You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Anadolu’da Bozkır Kökenli Toplumlar: Kimmerler ve İskitler<br />
Savaşçı bir topluluk olan İskitler için savaş tanrısına<br />
sığınmak çok daha önemlidir. Onlara göre<br />
düşmana karşı alınacak galibiyet tanrı Ares sayesinde<br />
mümkün olmaktadır. Yukarıdaki metinde<br />
sözü edilen pala şeklindeki heykel, İskitlerin ve ondan<br />
sonra Perslerin kullandıkları, iki tarafı k<strong>eski</strong>n<br />
Akinakes adı verilen kılıçtır. Bu kılıç, savaş tanrısı<br />
Ares’in kutsal eşyalarından birisi olmuştur. Yukarıdaki<br />
metinden anlaşıldığı kadarıyla İskitler en çok<br />
at kurban etmişlerdir. İskitler kurban hayvanını<br />
önce bağlayarak yere düşürmüşler ve bu esnada<br />
hangi tanrı için hayvanı kurban ediyorlarsa, o tanrı<br />
için dua etmişlerdir. Hayvanı ince bir ip yardımıyla<br />
boğduktan sonra onu parçalara ayırarak pişirmişlerdir.<br />
İskitlerde din başlığı altında ele alınacak konulardan<br />
bir tanesi de kehanet konusudur. İskitlerde<br />
gelecekten haber verdiğine inanılan birçok falcı<br />
vardı. Falcılar, bir demet içerisinde olan söğüt ağacından<br />
değnekleri yere sermek ve onları tekrardan<br />
toplamak suretiyle fala bakmışlardır.<br />
Yukarıda verilen bilgiler için bkz. Tarhan,<br />
T., “İskitlerin dini inanç ve adetleri”, İstanbul<br />
Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih<br />
Dergisi 23, 1969: 145-170; Durmuş,<br />
İ., İskitler (Sakalar), Ankara 1993.<br />
Kimmerler ve İskitlerde Ölü Gömme<br />
Âdetleri ve Kurganlar<br />
Kimmerler ve İskitler öldükten sonra da hayatın<br />
devam ettiğine inanmışlardır. Bunun için onlar<br />
ölülerini günlük hayatta kullandıkları eşyaları ile<br />
birlikte gömmüşlerdir. İskitler, ölen kralları için<br />
Gerrhos adını verdikleri bir bölgede nekropol<br />
alanı oluşturmuşlar ve kralı defnetmeden önce bir<br />
takım dinsel törenler düzenlemişlerdir: Önce ölen<br />
kralların karınları yarılarak içi boşaltılmış ve boşaltılan<br />
karın bölgesi maydanoz tohumu, anason ve<br />
kokulu maddelerle doldurularak dikilmiştir. Sonra<br />
kralların naaşları bir arabanın üzerine yerleştirilerek<br />
bütün diğer İskit kabilelerine götürülmüştür. Naaşı<br />
teslim alan kabilelere mensup İskitliler üzüntülerinin<br />
ifadesi olarak kendi kulak memelerini kesmekte,<br />
başlarını çepeçevre kazıtmakta, alınlarını ve<br />
burunlarını yırtarak kanatmaktaydılar. Söz konusu<br />
kabile halkı, vedalaşıp üzüntülerini ifade ettikten<br />
sonra kralın naaşı araba üzerinde diğer kabileye götürmüşlerdir.<br />
Bütün kabileler gördükten sonra kralın<br />
naaşı, mezarlığın bulunduğu yer olan Gerrhos<br />
bölgesine götürülüp oradaki mezara defnedilmiştir.<br />
Önce dikdörtgen biçimli bir mezar kazılarak bunun<br />
yüzeyi çimenlerle örtülmüş ve naaş bu çimenlerin<br />
üzerine konulmuştur. Mezar, etrafına dikilen<br />
mızraklarla çevrilmiş ve bu alanın üzerine sazlardan<br />
oluşan bir çardak meydana getirilmiştir. Mezarın<br />
içinde boş bırakılan alanlara, boğularak öldürülen<br />
kralın karılarından birisi, elinden içki içtiği bir<br />
hizmetkârı, bir aşçısı, bir silahtarı, bir uşağı, bir<br />
habercisi ve hayattayken sahip olduğu atları kralla<br />
birlikte defnedilmişlerdir. Ayrıca kralın günlük hayatta<br />
kullandığı eşyalar, özellikle kaplar da mezarın<br />
içerisine yerleştirilmişlerdir. Naaşların ve eşyaların<br />
üzerine toprak atıldıktan sonra, mezarın yüksek bir<br />
tepe-mezar görünümü alabilmesi için alanının üzeri<br />
toprakla yükseltilmiştir.<br />
Nekropol<br />
Bu <strong>eski</strong> Yunanca sözcük, ölüler şehri demektir.<br />
Bu sözcükle ölülerin defnedildikleri<br />
mezarlıklar anlatılmaktadır.<br />
Bu yüksek tepe-mezarlara kurgan adı verilmektedir.<br />
Bu mezarlar, hem Kimmerlerde hem<br />
de İskitlerde oldukça yaygın bir biçimde kullanım<br />
görmüş olup, her iki toplumun kralları ve ayrıcalıklı<br />
zengin kimseleri bu tür mezarlara gömülmüşlerdir.<br />
Kurgan mezarlarına Altay Dağları’ndan<br />
Doğu Avrupa’ya kadar uzanan geniş sahada rastlamak<br />
mümkündür. Bu mezarlar, özellikle Rusya<br />
ve Ukrayna’da iyi bir biçimde araştırılmışlardır:<br />
Kurganların en önemli yerleri ortada barındırdıkları<br />
merkezi mezar odasıdır. Kurganların en büyük<br />
olanlarının çapları takriben 100 metreyi; yükseklikleri<br />
ise 60 metreyi bulmaktadır. İskit krali mezarlık<br />
bölgesi olan Gerrhos, bugünkü Kiev’in güneyinde,<br />
Saporoschje adındaki modern yerleşimin<br />
yakınlarındadır. Bu bölgedeki iyi araştırılmış kral<br />
kurganlarının adları; Solocha, Tschertomlyk ve<br />
Tolstaja Mogila olarak bilinmektedir.<br />
Bölgede en iyi araştırılmış mezar, Tolstaja Mogila<br />
kurganıdır. Bu kurganda; merkezde bir erkek<br />
gömüsü, yan taraftaki mezar odasında bir kadın,<br />
bir çocuk, bir hizmetçi, bir koruyucu ve bir arabacının<br />
iskeleti tespit edilmiştir. Ayrıca bu kurganda<br />
ölülerin yanında altın ve bronzdan birtakım ziynet<br />
eşyaları, ok ve bıçaklar bulunmuştur. Birçok<br />
mezarda ölen kralın naaşını taşıyan araba kalın-<br />
140
Change language