185
TÜRKÇE 8
NOKTALAMA İŞARETLERİ - 2
1.
Cümlenin sonuna konur.
I.
Saat ve dakika gösteren sayıları birbirinden ayırmak için konur.
II.
Bazı kısaltmaların sonuna konur.
Tarihlerin yazılışında gün, ay ve yılı gösteren sayıları birbirinden
ayırmak için konur.
III.
IV.
Nokta
Dört ve dörtten çok rakamlı sayılar sondan sayılmak üzere üçlü gruplara ayrılarak yazılır ve
araya nokta konur
V.
Buna göre, aşağıdaki cümlelerin hangisinde noktalama yanlışlığı yapılmıştır?
A) Prof. Dr. Mehmet Çakmak, doğal gıdalar tüketmek gerektiğini belirtti.
B) Öğrenciler, 19.06.2020 tarihinde mi karne alacaklar?
C) Toplantımız 10:00’da başlayacak diye evden erken çıktık.
D) Kültür ve Turizm Bakanlığı verilerine göre, geçen yıl Türkiye’de 42.626 yeni kitap basıldı.
2.
Suyun sesi kesilmiş (1) börtü böceğin (2) garibin (3) yolcunun (4) yoksulun boynu bükülmüş.
Bu metindeki kaç numaralı boşluğa noktalı virgül konmalıdır?
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4
3.
Akşam olunca çalıların arasına sakladığı kazmasını alıyor ( ) buraları kazmaya başlıyordu ( ) Kazdıkça kaya ( )
kazdıkça taş ( )
Bu metinde yay ayraçla belirtilen yerlere sırasıyla hangi noktalama işaretleri getirilmelidir?
A) (,) (.) (,) (...) B) (;) (.) (,) (...) C) (;) (.) (,) (.) D) (,) (;) (,) (.)
4.
Teyzemi, ablalarımı çok özledim.
Virgülün bu cümledeki kullanılış amacıyla aynı olan cümle aşağıdakilerden hangisidir?
A) Annemler dönmüş, babam yukarıya çıkmıştı.
B) Bisikletini, gitarını, saatini sattı.
C) Hayır, hiçbirinizi görmek istemiyorum.
D) Kimse onun yanına yaklaşamaz, dedi.
186
TEST - 2
5.
• Başka bir kimseden veya yazıdan olduğu gibi aktarılan sözler tırnak içine alınır. Tırnak içindeki alıntının sonunda
bulunan işaret (nokta, soru işareti, ünlem işareti vb.) tırnak içinde kalır.
• Özel olarak vurgulanmak istenen sözler tırnak içine alınır.
• Cümle içerisinde eserlerin ve yazıların adları ile bölüm başlıkları tırnak içine alınır. Bunlara getirilen çekim ekleri
tırnağın dışında kalır.
Bu açıklamalara göre aşağıdakilerin hangisinde tırnak işaretinin kullanımıyla ilgili yanlışlık yapılmıştır?
A) Biz seni “dost” olarak gördüğümüz için sırlarımızı seninle paylaştık.
B) Herkes Orhan Veli Kanık’ın “Bedava” adlı şiirini ezbere biliyordu.
C) Ünlü yazarın “Çiçeğin dikeni var diye üzüleceğimize, dikenin çiçeği var diye sevinelim.” sözündeki felsefeyi hepimiz benimsemeliyiz.
D) Osmanlı İmparatorluğu’nun kuruluş yıllarını anlatan “Devlet Ana’yı” Kemal Tahir yazmıştır.
6.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde kısa çizgi (-) yanlış kullanılmıştır?
A) Dünyamız için -her insan- görevini iyi yapmalıdır.
B) Fenerbahçe-Galatasaray karşılaşmasına kaç saat kaldı?
C) Masadaki kalemi -kırmızı olanı- Nazlı’dan aldım.
D) “Sev-, gör-, çöz-; övün-, yazıl-” kök ve gövde hâlindeki sözcüklerdir.
7.
“İsteseymiş iki saatte bitirirmiş (!) fakat ne yazık ki vakti yokmuş (!).” cümlesinde yay ayraç içinde ünlem işareti kullanılmasının
nedeni aşağıdakilerden hangisidir?
A) Ara sözleri veya ara cümleleri ayırmak
B) Söze alay, kinaye veya küçümseme anlamı kazandırmak
C) Bilgilerin kesin olmadığını anlatmak
D) Sözcüğe getirilen ekleri ayırmak
8.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde noktalama yanlışlığı yoktur?
A) İngiliz’ler futbolu çok seviyorlar.
B) Babamı (en sevdiğim insanı) çok özledim.
C) Hayır; şartlarınızı kabul etmiyorum.
D) Mihriban, Sude ve Şeyma İstanbul’a; Duygu ile Merve de Ankara’ya gittiler.
187
TÜRKÇE 8 NOKTALAMA İŞARETLERİ - 3
1.
Özel adlara getirilen çekim ekleri
kesme işaretiyle ayrılır. Ancak kurum,
kuruluş ve iş yeri adlarına gelen
ekler kesmeyle ayrılmaz.
I
II
Sayılara getirilen ekleri ayırmak
için konur
Kısaltmalara getirilen ekleri ayırmak
için konur.
III
Kesme
İşareti
IV
Belirli bir tarih bildiren ay ve gün
adlarına gelen ekleri ayırmak için
konur.
Buna göre aşağıdaki cümlelerin hangisinde kesme işaretinin kullanımıyla ilgili bir yanlışlık yapılmıştır?
A) 2015’ten bu yana postanede çalışıyorum.
B) Başvurular 28 Mayıs’a kadar sürecektir.
C) Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde görüşülen konulardan biri de buydu.
D) ABD’de 2020 yılında başkanlık seçimleri yapılacak.
2.
Aradan birkaç gün geçti (I) Kızı kitabı karıştırmaya başladı (II) Sonra da koşarak babasının yanına gitti.
“Bunlar bomboş sayfalar, kitap nerede (III)” diye sordu (IV)
Bu metinde numaralanmış yerlerden hangisine farklı bir noktalama işareti getirilmelidir?
A) I. B) II. C) III. D) IV.
3.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde noktalama yanlışlığı vardır?
A) Ödevlerini bitirince yanıma geldi, beraber dışarı çıktık.
B) Çantasında birçok şey vardı; kitap, defter, sözlük, iki kalem...
C) Şiir; özlemimizi, umutlarımızı, sevgimizi, heyecanımızı dile getirmemizi sağlar.
D) Nazlı, Sude gitar kursuna; Ozan, Mehmet resim kursuna gitmeye karar verdiler.
4.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde virgül (,) farklı bir amaçla kullanılmıştır?
A) Öğretmenimiz, kitap okumayan öğrencileri uyararak her birine ikişer kitap verdi.
B) Anneler, savaş filmlerinde ölen askerlere acırlardı en çok.
C) Kadın, şoföre yerine geçmesini söyledi.
D) Babam, o günden sonra iki kez daha doktoru eve getirdi.
188
TEST - 3
5.
Aşağıda numaralanmış kutularda virgülün kullanıldığı kimi yerlerle ilgili açıklamalar yapılarak bu açıklamalarla ilgili örnek
cümlelere yer verilmiştir:
Tırnak içinde olmayan alıntı cümlelerinden sonra konur: Niçin onlara
katlanıyoruz, dedi.
I
Uzun cümlelerde yüklemden uzak düşmüş olan özneyi belirtmek için
konur: Çocuklar, böyle günlerde sık sık oyunlarını yarıda bırakıp annelere
koşardı.
II
Sıralı cümleleri birbirinden ayırmak için konur: Yaşamını çaresizlere
yardım etmekle geçirmiş, mert bir insandı onun dedesi.
III
Virgül
Bir kelimenin kendisinden sonra gelen kelime veya kelime gruplarıyla
yapı ve anlam bakımından bağlantısı olmadığını göstermek ve anlam
karışıklığını önlemek için kullanılır: Çocuk, arabasını bahçede bıraktı.
IV
Buna göre, yukarıda numaralanmış kutuların hangisinde virgülün kullanımıyla ilgili yapılan açıklamaya uygun örnek
cümleye yer verilmemiştir?
A) I. B) II. C) III. D) IV.
6.
“Sizce dostluk nedir ( )” diye soran bir gazeteciye yirmi yıl evvel şöyle demiştim ( ) Dostluk insanın içini ısıtan ( ) ona hayatı
sevdiren bir şeydir ( )
Bu metinde yay ayraçla gösterilen yerlere aşağıdakilerin hangisinde verilen noktalama işaretleri sırasıyla getirilmelidir?
A) (.) (.) (,) (.)
B) (?) (:) (,) (.)
C) (.) (:) (,) (.)
D) (?) (.) (,) (.)
7.
Genç nüfus oranı fazla olan ve sürekli göç alan Ege Bölgesi’nde hem tarımsal hem ticari faaliyetler gelişerek
devam eder (1) Üç nehir bu bölgeye hayat verir (2) Büyük Menderes (3) Küçük Menderes (4) Gediz.
Bu parantezlerdeki numaraların hangisine iki nokta (:) getirilmelidir?
A)1 B) 2 C) 3 D) 4
189
TÜRKÇE 8 NOKTALAMA İŞARETLERİ - 4
1.
Özdemir Asaf, ( ) Ben günün büyük bir bölümünde kendimle
diyalog kurmaktan başka bir şey yapamam ( ) ( ) der.
Peki biz de bunu yapıyor muyuz ( )
Yukarıdaki parçada boş bırakılan yerlere hangi noktalama
işaretleri getirilmelidir?
A) (“) (,) (“) (,)
B) (“) (.) (“) (?)
C) (“) (.) (“) (:)
D) (“) (;) (“) (?)
4.
Bilgi
1. Bitmemiş cümlelerin sonuna konur.
2. Özneyi vurgulamak için kullanılır.
3. Örnek sıralanacaksa örneklerden
hemen önce kullanılır.
4. Tamamlanmış yargıların sonunda
konur.
Bu tablodaki bilgilerin karşısına sırasıyla aşağıdaki
noktalama işaretlerinden hangileri getirilmelidir?
A) (…) (,) (:) (.)
B) (?) (…) (:) (,)
2.
Çiçeklerin ( ) kelebeklerin ( ) kuşların varlığı pekâlâ bir
mutluluk gerekçesidir ( ) Kim demiş değildir diye ( )
C) (…) (;) (:) (…)
D) (,) (…) (:) (!)
Bu metinde yay ayraçla belirtilen yerlere aşağıdaki
noktalama işaretlerinden hangileri sırasıyla getirilmelidir?
A) (;) (,) (!) (…)
B) (,) (,) (.) (?)
C) (,) (.) (.) (!)
D) (;) (,) (…) (.)
5.
Ormanda ( ) parklarda gezintiye çıkan bir arkadaşına
heyecanla sormuştu ( )
( ) Haydi anlat ( ) neler gördün ormanda ( )
Bu parçada yay ayraçla gösterilen yerlere aşağıdakilerden
hangisinde verilen noktalama işaretleri sırasıyla
getirilmelidir?
A) (,) (;) (“) (,) (”)
B) (;) (,) (—) (,) (?)
C) (,) (:) (—) (,) (?)
D) (,) (:) (...) (,) (.)
3.
Aşağıdaki tümcelerin hangisinde kesme işareti yanlış
kullanılmıştır?
A) Konuyu bize A’dan Z’ye tüm detaylarıyla anlattı.
B) Sınav yarın saat 09.30’da başlayacak.
C) Japonya’lı turistler ülkemize gelmeye başladı.
D) MEB’in yeni sınav takvimi açıklandı.
6.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinin sonuna soru işareti
getirilebilir?
A) Şehre vardı mı varmadı mı bilmiyorum
B) Ne zaman arayacağını bize söylemedi
C) Eve niçin gitmediğini kimse anlamamış
D) Bu havada dışarı çıkılır mı hiç
190
TEST - 4
7.
Aşağıdaki tümcelerin hangisinde bir noktalama
yanlışı yoktur?
10.
Bülbül bir zaman sonra dedi ki güle ( )
( ) Senin kokunla yaşıyorum ( ) ben sende varım ( )
A) Bu güzel çiftlik “ki büyük dedemden kaldığı söylenir”
bu yörenin en eski ve en görkemli yapısıdır.
B) Yarışmaya üç-dört hafta sonra katılacağı söylenmiş.
C) Günlerdir beni neden aramadı, diye düşünüp duruyorum.
D) Bana hep; “Bu topraklar bir gün çok değer kazanacak.”
derdi.
Bu dizelerde boş bırakılan yerlere, sırasıyla hangi
noktalama işaretleri getirilmelidir?
A) (:) (–) (!) (!)
B) (:) (–) (,) (.)
C) (,) (–) (…) (.)
D) (:) (–) (,) (?)
8.
Bilimle uğraşan kişi ( ) yerinde durmaz ( ) Bildiklerini derinleştirip
ilerletir ( ) düşüncelerinde ve deneyimlerinde değişiklikler
yapar ( )
11.
Karşımda uçsuz bucaksız bir bahçe (I) O kadar büyülenmiştim
ki ağaçların altında uyuyakalmıştım (II) Gözlerimi
açtım (III) Bir de baktım ki torbam dolu: elma, portakal,
fasulye (IV)
Bu cümleye yay ayraçla boş bırakılan yerlere aşağıdakilerden
hangisinde verilen noktalama işaretleri
sırasıyla getirilmelidir?
Numaralandırılmış yerlerden hangi ikisine üç nokta
(…) getirilmelidir?
A) (,) (:) (,) (.)
B) (-) (;) (,) (.)
C) (,) (.) (,) (.)
D) (,) (.) (:) (,)
A) I - II B) II - III
C) III - IV D) I - IV
9.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde virgül yanlış kullanılmıştır?
A) Bankta otururken yanımıza ufak, tefek bir çocuk geldi.
B) Babam, dünyanın en becerikli adamı, yine harika işler
yapmış.
C) Fatma, başına gelenleri heyecanla anlatırken herkes
onu sessizce dinliyordu.
D) Kimseyle konuşmadan gün boyu evde oturdu, sonra
sessizce müzik dinledi.
191
12.
Aşağıdaki cümlelerden hangisinde eğik çizgi ( / )
yanlış kullanılmıştır?
A) Şart kipi, fiillere “-se /-sa” eki getirilerek yapılır.
B) “Ne kaçarsın benden ey yüzü mahım / Seni seven var
mı benden ziyade?” dizeleri Gevheri’ye aittir.
C) Öğrenciler karnelerini 18/01/2019 Cuma günü alacaklar
diye heyecanlandılar.
D) İngiltere / Almanya arasında iki anlaşma daha imzalanacakmış.
Dikenli Test
TÜRKÇE 8 NOKTALAMA İŞARETLERİ - 5
TÜRKÇE 8
Dikkat !
1.
• Başka bir kimseden veya yazıdan olduğu gibi aktarılan
sözler tırnak içine alınır. Tırnak içindeki alıntının sonunda
bulunan işaret (nokta, soru işareti, ünlem işareti vb.) tırnak
içinde kalır.
• Özel olarak vurgulanmak istenen sözler tırnak içine
alınır.
• Cümle içerisinde eserlerin ve yazıların adları ile bölüm
başlıkları tırnak içine alınır. Bunlara getirilen çekim ekleri
tırnağın dışında kalır.
Bu açıklamalara göre aşağıdakilerin hangisinde tırnak
işaretinin kullanımıyla ilgili yanlışlık yapılmıştır?
A) Yeni bir “bakış açısı” geliştiremezsek bu kısır döngüden
kurtulamayız.
B) Arkadaşım, Cahit Sıtkı Tarancı’nın “Memleket İsterim”
şiirini okudu.
C) Mevlana’nın “Cahil kimsenin yanında kitap gibi sessiz
ol.” sözünü çok seviyorum.
D) Edebiyatımızın ilk psikolojik romanı sayılan “Eylül’ü”
okuyorum.
4.
Aşağıda kısa çizginin işlevleriyle ilgili bazı örnekler
sıralanmıştır:
1. simit-çi-lik, kaç-ış, yat-ak
2. gel-, koş; kopar-, kazdır, yıkan-
3. Kaybolmasından korktuğum için -olmaz ya- çantayı
yanıma aldım.
Bu örneklerden hareketle kısa çizginin işlevleriyle
ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) Kelimeler arasında “ve, ila, ile, arasında” anlamlarını
vermek için kullanılmıştır.
B) Cümle içindeki ara sözleri veya ara cümleleri ayırmak
için kullanılmıştır.
C ) F i i l k ö k v e g ö v d e l e r i n i g ö s t e r m e k i ç i n k u l l a n ı l m ı ş t ı r.
D) Kelimelerin kök, gövde ve eklerini birbirinden ayırmak
için kullanılmıştır.
2.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde virgül farklı bir
işlevde kullanılmıştır?
A) Arkadaşlar, bu başarılarınız nedeniyle hepinizi
kutluyorum.
B) Gençler, böyle zamanlarda birbirinize destek
olmalısınız.
C) Değerli dostum, biraz söz dinle.
D) Öğrenciler, gözlerini öğretmenlerinden ayırmıyorlardı.
5.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde kesme işareti (’)
doğru kullanılmıştır?
A) Almanca’yı öğrenmek için çok çalıştık.
B) Babasının tayini Denizli’ye çıkmıştı.
C ) M i l l î E ğ i t i m B a k a n l ı ğ ı ’ n ı n ö r n e k s o r u l a r ı n ı i n c e l e d i k .
D) Dolmabahçe Saray’ında tören düzenlendi.
3.
Bu konuyla ilgili birçok kitap karıştırdım ( ) Sonuçta vardığım
nokta şu oldu ( ) Uygarlık ( ) yalnızca teknolojik gelişme
değildir ( )
6.
Vicdanlı ve duyarlı olduğunu söyleyen insanlara her zaman
verdiğim bir örnek vardır (1) (2) Evinde otururken dışarıdan
gelen bir gürültü üzerine, en azından kapının önüne
çıkmayan adam duyarlı olmaz (3) (4) derim (5)
Bu metinde yay ayraçla belirtilen yerlere sırasıyla
hangi noktalama işaretleri getirilmelidir?
A) (.) (.) (,) (.) B) (.) (:) (,) (.)
C) (!) (.) (,) (.) D) (.) (.) (;) (.)
Yukarıdaki cümlelerde numaralandırılmış yerlere gelecek
noktalama işaretleri ikişerli eşleştirildiğinde hangisi
dışta kalır?
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4
192
TEST - 5
7.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde nokta yanlış yerde
kullanılmıştır?
A) 23.04.1920’de mi Cumhuriyet ilan edilmiş.
B) Takımın kuruluşunun 75. yıl kutlamaları yapıldı.
C) Prof. Dr. Ahmet Çiçek, saat 10.30’da ameliyata girdi.
D) Amcam yeni arabasını 65.000 TL’ye almış.
10.
Aşağıda virgülün işlevleriyle ilgili örnekler sıralanmıştır:
1. Mardin’e önümüzdeki hafta gideceğim, dedi.
2. Geldim, gördüm, gidiyorum.
3. Oğuz Atay, Tutunamayanlar, İletişim Yayınları, İstanbul,
1969.
Numaralandırılmış cümlelerde virgülün aşağıdaki işlevlerinden
hangisinin örneği yoktur?
A) Eser künyelerinde yazar, eser, basımevi vb. maddelerden
sonra konur.
B) Sıralı cümleleri birbirinden ayırmak için konur.
C) Anlama güç kazanmak için tekrarlanan kelimeler arasına
konur.
D) Tırnak içinde olmayan alıntı cümlelerin sonuna konur.
8.
Çiçeklerin ve yeşilliklerin içine atarsınız kendinizi (1) Tebessüm
edersiniz gökyüzüne (2) uçan kuşlara (3) börtü
böceğe, yeni filizlenmiş bahara (4)
Numaralandırılmış yerlerle ilgili verilen bilgilerden
hangisi yanlıştır?
A) 1 numaralı yere nokta getirilmelidir.
B) 2 numaralı yere noktalı virgül getirilmelidir.
C) 3 numaralı yere virgül getirilmelidir.
D) 4 numaralı yere nokta getirilmelidir.
11.
Yer yer kurumuş, yer yer gür yapraklı dallara sahipti bu
koca ağaç.
Virgülün bu cümledeki kullanılış amacıyla aynı olan
cümle aşağıdakilerden hangisidir?
A) Evet, doğal zenginliklerimize sahip çıkacağız.
B) Feleğin çemberinden geçmiş, çok şey görmüştü.
C) Gelişmişlik adına yapılanlar, insan soyunun sonunu çabuklaştırıyor.
D) Heyecanla başlayan, kaygılı bir beklentiyle devam eden
bu tören iki saat sürerdi.
9.
Acılı, buruk bir türkü gibisin
Bu acımasız günlerin içinden
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde virgül, bu dizelerdeki
işlevine uygun kullanılmıştır?
A) Astronotlar, kaslarının ve kemiklerinin fazla zayıflamaması
için her gün düzenli egzersiz yaparlar.
B) Gömleğinin eteği ile dürbünün camlarını sildi, büyüteçleri
bir daha ayarladı.
C) Hoşgörüsüz, anlayışsız, sabırsız bir insandı.
D) Pekâlâ, dediğiniz saatte oraya gelirim.
12.
Küçük de olsa bir teleskop gerekliydi (1) Kaoru yine okul
kitaplığına daldı (2) teleskop yapımı ile ilgili fizik (3)
kimya (4) optik bilgilerini âdeta yuttu.
Bu metindeki kaç numaralı boşluğa noktalı virgül
konmalıdır?
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4
193
TÜRKÇE 8
Dikenli Test
Dikkat !
194
KONU
13
SÖZ SANATLARI
195
TÜRKÇE 8 SÖZ SANATLARI - 1
1.
Ankara Kalesi’nde bir eski çalar saat
Bilmem kaça vuruyordu
Bir yağmur yağıyor inceden inceye
İçimizdeki düşünceler
Harmanlar misali savruluyordu
Islanmış bir ceylan yavrusu gibi
Tiril tiril titriyordun
Gitsek gitsek diyordun.
Bu dizelerde aşağıdaki söz sanatlarından hangisi ağır basmaktadır?
A) Konuşturma B) Benzetme C) Abartma D) Kişileştirme
2.
Aşağıdaki dörtlüklerin hangisinde tezat sanatı vardır?
A) Beni deli mi edeceksin İstanbul?
Dilini tut biraz, hem hatırlatma
Akşam karanlığında düşündüğüm yeter
Ölmüş anamı, hasta karımı!
B) Kara gökler kül rengi bulutlarla kapanık;
Evlerin bacasını kolluyor yıldırımlar.
İn cin suskun, yalnız iki yoldaş uyanık;
Biri benim, biri de serseri kaldırımlar.
C) Şairim,
Şiirin gerçeğini köy türkülerimizde bulmuşum,
Türkülerle yunmuş yıkanmış dilim
Onlarla ağlamış, onlarla gülmüşüm.
D) İndirin balkonlardan çocukları,
Dağlar çocukları kucaklayacak!
Kafesler dar gelir yüreklerine,
Kuşlarca büyürler ancak...
3.
Getirdim yanıma ayı bir karış
Ölçtüm ki dağların boyu bir karış
Şehiri bir adım, köyü bir karış
Damlada denizdir en küçük derdim.
Bu dörtlükte aşağıdaki söz sanatlarından hangisi vardır?
A) Tezat B) Abartma
C) Kişileştirme D) İntak
196
TEST - 1
4.
İlim kula açılmış bir kucaktır
Aydınlıktır, meşaledir, ocaktır
İlmin yüzü samimidir, sıcaktır
Cehaletin yüzü soğuk, buz oğul!
7.
O gün bugün hep sessiz ağlaşırlar geceler
Ruhumla bir dost gibi anlaşırlar geceler
Bu dizelerdeki söz sanatları, aşağıdakilerin hangisinde
birlikte verilmiştir?
Yukarıdaki dörtlükte “ilim”aşağıdakilerden hangisine
benzetilmemiştir?
A) Cehalet B) Ocak C) Meşale D) Kucak
A) Kişileştirme - Benzetme
B) Kişileştirme - Konuşturma
C) Tezat - Konuşturma
D) Tezat - Benzetme
5.
Aşağıdaki dörtlüklerin hangisinde abartma sanatı
vardır?
A) Hava bugün de bulutlu
Rüzgâr daha serin esecek.
Bütün insanlar umutlu,
Şairler mahzun gezecek.
B) Armağan ettiğin kutsal mendile
Akarken içimi dağlayan çile
Manavgat denilen çağlayan bile
Benim gözyaşımdan durgun sayılır
C) Gel seninle resim yapalım
Bir yüz çizelim ince,
Küçük nezleli bir burun
Ve gözler zeytin iriliğinde.
8.
Kuşlar, yine kuruyor gökyüzü sofrasını,
Yıldızlar, yine çağırıyor uçurtmaları.
Sakalını tarayan Aydede,
Masal köşesine kurulmuş,
Çocukları bekliyor...
Bu dizelerde görülen söz sanatı aşağıdakilerden hangisidir?
A) Konuşturma B) Benzetme
C) Kişileştirme D) Tezat
D) Şimdi tarlalarda güneş vardır.
Karlar donmuştur otların uçlarında.
Artık akşamları dinlenemem
Başım avuçlarında.
6.
Geniş, siyah gölgesi hayatımı kaplayan,
Tepemde kanat germiş bir kartaldır yalnızlık.
Kalp çarpıntılarıyla günleri hesaplayan
Bir benim, benim olan bir masaldır yalnızlık.
Yukarıdaki dörtlüğün kaçıncı dizelerinde benzetme
sanatına başvurulmuştur?
A) 1 ve 2. B) 1 ve 3.
C) 2 ve 4. D) 3 ve 4.
9.
Güğüm bir gün, testiye:
“Yola çıkalım.” dedi.
Testi: “Korkarım.” dedi.
Evde kalmak istedi.
Bu dizelerde aşağıdaki söz sanatlarından hangisi ağır
basmaktadır?
A) Tezat
B) Benzetme
C) Abartma
D) Konuşturma
197
Dikenli Test
TÜRKÇE 8 SÖZ SANATLARI - 2
TÜRKÇE 8
Dikkat !
1.
Ben bir ayrık otuyum,
Ne buğday amcam, ne pirinç dayım.
Mısırla akraba bile değilim.
Bir yeşermeye göreyim;
Kızsalar dünyalar başıma yıkılır.
Canıma kastederler yapabilseler,
Ama nafile kurumam.
4.
Ey köyleri hududa bağlayan yaşlı yollar,
Dönmeyen yolculara ağlayan yaslı yollar!
Ey garip çizgilerle dolu han duvarları,
Ey hanların gönlümü sızlatan duvarları!
Bu dörtlükte görülen söz sanatı aşağıdaki seçeneklerin
hangisinde vardır?
Bu dizelerde aşağıdaki söz sanatlarından hangisi
yoktur?
A) Kişileştirme B) Benzetme
C) Abartma D) Konuşturma
A) İndirin balkonlardan çocukları,
Ellerinde ufalansın toprak...
Üzerime bindi diye sevinsin
Bir kaydıraç, bir salıncak!
B) Şarkılar daha neşeli, daha mahzun
Akşamlar daha garipsi,
Umut alabildiğine geniş,
Umutsuzluksa denizler gibi
2.
I. Büyük balık, küçük balığı yutar.
II. Acıyan uyumuş, acıkan uyumamış.
C) Sen petekte bir gömeç bal gibisin!
Renksin yazdan kıştan, tazeliksin bahardan.
Yapraklarda dolaşan serin bir rüzgârsın ki
Her gün eser durursun hafızamdan.
III. Tok açın hâlinden bilmez.
IV. Ek tohumun hasını, çekme yiyecek yasını.
Yukarıdaki atasözlerinin hangisinde tezat sanatı kullanılmıştır?
D) Karac’oğlan gene coştu, bulandı
İnip aşkın deryasını dolandı
Güzel gitti diye yine ağladı
Acıdı yüreğim, yandı güzele
A) I ve II. B) I ve III.
C) II ve IV. D) III ve IV.
3.
Senin de yolun biter, diner gözünde yaşlar,
Benim uğursuz yolum, bittiği yerden başlar!
Bu dizelerde görülen söz sanatı aşağıdakilerin hangisinde
vardır?
A) Yükseğinde büyük namlı karın var
Alçağında mor sümbüllü bağın var
B) Bu nisan rüzgârı da şehadet eder
Bütün insanları kardeş biliyorum.
C) Elinden, dal gibi düşerken ümit,
Ne bir hasret dinle, ne bir ah işit!
D) İçimde kar donar, buzlar tutuşur
Yağan ateş midir, kar mıdır bilmem.
5.
Aşağıdaki dizelerden hangisinde mecazlı bir söyleyiş
yoktur?
A) Ellerin yine eskisi kadar güzel
Çiçek açmış dokunduğun bütün kapılar.
B) Bir bademin altına, yorgun oturmak biraz,
Ayrı ayrı seyretmek çiçek açmış her dalı.
C) Kor olmuş özleminle günlerim,
Hasretini yazsam sayfalar yanar.
D) Durgun sular gibi azalacağım
Bir gün, birdenbire çıkıp gelmesen.
198
TEST - 2
6.
O çay ağır akar yorgun mu bilmem
Mehtabı hasta mı solgun mu bilmem.
Yaslı gelin gibi mahzun mu bilmem
Yüce dağ başında siyah tül vardır.
9.
(I) Mor menekşe sohbet etti
Gül kızardı hicabından
(II) Evimiz kutu gibi küçücük bir evdi
Sarmaşıklarla balkonu örtük bir evdi
Bu dizelerdeki söz sanatları, aşağıdakilerin hangisinde
birlikte verilmiştir?
(III) At yerine koştum koca pireyi
Bir adımda geçtim koca dereyi
A) Kişileştirme - Benzetme
B) Kişileştirme - Konuşturma
C) Tezat - Konuşturma
D) Tezat - Benzetme
(IV) Azdan az idik çoktan çok idik
Ne gelenimiz var idi ne de gidenimiz
Yukarıdaki dizelerde aşağıdaki söz sanatlarından hangisinin
örneği yoktur?
A) Benzetme B) Konuşturma
C)Tezat
D) Abartma
7.
Kalbim bir çiçektir, gündüzler ölgün;
Gelin, gelin, onu açın geceler!
Beni yâd edermiş gibi, bütün gün
Ötün kulağımda, çın, çın, geceler!
Yukarıdaki dizelerdeki söz sanatları, aşağıdakilerin
hangisinde birlikte verilmiştir?
10.
Uykuları yatağıma bağladım,
Geceleri delip çıktım dağlara.
Ormanların kâkülünü taradım,
Bulutlardan gömlek diktim dağlara.
A) Konuşturma - Tezat
B) Kişileştirme - Konuşturma
C) Benzetme - Kişileştirme
D) Tezat - Benzetme
Bu dizelerde bulunan aşağıdaki sözcüklerden hangileri
kişileştirme sanatının oluşmasına neden olmuştur?
A) yatak - kâkül B) gece - dağ
C) orman - bulut D) dağ - orman
8.
Kardelene küstü bu sene kışlar,
Figana oturdu yuvada kuşlar,
Güller de perişan, döküyor yaşlar,
Pembeyi düşürdü narlar ağladı.
Bu parça için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) “Kış” mevsimi kişileştirilmiştir.
B) “Gül” kişileştirilmiştir.
C) Şiirde “hüzün” vardır.
D) Şiirin ikinci dizesinde benzetme yapılmıştır.
11.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde söz sanatı yoktur?
A) Ay tutulmasını izlemek için bütün dünya uyanık kaldı.
B) Salih dayım, dünyanın yolunu yürümüş, sonunda
köyüne ulaşmıştı.
C) Uyuyanı uyandırmak için ondan yana teneke parçaları
atıp gürültü ederlerdi.
D) Kaç haftadır rafta beklediği için canı sıkılmıştı kitabın.
199
TÜRKÇE 8
Dikenli Test
Dikkat !
200
KONU
14
YAZI TÜRLERİ
201
TÜRKÇE 8 YAZI TÜRLERİ - 1
1.
Deneme, bir konu üzerinde yazarın kesin yargılara varmadan, kanıtlama amacı gütmeden kişisel görüşlerini ifade ettiği yazı
türüdür.
Aşağıdakilerden hangisi bu açıklamayı örneklendiren bir metin değildir?
A)
B)
Benim yaptığım, bildiklerimi söylemek değil; kendimi öğrenmektir; başkasına değil, kendime ders veriyorum. Ama bunları
başkalarına da anlatmakla kötü bir iş yapmıyorum. Bana yararı olan bu işin belki başkasına da yararı olabilir. Zaten
benim bir şeye dokunduğum yok.
Öğrendiklerimle hiç de yetinmiyorum. İnsanın kendini anlatmasından daha zor ve daha yararlı hiçbir şey yoktur. Üstelik
meydana çıkmak için insanın süslenmesi, kendine çekidüzen vermesi gerekiyor.
C)
D)
Kendinden söz etmeyi kötü görmek, yasak etmek âdet olmuştur. Çünkü kendinden söz etmek her zaman kendini övmek
gibi görünür, kendini övmekse herkesin zıddına gider. Ama kendinden söz etmeyi yasak etmek, çocuğun burnunu
silecek yerde, burnunu koparmak olur.
Yürümek ve koşmak, kilo vermek için yapılabilecek egzersizler arasında her zaman en iyisi ve tabii ki en popüleridir.
Pahalı spor salonlarına, haftanın neredeyse yarısını kaplayan egzersiz programlarına gerek kalmadan rahatça kilo vermek
için haftada düzenli olarak yapılacak dört saatlik yürüyüşler, kişinin sağlıklı ve formda kalmasına yardımcı olmaya
yetiyor.
2.
Aşağıdaki metinlerden hangisi yay ayraç içinde verilen türde yazılmamıştır?
A)
Çehov, 1897 yılında liseyi bitirdikten sonra Moskova’da tıp fakültesini okudu. Tıp öğrenimi sırasında ailenin geçimine katkıda
bulunmak için çeşitli dergilerde yazılar yazdı. Bu dönemde yazdığı yazılarını “Melbourne’ün Masalları” adlı kitapta
birleştirdi. Mezun olduktan sonra ise bu kitabı yayımladı. Üniversiteyi bitirdikten sonra da hekimliğe başladı. “Cerrahlık”,
“Cansız Ceset”, “Kaçak” adlı hikâyelerini hekimlik döneminde yazmıştır. (Otobiyografi)
B)
Ben taşrada fakat yatılı bir okulda, birkaç yıl bulunmuştum; sonra daha uzun zaman İstanbul’da, öğrenci sayısı bine
yaklaşan büyük bir kız okulunda öğretmenlik ettim. “Yoksul çocuk”un gerçek yüzünü buralarda asla görmemiştim. Ve acı
gerçek karşısında insanın yüreği nasıl sızlar? Bilmiyordum. “K...” Ortaokulunun birinci sınıf B şubesinden içeriye adım
attığım gün, duyduğum hayret ve dehşeti ömrüm oldukça unutamam! (Anı)
C)
D)
En yapmayacağınız işleri size tatlı dille, güler yüzle yaptırıverirler. “Haydi şekerim şunu yapıver!” demek başka, “Kalk
şunu yap!” demek başkadır. “Kalk şunu yap!” dedikleri zaman “Ne etsem de yapmasam?” diye düşünürsünüz. “Ne diye
yapacakmışım? Mecbur muyum? Başkası yapsın! Hep bize mi yükleniyorlar? Yapmayacağım işte!” dersiniz. Ortada hiçbir
sebep olmasa bile dayatmanın yollarını ararsınız; önünde sonunda yapmaya mecbur olsanız dahi iyi yapmaz, baştan
savarsınız. Çünkü bu emir size dilin tatlı tarafından gelmemiştir. (Söyleşi)
Akşam olunca çalıların arasına sakladığı kazmasını alıyor, gün ağarıncaya kadar söküyor, koparıyor, kazıyordu. Kazdıkça
kaya, kazdıkça taş... Bütün bir yaz, bütün bir kış, orman memurunun tazyiki, çalı, palamut, defne, koca yemiş,
diken, ot, kök ona karşı koydular. Bu korkunç mücadeleye üç evlek toprak için Mustafa’dan başka bizim köyde kimse
girişemezdi. (Hikâye)
202
TEST - 1
3.
Aşağıdaki metinlerden hangisi yay ayraç içinde verilen türde yazılmamıştır?
A)
B)
Ordu’da kas hastalığına bağlı bedensel ve konuşma engeli bulunan Erdinç Yılmaz, kullanabildiği iki parmağı ile bilgisayarında
yazmaya başladığı yaşam öyküsünü, süreç içinde bir parmağının daha işlevini yitirmesine rağmen yarıda
bırakmadı. 21 yaşındaki genç, “Azmin Zaferi” adını verdiği 164 sayfalık kitabını tek parmağıyla tamamlayarak herkese
örnek oldu. (Haber yazısı)
Öyküsünü yazarken en kolay sözcükleri seçmiş ve herkesçe bilinen sözcükleri kullanarak basitliğe kaçmamayı başarmış.
Konuşma dilini nasıl kullanıyorsak eserinde derdini bu şekilde kısa cümlelerle anlatmış. (Makale)
C)
Nurullah Ataç, 21 Ağustos 1898 tarihinde İstanbul’da doğmuştur. Babası Mehmet Ata Bey başarılı bir bürokrat idi. İlkokuldan
sonra Galatasaray Lisesinde 4 yıl okudu. Daha sonra 1914 yılında eğitimine devam etmek ve Fransızca öğrenmek
için İsviçre’den Cenevre’ye gitti. Babası ölünce 1919′da Türkiye’ye döndü. (Biyografi)
D)
Tuz Gölü, Ankara’dan çıkıp ilerlerken batıdan gelen ışıltılarla fark ettiriyor kendini. Yoğun beyazlık, insanda kar ve buz
çağrışımı uyandırıyor. Üzerinde yürürken karda yürüdüğünüzü zannediyorsunuz. Fakat birkaç adım attıktan sonra ayağınızın
altındakinin kar olmadığını anlayıp bu beyaz mucizeye şaşırıyorsunuz. (Gezi yazısı)
4.
Adalet kalmadı hep zulüm doldu
Geçti şu baharın gülleri soldu
Dünyanın gidişi acayip oldu
Koyun belli değil kurt belli değil
Bu şiirin türü aşağıdakilerden hangisidir?
A) Epik şiir B) Lirik şiir C) Satirik şiir D) Pastoral şiir
5.
Bilim insanları Grönland’daki dev buz tabakasının bu yıl rekor düzeyde eriyerek küçüldüğünü tespit etti. Buz tabakasındaki
kayıp, öyle büyük çaplı ki dünyada deniz seviyesinde 1 milimetreden fazla yükselmeye neden oldu. Araştırmacılar buz tabakasındaki
erimenin bu kadar hızlanması karşısında hayrete düştüklerini ve kıyı kentlerinin geleceği konusunda endişe
duyduklarını belirtiyor.
Bu metnin türü aşağıdakilerden hangisidir?
A) Deneme B) Söyleşi C) Haber yazısı D) Otobiyografi
6.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde masalla ilgili verilen bilgi yanlıştır?
A) Masallarda her zaman iyiler kazanır, kötüler yenilir.
B) Olaylar, varlıklar ve kahramanlar olağanüstü özellikler taşır.
C) Masalların amacı, insanlara ders vermektir.
D) Yer ve zaman bellidir.
203
TÜRKÇE 8 YAZI TÜRLERİ - 2
1.
Aşağıdaki yazı türlerinden hangisi tabloda yanlış
işaretlenmiştir?
Düşünce Yazısı
Olay Yazısı
Masal +
Anı +
Destan +
Eleştiri +
A) Masal B) Anı
C) Destan D) Eleştiri
4.
Bir gün bir öküz görür kurbağa;
Hayran olur boyuna bosuna.
Döner bir de kendine bakar, yumurta kadar.
İmrenir, o da onun gibi olmaya kalkar.
Ikınır, şişer, bağırır, öter;
Bir yandan da hep: “Baksanıza, der.
Ye tme z mi ? H a ? Ol ma d ım mı h â l â o n u n ka d a r? ”
“ N e g e z e r ! ” d e r l e r. “ P e k i , ş i m d i ? ” “ H a y ı r. ” “ Ya ş i m d i ? ”
“Yaklaşmadın bile!” derler. O vakit bizimki
Bir ıkınır, çatır çatır çatlar.
Bu parçanın türü aşağıdakilerden hangisidir?
A) Masal B) Destan C) Efsane D) Fabl
2.
Ben acılar denizinde boğulmuşum
İşitmem vapur düdüklerini, martı çığlıklarını
Dalgalar her gün bir başka kıyıya atar beni
Duyarım yosunların benim için ağladıklarını
Bu şiirin türü aşağıdakilerden hangisidir?
A) Didaktik şiir B) Satirik şiir
C) Lirik şiir D) Pastoral şiir
5.
Canım Annem,
Anne babalar için evlatlarının ne denli kıymetli olduğunu
ben de evlat sahibi olduğumda anlayacağım.
Ama bilmeni isterim ki senin kıymetini ifade etmeye kelimeler
yetmez.
Bana çocukken yaşadığın zorlukları, hissettiklerini ve senin
için çok değerli olan tahta bisikleti yazmışsın. Yüreğindekileri
benimle paylaştığın yazını okurken hem üzüldüm
hem sevindim.
Bu metnin türü aşağıdakilerden hangisidir?
A) Eleştiri B) Otobiyografi
C) Biyografi D) Mektup
3.
Bu eserde yer yer söylev anlatımının egemen olması, yazarın
araya girerek kendi düşüncelerini söylemesi, betimlemelerde
doğalcı tutumu benimsemişken yazarın ağzından
yazdığı bölümlerde, başka yazarlarda görülmeyecek
boyutta bir duygusallığa yer vermesi, romanın yazınsal
yapısını bozmaktadır. Bununla birlikte bu eserdeki samimi
üslup, okurun dikkatinden kaçmamaktadır.
6.
Bir aralık içine öyle bir hüzün, bir ümitsizlik doldu ki hemen
oraya çökmek ve ağlaya ağlaya erimek, tükenmek istedi.
Aslında aylardan beri dertler, tasalar içinde garip bir baygınlık
gelip çatıyor; yüreğinde bir erime, bir tükenme seziyordu;
bu belki bir kalp bozukluğuydu, beklenilmeyen bir
zamanda ölebilirdi. Ne iyi olacaktı. Keşke şimdi, şuracıkta
düşüp kalsaydı, kurtulsaydı...
Bu metnin türü aşağıdakilerden hangisidir?
A) Eleştiri B) Söyleşi
C) Makale D) Deneme
Bu parça aşağıdaki metin türlerinden hangisine örnektir?
A) Masal B) Anı
C) Hikâye D) Destan
204
TEST - 2
7.
İklim değişikliği, zamanımızın
en büyük zorluklarından biridir.
Etkileri tüm dünyada hissedilmekte
olup insanlar ve ekonomiler
üzerinde olumsuzluk
yaratmaktadır. İklim değişikliğini
azaltmak için küresel sera gazı emisyonlarını belirgin
düzeyde düşürmemiz gerekiyor. Bu genel hedefi somut
önlemlere dönüştürmek, farklı kaynaklardan gelen emisyonları
ulusal ve bölgesel etkilere, küresel yönetişime ve
potansiyel ortak faydalara bağlayan karmaşık bir sistemin
anlaşılmasını gerektirmektedir.
10.
Deneme, bir konu üzerinde yazarın kesin yargılara varmadan,
kanıtlama amacı gütmeden kişisel görüşlerini ifade
ettiği yazı türüdür.
Aşağıdakilerden hangisi bu açıklamayı örneklendiren
bir metin değildir?
A) Benim mesleğim, sanatım yaşamaktır. Bana hayatımı
duyduğum, gördüğüm ve yaşadığım gibi anlatmamı yasak
edenler mimara da desinler ki: “Sen binalardan kendine
göre değil, başkasına göre; kendi bilginle değil, başkasın
ı n b i l g i s i y l e s ö z e d e c e k s i n . ”
Bu metnin türü aşağıdakilerden hangisidir?
A) Deneme B) Söyleşi
C) Makale D) Eleştiri
B) Bence insan ne olduğunu bilmekte dikkatli olmalı, iyi
tarafını da kötü tarafını da aynı titizlikle ortaya çıkarmalıdır.
Eğer ben kendimi iyi ve olgun görseydim bunu bağıra
b a ğ ı r a s ö y l e r d i m .
8.
Eski dostluklar kaldı mı çağımızda? Yok, gitgide azalıyor
öyleleri. Bir gün büsbütün yitip gidecek. Tarih ve edebiyat
kitaplarında duyulan, tanınan, okunan ama ne olduğu anlaşılmayan,
belirsiz bir duygu hâline girecek. Çağımızda
kişiler belirsiz duygulardan çok, elle tutulur nesnelere değer
veriyorlar. İlle de yarar bekleniyor her şeyden. Yarar
yani paraca kazanç! Dostluklar, arkadaşlıklar bir yana itilip
gündelik yaşamın çıkarları öne çıkıyor. Dost sandığınız,
dost bellediğiniz bir kişinin birden maskeyi atıverdiğini, sizi
ortalıkta bırakıp kaçtığını görüyorsunuz. En acısı bu işte,
dost bildiğin birinin yabancılaşıvermesi!..
C) Hiç beklenmedik zamanlarda canımızın fazlasıyla yanmasına
sebep olan kramplar, birçok insanın şikâyetçi olduğu
bir durumdur. Uykuda, yüzerken ve hatta yürürken
bile meydana gelebilen kramplar, kaslarda şiddetli bir ağrı
i l e m e y d a n a g e l e n i s t e m d ı ş ı k a s ı l m a l a r d ı r.
D) Gerçek dostluğun ne olduğunu bilirim; bildiğim için de
dostumu kendime çekmekten çok, kendimi ona veririm.
Ona iyilik etmeyi onun bana iyilik etmesinden daha çok
istemekle kalmam, kendine her edeceği iyiliğin bana da
iyilik olmasını isterim.
Bu metnin türü aşağıdakilerden hangisidir?
A) Makale B) Deneme C) Biyografi D) Eleştiri
9.
Mardin Müzesi Müdürlüğü tarafından 23 Nisan Ulusal
Egemenlik ve Çocuk Bayramı etkinlikleri kapsamında düzenlenen
uçurtma festivali renkli görüntülere sahne oldu.
Yaklaşık 2000 kişinin katıldığı festivalde hem çocuklar
hem de Mardinliler bayram tadında bir hafta sonu geçirdi.
Bu metnin türü aşağıdakilerden hangisidir?
A) Haber yazısı B) Söyleşi C) Makale D) Biyografi
11.
…………….., kişilerin yaşadıkları olayları; olaylarla ilgili
duygu, düşünce ve izlenimlerini, hayallerini tarih belirterek
günü gününe yazdıkları yazı türüdür. …………. ise olayların
üzerinden uzun yıllar geçtikten sonra yazılan yazılardır.
Bu parçada boşluklarla belirtilen yerlere aşağıdaki
yazı türlerinden hangisi sırasıyla getirilmelidir?
A) Günlük – Hikâye
B) Otobiyografi – Biyografi
C) Anı – Roman
D) Günlük – Anı
205
Dikenli Test
TÜRKÇE 8 YAZI TÜRLERİ - 3
TÜRKÇE 8
Dikkat !
1.
Makale; herhangi bir konuda bilgi vermek, bir tezi savunmak, bir konuya açıklık getirmek amacıyla yazılan bilimsel yazılardır.
Aşağıdakilerden hangisi bu açıklamayı örneklendiren bir metin değildir?
A)
Uzun zamandır görmek istediğimiz Bursa’ya gitmek için bir pazar sabahı İstanbul’dan 07.00’deki otobüse bindik, üç saatlik
bir yolculukla Bursa terminaline vardık. Otobüs terminali, aynı zamanda pek çok markanın ve renk renk tabelaların
olduğu kestane şekeri satış yeri diyebileceğimiz bir yer. Terminal çıkışında belediye otobüsleri kalkıyor şehir merkezine.
B)
C)
D)
Düzenli olarak yapılan fiziksel aktivitelere genel olarak “egzersiz” adı veriliyor. “Tekrarlı vücut hareketleri” olarak da
tanımlanabilir. Genel sağlığın korunması ve devamı için gerekli aktivitelerdir. Günlük hayatın karmaşası içinde aklımıza
gelmeyen egzersizler, aslında hayatımızı düzene sokabilir.
Parmağımız uzun süre suda kaldığında bu hücrelerin içine su girer ve hücreler şişer. Derimizin en dış katmanında cansız
hücreler bulunur. Bu da derimizin buruşmasına neden olur. Derimizin genişleyen yüzeyi normalde kapladığı alana
sığamaz. Bu şişme sonucunda derimizin yüzeyi genişler.
Mevzuatlar, teknolojideki ilerlemeler ve birçok ülkede ağır kirliliğe neden olan fosil yakıt oranın azalması nedeniyle Avrupa’nın
hava kalitesinde son yıllarda olumlu gelişme yaşanmıştır. Bununla birlikte özellikle şehirlerde yaşayan birçok
kişi, hava kirliliğinden olumsuz etkilenmeye devam etmektedir.
2.
Biyografi, herhangi bir dalda üne sahip olan bir kişinin hayatının bir başka kişi tarafından anlatıldığı yazılı metinlere denir.
Biyografi yazıları yaşam öyküsü olarak da adlandırılır.
Aşağıdakilerden hangisi bu açıklamayı örneklendiren bir metindir?
A)
B)
17 Eylül 1980’de Antalya’da doğdum. Üç yaşıma geldiğimde babamın işi gereği Antalya’dan Kırşehir’e taşındık. Hayatımın
üç yılını burada geçirdim. Sonrasında gelen tayin haberi ile birlikte Van’a taşındık ve Gevaş maceramız başladı.
Birkaç ay içerisinde kardeşim Burak dünyaya geldi ve böylece sıkıcı yalnızlığım sona erdi. İlköğretimimi burada tamamladıktan
sonra, yeni bir tayin ile ben ortaokuldayken Muğla’ya taşındık. Neyse ki Muğla ailemin son durak noktası oldu.
Ama benim yolculuğum henüz bitmemişti. Öğretmen olmak için İstanbul Üniversitesindeki eğitimime başladım.
Yaşamak, böyle bu bakışların altında yaşamak... Lakin ne için yaşayacaktı? O zaman ölümü düşündü. Evet, ölecekti.
Birden aklına bir şey geldi. Kocasının odasında, karyolanın yanında, küçük dolabın çekmecesinde, sedef kaplı kabzasıyla
bir zarif oyuncağa benzeyen bir şey vardı ki onun küçücük ağzını şuraya, işte yüreğinin elemli bir yarayla sızlayan
şu noktasına koysa ve ancak bir saniyelik bir güç harcayarak yalnız küçücük bir basışla dokunsa her şey, her şey bitecekti
ve o zaman, yaşayan aşağılık bir yaratık için esirgenen acıma, bir ölü için esirgenmeyecektir.
C)
Toprağın kucağında doğan ve toprakla sarılarak büyüyen insan daha sonra çevresini ve giderek daha geniş alanları tanır.
Yerel insan evrensel hâle gelir, dünya insanı olur. Çevre ve insan, birbirini koruyarak iç içe yaşamak zorundadır. Bu
doğal gerçekten hareket eden dünya örgütü Birleşmiş Milletler, her konuda olduğu gibi çevre konusunda da duyarlılığı
artırmak ve dünyayı yaşanılabilir hâle getirmek için” Dünya Çevre Günü” olarak 4 Haziran’ı belirlemiştir.
D)
Faruk Nafiz Çamlıbel, 18 Mayıs 1898 tarihinde İstanbul’da doğdu. İstanbul, Kayseri ve Ankara’da öğretmenlik yaptı.
İstanbul’dan milletvekili seçildi. 1918 yılında yayımlanan, “Şarkın Sultanları” adlı ilk şiir kitabıyla, edebiyat camiasında
tanınır hâle geldi. Türkçenin gelişmesinde büyük katkıları oldu. 1973’te vefat etti. Kimi eserleri şunlardır: Suda Halkalar,
Çoban Çeşmesi, Bir Ömür Böyle Geçti, Han Duvarları...
206
TEST - 3
3.
Etrafınıza şöyle bir bakınız: Kinler, hiddetler, kavgalar, kıskançlıklar
içinde ömürlerini tüketen zavallılar göreceksiniz.
Öyle insanlar vardır ki bir hiç yüzünden başkalarının kalplerini
kırmaktan çekinmezler. Öyle insanlara rastlarsınız
ki yüreklerindeki kin, kendilerini tutuşturduğu için etrafındakileri
de kasıp kavurur. Kısacık ömürlerini başkalarına
kötülük etmek, kıskançlığın keskin dişleriyle başkalarını
ısırmak için fırsat kollamakla geçirirler. Böyle insanlar sizin
de canınızı sıkmıyor mu?
Bu metin aşağıdaki yazı türlerinden hangisine örnek
gösterilir?
6.
Milletlerin tarih öncesi dönemlerinde doğaüstü güçler karşısındaki
kahramanlıklarını, dış güçlerle mücadelelerini,
kuraklık, göç, deprem gibi büyük felaketler karşısındaki
tavırlarını anlatan anonim ve millî bir türdür. Başlangıçta
sözlü iken sonradan yazıya geçirilmiştir.
Yukarıda sözü edilen yazı türü aşağıdakilerden hangisidir?
A) Destan B) Masal
C) Efsane D) Tiyatro
A) Deneme B) Fıkra C) Söyleşi D) Eleştiri
4.
Uzaktadır her şey; gökyüzü, deniz.
Her an peşimizden koşan gölgemiz,
Özlenen limanlar, yanan yıldızlar.
Uzaktadır her şey; anneler, kızlar...
Bu şiirin türü aşağıdakilerden hangisidir?
A) Pastoral şiir B) Lirik şiir
C) Satirik şiir D) Didaktik şiir
7.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde öyküyle ilgili verilen
bilgi yanlıştır?
A) Se ri m, d ü ğ ü m ve çö zü m b ö l ü ml e ri n d e n o l u şu r.
B) Yaşanmış ya da yaşanabilir olaylar anlatılır.
C) Romana göre uzun eserlerdir.
D) Olayla ilgili yer ve zaman bellidir.
5.
Bazı yetenekler erkenden ortaya çıkabilir. Bu konuda yapılan
araştırmalara göre, en önce müzik yeteneği kendini
gösterir. Yalnız dâhi çocuklar bir yana, müzik yeteneği on
yaşından önce tamamıyla belirli bir şekil almaz. Genel olarak
11 yaşından sonra mekanik yetenekler ortaya çıkar. Bu
yetenekler mekanik beceriklilik hâlini alır. Bundan sonra
da resim yeteneği ile karşılaşırız. Bunları izleyen yetenekler
için henüz kesin bir şey söylenememektedir. Bununla
beraber, matematik yeteneğinin 14 yaşına doğru iyice belli
olduğunu, 16 -17 yaşından sonra da edebiyat, bilim ile ilgili
yeteneklerin ortaya çıktığını söyleyen birçok psikolog
vardır.
Bu metnin türü aşağıdakilerden hangisidir?
8.
• Yazar, kendisiyle konuşuyormuş gibi havadadır. Kişisel
tez ve düşünceler ön plandadır. Konu özgürce seçilir.
• Gündemi meşgul eden günlük olaylar hakkında yazarların kendi
görüşlerini anlattıkları yazılardır.
• Bir olayın ya da bir bilginin gazete, dergi, radyo, TV gibi
iletişim araçlarıyla topluma sunulmak amacıyla hazırlandığı
yazılardır.
• Bir düşünceyi bir topluluğa aşılamak için yapılan coşkulu
ve etkili konuşmalardır.
Aşağıdaki yazı türlerinden hangisinin açıklaması üstte
yapılmamıştır?
A) Deneme B) Söyleşi
C) Makale D) Eleştiri
A) Nutuk B) Haber Yazısı
C) Fıkra D) Söyleşi
207
TÜRKÇE 8
208
KONU
15
SÖZEL MANTIK
209
TÜRKÇE 8
SÖZEL MANTIK VE MUHAKEME - 1
1.
Trafik kazalarının en büyük sebebi trafik kurallarının ihlal edilmesidir. Bu ihlalleri yapan ve trafik kurallarına uymayan
sürücülere belirli oranlarda ceza puanı verilir. Bir yıl içinde ceza puanı 100’e ulaşan sürücünün, sürücü belgesine el
konur.
Bazı kural ihlalleri ve ceza puanları şu şekildedir:
Kanun Maddesi Trafik Kural İhlalinin Konusu Ceza Puanı
26/1 Araçlarda bulundurulması mecburi olan ayrım işaretlerini bulundurmak 5
54/1-b Sola dönüş kurallarına riayet etmemek 20
61/a Taşıt yolu üzerinde duraklamanın yasaklandığı yerlere park etmek 15
60/f Taşıt yolu üzerinde otobüs, tamvay ve taksi duralarında duraklamak 10
64/1-b-6 Sadece park lambaları ile seyretmek 15
Kamile, Leyla, Mehmet ve Nevzat’ın bir yıl içinde aldıkları ceza puanlarıyla ilgili bilinenler şunlardır:
.Leyla iki ihlalden toplam 25 ceza puanı almıştır.
.Kamile, sadece 54/1-b kanun maddesine uymadığı için ceza puanı almıştır.
.Nevzat, farklı iki kural ihlalinde bulunmuştur.
.Mehmet üç kez aynı kural ihlalinde bulunmuştur.
.Leyla ve Nevzat’ın ceza puanları aynıdır.
Bu bilgilere göre aşağıdakilerden hangisine kesin olarak ulaşılır?
A) Leyla’nın kural ihlallerinden biri, 61/a kanun maddesine uymamasıdır.
B) Mehmet ve Kamile aynı kural ihlalinden dolayı ceza puanı almıştır.
C) Nevzat’ın kural ihlallerinden biri 54/1-b kanun maddesine uymamasıdır.
D) Kamile’nin ceza puanı Nevzat’ınkinden azdır.
2.
şekillerinden oluşan bir kodlama sisteminde “A,H, İ, K, P, S, T” harfleri aşağıdaki gibi gösterilmiştir.
A
H
İ
K
P
S
T
Buna göre aşağıdaki beş harfli kelimelerden hangisi “
şeklinde kodlanmıştır?
A) KİTAP B) KASAP C) HİTAP D) HASAT
210
TEST - 1
3.
1. 2. 3. 4. 5.
4.
Üniversite sınavına hazırlanan Eyüp, ders çalışmak için bir siteye üye olacaktır. Bunun için şifre oluşturması gerekmektedir. Şifre
belirleme kuralları aşağıda verilmiştir.
● Şifreniz en az altı, en çok on karakter uzunluğunda olmalıdır.
● Şifrenizde en az bir büyük harf, bir küçük harf ve bir de Türkçe karakter “ç, ğ, ı, ö, ü, ş” bulunmalıdır.
● Şifreniz, harflerin yanı sıra, rakam ve “?, @, !, #, +, -, *, %” gibi özel karakterler içermelidir.
● Şifrenizde ardışık (birbiri ardından gelen) rakam veya harfler (abc, 123 gibi) yan yana yer almamalıdır.
● Aynı karakterler (aa, BB, Cc, 11, XX gibi) peş peşe kullanılmamalıdır.
ŞİFRE
Buna göre Eyüp, aşağıdaki şifrelerden hangisini oluşturursa siteye üye olabilir?
A) KR35ef7*üvl B) 345Bir16!ş C) Bc275Öz D) @257Çığ46
211
TÜRKÇE 8 SÖZEL MANTIK VE MUHAKEME - 2
1, 2 ve 3. soruları aşağıdaki metne göre
cevaplayınız.
4.
Aşağıdaki tabloda Beşiktaş-Kadıköy arasında sefer
yapan vapurların hareket saatleri verilmiştir.
Bir matematik öğretmeninin yaptığı sınava katılan Arzu,
Bilal, Ceylan, Devran ve Erol adlı öğrencilerin sınavdan
aldıkları notlarla ilgili şunlar bilinmektedir:
• Sınavda alınan en yüksek not 100, en düşük not da
60’tır.
• Her bir öğrencinin notu farklıdır ve öğrencilerin aldıkları
notlar arasında onar puanlık fark vardır.
• En düşük notu Bilal almıştır.
• Sadece iki kişi Arzu’dan daha yüksek not almıştır.
• Ceylan’ın notu, Devran’ınkinden düşüktür.
• Erol’un notu Devran’ın notundan yüksek değildir.
SEFER
YÖNÜ
PAZARTESİ
SALI
ÇARŞAMBA
PERŞEMBE
CUMA
C.TESİ
PAZAR
K-B 08.00 08.30 07.10 07.50 07.00 09.00 09.00
B-K 17.00 17.10 17.20 17.30 17.40 18.00 18.00
K-B 17.30 17.50 17.30 17.30 17.10 18.30 18.30
B-K 18.00 18.10 18.20 18.30 18.50 20.00 20.00
K – B
B - K
Kadıköy-Beşiktaş
Beşiktaş- Kadıköy
1.
2.
Verilen bilgilere göre aşağıdakilerden hangisi kesinlikle
yanlıştır?
A) Erol’un notu, Ceylan’ın notundan yüksektir.
B) Erol’un notu, Arzu’nun notundan düşüktür.
C) Ceylan 70 almıştır.
D) Devran’ın notu 90’dır.
Buna göre hangi öğrencilerin sınav notu 70 olabilir?
A) Erol ve Devran
B) Ceylan ve Devran
C) Devran ve Arzu
D) Erol ve Ceylan
Yukarıdaki tablodan hareketle aşağıdakilerden hangisi
doğrudur?
A) Hafta içi öğleden önce Beşiktaş – Kadıköy
yönünde sefer bulunmamaktadır.
B) Hafta sonu Beşiktaş – Kadıköy yönünde
20.00’de sefer yapılamamaktadır.
C) Hafta içi Kadıköy – Beşiktaş yönünde en erken
sefer çarşamba günüdür.
D) Hafta sonu Kadıköy – Beşiktaş yönünde
19.00’dan sonra sefer bulunmaktadır.
5.
Nilgün, dokuz sorulu bir anketin her sorusunu “Evet”
ya da “Hayır” şeklinde cevaplamıştır.
3.
Ceylan’ın aldığı notun, Arzu’nun aldığı nottan yüksek
olduğu biliniyorsa aşağıdakilerden hangisi yanlış
olur?
A) En yüksek notu Devran almıştır.
B) İki kişi Arzu’dan daha düşük not almıştır.
C) Erol, Arzu’dan daha yüksek not almıştır.
D) Ceylan’ın notu 70 değildir.
Nilgün’ün cevaplarıyla ilgili şunlar bilinmektedir:
• Her soruya bir öncekinden farklı cevap vermiştir.
• Dördüncü soruya “Evet” cevabını vermiştir.
Buna göre Nilgün kaç soruya “Hayır” cevabını
vermiştir?
A) 3 B) 4 C) 5 D) 6
212
TEST - 2
6.
SAHNE
A
B
C
D
E
F
G
H
İ
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
Yukarıda bir tiyatro salonunun yerleşim planı görülmektedir.
Tiyatro salonunda A-1, C-7, F-2, İ-4 numaralı koltuklarda Ali, Remziye, Oktan, Buket adlı dört arkadaş oturmaktadır.
• En ön sırada oturan kişi bir erkektir.
• Oktan ile Buket’in arasında beş koltuk sırası vardır.
Buna göre Remziye, hangi koltukta oturmaktadır?
A) A-1 B) C-7 C) F-2 D) İ-4
7.
Uçun kuşlar / şimdi / ormanlar / dikenler
Uçun / dağlarında / koynunda / içinde
Doğduğum / mor sümbül / bir serin / sarı gül
Yere / vardır / dere / vardır
Bu dörtlükte her dizenin eğik çizgiyle (/) gösterilen ilk bölümleri yukarıdan aşağıya okunduğunda birinci dizeyi,
ikinci bölümleri ikinci dizeyi, üçüncü bölümleri üçüncü dizeyi, dördüncü bölümleri ise dördüncü dizeyi oluşturmaktadır.
Buna göre dörtlüğün ikinci dizesi aşağıdakilerin hangisinde doğru verilmiştir?
A) Şimdi / dağlarında / mor sümbül / vardır
B) Uçun kuşlar / koynunda / doğduğum / mor sümbül
C) Ormanlar / uçun kuşlar / doğduğum / yere
D) Dikenler / içinde / bir serin / dere
213
TÜRKÇE 8
SÖZEL MANTIK VE MUHAKEME - 3
1.
Aşağıda bir sinema salonunda gösterimde olan filmlerin seansları verilmiştir.
Hızlı ve öfkeli Alacakaranlık efsanesi Buz devri Karayip korsanları
Seanslar Seanslar Seanslar Seanslar
12.00-14.00 14.00-15.45 13.30-15.00 14.00-16.15
15.00-17.00 16.30-18.15 16.00-17.30 17.00-19.15
18.00-20.00 19.00-20.45 19.00-20.30 20.00-22.15
Ahmet, Berrin, Cem, Dilek ve Emre adlı beş arkadaş hafta sonunda sinemaya girmeye karar vermişler. Bu kişilerin
izledikleri filmler hakkında şunlar bilinmektedir:
• Dilek saat 17.30’da biten bir filmi izlemiştir.
• Ahmet’in izlediği film süre bakımından en uzundur.
• Emre, saat 13.00’den önce başlayan bir filme gitmiştir.
• Berrin ve Ahmet aynı filmi farklı saatlerde izlemiştir.
• Cem’in izlediği filmin ilk seansı 14.00 başlıyor, son seansında ise ondan geç biten bir film var.
Bu bilgilere göre Ahmet ve Berrin’in izlediği film aşağıdakilerden hangisidir?
A) Hızlı ve Öfkeli B) Alacakaranlık Efsanesi
C) Buz Devri D) Karayip Korsanları
2.
Aşağıdaki tabloda ligdeki dört takımın puan ve averaj durumu verilmiştir.
Attığı Gol Yediği Gol Puan
Galatasaray 39 11 42
Fenerbahçe 35 8 41
Beşiktaş 43 16 39
Başakşehir 17 21 34
(Averaj: Atılan ve yenilen gol arasındaki fark.)
Bu tabloya göre aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) Galatasaray’ın attığı gol sayısı, Başakşehir’in attığı ve yediği gollerin toplamından daha fazladır.
B) Yediği gol sayısı en az olan takım Fenerbahçe’dir.
C) Gol averajı en iyi olan takım Beşiktaş’tır.
D) Başakşehir, averaj olarak ekside olan tek takımdır
214
TEST - 3
3.
K
4.
Her katında iki daire bulunan üç katlı bir binada öğretmen, ressam, doktor, mühendis ve mimar
oturmaktadır.
Oturdukları daireler ile ilgili şunlar bilinmektedir:
• Ressam son katta oturmaktadır.
• Dairelerden biri boştur.
• Öğretmen, 4 numaralı dairede oturmaktadır.
• Ressam ile mimar arasında doktor oturmaktadır.
• Mühendis 1. katta oturmaktadır.
Verilen bilgilere göre aşağıdakilerden hangisi kesinlikle doğrudur?
A) Doktorun yan tarafında mühendis oturuyor.
B) Ressam 6 numaralı dairede oturuyor.
C) Öğretmenin yan tarafındaki daire boştur.
D) Mimar 1 numaralı dairede oturmaktadır.
215
TÜRKÇE 8
SÖZEL MANTIK VE MUHAKEME - 4
1, 2 ve 3. soruları aşağıdaki bilgilere göre cevaplayınız.
3 2 1
4
8
5
6
7
Bir şirkette çalışan Arzu, Boran, Ceyda, Deniz, Erdal, Fidan, Güven ve Hazal adlı kişiler toplantı yapacaklardır.
Bu kişilerin toplantı masasındaki oturma düzeniyle ilgili şunlar bilinmektedir:
• 8 numaralı koltukta Ceyda oturacaktır.
• Deniz, 3 numaralı Koltuğa oturacaktır.
• Boran, Fidan’ın yanındaki koltukta oturacaktır.
• Deniz, Güven’in yanındaki koltukta oturmayacaktır.
• Hazal ve Boran’ın arasındaki koltukta oturan kişi Arzu’dur.
1.
Boran, aşağıdaki numaralanmış koltuklardan hangilerine oturmuş olabilir?
A) 4 veya 5 B) 4 veya 7 C) 5 veya 6 D) 6 veya 7
2.
4 numaralı koltuğa kimler oturmuş olabilir?
A) Arzu veya Boran B) Hazal veya Fidan
C) Fidan veya Erdal D) Boran veya Fidan
3.
Güven kaç numaralı koltukta oturmaktadır?
A) 1 B) 2 C) 4 D) 5
216
TEST - 4
4.
Ahmet, Haşim, Hava, Macit, Merve, Serkan ve Zeliha adlı
kişiler yaz tatilinde sahil şehirleri olan İstanbul, İzmir, Antalya
ve Mersin’e tatile gideceklerdir. Bu kişilerin gittikleri
yerler hakkında şunlar bilinmektedir:
• İzmir’e bir kişi, diğer şehirlerin her birine iki kişi
gitmiştir.
• İstanbul’a giden kişilerden biri Zeliha, diğeri ise bir
erkektir.
• İzmir’e giden kişi, erkek değildir.
• Haşim ve Merve aynı yere gitmişlerdir.
• Macit, Mersin’e gitmemiştir.
• Mersin’e giden kişilerden biri Serkan’dır.
6.
5
3
1
6
4
2
Uğur, Özgür, Edip; Zeynep,
Nisan, Emine adlı arkadaşlar
geziye gitmek üzere bir araca
binerler. Araçtaki koltuk numaraları
şekildeki gibidir.
Bu kişilerin araçtaki oturma düzenleriyle ilgili şunlar
bilinmektedir:
• Özgür 1 numaralı koltukta oturmaktadır.
• Nisan, Özgür’ün çaprazının arkasındaki koltukta
oturmaktadır.
Verilen bilgilere göre aşağıdakilerden hangisi kesinlikle
doğrudur?
A) Macit, İstanbul’a gitmiştir.
B) Ahmet, Antalya’ya gitmiştir.
C) Haşim’in gittiği şehir Mersin’dir.
D) Merve, İzmir’e gitmiştir.
• Uğur ve Emine ne en önde ne de en arkada
oturmaktadır.
• Nisan’ın yanındaki koltukta bir erkek oturmaktadır.
Buna göre, Edip kaç numaralı koltukta oturmaktadır?
A) 2 B) 3 C) 4 D) 5
5.
Yusuf ve Enes, altı sorulu bir anketin her sorusunu “Evet”
ya da “Hayır” şeklinde cevaplamışlardır.
Bu kişilerin cevaplarıyla ilgili şunlar bilinmektedir:
• Yusuf ve Enes, ikinci soruya “Hayır” cevabını
vermişlerdir.
• Yusuf ve Enes, beşinci soruya aynı cevabı
vermişlerdir.
• Enes, her soruya bir öncekinden farklı cevap
vermiştir.
Buna göre, aşağıdakilerden hangisi kesin olarak
yanlıştır?
7.
Yedi binadan oluşan bir sitedeki binalar birden yediye
kadar numaralanmıştır. Bu binaların ikisi mor, ikisi kırmızı,
üçü de beyazdır. Binaların renkleriyle ilgili aşağıdaki
bilgiler verilmiştir:
• Beyaz binaların hepsinin numarası çift sayıdır.
• 1. bina mor değildir.
• En baştaki ve en sondaki binalar farklı renktedir.
Aşağıdakilerden hangisi kırmızı binalardan biri
olamaz?
A) 1. B) 3.
A) Yusuf, beşinci soruyu “Evet” diye cevaplamıştır.
B) Enes, dördüncü soruyu “Hayır” diye cevaplamıştır.
C) Enes, ilk soruyu “Hayır” diye cevaplamıştır.
D) Yusuf, son soruyu “Evet” diye cevaplamıştır.
C) 5. D) 7.
217
TÜRKÇE 8
Dikenli Test
TÜRKÇE 8 SÖZEL MANTIK VE MUHAKEME -5
Dikkat !
1, 2 ve 3. soruları aşağıdaki açıklamaya
göre yapınız.
4,5 ve 6. soruları aşağıdaki bilgilere göre
cevaplayınız.
1.
Bir cumartesi günü Ahmet, Berat, Haluk adlı erkeklerle,
Ceyda, Dilek, Esra, Filiz adlı kızlar piknik, tiyatro ya
da kafeye gitme seçeneklerinden birini tercih etmiştir.
Bu kişilerin tercihleriyle ilgili olarak aşağıdaki bilgiler
verilmiştir:
• Esra pikniğe gitmiştir.
• Berat, Ceyda ile aynı yere gitmiştir; Dilek ise
onlardan farklı bir yere gitmiştir.
• Tiyatroya yalnızca iki kız gitmiştir.
• İkisi erkek, biri kız olmak üzere üç kişi kafeye
gitmiştir.
Bu bilgilere göre, aşağıdakilerden hangisi kesinlikle
doğrudur?
Katılımcıların “evet” (E) ya da “hayır” (H) biçiminde yanıtladığı
beş sorulu bir ankette Kemal, Leyla, Mehmet,
Nazlı ve Orhan adlı kişilerin yanıtlarıyla ilgili şunlar
bilinmektedir:
• Herkes her soruyu yanıtlamıştır.
• Kemal, üç tanesi art arda olmak üzere dört soruya H
yanıtını vermiştir.
• Leyla, iki tanesi art arda olmak üzere üç soruya
E yanıtını vermiştir.
• Kemal ve Orhan ikinci soruya H yanıtını vermişlerdir.
• Leyla, Mehmet ve Nazlı dördüncü soruya H yanıtını
vermişlerdir.
• Nazlı, her soruya bir öncekinden farklı yanıt vermiştir.
• Mehmet, tüm sorulara aynı yanıtı vermiştir.
• Orhan, tüm sorulara Mehmet’le aynı yanıtı vermiştir.
A) Esra ve Ceyda farklı yerlere gitmişlerdir.
B) Ahmet kafeye gitmiştir.
C) Haluk ve Berat tiyatroya gitmişlerdir.
D) Dilek pikniğe gitmiştir.
4.
Bu bilgilere göre, aşağıdakilerden hangisi kesinlikle
doğrudur?
A) Nazlı, ikinci soruya H yanıtını vermiştir.
B) Kemal, üçüncü soruya E yanıtını vermiştir.
C) Orhan, dördüncü soruya E yanıtını vermiştir.
D) Leyla, üçüncü soruya H yanıtını vermiştir.
2.
Aşağıdakilerden hangisi kesinlikle yanlıştır?
A) Haluk kafeye gitmiştir.
B) Berat ve Ceyda pikniğe gitmişlerdir.
C) Ahmet pikniğe gitmiştir.
D) Ahmet ve Esra farklı yerlere gitmişlerdir.
5.
Aşağıdakilerin hangisinde verilen iki kişinin de birinci
soruya H yanıtı verdikleri kesindir?
A) Kemal ve Leyla B) Kemal ve Mehmet
C) Leyla ve Nazlı D) Nazlı ve Orhan
3.
Aşağıdakilerden hangisinin, nereye ve kimle gittiği
kesin olarak bilinmektedir?
A) Ahmet B) Haluk
C) Ceyda D) Dilek
6.
Bu bilgilere göre, Leyla, ikinci, üçüncü ve beşinci sorulardan
hangilerine kesinlikle E yanıtını vermiştir?
A) Yalnız ikinciye B) Yalnız üçüncüye
C) İkinci ve beşinciye D) Üçüncü ve beşinciye
218
TEST - 5
7, 8 ve 9. Soruları aşağıdaki bilgileregöre
cevaplayınız.
10, 11 ve 12. soruları aşağıdaki bilgilere göre
cevaplayınız.
Ali, Celal, Fatih, Hüseyin adlı erkeklerle, Bahar, Dila,
Esra ve Gamze adlı kızlar bir iş yerine yaptıkları iş
başvurusu üzerine, bir gün içinde sırayla mülakata
çağrılmışlardır.
Mülakatlarla ilgili olarak aşağıdaki bilgiler verilmiştir:
• Mülakatlar 09.00’da başlamıştır ve adaylar
yarımşar saat arayla görüşmeye alınmıştır.
• 12.00’de öğle yemeği için ara verilmiş ve
mülakatlara 13.00’te tekrar başlanmıştır.
• Celal, mülakata 2. sırada girmiştir.
• Hüseyin, mülakata 10.30’da girmiştir.
• Ali, mülakata Esra’dan hemen sonra ve öğleden
önce girmiştir.
• Bahar, mülakata öğleden sonra girmiştir.
• Mülakata ilk giren aday erkektir.
10.
Bir yüzme yarışmasına, Fransa, Ukrayna, İngiltere,
İsviçre ve Çin’den dokuz sporcu yarışmıştır.
• Yarışa en çok sporcuyla katılan ülke Ukrayna’dır.
• Fransa ve Çin yarışa birer sporcuyla katılmıştır.
• Yarışın sonunda birinci, beşinci ve sekizinci sırayı
Ukraynalı sporcular almıştır.
• Her İsviçreli sporcunun ardından bir Ukraynalı sporcu
yarışı bitirmiştir.
• Yarışı art arda bitiren sporculardan hiçbiri aynı ülkeden
değildir.
Bu bilgilere dayanarak, yarış sonunda hangi iki
ülkenin sporcularının sıralamadaki yeri kesinlikle
bilinebilir?
A) İsviçre ve İngiltere B) Ukrayna ve İsviçre
C) Fransa ve İngiltere D) Ukrayna ve Fransa
7.
Bu bilgilere göre, aşağıdakilerden hangisi kesinlikle
doğrudur?
A) Bahar, mülakata 7. sırada girmiştir.
B) Gamze, mülakata 8. sırada girmiştir.
C) Hüseyin, mülakata Esra’dan hemen önce girmiştir.
D) Dila, mülakata Celal’den hemen sonra girmiştir.
11.
Verilen bilgilere göre, Çinli sporcunun yarışı kaçıncı
sırada bitirmiş olması mümkün değildir?
A) İkinci B) Üçüncü
C) Dördüncü D) Altıncı
8.
9.
Aşağıdakilerden hangisi kesinlikle yanlıştır?
A) Dila, mülakata öğleden sonra girmiştir.
B) Esra, mülakata öğleden önce girmiştir.
C) Gamze, mülakata 10.00’da girmiştir.
D) Fatih, mülakata 13.00’te girmiştir.
Aşağıdakilerin hangisinden sonra kimin mülakata
girdiği kesin olarak bilinmektedir?
A) Fatih B) Celal
C) Dila D) Gamze
12.
Fransız yüzücünün yarışı dokuzuncu sırada bitirdiyse
altıncı sırada,
I. İngiltere,
II. Çin,
III. Ukrayna
ülkelerinden hangilerinin sporcuları bitirmiş olabilir?
A) Yalnız I B) Yalnız II
C) Yalnız III D) I ya da II
219
TÜRKÇE 8
CEVAP ANAHTARI
1. KONU:
GÖRSEL OKUMA - TABLO YORUMLAMA
TEST - 1 1-D 2-B 3-C 4-C 5-D 6-A 7-A 8-C 9-D
TEST - 2 1-B 2-C 3-D 4-B 5-A 6-D 7-C 8-A
TEST - 3 1-B 2-B 3-C 4-A 5-B 6-A 7-C 8-D 9-C
TEST - 4
DİKENLİ TEST
1-B 2-A 3-A 4-C 5-C 6-A 7-C 8-B 9-D 10-B
2. KONU:
SÖZCÜKTE ANLAM
TEST - 1 1-B 2-A 3-D 4-A 5-D 6-D 7-A
TEST - 2 1-D 2-D 3-A 4-C 5-C 6-B
TEST - 3 1-A 2-C 3-B 4-A 5-D 6-A 7-B 8-D 9-D 10-C 11-A 12-B
TEST - 4 1-C 2-B 3-D 4-A 5-A 6-C 7-B 8-B
TEST - 5 1-A 2-D 3-D 4-A 5-C 6-A 7-A 8-C 9-B
TEST - 6
DİKENLİ TEST
1-D 2-C 3-C 4-B 5-D 6-D 7-B 8-A 9-D
3. KONU:
CÜMLEDE ANLAM
TEST - 1 1-D 2-A 3-C 4-C 5-D 6-D 7-B 8-C 9-D 10-C 11-A 12-C
TEST - 2 1-A 2-B 3-C 4-A 5-B 6-D 7-B
TEST - 3 1-A 2-C 3-D 4-C 5-C 6-D 7-A 8-A 9-B 10-B
TEST - 4 1-D 2-A 3-D 4-B 5-C 6-D 7-D 8-A 9-B
TEST - 5 1-A 2-D 3-D 4-A 5-C 6-B 7-C 8-B 9-B 10-A 11-C 12-B
TEST - 6
DİKENLİ TEST
1-A 2-B 3-B 4-A 5-D 6-D 7-B 8-A 9-D 10-C
4. KONU:
DEYiMLER VE ATASÖZLERi
TEST - 1 1-B 2-A 3-B 4-C 5-A 6-B 7-C 8-A 9-A
TEST - 2 1-A 2-A 3-B 4-B 5-C 6-A 7-B 8-B
TEST - 3
DİKENLİ TEST
1-D 2-A 3-B 4-D 5-B 6-C 7-B 8-C 9-C 10-D
220
5. KONU:
PARAGRAFTA ANLAM
TEST - 1 1-C 2-A 3-A 4-C 5-B 6-A 7-A
TEST - 2 1-A 2-B 3-B 4-D 5-D 6-C
TEST - 3 1-B 2-D 3-A 4-C 5-B 6-D 7-A
TEST - 4 1-A 2-C 3-B 4-A 5-A 6-B 7-D 8-C
TEST - 5 1-A 2-B 3-A 4-D 5-A 6-A 7-C
TEST - 6 1-C 2-A 3-D 4-B 5-A 6-C 7-D 8-A
TEST - 7 1-D 2-A 3-B 4-C 5-D 6-C
TEST - 8 1-D 2-A 3-C 4-B 5-D 6-A 7-B
TEST - 9 1-C 2-C 3-B 4-D 5-C 6-A
TEST - 10 1-D 2-D 3-A 4-C
TEST - 11 1-B 2-A 3-D 4-B 5-B 6-A 7-A 8-C
TEST - 12 1-C 2-B 3-B 4-D 5-B 6-C
TEST - 13 1-B 2-C 3-D 4-B 5-B 6-A
TEST - 14 1-B 2-B 3-C 4-B 5-D 6-C 7-D
TEST - 15 1-A 2-B 3-A 4-D 5-B 6-C 7-B 8-D
TEST - 16 1-B 2-A 3-B 4-D 5-C 6-A 7-B 8-D 9-B 10-A
TEST - 17
DİKENLİ TEST
1-C 2-C 3-D 4-C 5-A 6-D 7-A 8-C 9-A
6. KONU:
FiiLiMSiLER (EYLEMSiLER)
TEST - 1 1-B 2-C 3-D 4-A 5-C 6-A 7-D 8-D 9-C 10-B
TEST - 2 1-B 2-B 3-C 4-D 5-C 6-D 7-A
TEST - 3 1-D 2-D 3-B 4-A 5-A 6-C 7-A 8-D
TEST - 4 1-A 2-B 3-D 4-A 5-C 6-B 7-C 8-C 9-D 10-A 11-B 12-A
TEST - 5 1-A 2-C 3-A 4-C 5-C 6-A 7-B 8-A 9-A 10-B 11-C 12-C
TEST - 6
DİKENLİ TEST
1-B 2-D 3-C 4-B 5-A 6-D 7-D 8-C 9-C 10-D 11-C
7. KONU:
CÜMLENiN ÖGELERi
TEST - 1 1-A 2-D 3-A 4-D 5-D 6-B 7-D 8-C 9-D 10-C
TEST - 2 1-D 2-B 3-D 4-A 5-C 6-A 7-A 8-C 9-D 10-B 11-D 12-C
TEST - 3 1-C 2-C 3-B 4-D 5-C 6-B 7-B 8-C
TEST - 4 1-D 2-A 3-C 4-D 5-C 6-C 7-A 8-B
TEST - 5
DİKENLİ TEST
1-B 2-C 3-C 4-D 5-D 6-B 7-D 8-C 9-D 10-B
221
TÜRKÇE 8
8. KONU:
FiiLDE ÇATI
TEST - 1 1-D 2-D 3-A 4-D 5-C 6-C 7-D
TEST - 2 1-C 2-B 3-D 4-A 5-B 6-A 7-D 8-D
TEST - 3 1-D 2-D 3-A 4-D 5-A 6-A 7-D 8-B 9-D 10-B 11-A 12-B
TEST - 4
DİKENLİ TEST
1-B 2-A 3-C 4-A 5-B 6-B 7-C 8-D 9-B 10-D 11-B
9. KONU:
CÜMLE TÜRLERi
TEST - 1 1-A 2-C 3-A 4-A 5-B 6-C 7-B 8-D
TEST - 2 1-C 2-D 3-D 4-C 5-B 6-B 7-A 8-D 9-C 10-A
TEST - 3 1-B 2-D 3-A 4-C 5-C 6-D 7-A 8-B 9-A 10-D
TEST - 4 1-D 2-D 3-C 4-A 5-A 6-C 7-D 8-A 9-B 10-A 11-A 12-C
TEST - 5
DİKENLİ TEST
1-C 2-B 3-A 4-B 5-A 6-D 7-B 8-A 9-D 10-C 11-A 12-C
10. KONU:
ANLATIM BOZUKLUKLARI
TEST - 1 1-A 2-D 3-C 4-B 5-A 6-B 7-C 8-A 9-B 10-D 11-D 12-C
TEST - 2 1-A 2-D 3-D 4-B 5-D 6-B 7-A 8-B 9-C 10-D 11-D 12-A
TEST - 3 1-D 2-B 3-A 4-C 5-C 6-B 7-C 8-C 9-D 10-C
TEST - 4 1-B 2-B 3-C 4-B 5-A 6-A 7-D
TEST - 5
DİKENLİ TEST
1-D 2-A 3-D 4-C 5-A 6-B 7-A 8-B 9-A 10-D 11-A
11. KONU:
YAZIM YANLISLARI
-
TEST - 1 1-C 2-A 3-C 4-B 5-C 6-C 7-D 8-B
TEST - 2 1-C 2-C 3-B 4-B 5-A 6-D 7-C 8-B 9-C 10-C 11-A 12-B
TEST - 3 1-A 2-D 3-C 4-D 5-A 6-C 7-B 8-A
TEST - 4 1-B 2-C 3-D 4-A 5-D 6-D 7-B 8-A 9-D 10-C 11-A 12-A
TEST - 5
DİKENLİ TEST
1-D 2-C 3-D 4-B 5-D 6-D 7-B 8-B 9-D 10-C 11-C 12-D
222
12. KONU:
NOKTALAMA iSARETLERi
-
TEST - 1 1-A 2-A 3-B 4-B 5-A 6-D 7-D
TEST - 2 1-C 2-A 3-A 4-B 5-D 6-A 7-B 8-D
TEST - 3 1-C 2-C 3-B 4-C 5-C 6-B 7-B
TEST - 4 1-B 2-B 3-C 4-A 5-C 6-D 7-C 8-C 9-A 10-B 11-D 12-D
TEST - 5
DİKENLİ TEST
1-D 2-D 3-B 4-A 5-B 6-A 7-A 8-B 9-C 10-C 11-D 12-B
13. KONU:
SÖZ SANATLARI
TEST - 1 1-B 2-C 3-B 4-A 5-B 6-C 7-A 8-C 9-D
TEST - 2
DİKENLİ TEST
1-B 2-B 3-A 4-B 5-B 6-A 7-C 8-D 9-B 10-D 11-C
14. KONU:
YAZI TÜRLERi
TEST - 1 1-D 2-A 3-B 4-C 5-C 6-D
TEST - 2 1-B 2-C 3-A 4-D 5-D 6-C 7-C 8-B 9-A 10-C 11-D
TEST - 3
DİKENLİ TEST
1-A 2-D 3-C 4-B 5-C 6-A 7-C 8-D
15. KONU:
SÖZEL MANTIK - MUHAKEME
TEST - 1 1-D 2-D 3-A 4-D
TEST - 2 1-D 2-D 3-C 4-A 5-C 6-C 7-A
TEST - 3 1-D 2-C 3-A 4-D
TEST - 4 1-C 2-B 3-A 4-A 5-C 6-D 7-D
TEST - 5
DİKENLİ TEST
1-A 2-B 3-D 4-A 5-B 6-C 7-C 8-D 9-A 10-B 11-C 12-A
223