Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Hitit İmparatorluğu’nun Sonu: Geç Hititler<br />
ğa çıkartılır. Kapı aslanları dolayısıyla bu anıtsal giriş, Aslanlı Kapı olarak tanınmıştır. Bu kapı yapısının<br />
duvarlarında kullanılan yapı taşları üzerindeki kabartmalarda, iktidar sahibi kral ve kraliçenin, bir dizi tanrı<br />
ve tanrıçaya sunuda bulunarak sadakatlerini belirttikleri dinsel sahneler yer alır. Kısa yazıtları kabartma<br />
ya da kazıma olup Luwi hiyerogliflidir. Yazıtlarda çoğunlukla sunuda bulunan kral veya kraliçelerin adı<br />
belirtilmiştir.<br />
Kent, Assur kaynaklarında ilk kez kral I. Tiglat-pileser (MÖ 1114-1076) zamanında karşımıza çıkar.<br />
MÖ dokuzuncu yüzyılda Malatya’nın Assur kralı III. Şalmaneser’e vergi verdiği anlatılmaktadır. Vergi<br />
veren kralın adı Lalli’dır. Kaynaklarda adı Tarhunazi olarak geçen bir diğer Melid kralı, Assur’a ihanette<br />
bulunduğu gerekçesiyle, Assur kralı II. Sargon’un komutasındaki bir ordu ile Malatya bölgesine düzenlenen<br />
seferle ortadan kaldırılmıştır.<br />
Tabal<br />
Tabal bölgesel bir krallıktır. Sınırları, Kayseri, Niğde,<br />
Nevşehir ve Aksaray illerini kapsayacak şekilde,<br />
batıda Bor, doğuda ise Malatya’ya kadar uzanır. Aynı<br />
bölge Klasik Çağ’da Kapadokya olarak adlandırılmıştır.<br />
Tabal’ın, diğer Geç Hitit Devletlerine göre, Anadolu <strong>tarihi</strong><br />
içerisinde önemli bir yeri vardır. Daha güneyde yer<br />
alan diğer devletler, bilindiği üzere Assur etkisindeydi.<br />
Assur kaynaklarında Tabal bölgesinde 24 Tabal kralından<br />
bahsedilir. Söz konusu krallar, uzun süre direnmekle<br />
birlikte Assur’a vergi ödemek zorunda kalmışlardır ve<br />
bu vesile ile Assur kaynaklarında adları geçmektedir.<br />
Ancak Tabal, Friglerin komşusu olması nedeniyle,<br />
daha çok onlarla etkileşim içinde olmuştur. Örneğin<br />
İvriz’de yer alan ve bir Bereket Tanrısı huzurunda Kral<br />
Warpalawas’ın yer aldığı kabartmada, betimlenen giysiler<br />
ve başlık Frig özelliklerini yansıtmaktadır.<br />
İvriz<br />
İvriz, Konya ilinin Ereğli ilçesinin güneydoğusunda<br />
yer alır. Bölgede Tuwana<br />
(Tyana/Niğde) kralı Warpalawas’ın Fırtına<br />
Tanrısı ile beraber temsil edildikleri,<br />
hiyeroglifli bir anıt mevcuttur.<br />
Resim 4.2 İvriz kabartması, solda Fırtına tanrısı,<br />
sağda kral Warpalawas.<br />
Kızıldağ<br />
Kızıldağ tepesi (Kızılkale/Kızılkule), Konya-Karaman yolunun doğusunda bulunan Tuz Gölü’nün güney<br />
doğu ucunda, Karadağ’ın ise oniki kilometre kuzey batısında yer alır. Kızıldağ ve Karadağ, sahip olduğu<br />
yazıtlar dışında, Hitit İmparatorluk sonrası döneme dair (MÖ 1200-900) bilgi edinebileceğimiz çok<br />
fazla veriye sahip değildir.<br />
Kızıldağ-Karadağ, Assur kaynaklarında Tabal olarak adlandırılan bölge içerisinde kalmaktadır.<br />
Tabal Bölgesi’nde bilgi veren yazılı kaynaklar batı, kuzey ve güney olarak gruplandırıldığında, Kızıldağ-Karadağ<br />
yazıtları batı grubunu teşkil eder. Aşağıda ayrıntıları verilecek olan bu yazıtlarda,<br />
Anadolu’da sadece Hitit Kralları’nın kullandığı “Büyük Kral, Kahraman” unvanları ile Hartapu ve<br />
babası Murşili’nin adları geçer. Burada geçen Murşili ismi, Hitit hanedanlarından II. Muwatalli’nin<br />
oğlu III. Murşili ile ve dolayısıyla Tarhuntaşşa kralı Kurunta ile bağlantı kurulmasını sağlar. Çünkü<br />
yazıtta adı geçen Murşili, büyük bir olasılıkla, III. Hattuşili (MÖ 1275-1250) tarafından tahttan in-<br />
64
Change language