You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Eski Anadolu Tarihi<br />
Resim 5.4 Urartu kentlerinin sitadellerinde yeralan kule tipi tapınak modeli. Çavuştepe’deki Irmuşini tapınağının<br />
temel planı esas alınarak yapılmış bir yeniden kurma çalışmasıdır.<br />
Ölü Gömme<br />
Urartu dönemi mezarları, günlük yaşamda kullanılan<br />
mekânlardan izler taşır. Krallar, valiler ve yerel<br />
yöneticiler, yönetim merkezlerinin sitadelinde yaptırdıkları<br />
çok odalı kaya mezarlarına gömülmekteydi.<br />
Her gömü için bir kap içinde yemek, değerli silah<br />
ve takılar hediye olarak mezara bırakılmaktaydı.<br />
Çok odalı kaya mezarlarının planı, Urartu’ya<br />
özgü yanları tanımlanabilir bir anlayışla biçimlenmiştir.<br />
Plan şeması, girişte bir platform, büyük<br />
bir kapı ile geçilen geniş bir ana oda ve bu odanın<br />
çevresindeki yan oda veya odalardan oluşur. Başkent<br />
Tuşpa’da bu türde dört anıtsal mezar bulunmaktadır.<br />
Oda sayısı<br />
Van/ İçkale ve Argişti<br />
Mezarı’nda olduğu<br />
gibi en çok altı, yedi<br />
kadardır. Mezarların<br />
çoğu iki odalıdır.<br />
Ana odalar birçok<br />
mezarda, doksan<br />
metrekareyi aşmakta<br />
ve törensel boyutlara<br />
ulaşmaktadır. Mezarların<br />
birçoğunda<br />
odalardan birinin<br />
tabanından derinleşen<br />
ve olasılıkla <strong>eski</strong><br />
gömü atıklarının depolandığı,<br />
derin bir<br />
çukur bulunur.<br />
dikkat<br />
Urartu Krallığı’nın egemen<br />
olduğu alanda kral ve yöneticiler<br />
için inşa edilen çok<br />
odalı kaya mezarları yalnızca<br />
başkent ve yerel yönetim<br />
merkezlerinin sitadellerinde<br />
yapılmıştır. Bu mezarlar,<br />
bölgede Urartu döneminden<br />
sonra Hellenistik - Roma döneminde<br />
inşa edilmiş farklı<br />
bir gömü anlayışının ürünü<br />
tek odalı mezarlarla karıştırılmamalıdır.<br />
Urartu döneminde halk, yaşadığı bölgenin yakınında<br />
oda mezarlara gömülmekteydi. Her ailenin<br />
veya aşiretin bir mezarı olduğu anlaşılmaktadır. Mezarların<br />
genel planı, toprak altına inşa edilmiş dikdörtgen<br />
bir oda ve bu odaya girişi sağlayan dar bir<br />
kapıdan oluşur. Bu oda mezarların birçoğunun çevresinde,<br />
kaya mezarlarındaki plana benzer biçimde,<br />
ancak daha düzensiz yan odalar da yapılmıştır.<br />
Kaya mezarları ve oda mezarları tek kişi için<br />
değil çoklu gömü için inşa edilmiştir. Ailenin bireylerinden<br />
biri ölünce mezarın kapısı açılmakta<br />
ve hediyeleriyle birlikte mezara yerleştirilmekteydi.<br />
Zamanla ana oda dolunca iskeletler ve<br />
hediyeler yana odalara yığılmaktaydı. Örneğin<br />
Karagündüz’de bir mezarda 106 kişinin kemikleri<br />
saptanmıştır. Urartu döneminde çok odalı kaya<br />
mezarlarına normal gömü yanında yakılmış gömülerin<br />
külleri de koyulmaktaydı.<br />
Sanat<br />
Urartu ülkesi maden yatakları bakımından oldukça<br />
zengindi. Toroslarda demir, Ergani civarından<br />
bakır ve Gümüşhane yakınlarında da gümüş<br />
yatakları bu krallığın birçok alanda gelişmesine<br />
katkı yapmıştı. Geliştirdikleri demir silahlar sayesinde<br />
güçlü bir ordu kurdular. Bu orduda bölgenin<br />
koşullarına göre geliştirilmiş, demir ve bakır<br />
aksamlarla güçlendirilmiş, hızlı hareket edebilen at<br />
arabaları; zırhlarla güvenliği sağlanmış süvari sınıfı;<br />
demir okları, kılıçları ve mızrakları olan piyade sınıfı<br />
bulunmaktaydı.<br />
87
Change language