Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Anadolu’da Bozkır Kökenli Toplumlar: Kimmerler ve İskitler<br />
rı ve bir balta mevcuttur. Maşathöyük’te (Tokat) ok<br />
uçları ile at iskeleti ve Norşuntepe’de (Elazığ) koşum<br />
takımına ait kayış dağıtıcıları, at iskeletleri, mızrak<br />
uçları, balta ve hançer kalıntıları saptanmıştır.<br />
Yukarıda anlatılan bilgiler için bkz. Tarhan,<br />
T., “Eski Anadolu Tarihinde Kimmerler”,<br />
Araştırma Sonuçları Toplantısı<br />
I, 1984: 109-120; Ökse, A. T., “Sivas’ta<br />
Bulunan İskit Tipi Okuçları”, Arkeoloji ve<br />
Sanat Dergisi, 64/65, 1994: 24-32; San,<br />
O., “Bazı Bulgular ışığında Anadolu’da<br />
Kimmer ve İskit varlığı üzerine gözlemler”,<br />
Belleten 64/ 239, 2000: 1-24; Dönmez,<br />
Ş., “Ön Asya’da İskitler”, Türkler<br />
Ansiklopedisi, 4, Ankara 2002: 33-44.<br />
Kimmerler ve İskitlerde Yönetim<br />
Geniş bir coğrafyaya yayılmış olan Kimmer ve<br />
İskit halklarının güvenliği ve iaşesi krallık makamı<br />
tarafından sağlanmaktaydı. Krallar şüphesiz kabileler<br />
halinde yaşayan halklar üzerinde de adaleti<br />
tesis etmekle sorumluydu. Kralların geniş coğrafya<br />
üzerindeki kabileleri itaati altına alması, ancak<br />
diğer kabile reislerinin üzerinden mümkün olmuş<br />
olmalıydı. Herodotos’un, ölen İskit kralların diğer<br />
İskit kabilelerinin yanına arabayla taşınarak<br />
gezdirilmesi şeklinde verdiği bilgi, bu kabilelerin<br />
krala olan sadakatiyle ilgilidir. Bu bilgi aşağıda<br />
ölü gömme konusunda ele alınmıştır. İskit krallarının<br />
İskit kabileleri üzerindeki etkisi ve saygınlığı<br />
öylesine büyüktür ki, halk kendi aralarındaki en<br />
önemli konularda kralları üzerine yemin etmişlerdir.<br />
Ayrıca İskit toplumu krallarının hükümranlık<br />
haklarının tanrılar tarafından verildiğini<br />
düşünmekteydiler. Gerek İskitlerde ve gerekse<br />
Kimmerlerde kralın yanında bir danışma kurulunun<br />
varlığı hakkında açık bir bilgi bulunmamaktadır.<br />
İskitler, Kimmerlerin ülkesine MÖ sekizinci<br />
yüzyılda yöneldiklerinde Kimmerler, kralları başkanlığında<br />
toplanıp İskit göçünü görüşmüşlerdir.<br />
Düşünce ayrılıklarının yaşandığı toplantıda kral<br />
ve hanedan yurtlarında kalıp kendilerini İskitlere<br />
karşı korumak düşüncesini savunmuşlardır. Halkı<br />
temsil eden insanların görüşü ise, İskitlerin önünden<br />
kaçıp, ülkeyi terk etmek olmuştur.<br />
Kimmerler ve İskitlerde Toplumsal<br />
Yaşam<br />
Bu iki bozkır halklarının yaşam tarzları hakkındaki<br />
bilgilerimiz antik tarihçi Hippokrates ve<br />
Herodotos’un çoğunlukla sadece İskitler hakkında<br />
vermiş oldukları bilgilere dayanır. Büyük bir<br />
olasılıkla Kimmer toplumunun da yaşayış tarzları<br />
İskitlerinkine yakındı. Ancak hemen belirtelim ki,<br />
Avrasya’nın göçebe savaşçı halkları olarak görülen<br />
iki halktan Kimmerler, yerleşik hayata daha yatkın<br />
ve deniz kıyısında oturmaya daha erken çağlardan<br />
itibaren alışıktırlar. Nitekim Herodotos, Kimmerlerin<br />
Karadeniz’in güneyinde kale yerleşimleri bulunduğunu<br />
yazmaktadır. Ayrıca Kimmerler denize<br />
aşinalıklarından olsa gerek, Anadolu’dayken, Sinop<br />
civarına ve Edremit Körfezi’ne yerleşmişlerdir.<br />
Herodotos; İskitlerin, Kimmer ülkesine olan göçü<br />
ve bunun Kimmer halkı üzerinde oluşturduğu<br />
korkudan bahsederken şu dikkat çekici ibareleri<br />
kullanmıştır:<br />
Kimmer halkının eğilimi, kendiliğinden (ülkelerinden)<br />
çıkıp gitmekti, böylesini uygun buluyordu,<br />
bu çapulcu (İskit) alayını beklemek büyük bir<br />
tehlikeye atılmaktı...” (Herodotos IV, 11)<br />
Her iki toplumdan sadece İskitlerin hayat tarzını,<br />
antik yazar Hippokrates aracılığıyla belirleyebiliyoruz.<br />
Onun verdiği bilgilere göre (Hippokrates,<br />
18) İskitler, aşağıdaki gibi bir hayat tarzına<br />
sahip olmuşlardır: Onlar, sulak ve çayırları bol<br />
olan yüksek düzlüklerde evleri olmadan büyük<br />
ölçüde hayvancılığa dayalı bir şekilde yaşamışlardır.<br />
Bulundukları düzlüklerde at, sığır ve koyun<br />
yetiştirmişlerdir. İskitler, sıklıkla pişirilmiş et, kısrak<br />
sütünden yapılmış peynir ve sütle beslenmişlerdir.<br />
İskitler, ev yerine arazi üzerinde konut olarak<br />
tasarladıkları arabaların içinde yaşamışlardır.<br />
İklim şartlarından korunabilmek için arabalarının<br />
üzerlerini yağmur, kar ve rüzgâra dayanıklı keçeyle<br />
kaplamışlardır. İskitlerin bir yerden diğer bir yere<br />
konup göçmelerindeki en büyük nedenlerden bir<br />
tanesi bulundukları alanda hayvanlar için yeteri<br />
derecede ot ve su kalmamasıdır. Onlar bir yerden<br />
diğer bir yere göç ederlerken arabaların boyunduruğuna<br />
öküzleri bağlamışlar; kadınlar ve çocuklar<br />
arabaların içerisinde yer alırken, erkekler at üzerinde<br />
ilerlemişlerdir.<br />
136
Change language