Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Eski Anadolu Tarihi<br />
bir Kimmer taarruzunun önüne geçmek amacıyla<br />
hem Tabal’a hem de Milid Krallığı’na karşı seferler<br />
düzenlemişlerdir. Yine bu dönemde takriben<br />
MÖ 676-672 yılları arasındaki Assur kayıtlarında<br />
Kaştaritu adında birisi (Kar-Kaşşi adı verilen bir<br />
ülkenin kralı), Kimmer, Mannai ve Medler, Assur<br />
Devleti’nin düşmanları olarak zikredilmektedir.<br />
Assurluların Kimmerlere karşı dirençli bir tutum<br />
izlemesinden sonra Kimmerler batıya doğru<br />
ilerleyerek Frig Devleti’nin başkenti Gordion’u<br />
yağmalamışlardır. İstila sonrasında Frig kralı Midas<br />
intihar etmiş, Frig Devleti ağır darbe almıştır.<br />
İstila öylesine şiddetli olmuştur ki, Gordion<br />
halkı günlük hayatta kullandıkları eşyalarını kurtaramadan<br />
kentten ayrılmışlardır. Antikçağ tarih<br />
yazarları bu yıkımın ne zaman olduğuna dair iki<br />
farklı tarih vermektedirler: MÖ 696/695 veya MÖ<br />
676. Böylece Kimmerler, Orta Anadolu’yu kendi<br />
hâkimiyetleri altına almışlardır. Daha sonra Kimmerler<br />
Anadolu’nun kuzeyinde Karadeniz sahillerinde<br />
yeni ganimetler ve topraklar kazanmaya çalışmışlardır.<br />
Karadeniz’de tehdit ettikleri yerleşimler,<br />
çoğunlukla Büyük Yunan Kolonizasyonu adı verilen<br />
dönemde, MÖ sekizinci yüzyılın ortalarından<br />
itibaren kurulmuş Yunan kentleridir. Kimmerler<br />
batıda Karadeniz Ereğlisi’nden; doğuda Trabzon’a<br />
kadar olan sahil kesimini ellerine geçirmişler,<br />
Karadeniz’in önemli ve işlek liman kenti Sinop’u<br />
yağmalamışlardır. Sonrasında Kimmer halkının bir<br />
kısmı Sinop civarına yerleşmiştir.<br />
Bu aşamadan sonra Kimmerler, Batı Anadolu’da<br />
hüküm süren Lidya Devleti ile Ege Bölgesi’nin sahil<br />
kesiminde bulunan Yunan kentleriyle komşu<br />
olmuşlardır. Şimdi Kimmer tehlikesinden korkma<br />
sırası Lidya Devleti ve kıyı Yunan kentlerine gelmiştir.<br />
Lidya Kralı Gyges, (MÖ 680-644) Assurlularla<br />
Kimmerlere karşı birlikte hareket edilmesi<br />
gerektiğini düşünmüştür. Assurluların Lidyalılara<br />
ne şekilde yardım ettiklerini bilemiyoruz. Ancak<br />
ilk Kimmer akınlarını başarıyla atlatmasını bilen<br />
Lidya Kralı Gyges almış olduğu esirleri Assur Kralı<br />
Aşurbanipal’e (MÖ 668-627) işbirliğinin bir sonucu<br />
olarak göndermiştir. Ancak bilinmeyen bir nedenle<br />
bu tarihten sonra Gyges, Assur’la işbirliğine<br />
son vermiş ve hatta Assur’a karşı cephe almıştır. İşte<br />
böyle bir ortamda Kimmerler, Lidya’ya yaptıkları<br />
ikinci bir saldırıda Lidya Kralı Gyges’i MÖ 644<br />
yılında öldürmüşler ve Lidya’nın başkenti Sardes’i<br />
akropolü dışında yağmalamışlardır.<br />
Akropolis<br />
Yukarı şehir manasına gelmektedir. Bu<br />
kelimeyle etrafındaki yerleşim birimine<br />
hâkim olan ve üzerinde, kentlerin en<br />
önemli dini, idari ve mali binalarının yer<br />
aldığı tepe anlatılmaktadır.<br />
Gyges’in ölümünden sonra Lidya tahtına çıkan<br />
II. Ardys (644-625) babasının ilk zamanlarında<br />
yaptığı gibi Kimmer tehlikesine karşın Assur kralı<br />
Aşurbanipal’den yardım talep etmiştir. Bu yardım<br />
talebinin yerine getirilip getirilmediğini bilemiyoruz.<br />
Ancak bu dönemde Anadolu’daki Kimmerlerin<br />
işine yarayacak başka bir göç hareketi daha<br />
gerçekleşmiştir. Yine İskitlerin Tuna bölgesine yerleşmelerinden<br />
rahatsız olan ve onların önünden<br />
kaçan kuzeydeki bir kısım Kimmer halkı Trakya<br />
kökenli halklarla birlikte Anadolu’ya kuzeybatıdan<br />
giriş yapmıştır. İşte bu sırada bu halklarla birleşen<br />
Kimmerler, Lidya başkenti Sardes’i MÖ 639/7<br />
yılında tekrar istila etmişlerdir. Ancak bu sefer de<br />
kentin merkezi ve en güçlü yeri akropolisi ellerine<br />
geçirememişlerdir. Sardes’teki arkeolojik çalışmalarda<br />
bulunan bazı yangın kalıntıları ile insan<br />
iskeletlerinin bu istilayla ilgili olduğu düşünülmektedir.<br />
Kralları Dugdamme önderliğinde Sardes’ten<br />
ayrılan Kimmerler Trakyalı müttefikleri ile birlikte<br />
Lidya’nın batısındaki antik kıyı Yunan kentlerini<br />
istila etmişlerdir. Efes kentinin ünlü Artemis tapınağını,<br />
Menderes Magnesiası, Miletos, Melia ve<br />
Priene gibi zengin kentleri tahrip etmişlerdir. Bu<br />
yıkımdan sonra Kimmerlerin bir kısmı Edremit<br />
körfezi civarına yerleşmiş, diğer büyük bir çoğunluğu<br />
ise Orta Anadolu’ya geri dönmüşlerdir. Sonuç<br />
olarak Batı Anadolu’daki faaliyetlerini yağmalama<br />
üzerine yoğunlaştıran Kimmerler Lidya Devleti’ni<br />
yıkma başarısını gösteremeden zengin ganimetlerle<br />
geri çekilmişlerdir.<br />
Assur belgelerinden öğrendiğimize göre Kimmer<br />
kralı Dugdamme bu dönemde Assur Devleti’nin<br />
kuzey batı sınırlarına da saldırılar düzenlemiştir. O,<br />
ilkin MÖ 640 yılında Assur’un müttefiki olan Tabal<br />
Devleti’ni Assur’dan ayırmayı başarmıştır. Sonra<br />
da kendisi Assur Devleti’nin sınırlarını aşarak<br />
Adana civarına gelmiş, fakat şiddetli Assur saldırıları<br />
karşısında Orta Anadolu’ya çekilmiş ve Assur’la<br />
bir saldırmazlık antlaşması yapmıştır. Ancak çok<br />
geçmeden bu antlaşmaya da sadık kalmayan Dug-<br />
131
Change language