Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Anadolu’da Bozkır Kökenli Toplumlar: Kimmerler ve İskitler<br />
duğunu belirtmektedir. Kimmer ve İskitlerin Türk<br />
kökenli olması şeklindeki görüşün hareket noktası<br />
bu toplulukların sahip oldukları inançları ve hayat<br />
tarzlarının Orta Asya Türk toplulukları ile yakın<br />
benzerlikler göstermesidir. Perslerin başkenti Sus’ta<br />
ele geçen bazı çivi yazılı metinlerde karşılaşılan İskitçe<br />
kelimelerin Türk lehçelerinde konuşulan kelimelerle<br />
büyük benzerlikler göstermesi durumu da<br />
diğer önemli bir dayanak noktasıdır. Aynı şekilde<br />
İskitlerdeki Tabiti (tapmak); Papaios (baba), Api<br />
(Ebe) gibi bazı tanrı adların da Türkçe kelimelerle<br />
benzeşmesi onların dillerinin Ural Altay dil ailesine<br />
ait olduğunu düşündürmektedir.<br />
Yukarıdaki bilgiler ve daha farklı görüşler<br />
için bkz. Tarhan, T. Eskiçağ’da Kimmerler<br />
Problemi, VIII. Türk Tarih Kongresi I,<br />
1979: 355-369; Tarhan, T., Eski Anadolu<br />
Tarihinde Kimmerler, Araştırma Sonuçları<br />
Toplantısı I, 1984: 109-120; Durmuş,<br />
İ., İskitler (Sakalar), Ankara 1993.<br />
SİYASAL GELİŞMELER<br />
Kimmerler<br />
Kimmerlerin <strong>tarihi</strong> MÖ ikinci bin yıl kadar geriye<br />
gitmekle birlikte onların siyasi <strong>tarihi</strong> hakkındaki<br />
bilgilerimiz, MÖ sekizinci yüzyıldan sonrasına<br />
aittir. İskitler, Massagetler adı verilen bir kavimle<br />
yaptıkları savaşı kaybettikten sonra Kimmerlerin<br />
topraklarına doğru göç etmeye başlamışlardır. Yaklaşan<br />
İskit istilasından haberdar olan Kimmer kralı<br />
ve hanedanı ülkelerini İskitlere karşı savunmanın<br />
gerektiğini düşünmüşlerdir. Ancak, Kimmer halkı<br />
ülkelerini bırakarak İskitler gelmeden göç etmek<br />
zorunda kalmışlardır. Sonuç olarak ülkelerinde kalan<br />
insanlar bir şekilde İskitlerin egemenliği altına<br />
girmişlerdir. Diğerleri ise yığınlar halinde ülkelerini<br />
terk etmişlerdir. Yurtlarını terk eden Kimmer<br />
halkı, Kafkasların güneyinden Anadolu’ya yönelmişlerdir.<br />
Bu göç sonrasında Kimmerler, ilk olarak<br />
Doğu Anadolu’da Urartu ve Assur; sonra Orta<br />
Anadolu’da Frigler; Batı Anadolu’da Lidyalılar ve<br />
son olarak Ege sahillerinde antik Yunan kentleri ile<br />
siyasi ilişkiler kurmuşlardır.<br />
Kimmerlerin Anadolu’ya girişlerinden ilk etkilenenler,<br />
başkentleri Van Gölü civarında bulunan<br />
Urartular olmuştur. Esasen Urartular bu dönemde<br />
Mezopotamya’nın güçlü devletlerinden Assur ile<br />
mücadele ediyorlardı. MÖ 735 yılında Assur kralı<br />
III. Tiglat-pileser (MÖ 744-727) Urartu’nun başkentine<br />
kadar ilerlemiş, her ne kadar başkenti ele<br />
geçiremese de Urartu’ya ağır kayıplar verdirmiştir.<br />
Nitekim MÖ 714 yıllarında Assur kralı II. Sargon,<br />
(MÖ 722-705) bugünkü İran’ın kuzeybatısında<br />
yer alan Urmiye bölgesine girerek bölgeyi Assur’un<br />
hâkimiyeti altına almıştır. İşte benzetme yerindeyse<br />
böyle sancılı bir süreçte Kimmerler, Urartuların<br />
kapılarına dayanmışlardır. Kimmerler ve Urartular<br />
arasında şimdiye değin bilinen ilk sıcak temas Urartu<br />
Kralı II. Argişti (MÖ 714-685) zamanında MÖ<br />
707 senesinde olmuştur. Bu sıcak temasta Kimmerler<br />
Urartu Devleti’ne karşı üstünlük sağlamışlardır.<br />
Ayrıca Kimmerler bununla da yetinmeyip MÖ 705<br />
senesinde daha güneydeki Assur Devleti’nin sınırlarını<br />
geçmeye çalışmışlardır: Assur ve Kimmerler<br />
arasında aynı sene içerisinde yapılan mücadelede<br />
Assur Devleti Kimmerleri büyük bir yenilgiye uğratmıştır.<br />
Daha sonraki süreçte Kimmer istilalarının<br />
önüne geçemeyeceğini anlayan Urartu Kralı II.<br />
Rusa (MÖ 685-645) Kimmerler ile anlaşma yoluna<br />
gitmiştir. Bu anlaşmayla söz konusu Urartu kralı,<br />
bir kısım Kimmer halkının Urartu topraklarına<br />
müttefik olarak yerleşmesine izin vermiştir. Ayrıca<br />
bu yeni durum, diğer Kimmer halklarının Urartu<br />
ülkesine zarar vermeden başka yönlere doğru kolayca<br />
ilerlemelerine de imkân tanımıştır. Bu sayede<br />
Urartu toprakları yakılıp yıkılmaktan kurtarılmıştır.<br />
Urartu Devleti için, Kimmerlerin istilasını<br />
engellemek ve onlarla müttefik olmak, güneydeki<br />
Assur tehlikesine bakıldığında oldukça önemli bir<br />
stratejiydi. Çünkü Urartular, böylece Kimmerlerin<br />
güneydeki Assur Devleti için daha büyük bir tehlike<br />
olacağını düşünüyorlardı. Bu yüzden Assurlular;<br />
Urartu ve Kimmerler arasındaki yakınlaşmayı ve<br />
Kimmer gruplarının Orta Anadolu’ya doğru olan<br />
ilerlemelerini büyük bir hassasiyetle gözlemlemiş<br />
olmalıydılar. Nitekim Kimmerler, kralları Teuşpa<br />
önderliğinde Toros Dağlarını aşıp Assur ülkesine<br />
sızmak istemişlerdir. Fakat Assur Kralı Esarhaddon<br />
(MÖ 680-669) MÖ 679 senesinde Kimmerlere<br />
karşı bir sefer düzenleyerek onları Konya Karahöyük<br />
yakınlarında yenilgiye uğratmıştır. Bundan<br />
sonra MÖ 676/675 yıllarında Assurlular, Milid<br />
ülkesi (Malatya) ve Tabal ülkelerinin Kimmerler<br />
ile kendilerine karşı bir ittifak oluşturmalarından<br />
çekinmişlerdir. Bunun için Assurlular olası<br />
130
Change language