You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Frig Krallığı<br />
Mezar Anıtları ve Ölü Gömme<br />
Gelenekleri<br />
Friglerde inhumasyon ve kremasyon olmak<br />
üzere iki tip ölü gömme geleneği uygulanmıştır.<br />
Frig soyluları, ya tek başına tümülüs mezarlara ya<br />
da aynı aileden kişilerin kullandığı kayalara oyulmuş<br />
oda mezarlara gömülmüşlerdir.<br />
İnhumasyon<br />
Ölülerin toprağa gömülmesidir. Latince<br />
humus: Toprak sözcüğünden gelir.<br />
Kremasyon<br />
Ölülerin yakılarak bir kap içerisinde küllerinin<br />
gömülmesi işlemine verilen isimdir.<br />
Tümülüs<br />
Kral ve soylu kişiler için yapılmış, çoğu<br />
kez altında ahşap ya da taştan bir mezar<br />
odası bulunan tepe şeklinde yığma toprak<br />
ya da ataş mezar anıtı.<br />
Anadolu’da daha önce uygulanmayan tümülüs<br />
mezar geleneği, ilk kez Frigler tarafından Trakya<br />
ve Makedonya’dan Anadolu’ya getirilmiştir. Bu tip<br />
mezarlar, MÖ ikinci binyıldan beri Doğu Avrupa<br />
ile Karadeniz’in kuzey ve doğusundaki toplumlar<br />
tarafından yapılmaktaydı. Tek kişi için yapılan tümülüslerde<br />
mezar odası ahşaptan bir oda, bazen de<br />
toprak altına açılmış basit bir çukur şeklindedir.<br />
Ölü ve mezar hediyeleri oda içine yerleştirildikten<br />
sonra, bir daha açılmamak üzere mezarın üzerine<br />
taş, çamur, toprak, nadir olarak da küçük taş yığılarak<br />
tepe görünümünde bir yükselti oluşturulmaktadır.<br />
Batıda Afyonkarahisar’dan güneybatı yönde<br />
Elmalı Ovası, güneydoğuda Niğde’ye kadar geniş<br />
bir alanda görülen tümülüs mezar geleneği bazı<br />
değişikliklerle Roma dönemi içlerine kadar devam<br />
etmiştir. Başkent Gordion, tespit edilen 100 kadar<br />
tümülüs ile sayısal bakımdan Frig tümülüslerinin<br />
en yoğun bulunduğu merkezdir. Bunlar içinde en<br />
görkemlisi bir zamanlar ünlü kral Midas’a atfedilen<br />
ancak son yıllarda kral Midas’ın babası Gordias’a<br />
veya büyükbabasına ait olduğu düşünülen, 300 m<br />
çapında, 53 m yüksekliğindeki Büyük Tümülüs’tür.<br />
MÖ sekizinci yüzyılın ortalarına tarihlenen tümülüste<br />
yığma toprak tepenin altında ahşap bir mezar<br />
odası bulunmaktadır. Odada ahşap bir lahit içine<br />
yatırılmış 65 yaşlarında bir erkeğe ait iskelet ile çok<br />
sayıda ahşap ve tunçtan yapılmış mezar armağanları<br />
bulunmuştur.<br />
MÖ yedinci yüzyılın içinde Friglerde yeni bir<br />
ölü gömme geleneği olarak kremasyon gömüler<br />
başlar. Bu gelenekte cesetler yakılır. Küller bir kabın<br />
içinde veya doğrudan mezar çukuruna yerleştirildikten<br />
sonra üzerine toprak yığılarak tümülüs<br />
mezarlar oluşturulur.<br />
Kayalara oyulmuş oda mezarlar, çoğunlukla<br />
Frig kalelerinin ya da yakın çevresindeki kayaların<br />
yerden ulaşılması güç ve dik yüzeylerine oyulmuştur.<br />
Aile mezarı olarak kullanılan bu tür odaların<br />
içi, ahşabın bolca kullanıldığı Frig konutlarının<br />
iç mimarisinin kayaya yansıması olarak tanımlanabilir.<br />
Küçük, kareye yakın dikdörtgen bir kapıdan<br />
geçilerek girilen mezar odaları, çoğunlukla iki<br />
yana eğimli semerdam şeklinde tavanlara sahiptir.<br />
Bazı odalarda tavanda mahya kirişi kabartma olarak<br />
gösterilmiş, kabartma üçgen alınlıklar ve yatay<br />
olarak uzanan merteklerle tavan bezenmiştir. Odaların<br />
tabanları boş, düz bir alan olarak bırakıldığı<br />
gibi, bazı mezarlarda duvarların önlerinde ana kayadan<br />
özenle işlenmiş, üzerine cesetlerin yatırıldığı<br />
seki şeklinde yataklar bulunmaktadır. Köhnüş Vadisi’ndeki<br />
Aslantaş Mezarı bu tür mezarlardan en<br />
tanınmış olanıdır. Köhnüş Vadisi’ni batı ve güney<br />
yönden sınırlayan yüksek kayalıklarda 39 adet kaya<br />
mezarı daha vardır. Burası bilinen en büyük Frig<br />
kaya mezarı nekropolüdür.<br />
Nekropol (Nekropolis)<br />
Yunanca ölü anlamına gelen nekros ve<br />
kent anlamına gelen polis kelimelerinden<br />
türetilmiş bir kelimedir. Bir kentin dışında<br />
yer alan mezarlık alanıdır.<br />
Sanat<br />
Frig Krallığı, döneminin siyasi ve ekonomik gelişmelerinin<br />
akışı içinde coğrafi konumunun avantajını<br />
da kullanarak doğu ve güneydoğuda Urartu,<br />
Geç Hitit ve Assur devletleri ile batıda Batı Anadolu<br />
sahilleri ve Kıta Yunanistan ile yakın ilişkilere<br />
girmiştir. Bu durum Frig sanatının hem Doğu hem<br />
de Batı kültürlerinden etkilenerek kendi stilini yaratmasında<br />
etkili olmuştur. İlk başlarda Geç Hi-<br />
104
Change language