You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Frig Krallığı<br />
MS ikinci yüzyılda yaşayan Nikomedialı (İzmit)<br />
tarihçi Arrianos ve üçüncü yüzyılda yaşayan Romalı<br />
tarihçi Justinus’un aktardığı bilgilere göre Frigler<br />
Sangarios (Sakarya) Nehri’nin kıyısında, Gordion<br />
adındaki başkenti kuran toplumdu. Friglerin köy<br />
düzeyindeki yaşam biçiminden siyasal örgütlü bir<br />
devlet düzenine nasıl geçtiği ve geçiş aşamaları henüz<br />
tam olarak bilinmemektedir. Bununla birlikte,<br />
ilk aşamada merkezden yönetilen bir krallık yerine<br />
birçok beyliğin varlığı düşünülmelidir. Gordion’un<br />
önceleri bir beylik merkezi olduğu ileri sürülebilir.<br />
Nitekim arkeolojik kazılar, Yassıhöyük’te daha MÖ<br />
erken dokuzuncu yüzyılda Güneydoğu Anadolu<br />
Bölgesi’ndeki çağdaş Geç Hitit kentlerindekileri<br />
anımsatan kabartmalı ortostatlar ile bezenmiş<br />
binalara sahip, çevresi güçlü surlarla tahkim edilmiş<br />
bir sitadelin olduğunu ortaya koymuştur. Bu<br />
dönemde Gordion soylu yöneticilerin yaşadığı bir<br />
yönetim merkezi olma yolundadır. Yassıhöyük’teki<br />
bu büyük inşaat projesi gelişimini sürdürerek MÖ<br />
dokuzuncu yüzyılın sonuna gelindiğinde Orta<br />
Anadolu’da kendi dönemi için benzeri olmayan<br />
anıtsal planlı krali bir yerleşmeye dönüşmüştür.<br />
Ortostat<br />
Duvarların alt kısımlarında kullanılan, dikine<br />
yerleştirilmiş düz ya da kabartmalarla<br />
bezeli taş levha ya da blok.<br />
Antik Batı kaynaklarına göre merkezi Frig<br />
Devleti’nin ilk kralı, başkent Gordion’a adını vermiş<br />
olan Gordias’tır. Gordias’ın <strong>tarihi</strong> kişiliği ve<br />
yaşadığı dönemin siyasi olayları hakkında şimdilik<br />
herhangi bir bilgi yoktur. O, ününü oğlu Midas’a<br />
ve Gordion düğümü ile bağlayıp kent tapınağına<br />
adadığı kağnısına borçludur. Kral Midas’ın MÖ<br />
709 yılında hâlâ Frig Krallığı’nın başında olduğunu<br />
belgeleyen Assur kaynakları dikkate alındığında<br />
Gordias’ın olasılıkla MÖ sekizinci yüzyılın ilk yarısında<br />
Frig tahtında egemenlik sürdüğü düşünülebilir.<br />
Gordias’ın ne zaman, nerede ve nasıl öldüğü<br />
bilinmez. Gordias’tan sonra Frig tahtına oğlu Midas<br />
geçmiştir.<br />
Antik Batı kaynaklarında daha çok efsanevi<br />
kişiliğinden söz edilen kral Midas, Assur kaynaklarında<br />
Muşki adıyla geçen Friglerin kralı olup<br />
“Muşkili Mita” adı ile <strong>tarihi</strong> bir kimliğe sahiptir.<br />
Assur yazılı belgelerine göre kral Mita - Midas,<br />
MÖ 717-709 yılları arasında Doğu, Güney ve Güneydoğu<br />
Anadolu Bölgesi’nde Geç Hitit Beyliklerinden<br />
Kargamışlı Pisiris, Taballı Ambaris, Atunalı<br />
Matti ve Urartu kralı I. Rusa ile yakın ilişkiler<br />
kurmuştu. Mita - Midas, Assurlu çağdaşı kral II.<br />
Sargon’a (MÖ 721-705) karşı bu bölgede bir güç<br />
birliği oluşturmuş, etki alanını Kilikya’nın kuzeyine,<br />
Toroslara kadar genişletmişti. II. Sargon’un<br />
başkenti Khorsabad’taki (Dur-Şarrukin) sarayının<br />
duvarlarına yazdırdığı yıllıklar bu siyasi ilişkilerin<br />
somut tanıklarıdır: “Saltanatımın beşinci yılında<br />
Kargamışlı Pisiris, yüce tanrılara verdiği yemine karşı<br />
günah işledi ve Muşki ülkesinden Mita’ya, Assur’a<br />
karşı düşmanca davranması için mesajlar gönderdi...;<br />
....Taballı Ambaris, babasının sınırları dışında olan<br />
ve sınırlarını genişleten Hilakku ülkesi ile birlikte<br />
Urartulu Ursa (Rusa) ve Muşkili Mita’ya benim topraklarımı<br />
ele geçirmek teklifinde bulunmak için bir<br />
haberci gönderdi....”.<br />
Tyana’da (Niğde/ Kemerhisar) bulunan ve üzerindeki<br />
yazıtta geçen Midas adından ötürü bu krala<br />
ait olduğu düşünülen bazalt taş, kralın Kilikya’nın<br />
kuzeyinde Toroslardaki faaliyetlerinin bir göstergesi<br />
olarak kabul edilir. Gordion’da saray alanında<br />
ve bazı tümülüslerde gün ışığına çıkartılan Doğu<br />
kökenli arkeolojik buluntular, aslında Friglerin<br />
MÖ dokuzuncu yüzyıldan itibaren Geç Hitit Beyliklerinin<br />
ana yayılım bölgesi olan Güney Anadolu<br />
ve Kuzey Suriye ile ilişki içinde olduğunu gösterir.<br />
Kral Midas’ın, Assur kaynaklarından öğrendiğimiz<br />
bu bölgedeki faaliyetleri de daha önce kurulmuş<br />
olan politik ilişkilerin bir uzantısı olmalıdır.<br />
Kral II. Sargon’un, kendisine karşı gelen Geç<br />
Hitit Beyliklerini birer birer mağlup ederek onları<br />
egemenliği altına almasından sonra, doğudan<br />
ilerleyen Kimmer tehlikesi karşısında kral Mita<br />
- Midas, II. Sargon ile dostluk anlaşması yaparak<br />
bu tehlikeyi atlatmayı düşünmüştür. Bunun için<br />
Assur sarayına iyi niyet elçileri ve hediyeler gönderir.<br />
Aslında bu anlaşma, bir bakıma kral Midas’ın<br />
Assur’un gücü karşısındaki boyun eğişidir: “.... memurum<br />
Que (Çukurova bölgesi) yöneticisi, Muşki ülkesinin<br />
Mita’sı ve onun üç bölgesine bir akın düzenledi.<br />
Onun şehirlerini tahrip etti, yıktı ve yaktı. Çok<br />
sayıda ganimet aldı. Ve benden önceki krallara boyun<br />
eğmeyen Muşkili Mita düşüncesini değiştirmeden güneşin<br />
doğduğu denize, bana, destek, haraç ve hediyeler<br />
getirme teklifinde bulunan habercisini gönderdi.”<br />
96
Change language