Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Anadolu’nun İlk İmparatorluğu: Hititler<br />
uzunluğu ile ilgili olmalıdır. Eski Babil ve öncesine ait öğrenci<br />
tabletleri, çoğunlukla yuvarlak tabletlerdir. Bununla beraber III.<br />
Ur Sülalesi Dönemi’ne ait tarım içerikli metinler ve Eski Babil<br />
idari metinleri yine yuvarlak forma sahiptir. Çivi biçimli konik<br />
tabletlerin içeriği, ev satım belgeleri ve yapı yazıtlarıyla sınırlıdır.<br />
Prizma şeklinde olanlar ise, Akkad kralı Sargon öncesi dönemden<br />
Eski Babil Dönemi’ne kadar, alışılmış şekildeki tabletlere yazılan<br />
sözlük metinleri ve bazı Sümerce edebi metinlerde kullanılmışlardır.<br />
Eski Babil Dönemi’nden sonra, 6 ya da 8 sütunlu prizmalar,<br />
çoğunlukla kral yazıtları için kullanılmıştır.<br />
Bu örneklere ek olarak mektuplar, günümüzde olduğu gibi<br />
kilden yapılmış olan zarflar içine konulurdu. Zarfların kullanılması<br />
ilk defa III. Ur Sülalesi Dönemi’nde özellikle idari metinlerin<br />
yazımında kullanılmıştır. Bu zarflara, kil tabletlerde yazılan<br />
bilgiler aynen geçirilirdi ki, şüphe duyan alıcı istediği takdirde<br />
zarfı kırar ve zarfta yazılanı, içindeki metin ile kontrol edebilirdi.<br />
Eski Babil ve Eski Assur dönemlerindeki zarflar, bugünkü<br />
zarf kullanımına daha da benzerlik gösterir, çünkü üzerlerinde<br />
gönderen kişinin ismi ve imzası yerine geçen mühür baskısı yer<br />
Resim 3.2 Bir kral yazıtını içeren prizma alırdı. Bu tür zarflı tabletlerin en güzel örnekleri Assur Ticaret<br />
şeklindeki tablet (Hırçın 1998). Kolonileri’nin Anadolu’daki merkezi durumunda olan ve Kayseri<br />
yakınında bulunan Karum Kaniş’ten (Kültepe) bilinmektedir.<br />
Doğu Akdeniz havzası ve Mezopotamya yazı sistemlerinin doğduğu ve geliştiği bölgelerdir; hiyeroglif<br />
sistemi Mısır’da, çivi yazısı Mezopotamya’da doğmuştur. Aslında tüm yazıların kökeninde resim vardır.<br />
Resim 3.3 Çivi yazısının gelişimini gösteren tablo (Alparslan 2010).<br />
Halen daha yazı-resim işlevselliğini korumaktadır: bugün havalimanları, fuar ve sergi salonları, telefonlar,<br />
acil çıkışlar, bagaj teslimatı, herhangi bir dile bağlı olmaksızın resim-yazılar ile gösterilir. Ancak bu<br />
resim-yazı sistemi ile soyut kavramları ya da dillerdeki ‘kip’, ‘zaman’, ‘şahıs’ gibi unsurları göstermek mümkün<br />
olamamaktadır. Aslında birer fikir yazısı olan resim-yazıları, kullanan toplumlar tarafından kilden<br />
tabletler üzerine stylus adını verdiğimiz ucu sivri bir alet yardımı ile yazıyorlardı.<br />
40
Change language