You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Eski Anadolu Tarihi<br />
Resim 8.3 Solocha Kurganı’ndan ele geçen bir sanat eseri üzerindeki savaş mücadelesi. Sağ tarafta İskit savaşçıları;<br />
sol tarafta atı vurulmuş düşman askeri MÖ dördüncü yüzyıl<br />
Kaynak: Schiltz 1994.<br />
İskitlerde Din<br />
İskitler, diğer Eskiçağ topluluklarında olduğu<br />
gibi çok tanrılı bir inanç sistemine sahiptiler.<br />
Mısır, Yunan ve Roma medeniyetlerinde olduğu<br />
gibi onlar da çeşitli ruhlara inanmışlardır. Bu ruhlar<br />
onlara göre yardım eden veya yardım etmeyen<br />
şeklinde ikiye ayrılmışlardır. İskitlerin söz konusu<br />
bu ilahi ruhları hangi isimle adlandırdıklarını bilemiyoruz.<br />
İskitlerin geniş bir coğrafyaya yayılmış<br />
olmaları, sürekli hareket halinde ve diğer medeniyetlerle<br />
ilişki içerisinde olmaları, İskit pantheonu<br />
üzerinde etkili olmuştur. Bu etkileşim sonucunda<br />
taptıkları ilahi varlıkların sayısı ve inanç sistemlerinde<br />
bölgesel farklılıklar oluşmuştur. Bu bağlamda<br />
özellikle Yunan kentleri ile girmiş oldukları münasebet<br />
belirleyici bir rol oynamıştır. İskitlerin tanrıları<br />
da, Yunanlıların tanrıları gibi farklı cinsiyetlerden<br />
oluşan ve çeşitli görev alanlarına sahip yüce<br />
varlıklardır: İskitler, ocak tanrıçası Tabiti’ye; savaş<br />
tanrısı Ares’e; gökyüzünün tanrısı Papaios’a; toprak<br />
tanrıçası Abi’ye; Işık tanrısı Oitosyros’a; güzellik ve<br />
aşk tanrıçası Argimpasa’ya ve denizlerin tanrısı<br />
Thagimasadas’a tapmıştırlar.<br />
Pantheon<br />
Bu <strong>eski</strong> Yunanca sözcük, bütün tanrıların<br />
yeri anlamına gelir. Çok tanrılı inanca<br />
mensup halkların inandıkları bütün tanrıları<br />
içine alan tanrılar dünyasıdır. İskit<br />
pantheonu dendiğinde İskitlerin inandıkları<br />
bütün tanrısal varlıklar akla gelmelidir.<br />
Yukarıda sayılan bu tanrılar arasında en çok tapınım<br />
gören ilahi varlıklar, ocak ve ateş tanrıçası<br />
Tabiti ile savaş tanrısı Ares’tir. Ural ve Dinyeper<br />
arasındaki kalan bölgede tanrıça Tabiti’ye ait çok<br />
sayıda heykelcik bulunmuştur. Adı geçen tanrıçanın<br />
bazı heykelleri kolları arasında çocuk taşıyan bir<br />
kadın biçimdedir. Ancak İskit tanrılar dünyasında<br />
Ares, çok daha önemli bir yer tutmuşa benzemektedir.<br />
Herodotos’un bildirdiğine göre, İskitler savaş<br />
tanrıları Ares’in dışında hiçbir tanrı ve tanrıça için<br />
tapınak veya kutsal bir mekân tasarlamamışlardır.<br />
Bir İskit tapınağının nasıl göründüğü ve kurban<br />
kesme faaliyetinin nasıl yapıldığı Herodotos’un<br />
eserinde şöyle anlatılmaktadır:<br />
Her bölgede toplantı yerlerinde bu tanrı adına<br />
şu örnek üzere bir tapınak yükselir: üç stad (1<br />
stad=177,6 m.) eninde ve üç stad boyunda bir<br />
alana, üç staddan az alçak ve ince dallardan<br />
yapılma demetler yığılır. Tepesi, eni, boyu eşit<br />
dörtgen bir terastır. Üç yanı dimdik iner üstüne<br />
dördüncü yandan çıkılır. Her yıl yüz elli araba<br />
dolusu yeni odun getirilip yığına eklenir. Çünkü<br />
fırtınalar yüzünden sürekli olarak çöker. Bu<br />
küçük tepenin en üstüne demirden yapılma bir<br />
pala dikilidir. Bu pala çok <strong>eski</strong> olduğu için her<br />
bölgeden saygı görür ve Ares heykeli işte budur.<br />
Bu palaya her yıl sürü hayvanları kurban edeceklerdir<br />
ve tabi at, öbür tanrılardan daha cömertçe<br />
kurban edilir. Savaşta esir aldıkları zaman bunların<br />
yüz tanesinden birini kurban ederler.” (Herodotos<br />
IV, 62)<br />
139
Change language