Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Eski Anadolu Tarihi<br />
araştırmalarla<br />
ilişkilendir<br />
“Midas’ın kulakları eşek kulakları...” Çoğumuzun<br />
çocukluk anılarında yer eden bu<br />
tekerlemenin aslında Latin ozan Ovidius’un<br />
“Metamorphoses=Değişimler” adlı eserinden<br />
çıkıp günümüze ulaştığını bilenlerin sayısı pek<br />
de fazla olmasa gerek. Ovidius, Eşek Kulaklı<br />
Midas’ın, zenginlikten nefret edip, ormanlara ve<br />
çayırlara giderek Pan’ın mesken tuttuğu mağaralarda<br />
yaşadığını anlatır. Ancak Tanrı Apollon,<br />
kendi müziği ile rekabete kalkışan Pan’ın şarkılarını<br />
dinlemekte ısrar eden Midas’ı ona karşı geldiği<br />
için cezalandırır...<br />
“... Apollon hünerli parmaklarıyla telleri çalar<br />
ve onun tatlı nağmeleriyle büyülenen yargıç<br />
Tmolus, Pan’a lir önünde flütünü susturmasını<br />
emreder. Kutsal dağ tanrısının kararını herkes<br />
onaylar, sadece Midas’ın sesi itiraz eder ve bunun<br />
haksızlık olduğunu söyler. Delos’lu tanrı (Apollon)<br />
böylesine alık kulakların insani şeklini korumasına<br />
tahammül edemez. Onları uzatır, içlerini<br />
dışlarını gri kıllarla doldurur; hatta onları yerinde<br />
duramaz yaparak, hareket gücü verir. Diğer yerleri<br />
insan olmasına rağmen bir tarafı böylece cezalandırılmıştır:<br />
yavaşça hareket eden eşek kulakları<br />
olmuştur...”<br />
Midas, çirkinleşmiş ve utanmış olarak mor<br />
bir türbanın altında kulaklarını gizlemeye çalışır.<br />
Ama onun uzun saçlarını sürekli ustura ile kesen<br />
hizmetkârı bu ayıbını görür. Hizmetkâr, bu<br />
utanç verici görüntüyü ifşa etmeye cesaret edemez,<br />
ancak bunu söylemek için de sabırsızlanarak,<br />
hızlıca gider toprakta bir delik açar. Ve bu<br />
deliğe yavaşça görmüş olduklarını fısıldar. Sonra<br />
deliği kapatarak oradan sessizce uzaklaşır. Fakat<br />
orada biten sık kamışlar, yıl sonunda büyüdükleri<br />
zaman hareket etmeye başlarlar. Hafif bir rüzgâr<br />
estiğinde sallanarak gömülü sözleri tekrar ederler<br />
ve Midas’ın kulakları öyküsünü açığa vururlar...<br />
Sadece eşek kulaklar efsanesi değil, her tuttuğunu<br />
altına çevirme isteğinin kendisini açlıkla<br />
ölüm noktasına getirmesi de Frig kralı Midas’ı<br />
belki de Anadolu topraklarının en popüler kralı<br />
haline getirmiştir. Bu efsane gibi, Makedonyalı<br />
ünlü kral Büyük İskender’in bir kılıç darbesi ile<br />
keserek çözdüğü Gordion düğümü gibi hikâyeler<br />
belki de Anadolu insanının arkeoloji bilgisinde en<br />
çok yer eden öykülerdir. Ama çoğunluk gerçekte<br />
bu efsanelerin Friglere ait olduğundan habersizdir.<br />
Oysa belki de Anadolu’nun en çok dile düşmüş<br />
uygarlığı Frigler, henüz yazıları okunmadığı için<br />
hakkında en az şey bilinen uygarlığı olma özelliğini<br />
taşıyor. Bu uygarlıkla ilgili efsanelerin dilden<br />
dile dolaşmasının nedenlerinden biri de belki bu<br />
bir türlü çözülemeyen gizemlerinde saklı...<br />
Kaynak: Tüfekçi Sivas, T. (2008), “Frigler.<br />
Midas’ın Ülkesinde, National Geographic, no.<br />
81: 59.<br />
Assur kralı II. Sargon bu olayı yazdırmakla yetinmemiş, sarayını süsleyen duvar kabartmalarından birine<br />
kralın huzuruna çıkmak için sırtında taşıdığı armağanı ile bekleyen bir Frig elçisi betimlettirmiştir. II.<br />
Sargon’un Kilikya valisine yazdığı bir mektup ise Midas’ın Assur için değerli bir müttefik olduğunu açık<br />
olarak gösterir: “...savaş veya başka bir şey olmadan Muşkili bize söz verdi ve bizim müttefikimiz oldu... şimdi<br />
Muşkili bizimle barış yaptığına göre.....sen oradan bastıracaksın, Muşkili de öbür taraftan bastıracak ....” II.<br />
Sargon ile Midas arasında yapılan bu anlaşma çerçevesinde Frig sarayında sürekli bir Assur elçisinin bulundurulduğu<br />
anlaşılmaktadır: “...ben sana Muşkilerin huzurundan habercinin ilişkisini kesmemesini söylemek için<br />
yazıyorum....” Bu tarihten sonra Assur kaynaklarında Muşkili Mita - Midas ile ilgili herhangi bir bilgi yoktur.<br />
Midas hakkında tarihî bilgiler içeren Antik Batı kaynakları ise onun egemenliğinden bir kaç yüzyıl<br />
sonrasına aittir. Bu kaynaklara göre kral Midas, Orta Yunanistan’daki Delphoi kehanet merkezine, üzerinde<br />
oturup adalet dağıttığı, görülmeye değer güzellikteki tahtını yollayarak Kıta Yunanistan ile iyi ilişkiler<br />
kurmuştu. Ayrıca bir Aiol kenti olan Kyme’nin (Aliağa - Nemrut Kale) prensesi ile evlenerek Batı Anadolu<br />
sahillerindeki Yunanlı yöneticilerin güvenini kazanmıştı. Midas, bir yandan Doğu ve Güneydoğu<br />
Anadolu’da Urartu, Kuzey Suriye ve Assur ile diğer yandan batıda Batı Anadolu sahilleri ve Kıta Yunanistan<br />
ile siyasi ve kültürel ilişkiye giren Anadolu’nun ilk Demir Çağı kralı olarak haklı bir üne sahipti.<br />
97
Change language