Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Urartu Krallığı<br />
Urartu Devleti kuruluşunun hemen arkasından<br />
kentlerin sitadellerinde oturan ve yeni fetihlerle zenginleşen<br />
yönetici bir sınıf oluşmaya başladı. Ayrıca<br />
burada kurulan kule tipi tapınaklarda çalışan görevliler<br />
ve rahipler de yönetimin bir parçası olarak<br />
ayrıcalıklı konumda idiler. Yazıcı sınıfı ve komuta<br />
kademesindeki yüksek rütbeli askerlerin de her yapılan<br />
seferden sonra elde edilen ganimetten önemli<br />
bir miktar pay alarak zenginleştiği anlaşılmaktadır.<br />
Bu zenginlik en belirgin biçimde sitadellerde inşa<br />
edilen yapıların taş işçiliğine ve buralarda arkeolojik<br />
kazılarda saptanan özel buluntularda görülmektedir.<br />
Urartu’da heykel sanatı yaygın değildir. Kef<br />
Kalesi’nde bulunan kabartmalı payeler ve Ayanis<br />
tapınağının içinde kakma tekniğinde yapılmış bezemeler<br />
VII. yüzyılda mimaride yeni arayışları ifade<br />
eder. Assur kralı II. Sargon’un 714 yılında Tanrı<br />
Haldi’nin kült merkezi Muşaşir’den yağmaladığı ve<br />
liste halinde kaydettiği eşyalar ve tapınağa sunulmuş<br />
hediyeler günlük kullanıma yönelik olmaktan çok<br />
sanatsal değeri yüksek özel eşyalardır. Üzeri bezemeli<br />
kalkanlar, boğa başı eklentileri olan kazanlar, altın ve<br />
gümüş kaplar, dökme tekniğinde bronzdan ayakları<br />
olan yatak, masa ve sandalye gibi mobilyalar bunların<br />
yalnızca bir bölümünü oluşturur. Tunç kalkanlar<br />
ve kemerler üzerinde Urartu ordusunu savaşa giderken<br />
gösteren sahneler, gücü sembolize eden aslan ve<br />
boğa bezemeleri, mitolojiden uyarlandığı anlaşılan<br />
kanatlı insan ve hayvanlar, başı, gövdesi ve ayakları<br />
farklı hayvanlardan alınarak yapılmış insan figürleri<br />
bulunur. Bunlardan çoğu törensel amaçlarla yapılmıştır.<br />
Bunun gibi üzeri yazıtlı ve bezemeli at koşum<br />
takımları, miğfer, sadak ve kılıçlar da Urartu<br />
sanatının özgün ürünleridir.<br />
Paye<br />
Urartu mimarlığında,üst katları taşımak<br />
amacıyla inşa edilen kare biçimli, kalın<br />
taşıyıcı kolon. Bunların temelleri bazalt<br />
taşından üst bölümleri ise kerpiçten idi.<br />
Bezemeler bazalt üzerine yapılmıştır.<br />
Arkeolojik kazılarda, mezarlarda ele geçen mücevherler,<br />
değerli ve yarı değerli taşlardan yapılmış<br />
boncuklardan oluşan kolyeler, altın, bronz ve demirden<br />
yapılmış fibulalar ile fildişi heykelcikler<br />
de Urartu sanatına ait yaygın örnekleri oluşturur.<br />
Kötü ruhlardan korunmak için boyuna asıldığı anlaşılan<br />
pektoraller, madalyonlar ve bronz levhalar<br />
üzerindeki motifler de genellikle Urartu dini ve<br />
mitolojisinden seçilmiştir. Madalyonların ve avuç<br />
içine sığacak büyüklükteki levhaların birçoğunda<br />
boynuzlu başlığı ve kanatları ile ayırıcı özelliği vurgulanmış<br />
bir tanrı ve önünde ellerini açarak ona<br />
dileklerini ileten bir kişi gösterilmektedir.<br />
Fibula<br />
MÖ dokuzuncu yüzyılda Frigler tarafından<br />
geliştirilen ve çengelli iğnenin atası<br />
olarak kabul edilen Fibula genellikle soylular<br />
ve zenginler tarafından prestij ürünü<br />
olarak kabul edilmiş ve kullanılmıştır.<br />
Kısa zamanda yaygınlaşarak Geç Hitit,<br />
Assur ve Urartu ülkesinde de üretilmiş ve<br />
kullanılmıştır.<br />
Urartu döneminde çanak çömlek atölyelerinde<br />
çalışan ustalar, günlük yaşamda kullanılan kaplardan<br />
bir bölümünü de lüks eşya ve sanat olarak tanımlanabilecek<br />
özellikte tasarlamışlardır. Kırmızı<br />
renkte astarlanmış, oldukça parlak yüzeyli, yonca<br />
ağızlı testiler madeni kapları taklit ederek kilden<br />
yapılmış özgün ürünlerdir.<br />
Urartu sanatı birçok bakımdan Assur ve Geç<br />
Hitit kültürlerinden izler taşır. Bronz kalkanlar ve<br />
kemerler üzerindeki savaş sahneleri daha çok Assur<br />
etkili olarak gelişmişken fildişi ve cam Geç Hitit,<br />
fibula ise Frig kültürünün etkisi olarak Doğu<br />
Anadolu’ya ulaşmış ve buradaki zengin-soylu sınıfın<br />
beğenisi doğrultusunda biçimlendirilmiştir.<br />
88
Change language