You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Eski Anadolu Tarihi<br />
KÜLTEPE (KANİŞ/NEŞA)<br />
Orta Tunç Çağı Anadolu’su hakkında en önemli bilgiler Kayseri yakınlarındaki Kültepe (Kaniş/ Neşa)<br />
kazısından edinilmektedir. Kültepe’nin Assur Ticaret Kolonileri Çağı’ndaki isminin iki farklı yazılışı vardır:<br />
Kaniş ve Neşa. Yazılı belgelerde daha çok Kaniş ismi<br />
kullanılmaktadır. Buradaki ilk kazılar E. Chantre (1893) ve<br />
H. Winckler ile H. Grothe (1906) tarafından yapılmıştır.<br />
Ancak bu ilk çalışmalarda yazılı kaynaklar ele geçmemiştir.<br />
1925 yılında B. Hrozny, ilk defa tepenin aşağısında yer alan<br />
düzlükte kazı yapmış ve burada bir tablet arşivi bulmuştur.<br />
Fakat ertesi sene kazı izni alamamıştır. Aradan uzun yıllar<br />
geçtikten sonra 1948 yılında Prof. Dr. Tahsin Özgüç başkanlığında<br />
burada tekrar başlatılan kazı çalışmaları, farklı<br />
kazı başkanlarıyla halen devam etmektedir. Bu kazı sayesinde<br />
ele geçen yazılı belgeler, sadece Anadolu’nun Orta Tunç Dönemi’ni aydınlatmakla kalmamakta,<br />
aynı zamanda Önasya Tarihi’ne ve özellikle dönemin ekonomi <strong>tarihi</strong>ne ışık tutmaktadır. Şimdiye kadar<br />
Kültepe’de, Eski Assur Dili’nde yazılmış, 23.000 civarında çivi yazılı kil tablet ele geçmiştir ve bu tabletlerin<br />
çoğu da ticari konuları içermektedir.<br />
Şehir olarak Kültepe, höyük ve karum olmak üzere iki farklı bölümden oluşur. Höyük bölümü 500 m<br />
çapındadır ve aşağı karumundan 20 m kadar yükselir. Daha <strong>eski</strong> bir yerleşmenin devamı olduğu anlaşılan<br />
höyükte, arkeolojik kazılar sayesinde karum ile çağdaş olan iki tapınak, bir depo binası ve iki saray ortaya<br />
çıkarılmıştır. Kaniş kralının oturduğu saray, araştırmacılar tarafından “Warşama Sarayı” olarak adlandırılmıştır.<br />
Burada bulunan, Mama Ülkesi kralı Anum-Hirbi’ye yazmış çivi yazılı bir mektupta Kaniş kralı<br />
Warşama’nın adı saptanmış ve saraya<br />
da onun adı verilmiştir. Bu mektup<br />
sayesinde Anadolu yerel kralların da<br />
Assurlular tarafından Anadolu’ya getirilen<br />
yazıyı kullandıkları anlaşılmaktadır.<br />
Kentin ikinci bölümünü oluşturan<br />
karum ise, höyük kısmından çok daha<br />
büyük bir alanı kapsamaktadır ve yaklaşık<br />
iki kilometrelik bir çapa sahiptir.<br />
Bir sur tarafından çevrelenen karum,<br />
meydanlar ve sokaklarla ayrılan mahallelerden<br />
oluşmaktadır. Ana caddeler<br />
arabaların geçebileceği kadar genişti ve<br />
atık su için kanallar bulunmaktaydı.<br />
Karumda yer alan evlerde daha ziyade<br />
Assurlu tüccarlar oturmaktaydı. Bu<br />
nedenle çivi yazılı tabletlerin çoğu da<br />
bu mekânlarda ele geçmiştir.<br />
Kültepe buluntuları sayesinde Assur<br />
Ticaret Kolonileri Çağı’nın estetik<br />
yönden gelişmiş, bir bölümü lüks olan<br />
çanak çömleği ve diğer küçük buluntuları<br />
hakkında geniş bir bilgiye sahibiz.<br />
Form ve bezeme yönünden son<br />
derece çeşitli olan çanak çömleklerin<br />
arasında özellikle hayvan figürlü kaplar<br />
göz dolduruyor.<br />
B. Hrozny<br />
Macar asıllı Alman Assur Bilimci.<br />
Kültepe’nin aşağı kısmında yer alan<br />
Karum’u kazan ilk kişi. Burada çok sayıda<br />
tablet bulmuştur. Daha evvel, 1917 yılında<br />
Hitit Dilini ilk çözen kişidir.<br />
Resim 2.5 Kültepe’de bulunmuş olan hayvan biçimli kaplardan bir<br />
tanesi. Aslan şeklinde olan kabın boyama biçimi Assur Ticaret Kolonileri<br />
Çağı için tipiktir (Klengel 1979).<br />
29
Change language