Sayı 1

1

2

İÇİNDEKİLER
Fizik Nedir ..............................................................4
Fiziğin Alt Dalları...................................................5
Bilim İnsanları.........................................................9
Kuantum Bilgisayarları......................................... 16
İnternetin Gelecekteki Tarihi............................... 18
Plazma..................................................................... 21
Grafen.....................................................................22
İlginç Bilgiler..........................................................23
Zeka Soruları..........................................................24
Karikatürler............................................................25
Bulmaca..................................................................29
3

FİZİK NEDİR ?
İnsanın çevresinde
yaşananları anlamlandırma
isteği
ile
temelleri atılan
Fizik, sınırları çok
geniş ve tüm diğer
bilim
dalları ile ilişkili
bir disiplin haline
gelmiştir. Medeniyetimiz
hızla gelişirken,
bilimsel bir alt yapı
üzerinde üretmeye,
geliştirmeye ve bu
alt yapıdan türetilen
diğer düşünceler
ile yaptıklarını
açıklamaya çalışmıştır.
4
Bu çaba günümüze
kadar tutkulu,
inatçı ve kendini
bilime adamış kişilerce
taşınmış, gün geçtikçe
artan imkanlar
ile katlanarak
büyümüş, yeni kişileri
de yoluna dahil
etmiştir. Bizler de
kendi çağımızın yeni
bilim insanları, yeni
mucitleri, yeni
yaratıcı kişilikleri
olarak büyük bir
heyecanla selçuk
üniversitesi fen fakültesi
fizik bölümü
öğrencileri olarak
bu yolculuğa
katılıyoruz. soruya
tekrar dönecek
olursak türk dil
kurumuna göre fizik
ise ; maddenin
kimyasal yapısındaki
değişiklikler
dışında kalan genel
özelliklerini, genel
ya da geçici yasalara
bağlı, deney
yoluyla incelenebilen,
matematiksel
olarak tanımlanabilen
durum ve
devinimlerini konu
alan bilim dalı olarak
tanımlanıyor.
Peki Fiziğin İnceleme
alanları nelerdir.
Bizi neler Bekliyor
? Neler Fizikle
İlgili ?
-Su dolu bir bardağın
yere düşmesinin
hemen aradından
hangi parçanın nerede
olacağını...
-evrenin ne zaman
ve nasıl meydana
geldiğini...
-bilgisayarımızın
içinde bulunan bütün
devre elemanlarının
nasıl çalığtığı
veya hızını
nasıl arttırabileceğimizi...
-uzaya fırlatılan
bir aracın ne zaman
nerede olacağı ve
yakıtının ne zaman
biteceği...
-kısaca maddi evrenle
ilgili her şey
fizik biliminin inceleme
alanına girer.

FİZİĞİN ALT DALLARI
MEKANİK
Fiziğin cisimlerin hareketlerini
inceleyen alt bilim dalına
mekanik adı verilir. Fizik
mekanik ile başlamıştır. Bugün
mekanik üç ana bölüme
ayrılmaktadır: Yol, zaman,
hız ve ivme arasındaki ilişkiyi
inceleyen kinematik, kuvvetle
hareket arasındaki ilişkiyi
inceleyen dinamik ve hareketsiz
bir cisim üzerindeki
kuvvetlerin etkisini inceleyen
alt dala ise Statik adı verilir.
Mekanik Kısımları
Mekanik bilimi, ideal durumları
inceleyen Rijit cisimler
mekaniği ve gerçek durumları
inceleyen Sürekli ortamlar
mekaniği olmak üzere iki ana
kısımda ele alınabilir.
Rijit cisimlerin mekaniği
Kuvvetlerin tesiri altındaki
bir cismi meydana getiren
tüm parçaların, birbirlerine
göre izafi olarak şekil değiştirmediği
cisme rijit cisim denir.
Bu cisim ideal bir cisimdir
ve gerçekte tüm cisimler
kuvvet etkisiyle elastik veya
Plastik şekil değiştirirler.
Sürekli ortamlar mekaniği
Katı mekaniği
Katı mekaniği veya Mukavemet,
kuvvet etkisiyle şekil
değiştirebilen cisimlerin
statik ve dinamik dengelerini
inceleyen bilim dalıdır.
Akışkanlar mekaniği
Akışkanların dengesini inceleyen
bilim dalıdır. akışkanlar
mekaniği aşağıdaki alt dallara
ayrılır.
1.Akışkanlar statiği
Hidrostatik
Aerostatik
2. Akışkanlar dinamiği
Hidrodinamik
Aerodinamik
Klasik mekanik
Klasik mekanik veya bir başka
adıyla Newton mekaniği,
genel olarak cisimler üzerine
etki eden kuvvetler ile ilgilenen
bir fizik dalıdır. Klasik
mekanik günlük olaylar
çerçevesinde oldukça kesin
sonuçlar üretmektedir, ancak
ışık hızına yakın hızlarda
hareket eden sistemler için
göreli mekanik, çok küçük
uzaklık ölçeklerinde sistemler
için niceleme mekaniği, ve
her iki özelliğe sahip sistemler
için de göreli nicemleme
alan teorisi kullanılmalıdır.
TERMODİNAMİK
Termodinamik; ısı enerjisi
ve ısı enerjisiyle sıcaklık,
özkütle, basınç gibi nicelikler
arasındaki ilişkiyi inceler.
Termodinamik maddelerin
sıcaklıkları, sıcaklıklarındaki
değişimleri ve sıcaklıkların
değişimine sebep olan ısı alışverişleri
gibi konular üzerinde
çalışmaktadır. Isı alışverişi
yapan maddeler arasında
ısı akışı gerçekleşir. Isı akışı,
sistemler termal dengeye
ulaşıncaya yani sistemlerin
sıcaklıkları eşitleninceye
kadar devam eder. Termodinamik,
ısı alışverişi (Görsel
1.1.9) yapan sistemlerin
termal dengeye ulaşıncaya
kadar geçirdiği süreçlerle ilgilenmektedir.
Bu süreçlerde
sistemlerin sıcaklığı, fiziksel
hali ve dolayısıyla boyutları
ve öz kütlesi, direnci ya da
rengi değişebilir.
5

ELEKTOMANYETİZMA
Elektrik akımının manyetizma
ile olan ilişkisi keşfedildikten
sonra elektrik ve
manyetizma alanları elektromanyetizma
adı altında
birleştirilmiştir. Elektromanyetizma,
elektrik ve manyetizma
alanlarının ilgilendiği
bütün konuları kapsar.
Elektrik; elektrik yükleri,
elektrik yüklerinin etkileşimleri,
yüklerin hareketi ve
hareketlerinin sonuçları ile
ilgilenir. Elektriğin durgun
haldeki yüklerin etkileşimleri
ile ilgilenen bölümüne
statik elektrik (elektrostatik),
hareketli yükler ve etkileri
ile ilgilenen bölümüne elektrik
adı verilir. Yün kazağı
çıkarırken duyulan çıtırtılar,
arabadan inerken gerçekleşen
elektrik çarpması, elektrik
akımı, potansiyel fark kavramı,
yıldırım ve şimşek gibi
doğa olayları, bazı canlıların
doğal savunma mekanizmaları
elektriğin çalışma alanına
girmektedir.
Manyetizma; mıknatıslar,
maddelerin manyetik özellikleri,
manyetik alanlar ve bu
alanların etkileri ile ilgilenir.
6
Mıknatısların birbirlerine
itme ya da çekme kuvveti
uygulaması, Dünya’nın manyetik
alanına göre pusula
iğnesinin sapması, kuşların
ve bazı canlıların yerin manyetik
alanını kullanarak yön
bulması gibi olaylar manyetizma
ile açıklanır.
19. yüzyılın başlarında elektik
ve manyetizma arasındaki
ilişkinin keşfi ile elektro
mıknatıslar yapılmış, elektrik
motorları ve jeneratörlerin
üretilmesi sağlanmıştır. Bu
nedenle tüm elektrikli cihazlar,
elektrik motorları, elektrikli
otomobiller, yapılarında
elektromıknatıs bulunduran
kapı ziliyle telgraf cihazı,
MR (manyetik rezonans)
cihazı ve elektrik santralleri
elektromanyetizmanın uygulama
alanına verilebilecek
örneklerdendir. Ayrıca CERN
(Sörn-Avrupa Nükleer Araştırma
Merkezi) ve radyoterapi
uygulamalarında kullanılan
parçacık hızlandırıcılar
da elektromanyetizmanın
uygulama alanı içerisindedir.
Bu alanla ilgili olan meslekler
arasında elektrik-elektronik
mühendisliği ve öğretmenliği,
biyomedikal mühendisliği
gibi bölümler yer alır.
OPTİK
Fiziğin ışıkla ilgili olayları inceleyen
bölümüdür. Yine bu
olaylarla ilgili olarak kullanılan
araçlara da «optik araçlar»
adı verilir. Işığın niteliği,
özellikleri, ışıkla ilgili araçlar,
görme meseleleri ve gözlük,
dürbün yapımı, fiziğin bu koluna
aittir. Optik, ışıkla ilgili
olayları üç değişik modelde
inceler. Buna göre optik üç
kısma ayrılır:
1.Geometrik optik:
Işığın izotrop (her tarafının
fiziksel özelliği aynı) ortamda
doğrusal yayılmasını temel
kabul eder. Yansıma, kırılma
ve aydınlanma olaylarını inceleyen
optik kısmıdır. Newton,
çalışmalarında ışığı bir
kaynaktan yayılan tanecikler
gibi düşünüyordu. Böylece
geometrik optik gelişti. Işık
olaylarını izah etmede yeterli
zannedildi. Halbuki Newton’un
düşünceleriyle gelişen
geometrik optikle ancak yansıma,
kırılma ve aydınlanma
olayları izah edilebilir. Aynalar,
ışık prizmaları, mercekler,
optik aletler, geometrik optikle
incelenebilir.
2.Fizik optik: Işığın dalga yapısında
olduğunu temel kabul
ederek; girişim, kırınım ve
kutuplanma olaylarını inceleyen
optik kısmıdır. Newton’la
aynı çağda yaşayan Huygens,
Newton’un yanıldığını ve ışığın
dalga şeklinde düşünülmesi
gerektiğini ortaya attı.
Dalga modeli, geometrik

optikle açıklanamayan girişim,
kırınım, polarma (kutuplanma)
olaylarını açıklayabiliyordu.
3.Kuantum optiği: Max
Planck’ın ışık dalgalarının
enerjilerinin kuantumlu
oluşunu keşfetmesiyle ortaya
çıkmıştır. Buna göre ışık,
atomdan yayılan enerji paketleri
(dalga katarları) şeklindedir.
Her bir pakete foton
denir. Kuantum optiği ile
ışık madde etkileşimi, fotoelektrik
olay, Compton olayı
incelenebilir.
ATOM VE MOLEKÜL Fİ-
ZİĞİ
Atom ve molekül fiziği, genel
olarak atomun ve moleküllerin
yapısı, enerji düzeyleri,
dalga fonksiyonlari ve elektromanyetik
geçişleri, atomlar
arası bağlar, molüküler
yapılar, atom modeli, atomik
spektroskopide ince yapı ve
aşırı ince yapı, spektroskopik
gösterim ve enerji seviyeleri,
geçiş olasılığı ve seçim kuralları,
Zeeman olayı, Stark
olayı, moleküler spektrum,
iyonik bağlar, dönme, titireşim
ve elektronik geçiş
spektrumu, lazer gibi bölümleri-
inceleyen fiziğin bir alt
dalıdır.
KATI HAL FİZİĞİ
Katı hal fiziği genel anlamda
maddenin katı haliyle ilgilenir
ve maddenin teknolojik
anlamda kullanımını belirleyen
elektrik, manyetik, optik
ve esneklik (mekanik) özelliklerini
amorf veya kristal
yapısına bakmadan temel
fiziksel prensiplerden hareketle
inceler.
Katı hal Fiziği Anabilim Dalı
öğretim üyelerinin çalışma
alanları, maddenin elektrik,
manyetik ve optik özelliklerinin
belirlenmesine yoğunlaşmıştır.
Birçok deneysel
altyapıya sahip olan bölümüz
katıhal fiziği laboratuvarlarımızda
metalik alaşım, yarıiletken,
manyetik, ferromanyetik
yarıiletken, tek-kristal,
polikristal veya amorf yapıda
nano-tel, nano-parçacık, ince
film veya külçe olarak hazırlamak
ve elektrik ve optik
özellikleri sıfır alan altında
10-300K sıcaklık aralığında,
manyetik ve yapısal özellikleri
ortak çalışma grubumuz
olan laboratuvarlarla birlikte
incelenmektedir. Maddenin
tanımlanmasında deneysel
metotlarla elde edilen verilerin
mevcut deneysel çalışmalarımızın
yanında aynı
zamanda teorik modelleme
ve benzeşim teknikleriyle de
malzemeye ait fiziksel parametreleri
belirlenmektedir.
PLAZMA FİZİĞİ
Evrenin, ne zaman, nasıl ve
nelerden oluştuğu insanlığın
var oluşundan beridir
merak edilen konulardan
biri olmuştur. Atomun keşfinden
sonra bu merak daha
da artarak “en küçüğü” bulma
yoluna gidilmiştir. Bu
da ancak atom ve atom altı
parçacıkların incelenmesi ile
gerçekleşebileceği görülmüştür.
Yüksek Enerji fiziği veya
diğer adıyla Parçacık Fiziği
bu alanda çalışmalarını sürdürmektedir.
Bu araştırmalar
Teorik ve Deneysel olarak
birlikte devam etmektedir.
7

Teorik çalışmalar genelde
üniversite ve enstitülerde
çalışan bilim adamları tarafından
gerçekleşmektedir.
Deneysel çalışmalar ise çok
daha pahalı ve farklı disiplinlerdeki
bilim adamlarına ihtiyaç
duyulduğundan dolayı
sayılı Laboratuvarlarda yapılmaktadır.
Evrenin gizemini
çözmek için dizayn edilen en
büyük laboratuvarlardan bir
tanesi Amerika’nın Illinois
Eyaletinde bulunan “Fermi
Ulusal” Laboratuvarıdır, diğeri
ise İsviçre ile Fransa’nın
sınırında kurulan Avrupa
nükleer araştırma merkezi
olan CERN Laboratuvarıdır.
CERN şu anda bu alanda
aktif olarak çalışmalar yapan
Dünya’daki tek laboratuvardır.
8 TeV enerjide protonlar
karşılıklı çarpıştırılarak en
küçüğü bulma yolunda ilerlemektedir.
NÜKLEER FİZİK
Atomdan yaklaşık on bin kez
küçük olan atom çekirdeğinin
yapısını ve kararsız çekirdeklerin
ışımalarını araştıran
bilim dalı nükleer fiziktir.
Kararsız radyoaktif çekirdekler,
alfa parçacığı, beta
parçacığı, kütlesiz nötronalar,
pozitronlar gibi parçacıklar
da salarlar. Çekirdek özellikleri,
saçılım deneyleriyle
saptanır. Çok yüksek hızlara
çıkarılan yüksek enerjili parçacıklarla
bombalanan hedef
çekirdeklerin bu çarpışmalardan
sonraki dönüşümleri,
çekirdek tepkimeleri olarak
adlandırılır. Çekirdek bölünmesi
ve çekirdek kaynaşması
yeni elementlerin oluşmasına
yol açan tepkimelerdir.
Nükleer fizik, atomu meydana
getiren çekirdeğin
özellikleri ve birbirleri ile
yaptıkları etkileşmeler ile
ilgilenir. Bu nedenle nükleer
fiziği çekirdeğin statik
özellikleri ve dinamik özellikleri
olmak üzere iki ana
kısma ayırabiliriz. Nükleer
fizik teknolojik yeniliklerin
itici kuvvetini saptayan
bir alandır ve günümüzde
pek çok kullanım alanına
sahiptir.
8

ALBERT EİNSTEİN
1879-1955
Albert Einstein, 14 Mart
1879’da Almanya’nın
Ulm kentinde dünyaya geldi.
Babası Hermann Einstein,
annesi ise Pauline Einstein
idi. Eğitimine Münih’deki bir
Katolik ilkokulunda başladı.
1888 yılında ise Luitpold Gymnasium’a
gitti. Bir süre sonra
bu okulu bırakan Einstein,
İtalya’daki ailesinin yanına
gitti. Ailesi yarım kalan eğitimini
tamamlaması için onu
İsviçre’deki bir liseye gönderdi.
Buradan mezun olduktan
sonra Swiss Federal Polytechnic
School’a kaydoldu.
Einstein, yıllar sonra amcasına
borcunu şöyle dile getirir:
“Çocukluğumda yaşadığım
iki önemli olayı unutamam.
Biri, beş yaşımda iken amcamın
armağanı pusulada
bulduğum gizem; diğeri on
iki yaşımda iken tanıştığım
Öklit geometrisi. Gençliğinde
bu geometrinin büyüsüne
girmeyen bir kimsenin ilerdi
kuramsal bilimde parlak bir
atılım yapabileceği hiç beklenmemelidir!”
Einstein, yıllar sonra amcasına
borcunu şöyle dile getirir:
“Çocukluğumda yaşadığım iki
önemli olayı unutamam. Biri,
beş yaşımda iken amcamın
armağanı pusulada bulduğum
gizem; diğeri on iki yaşımda
iken tanıştığım Öklit geometrisi.
Gençliğinde bu geometrinin
büyüsüne girmeyen
bir kimsenin ilerdi kuramsal
bilimde parlak bir atılım yapabileceği
hiç beklenmemelidir!”
1900 yılında üniversite eğitimini
tamamlayan Einstein,
üniversitede asistan olmak
istiyordu. Fakat bu isteğini gerçekleştiremedi.
Bunun üzerine
bir süre özel dersler verdikten
sonra İsviçre’deki bir patent
ofisinde işe girdi. 1909’da Zurich
Üniversitesi’nde profesör
oldu. 1914 yılında Almanya’ya
döndü ve Berlin Humboldt
Üniversitesi’nde profesör olarak
görev yaptı. 1921 yılında
‘fotoelektrik etkinin ne olduğunu
açıklamasından ötürü’
Nobel Fizik Ödülü’nü kazandı.
Hitler’in Yahudilere uyguladığı
baskılardan dolayı Almanya’dan
ayrılmak zorunda
kaldı. Önce Belçika’ya oradan
da İngiltere’ye gitti. Son olarak
ise ölümüne kadar yaşayacağı
Amerika Birleşik Devletleri’ne
gitti. Burada Princeton
Üniversitesi’nde görev yaptı.
1940’da Amerikan vatandaşlığına
geçti. 1955’te hayatını
kaybetti.
Kuantum mekaniğini yetersiz
ve geçici sayan çağımızın
(belki de tüm çağların) en
büyük bilim dehası, kendi yolunda
"yalnız" bir yolcuydu;
çocukluğa özgü saf ve yalın
merakı, evren karşısında derin
hayret ve tükenmez coşkusuyla
ilerleyen bir yolcu!
Hayat bisiklet sürmek gibidir.
Dengede kalmak için hareket
etmek zorundasınız.
ALBERT EİNSTEİN
9

10
GRAHAM BELL
1847-1922
İskoçya asıllı ABD’li bilim
adamı Alexander Graham
Bell, 3 mart 1847’de doğdu. 7
mart 1876’da telefonun patentini
aldı. İlk telefon şirketi
olan Bell telefon şirketini
1877’de kurdu.
Bell telefon şirketi bugün
ABD’nin en büyük şirketlerinden
biridir. Ayrıca kendi
geliştirdiği fonograf için bir,
hava araçları için beş, hidro
uçaklar için dört ve selenyum
piller için de iki patenti vardır.
Babası kendini sağır ve dilsiz
insanların sorunlarıyla uğraşmaya
kendini adamıştı. Bu
nedenle Alexander Graham
Bell, küçük yaştan itibaren,
daha sonradan çok işine yarayacak
olan ses bilgisi konusunda
bilgiye sahip oldu.
Bell de kendini, sağır öğrencilerin,
dolaylı olarak da olsa,
seslerin dünyasını kavramaları
ve yaşamalarına adadı ve
ilk olarak Boston’daki Sağır
ve Dilsizler Okulunda çalışmaya
başladı.
Telgraf şirketlerinin çıkmazı
olan, bir hat üzerinde aynı
anda yalnızca tek bir mesajın
iletilmesi sorununa çözüm
arayacak çalışmaya başlamıştı.
Başlangıçta çoklu bir
telgraf geliştirmeyi istiyordu.
Bell, ses tellerinin ve kulak
zarının titreşimlerinden
yola çıkarak, insan sesindeki
frekansı elde ederek, bunları
elektrik sinyali biçiminde
bir telden iletmenin olanaklı
olup olmadığını araştırıyordu.
Bunun için de diyaframla,
yapay bir kulak zarı yaratmanın
gerekli olduğu sonucuna
vardı. Diyafram, hem konuşma
sesiyle titreşim oluşturabilecek
hem de elektrik akımı
yaratan küçük değişikliklere
tepki verebilecek kadar ince
bir tabakaydı.
Tam ortasına da diyafram
hareket ettikçe hareket eden
bir manyetik zar yerleştirdi.
Ses titreşimleriyle oluşan
değişiklikler, alıcı merkeze
ulaştığında, alıcının diyaframında
titreşime neden olarak,
sinyalleri yeniden sese
çeviriyordu.
En değerli patentlerden biri
olan telefonun patentini Bell,
7 mart 1876’da, 29’uncu yaş
gününden dört gün sonra
aldı.
İlk telefon şirketi olan Bell
telefon şirketi de 1877’de
kuruldu.
Bell aynı zamanda çok yönlü
bir araştırmacı ve mucitti.
Aşırı büyük üç boyutlu kutu
uçurtmaları kullanarak
insan taşımayı başarmış ve
bu çalışmaları sadece denemelerini
yaptığı istasyonunda
bulunan nehri kıyıdan
kıyıya geçmek amaçlı kullanmıştır.
Bell, 2 ağustos 1922’de
hayata veda etti.
Her şeyden önce, hazırlık
başarının anahtarıdır.
GRAHAM BELL

CAHİT ARF
1910 - 1997
1910 yılında Selanik’te
doğan Cahit Arf, ilkokulu
o yıllarda sultani adı verilen
liselerin ilk kısmında okumuş,
daha beşinci sınıftayken
tanıştığı genç bir öğretmen
onun matematikle ilgilenmesini
sağlamıştır. Lisenin
orta kısmına geldiğinde artık
okul arkadaşlarının çözemediği
matematik sorularını
çözen Cahit Arf ’ın bu yeteneği
ailesi ve hocalarının
dikkatini çekmiş ve Paris’teki
St. Louis Lisesinde okumak
üzere ailesi tarafından Fransa’ya
gönderilmiştir. Üç yıllık
lise tahsilini iki yılda bitirip
Türkiye’ye geri dönen Cahit
Arf o sıralarda Türk hükümeti
tarafından yüksek öğrenim
görmek üzere sınavla
Avrupa’ya gönderilecek aday
öğrenciler arasına alınmıştır.
Bu sınavı kazanan Cahit Arf
Fransa’ya geri dönüp birçok
bilim adamının yetiştiği okul
olan École Normale Supérieure’e
kaydolmuştur.
Yükseköğreniminden sonra
Türkiye’ye geri dönen Arf,
bir süre Galatasaray Lisesinde
hocalık yapmış ve sonra
doçent adayı olarak İstanbul
Üniversitesi Matematik Kürsüsü’ne
geçmiştir. 1937 yılında
doktorasını yapmak üzere
Göttingen Üniversitesi Matematik
Bölümü’ne giden Cahit
Arf ’ın bu üniversitede yaptığı
doktora çalışması onun dünya
çapında tanınmasına yol
açmıştır.
Cahit Arf matematik dehalarının
bile çok zor dediği
bir konu üzerinde tek başına
çalışmış ve bir buçuk yıl
içinde konusu “non-commutative
Class Field” olan
doktorasını tamamlamıştır.
Bu çalışmadan elde edilen
sonuçların bir kısmı literatüre
“Hasse-Arf ” teoremi olarak
geçmiştir. Doktora tezini
1938 yılında bitiren Cahit
Arf bir yıl daha Göttingen’de
çalışmalarını sürdürmüş, bu
dönemde de dünya literatürüne
“Arf Invaryantı” adıyla
geçen, cebirsel ve diferansiyel
topolojide büyük önem
taşıyan bir çalışmaya imza
atmıştır. 1938’in sonunda
Türkiye’ye üniversitesine geri
dönen Arf 1943’te profesör,
1955’te ordinaryüs profesör
olmuştur. 1962 yılına kadar
üniversitede çalışmalarını
sürdüren Cahit Arf o yıllarda
bir yıllığına misafir profesör
olarak Maryland Üniversitesine
gitmiş ve ayrıca Mainz
Akademisi muhabir üyeliğine
seçilmiştir.
1960 yılında Çekmece Nükleer
Araştırma Merkezi’ni
kurmak üzere görevlendirilen
Cahit Arf 1962’de üniversitedeki
görevinden ayrılmış ve
bir yıl kadar Robert Kolej’de
ders vermiştir.
TÜBİTAK’ın kuruluş ve
gelişmesinde büyük emekleri
olan Cahit Arf 1963-1967 ve
1967-1971 yıllarında TÜBİ-
TAK’ın Bilim Kurulu başkanlığını
yapmıştır. Cahit Arf
matematiğe yapmış olduğu
köklü katkılarından dolayı
1974’te de TÜBİTAK Bilim
Ödülü’ne layık görülmüştür.
1964-1966 yıllarında Princeton’da
Institute for Advanced
Study’de çalışmalarını sürdüren;
daha sonra California
Üniversitesinde misafir
öğretim üyeliği yapan Cahit
Arf 1967’de Türkiye’ye dönüp
ODTÜ Matematik Bölümünde
çalışmaya başlamış ve
1980 yılında bu üniversiteden
emekli olmuştur.
1980 yılında İTÜ ve Karadeniz
Teknik Üniversitesinin,
1981 yılında ODTÜ’nün
onur doktoralarını alan, 1993
yılında Türkiye Bilimler Akademisi
Şeref Üyeliğine seçilen
Cahit Arf 4 Şubat 1994’te de
Fransa’da Commandeur des
Palmes Académiques Ödülü’ne
layık bulunmuştur.
Ülkemizde matematiğin
simgesi haline gelen Ord.
Prof. Dr. Cahit Arf 26 Aralık
1997’de vefat etmiştir.
Bilim ve inanç iki ayrı unsurdur.
Birleşirse devrim
yapabilirsiniz.
CAHİT ARF
11

12
Sir Isaac Newton
1642-1727
Isaac Newton, 4 Ocak 1642
tarihinde çiftçi bir ailenin
çocuğu olarak Woolshrope,
Lincolnshire‘da dünyaya
geldi. Babası, Newton doğmadan
üç ay önce ölmüştü.
Erken doğumla dünyaya
gelen Newton, çok zayıf ve
çelimsizdi. Çevresindeki
insanlar onun yaşayacağına
inanmıyordu. 3 yaşındayken
annesi ikinci kez evlendi. Bunun
üzerine bakımı anneannesine
kaldı. Annesinin yeni
evliliğinden üç çocuğu daha
oldu. Newton, çocukluğunda
yaşıtları gibi dinç, canlı ve hareketli
değildi. Bu nedenle arkadaşlarının
oynadığı oyunların
bir çoğuna katılmazdı.
Eğlencesini ve oyuncaklarını
kendisi tasarlıyordu. Geceleri
köylüleri korkutmak için
yaptığı kandilli uçurtmalar,
zamanının büyük bir kısmını
ayırarak yaptığı su çarkları ve
güneş saatleri onun zekasının
ne denli gelişmiş olduğunun
göstergesiydi.
İlk öğrenimini bölgedeki
okullarda tamamladı. Dayısı
William, Newton’un zekasını
farkeden ilk kişiydi. O sıralar
annesi, ikinci kocasının da
ölümü üzerine Woolshrope’a
geri dönmüştü. Annesinin
kasabaya dönmesi üzerine,
Newton annesiyle birlikte
yaşamaya başladı. Annesi,
Newton’u babasından kalan
çiftliği yönetmesi için yanından
ayırmak istemiyordu.
Fakat dayısı William, annesini
Newton’u üniversiteye
göndermeye razı etti. Bunun
üzerine Newton, 1661 yılında
Cambridge‘deki Trinity
College‘a girdi. Newton’un
öğretmeni Isaac Barrow hem
ilahiyatçı hem de meşhur
bir matematikçiydi. Barrow,
geometri derslerinde kendine
özgü yöntemlerle, alanları hesaplatmak,
eğrilere üzerindeki
noktalardan teğet çizmek
için yollar gösteriyordu. Bu
dersler Newton’u diferansiyel
ve İntegral hesabı bulmaya
yönelten ilk adımlar oldu.
Newton, Cambridge Üniversitesine
gitmeden önce Rene
Descartes analitik geometriyi,
Johannes Kepler kendi
adıyla anılan üç kanundan
ikisini bulmuştu. Bu gelişmeler
Newton için temel oluşturmuştu.
Newton yaptığı
araştırma ve deneyler sonucu
kendi adıyla anılan “Hareket
Kanunları“nı bulmasına
karşın, yayınlamak için uzun
yıllar beklemişti. Aynı şekilde
“Yerçekimi Genel Kanunu“-
nu da yayınlamak için 20 yıl
kadar bekledi. Bunun tek bir
sebebi vardı. Bu da -
Newton’un eleştirilmeye
tahammülünün olmamasıydı.
Çalışmalarına bir itiraz
gelecek diye hep huzursuzluk
duyardı.
Newton’un en önemli buluşları
diferansiyel ve integral
hesaptı. Isaac Newton’u tarihin
en büyük üç matematikçisinden
biri yapanda bunlardı.
Bu kavramlar sonucunda
çok büyük kolaylıklar elde
edildi. Newton’un bu buluşları
yaptığı yıllarda Gottfried
Wilhelm Leibnitz de aynı
kavramlar üstüne çalışıyordu.
Leibnitz ve Newton buluşlarını
yardımlaşarak geliştirmeye
başladılar. Birbirlerinin
niteliklerini çok iyi biliyor ve
takdir ediyor olmaları çalışmalarına
hız kattı.
Newton, tarihdeki diğer bilimadamlarına
kıyasla farklı
bir hayat yaşadı. Bir çok bilimadamının
hayatı zorluk ve
sıkıntılarla geçmesine karşın,
Newton uzun yıllar boyunca
rahat ve mutlu bir yaşam
sürdü. Isaac Newton, 20 Mart
1727 tarihinde 85 yaşında
öldü.
Eğer kayda değer bir buluş
yaptıysam bunu herhangi
bir yetenekten çok sabra
borçluyum
Sir Isaac Newton

Erwin Schrödinger
1887 - 1961
Zengin bir sanayicinin
oğlu olduğu için evde
özel dersler alarak yetişen
Schrödinger daha sonra
Viyana Üniversitesi’ne girerek
başarılı bir öğrenci oldu.
23 yaşında doktorasını bile
tamamlamış bulunuyordu.
Birinci Dünya Savaşı başladığında
Güney-Batı cephesinde
topçu subayı olarak
görev yaptı. İyi rastlantılar
sonucu, yara bile almadan
savaştan döndü. Bir ara
fiziği bırakıp felsefe ile uğraşmaya
karar verdi. Fakat
felsefe üzerinde çalışmayı
düşlediği kent, yapılan barış
antlaşmasıyla Avusturya’ya
bırakılmıştı. Bu durum
Schrödinger’i fizikçi olarak
kalmaya zorladı. Bunun üzerine
Almanya’ya geçti ve 34
yaşında, Stuttgart Üniversitesi’nde
profesörlük görevine
başladı.
Einstein’in makalelerinden
birinde De Broglie’nin,
maddeyi dalga olarak da
düşünülebileceği görüşünü
ileri süren bir dipnot vardı.
Bunun anlamı, elektronların
dalga özelliklerinin de bulunduğu
idi. Bohr’un geliştirdiği
atom modeli ile bazı şeylerin
açıklanamadığını biliniyordu.
Fakat elektronlara dalga
özelliği verildiğinde ileri
sürülen atom modeli daha da
anlamlı oluyordu. Elektronlar
çekirdek etrafında herhangi
bir yörüngede olabiliyorlardı.
Madde dalgası da bu yörüngeler
etrafında, sayısı kesin
dalga boyları biçimindeydi.
Bu, durağan dalga yaratıyor
ve elektron yörüngesinde kaldığı
sürece ışık yaymayacağı
anlamına geliyordu. Elektron
yörüngeleri, dalga boylarının
ancak tamsayı katlarına karşılık
olan başka yörüngelerde
bulunabiliyorlardı.
Dirac ve Born gibi, Schrödinger
de elektronun davranışını
matematik bir formülle ifade
etmeye uğraştı. Bazen “dalga
mekaniği” bazen “kuantum
mekaniği” denilen bu ilişki,
Planck’ın kuantum kuramının
matematik temeli oldu.
Bu ilişkinin temel formülü
Schrödinger dalga denklemi
idi. 1926 yılında yayınlanan
bu araştırması bir yıl önce
Heisenberg’in yayınladığı
matris mekaniği ile benzerdi.
Birinin açıkladığını, diğeri de
yapabiliyordu. Dalga mekaniği
giderek yaygınlaştı. Bunun
nedeni atomun yapısını daha
iyi canlandırmasıydı
Schrödinger bu çalışmaları
nedeniyle 1933 yılı Nobel
Fizik Ödülü ile onurlandırıldı.
Berlin Üniversitesi’nde
kuramsal fizik profesörü
olduğu yıl Hitler’in iktidara
gelmesi üzerine Schrödinger,
ülkesi olan Avusturya’ya
dönmek zorunda kaldı.
1938 yılında Nazi yönetimi
Avusturya’yı işgal edince,
Schrödinger bu kez İngiltere’ye
ve daha sonra İrlanda’ya
geçti ve Dublin’de
profesörlüğe başladı. Bunu
duyan Dirac da aynı kente
geldi ve böylece “dalga mekaniği”
kurucuları güçlerini
yeniden birleştirdiler. 69
yaşında yurt özlemi duyan
Schrödinger, Viyana’ya
döndü ve ölümüne kadar bu
kentte yaşadı.
Amaç, hiç kimsenin görmediği
bir şeyi görmek değildir.
Herkesin gördüğü bir şey
hakkında, kimsenin henüz
düşünmediği bir şeyi düşünebilmektir.
Erwin Schrödinger
13

14
Max Planck
1858-1947
Max Planck, 23 Nisan
1858 tarihinde Almanya’nın
Kiel şehrinde
doğmuştur. Tam adı Max
Karl Ernst Ludwig Planck’dır.
Babası Kiel Üniversitesi’nde
hukuk profesörüydü. Max
Planck, Orta ögrenimini
Münih’te Max Millian Lisesi’nde
tamamladı. Lisedeki
fizik öğretmeninin etkisinde
fiziğe özel bir ilgiyle bağlandı.
Liseden sonra Münih ve
Berlin Üniversitesi’nde seçkin
fizik profesörlerin Kirchoff ve
Hemholtz’un yanında öğrenime
başladı 1879’da Münih
Üniversitesi’nden mezun
oldu. Burada beş yıl öğretim
görevliliğinden sonra Kiel
Üniversitesi’nde matematik
profesörü oldu. 1889’da
Kirchoff ’tan boşalan kürsüye
çağrıldı ve 1928’de emekliye
ayrılana dek bu görevinden
ayrılmadı. 1930 yılında Berlin’deki
Kaiser Wilhelm Enstitüsü’nün
başkanlığına seçildi.
1937 yılında Kaiser Wilhelm
Enstitüsü’nün başkanlığından,
ertesi yıl Prusya Bilimler
Akademisi’nden ayrıldı.
“Kuantum Kuramı”nı geliştirmiştir.
Termodinamik
yasaları üzerine çalıştı. Kendi
adıyla bilinen “Planck
sabiti”ni ve “Planck ışınım
yasası”nı buldu. 19. yüzyılın
sonlarında ısıtılarak
kızıl-kor hale gelmiş bir
metalin çıkardığı ısı ve ışık
radyasyonunun niteliği pek
çok fizikçinin ilgisini çeken
bir problem oluşturuyordu.
Özellikle radyasyonu yalnız
sıcaklık faktörüne dayanan
“kara cisim” denilen aydınlatma
standardı, ideal bir
durum ortaya koyduğundan,
çalışmalar daha çok bu tür
radyasyon üzerinde toplanmıştı.
Bilindiği gibi, ateşte
kızdırılan bir maşadan, önce
spektrumun kızıl-altı kesimine
düşen uzun dalgalı
radyasyonlar çıkmaya başlar.
Bu süreçte maşa önce kırmızı,
sonra turuncu, daha
sonra sarı, en sonunda diğer
renklerin eklenmesiyle beyaz
görünür. Sıcaklığın daha da
artmasıyla radyasyon spektrumun
morötesi kesimine
göre gözle görülemeyecek
kadar kısa dalgalara dönüşür.
Kara cisim (veya herhangi
bir metal) spektrumu enerjinin
farklı dalga uzunlukları
arasında nasıl dağıldığını
göstermektedir. Planck’ın
yetkin örnek olarak aldığı
kara-cisim üzerinde yürüttüğü
kuramsal çalışması
1900’de yayımlanır. Çalışmanın
dayandığı temel düşünce
şuydu: Madde her biri kendine
özgü titreşim frekansına
sahip ve bu frekansla radyasyon
salan vibratörlerden ibarettir.
1900 yılında Kuantum
Mekaniğini keşfetmişti
Çözümüne deneysel verileri
matematiksel olarak dile
getiren masum bir formül
gözüyle bakıyordu. Oysa,
“kuvantum” dediği bir enerji
paketi ile bir dalga frekansı
arasındaki ilişkiyi belirleyen
denklemi , bilimde yeni
bir devrimin temel taşıydı
[Denklemde E enerjiyi,
radyasyon frekansını, ise
Planck sabiti denen sayıyı ( )
göstermektedir]. Buna göre,
bir enerji kuvantumu, dalga
frekansıyla Planck değişmezinin
çarpımına eşittir (ışık hızı
gibi doğanın temel değişmezlerinden
sayılan h, herhangi
bir radyasyon enerji miktarının
dalga frekansına orantısını
simgelemektedir).
Planck’ın buluşu, enerjinin
sürekliliği fikrini temelden
sarsıyordu. Kaldı ki, çok
geçmeden Albert Einstein’in
1905’te ortaya koyduğu “Fotoelektrik
etki” diye bilinen
teorisiyle ışık da kuvantum
teorisinin kapsamına girer.
Böylece ısı, ışık, elektromanyetizma
vb. radyasyon
türlerinin tümünün kuvanta
biçiminde verilip alındığı
hipotezi doğrulanmış olur.
Bu hipotez daha sonra Bohr,
Schrödinger, Heisenberg vb.
bilim adamlarının önemli
katkılarıyla çağımız fiziğine
egemen kuvantum mekaniğine
dönüşür. Planck, istemeyerek
de olsa bu büyük devrimin
öncüsüydü.
Bilim, doğanın nihai gizemini
çözemez çünkü biz,
çözmeye çalıştığımız gizemin
bir parçasıyız.
Max Planck

Behram Kurşunoğlu
1922-2003
1922 yılında Trabzon’un
Çaykara ilçesine bağlı
Soğanlı köyünde doğan Prof.
Behram N. Kurşunoğlu, Albert
Einstein’ın genel görelilik
kuramının elektromanyetizma
ile birleştirilmesi üzerine
çalışmalar yapmış bir Türk
fizikçisidir.
Ankara Üniversitesi ve İngiltere’deki
Edinburgh Üniversitesi’ndeki
eğitiminin
ardından fizik doktorasını
gene İngiltere’deki Cambridge
Üniversitesi’nde tamamlayan
Kurşunoğlu, Albert Einstein
ve Erwin Schrödinger ile
birlikte simetrik olmayan
yerçekimi kuramları üzerinde
önemli çalışmalarda bulunmuştur.
İngiltere’de Cambridge Üniversitesi’nde
fizik doktorasını
tamamlayan Kurşunoğlu, Albert
Einstein ve Erwin Schrodinger
ile birlikte ”Unified
Field” teorisinin geliştirilmesinde
yer almış. Bu önemli
buluş bilim tarihine ”Einstein-Schrodinger-Kurşunoğlu
Teorisi” diye geçmiş.
‘Genelleştirilmiş İzafiyet
Teorisi’ adıyla yeni bir teori
ortaya atan ilim adamımız,
atom bombasının babası sayılan
Oppenhelmer ve hidrojen
bombasını bulan Edwvard
Teller ve yaşayan en büyük
fizikçi Dirac’ın en yakın arkadaşları
arasında yer almıştır.
Daha gençliğindeyken ünlü
fizikçi Einstein’le irtibata
geçmiş, Cambridge Üniversitesi’nde
doktorasını yaparken
Einstein’le ilmi konular
ve çeşitli teoriler üzerinde
mektuplaşmıştır. 1953 yılında
araştırmalar yapmak üzere
Amerika’ya Cornell Üniversitesi’ne
giden Kurşunoğlu
Einstein’in daveti üzerine evine
gitmiş, orada Einstein’le
aralıksız dört saat görüşmüştür.
O anda Kurşunoğlu 31,
Einstein’da 74 yaşlarındaymış.
Bu görüşmeler esnasında
Prof. Kurşunoğlu yeni teorisini
ortaya attı ve Einstein’in
teorisine karşılık kendi teorisinin
doğruluğunu savundu.
Einstein derin bir düşünceden
sonra: “İkimizden biri
muhtemelen doğru. Senin teorin
benimkinden daha kapsamlı.
Fakat zaman gösterecek.”
Demiş sonra da eklemiş:
” 1905 yılında arkadaşımla
labaratuarda çay içerken
izafiyet teorimi anlattığımda
kimse dediklerime inanmaz,
bana gülerlerdi. Ama sonunda
kim haklı çıktı?
Profesörümüz ‘hayatının en
büyük projesi’ olarak kabul
ettiği teorisini ilim dünyasına
kabul ettirmeye çalışmıştır.
“Einstein dahi ilmi hayatının
yarısından fazlasını bu teoriyle
geçirdi, sonuca varamadan
öldü” diyen Kurşunoğlu
“Genelleştirilmiş İzafiyet
Teorisi’nin kabul göreceği
ümidini taşımış. “Teorimin
kazanacağından şüphem yok.
İnşallah ben yaşarken olur bu
iş” demiştir.
1950’li yıllarda Atom Enerjisi
alanında çalışmalarını Türkiye’de
sürdürdü ve Türkiye
Atom Enerjisi Kurumu’nun
Kurucu üyesi oldu. Prof. Dr.
Behram KURŞUNOĞLU
aynı zamanda Genel Kurmay
Başkanlığına danışmanlık
yapmış, bir dönem Birleşmiş
Milletler Bilim Komisyonunda
çalışmıştır. Kuantum
Fiziği konusunda yaptığı
araştırmalarla özellikle “Genelleştirilmiş
İzafiyet Teorisini”
ortaya atan kişi olarak
bütün dünyaca tanınıyordu.
Genç yaşında dünya fizikçileri
arasında saygın konum
kazanan Prof. Kurşunoğlu,
1965 yılında Miami Üniversitesi’deki
Teorik Araştırmalar
Merkezi’nin kurulmasında
rol almış, 1992’de kapanmasına
kadar bu merkezde
bulunmuştur. Daha sonra
araştırma kuruluşu Global
Foundation’ın direktörü olmuştur.
15

KUANTUM BİLGİSAYARLARI
Bilgi çağında yaşıyoruz.
Haliyle çağımızın en büyük
gereksinimlerinden
biri de doğru bilgiye olabildiğince
hızlı ulaşmak. Bizim bu
ihtiyacımızı karşılayan, bunun
yanı sıra daha birçok şekilde
hayatımızı kolaylaştıran
ve hatta boş zamanlarımızda
bile bizi kendine kenetleyen
bilgisayarlarımız günlük
hayatımızın vazgeçilmez bir
parçası. Çok uzak değil, günümüzden
yarım asır önce
odalara sığmayan bilgisayarlar
artık cebimize dahi
sığacak büyüklükte. Öyleyse
bundan yarım asır sonra
bilgisayarlar neye benzeyecek?
Ne kadar geleceği tahmin
etmek imkansız olsa da
kuantum bilgisayarlar önümüzdeki
20 yıl içerisinde
evimizi ve ofisimizi işgal edecek
gibi görünüyor.
Kısaca şu anda kullandığımız
bilgisayarların çalışma prensibine
bir değinelim. Bilgisayarlar
0 ve 1 birlerden oluşmuş
kodlar sayesinde bilgiyi
kaydeden makinelerdir. Bu
kodu oluşturan 0 veya 1 olabilen
her bir birime bit denir.
Yani üç bitlik bir bilgisayarda
sekiz farklı işlem yapılabilir
(000, 001, 011, 010, 100, 101,
110, 111). Bilgisayarda işlemleri
yapan ise çekirdektir. Bir
çekirdekli bir bilgisayar aynı
anda bir işlem yapabilirken
iki çekirdekli bir bilgisayar iki
işlem yapar. Çekirdeğin
işlem yapma hızı da ghz ile
ifade edilir (3,0Ghz hızında
bir bilgisayarın her bir çekirdeği
saniyede 3 milyon
işlem yapar.) Peki, bu kuantum
bilgisayar neyin nesidir?
Normal bilgisayarlardan
farkı nedir?
Kuantum bilgisayarlar nanoteknoloji,
süper iletkenler ve
kuantum elektroniğinin
yardımıyla normal bilgisayarlardan
farklı bir kodlama
ve bilgi depolama sistemi
kullanan gelişmiş bilgisayarlardır.
Kuantum bilgisayarlar
bitler yerine kubitler kullanır.
Kubitler bilgileri 0,1 veya
bunların süperpozisyonu
şeklinde depolarlar. Daha
anlaşılır bir dil kullanırsak
kubitler hem 0, hem 1, hem
de aynı anda 0 ve1 olabilirler.
Bu da klasik bilgisayarlarla
kıyaslandıklarında her kubit
ile katlanarak artan devasa
bir olasılık farkı yaratır. Bu
olasılık farkı da kuantum bilgisayara
inanılmaz bir bilgi
depolama özelliği ve işlem
hızı verir.
16

Devrim niteliğinde olan
kuantum bilgisayarların da
kusurları var tabi. Kubitlerin
elektronlarlar olması bir kuantum
bilgisayarın yapılmasını
çok zorlaştırıyor.
Bu kadar küçük boyutlarda
bir sistem çok hassas oluyor,
dışarıdan gelen en küçük
bir etkide çökme noktasına
geliyor. İşte bu yüzden birkuantum
bilgisayar radyasyondan
ve manyetik alanlardan
soyutlanarak, vakumlanmış
bir alanda ancak 0 kelvine
çok yakın bir sıcaklıkta çalışabiliyor.
Hal böyle olunca bir
kuantum bilgisayarı üretmek
için son teknolojinin bile yıllarca
gece gündüz çalışması
gerekiyor. Zahmetli sürecin
sonunda çıkan bilgisayar ise
bir odaya zar zor sığan, fiyatı
ise on milyon dolardan aşağı
gelmeyen bir kuantum bilgisayar.
Fiyattan söz açılmışken
kuantum bilgisayar daha
tamamlanıp satış aşamasına
dahi gelemedi. Şu anda kuantum
bilgisayar projesi laboratuvarlardaki
birkaç prototip
ve ne zaman geleceği belli
olmayan bir avuç siparişten
ibaret. Kuan tum bilgisayar
üretme konusunda
çok iddialı olan D-Wave firması
bir kuantum bilgisayar
üretmeye çok yaklaşmış olsa
da bunu bir iki yıl içerisinde
ancak hayata geçirebilecek
gibi görünüyor. Günümüz süper
bilgisayarlarıyla günlerce
süren bir işlemi 270 milisaniyede
çözebilen bu teknoloji harikalarının
ilk müşterileri Google
gibi arama motorları ve
teknoloji devleri olacak. Hatta
Google 10 yıl içerisinde bir
futbol sahası büyüklüğündeki
ana bilgisayarının yerine kuantum
bilgisayarları kullanmayı,
böylece arama motorlarında
bir devrim yapmayı
bile düşünüyor. Bunların yanı
sıra kuantum bilgisayarların
yardımıyla kendi kodunu
kendi yazan yapay zekalardan
tutun insanlardan daha
çevik asimolar üretmeyi hayal
eden çılgın bilim insanları
da yok değil. Unutmamak
lazım ki teknoloji bir mucize
olabileceği kadar bir yıkım
aracına da dönüştürülebilir.
Bu sadece teknolojiyi elinde
tutanın
ve dece teknolojiyi elinde tutanın
vereceği bir karardır. Şu
anda kuantum bilgisayarları
geliştiren bilim insanlarına
göre kuantum bilgisayar
dünya üzerindeki her şifreyi
saniyeler içerisinde kırabilir.
Her devletin sırlarına kolayca
erişebilir. Kuantum bilgisayarın
böyle bir güce sahip
olması, kuantum bilgisayar
projesinin çok eleştiri toplamasına
sebep oluyor ama
görünen o ki bu eleştiriler
araştırmaların hızını hiç kesmiyor.
Biz de geleceğin bize
sunacaklarını sabırsızlıkla
beklemeye devam ediyoruz.
17

İnternetin Gelecekteki Tarihi
İnternet ortaya çıktığından
beri işleri kolaylaştırması
bir yana insan hayatında
önemli değişikliklere yol açtı.
Teknolojinin ilerlemesinde,
bilgi depolama ve aktarmada,
iletişimde ve daha birçok
farklı alanda sağladığı faydalar
yadsınamaz. İnternet, kullanıldığı
alanları geliştirirken
kendi de gelişen ve değişen
bir kavram. Bu yazıda, 1964
ve 2096 yılları arasında internetin
geçirdiği ve geçireceği
öngörülen değişikler kronolojik
olarak aktarılmaktadır.
1964 : Ortam oldukça gürültülü.
KOrtam oldukça gürültülü.
Klavyeye vuran parmakların
sesi bir yana yazıcılar da
dahil olmak üzere tüm makineler
cızırdayıp takırdayarak
çalışıyor. Bulunduğunuz
yerden ileri teknoloji bir arı
kovanında bulunduğunuzu
düşünebilirsiniz. İnsanlar
yazıcılardan çıkarttıkları destelerce
kağıdı oradan oraya
taşıyorlar. Arada bir de garip
18
aletlerin üzerindeki düğmelere
basıyorlar. Tüm bu süreçte
kullanılan bilgisayarlar neredeyse
dolap büyüklüğünde.
1984 : Apple bilgisayarlarını
piyasaya sürüyor ve bunu büyük
reklam kampanyalarıyla
tanıtıyor. Özellikle endüstrinin
IBM’in tekelinde tutulmasıyla
dalga geçerek, George
Orwell’in romanındaki
diktatörü IBM’e benzeten ve
insanlığı böylesine korkunç
ve tekdüze bir distopyadan
Apple’ın kurtardığını anlatan
reklam oldukça dikkat çekici.
Böylece Apple’ın CEO’su
Steve Jobs, insanların bilgisayar
teknolojisi nedeniyle
basitleşen (ama sıradanlaşan)
ve mekanikleşen hayatlara
mahkum olmayacakları bir
seçenek sunuyor. Teknolojinin
getirdiği eğlenceli, rahat,
samimi ve sıradanlıktan uzak
bir yenilik olarak Macintosh’u
sunuyor.
Alışılagelmiş diğer bilgisayarların
aksine, Macintosh’u kullanabilmek
için herhangi bir
yazılım ya da bilgisayar diline
hakim olmanız gerekmiyor
da. Hatta kullanımı kolaylaştırmak
için masaüstündeki
simgelerde dolaşmak, onları
açmak ve ekranı daha etkili
kullanabilmek için elle
kullanılabilen elektronik bir
kutu geliştirildi. Buna da fare
deniyor! Fareyi oynatarak
ekrandaki göstergeyi de aynı
yönde hareket ettirebiliyordunuz
ve pencere (windows)
denen dijital çalışma sayfaları
arasında gezinmek (ve üzerinde
çalışmak) için fare üzerindeki
tuşa basmanız yeterli.
Bu cihazın keşfiyle bilgisayar
kullanıcısı için programlar
arasında gezinmek, metin
dosyalarını düzeltmek gibi
işler bir hayli kolaylaştı.
1996 : Arama motorları yeni
yeni popülerleşiyor. Bu yeni
icat o kadar kullanışlı ki
anahtar kelimeleri ni girdiğinizde
önünüze ilgili tüm sonuçları
getiriyor. Bazı sayfalar

yapım aşamasında bazıları
tamamlanmış. Firmalar kendi
sayfalarını oluşturuyorlar,
ürünlerini tanıtıyorlar. Hatta
artık internetten ürün satışı
da mümkün olduğu için
alışveriş hiç olmadığı kadar
kolay. Bu arada hızlanan ve
değişen hayatlarımızda tatmin
olmak zorlaşıyor. Akşam
yemeğinde patates kızartmasıyla
kendinizi şişirdikten
sonra bile hala aç hissediyorsunuz.
2018 : Artık sadece bir gözlük
takarak orada olmayan
şeyler görebilmek mümkün!
Bunun için herhangi bir
kimyasal kullanmanız gerekmiyor,
basit bir teknoloji
ürünü olan kameralı gözlüğü
takmanız yeter. Aynı zamanda
sürekli olarak veri kaydı
yapan bu gözlük insanlara
daha detaylı ve gerçekçi bir
deneyim yaşatmak için bu
verileri kullanıyor. Gerçeklik
ve simülasyon birbirinin
içine geçmiş durumda.
2022 : İnsanların bilgisayarlarla
birebir iletişime girdiği,
konuştuğu bir dönem. O
kadar ki bilgisayarlar artık
insanların kişisel asistanı
haline gelmişler. Haberleri
kullanıcının ilgilerine göre
aktarıyorlar, sosyal ortamındaki
gelişmeleri takip
ediyorlar. Bunları yaparken
de yine kullanıcının ilgisine
ve beğenisine hitap edebilecek
ürünlerin tanıtımını da
yapıyorlar. Hatta kullanıcının
onayı üzerine ürün anında
satın alınabiliyor.
2026 : Makinelerin birbiriyle
iletişime geçmesiyle dünya
yeniden hızlı bir değişim sürecine
giriyor. Piyasaya yeni
iş kolları ve şirketler katılıyor.
Bu yeni milyon dolarlık
yatırımlar yapılan şirketlerin
binaları da oldukça fütüristik
ve sürrealist. Girişten itibaren
yeni bir dünyaya adım atıyor
hissi uyandıran mekanda
beyaz üniformalarıyla robotlar
gelenleri karşılıyorlar ve
kimlik kontrolünü kişilerin
üzerinde taşıdıkları cihazlar
aracılığıyla yapıyorlar.
2030 : Bilgi ve mülk aktarımının
kazandığı hız kimlik
hırsızlığını da çok olası kılıyor.
Bu nedenle biyometrik
bilgiler aktif olarak kullanılmaya
başlandı. Akıllı telefonlar
parmak izlerini alabiliyor,
irislerimizi tarayabiliyor. Ne
var ki bu teknolojilerin bu
kadar yaygın kullanımı insanların
bu “ağdan” kopmasını
zorlaştırıyor. Cüzdanlar
artık kullanılmıyor, kişisel
çipler kolların içine gömülüyor.
Artık herkes herkesi
biliyor. Kapılar kendiliğinden
açılıyor ve marketleri hatta
ülkeleri terketmek için bile
sıra beklemeye gerek kalmıyor.
Odaya girer girmez
ışıklar, müzik, oda sıcaklığı
kişinin tercihlerine göre kendiliğinden
ayarlanıyor. Sanal
gözlükler geceye ayarlanmış
olsa bile yataklar kullanıcılarını
toplantıya yetişmeleri
için gerekli saatte uyandırıyor.
Öte yandan devlet her şeyi
gören, bilen ve her yerde
olan, adım adım herkesi takip
edebilen bir varlık haline
geldiği için insanların mutluluğu
yaşadıkları devlete
oldukça bağlı durumda.
2035 :Evcil hayvan besleyenlerin
sayısı gittikçe azalıyor,
çünkü onların yerini çok
daha üstün özellikleriyle
rahatça doldurabilen yaratıklar
var. Bu kişisel “iblisler”
nereye giderse gitsin sahibini
takip ediyor ve onun isteklerini
herkesten hatta kendinden
bile daha iyi anlıyor. Tüm
varlığını sahibine adayan bu
yaratıklar hayatı kolaylaştırmak
için varlar. O hem akıllı
19

hem hep yanınızda, onunla
ister tartışırsınız ister ondan
mentorluk hizmeti alırsınız.
Hepsi bir arada!
Bu yaratık bir kuantum bilgisayarı
tarafından ileri derecede
sofistike bir program
ile yönetiliyor. Özellikle bu
amaç için üretilmiştir. Kuantum
mekaniğinin birebir
uygulaması olarak görülen
(neredeyse) doğaüstü olarak
nitelendirilen bu program,
sadece bir program olarak
değerlendirilimek için fazla
akıllı. Hatta bu ileri seviyedeki
zekası birçok insanı rahatsız
edecek boyutta…
2038 : Eğer Menkul Kıymetler
Borsasına yeni biri katılırsa
karşılaşacağı şey sıkıcı bir
boşluk olacak. Menkul değerler
çılgınca yükseliyor olsa da
artık borsacılara ve bankacılara
ihtiyaç yok.
Dünyadaki en büyük kumarhane
artık tamamen intertnet
ortamına taşındı. Bu taşınma
sanayi devriminden beri
görülen en büyük ekonomik
parçalanmaya sebebiyet verebilir.
20
2055 : Karaiplerde bir sahil.
Yükselen dalgalar parlak
köpüklere dönüyor. Hindistan
cevizi palmiyeleri altında
ayaklarınız bu köpüklü sulara
değiyor. Kuşlar cıvıldıyor.
Karşıdan yükselen güneşin
ışıkları denize vuruyor…
Banliyöde bir ufak bir mahalle.
İtfaiye yanan evi köpükle
söndürmeye çalışıyor. Ayaklarınız
kapanmış spor tesisinden
geriye kalan malzemelerin
yer yer kuma dönmüş
parçalarına takılıyor. Evlerden
birinden çocuk çığlıkları
duyuluyor. Alevler kırık bir
duvar resminden parlayarak
etrafı aydınlatıyor…
Aynı yerde aynı şekilde yürüyerek
bu iki farklı deneyimi
de Değiştirilmiş Gerçeklik
sayesinde yaşayabilirsiniz.
2069 : Robert Meyer dünyadaki
en tehlikeli yerlerde
çalışıyor. Başınıza gelen ne
olursa olsun Meyer yardımınıza
koşmak için orada
olur. Sel, deprem, bomba
saldırısı… Meyer her zaman
kurbanların yanında! İnsanüstü
güçleriyle ve azmiyle
tahribatın içinden yaralıları
ve ihtiyacı olanları kurtarmak
onun görevi. O korkusuz,
inanılmaz derecede güçlü
bir kahraman ve evet, onun
belden aşağısı felçli. Robert
Meyer, Avrupa İç İşleri Bakanlığında
“zihniyle çalışan”
insanlardan biri. Bonn’da
bulunan Acil Durum Teknik
Servisinde acil durum robotlarından
birini kontrol ediyor
ve çalıştırıyor. Bunu sadece
beynindeki düşüncelerin
oluşturduğu küçük elektrik
akımlarıyla başarıyor.
2096 : Gaia 2.0 sonunda
posthümanistlerin uzun
zamandır hayalini kurdukları
şeyi gerçekleştiriyor. Projeyi
geliştirenler artık zihin yüklemesi
yapabildiklerini açıklıyorlar.
Yani insan beyninde
bulunan bilgiyi simülasyonlarına
aktarabliyorlar; tüm
duygular ve anılar da dahil
olmak üzere. Sonuçta ulaşılan
karakter biyolojik vücudun
boyun eğmek zorunda kaldığı
kısıtlamalardan bağımsız
olacak. Dolayısıyla ölümsüz
ve bilgiyi “geleneksel” olarak
tanımladığımız insandan
katlarca hızlı olarak işleyebilecek
kabiliyette olacak. İnsan
ve makinenin birleşiminden
meydana gelen süper akıllı
bir yaratık ortaya çıkıyor.
Yeni bir tür…
kaynak : motherboard.vice.com

Plazma, kimya ve fizikte
“iyonize olmuş gaz” anlamına
gelmektedir. İyonize
gaz için kullanılan plazma
kelimesi 1920’li yıllardan beri
fizik literatüründe yer etmeye
başlamıştır. Kendine özgü
niteliklere sahip olduğundan,
plazma hali maddenin katı,
sıvı ve gaz halinden ayrı olarak
incelenir. Katı bir cisimde
cismi oluşturan moleküllerin
hareketi çok azdır, moleküllerin
ortalama kinetik enerjisi
herhangi bir yöntemle (örneğin
ısıtarak) arttırıldığında
cisim ilk önce sıvıya sonra da
gaza dönüşür, ki gaz fazında
elektronlar gayet hızlı hareket
ederler. Eğer gaz halinden
sonra da ısı verilmeye devam
edilirse iyonlaşma başlayabilir,
bir elektron çekirdek çekiminden
kurtulur ve serbest
bir elektron uzayı meydana
getirerek maddeye yeni bir
form kazandırır. Atomun bir
elektronu eksik olacak ve net
bir pozitif yüke sahip olacaktır.
Yeterince ısıtılmış gaz
içinde iyonlaşma defalarca
tekrarlanır ve serbest elektron
ve iyon bulutları oluşmaya
başlar.
PLAZMA
Fakat bazı atomlar nötr kalmaya
devam eder. Oluşan bu
iyon, elektron ve nötr atom
karışımı, plazma olarak adlandırılır.
İyonize olma durumu, en az
bir elektronun atom ya da
molekülden ayrıldığı anlamına
gelir. Serbest elektrik yükü
sayesinde plazma yüksek bir
elektrik iletkenliğine kavuşur
ve elektromanyetik alanlardan
kolaylıkla etkilenir.
Atmosferin üstünde, manyetosferde,
özellikle kutuplara
yakın bölgelerde görülen
auroralar, güneş rüzgarlarından
kaynaklanan yüklü
parçacıklarla çarpışan oksijen
atomlarının iyonize olması ile
oluşurlar ve enfes görüntüler
verirler.
Plazmanın Özellikleri
* Plazma dış ortama karşı
elektriksel olarak nötrdür.
Yani plazma içerisindeki
pozitif yüklerin (iyonların
yükleri) sayısı, negatif yüklerin
(elektronlar) sayısına
eşittir.
* Plazma içerisindeki ayrışma,
iyonizasyon ve bu
olayların tersi olan yeniden
yapılanma olayları sürekli
meydana gelir. Adı geçen
bu olaylar kendi aralarında
plazma içerisinde bir dinamik
denge halinde bulunurlar.
* Plazma iyi bir elektrik ve
ısı iletkenidir. Plazma içerisindeki
parçacıklar bir enerji
taşıyıcısıdırlar. Dolayısıyla
elektrik ve ısı enerjisini de
iletirler (taşınırlar). Plazma
içerisindeki hızlarının yüksek
oluşu nedeniyle özellikle
elektronlar elektrik ve ısı
iletiminde esas rolü oynarlar.
kaynak : www.msxlabs.org
21

Hayatta, ana malzemesi
günlük yaşantımızda
kullandığımız ve çok
kolay bulunabilen bir
malzemeden yapılabilen
bir madde düşünebilir
misiniz?
Ayrıca bu maddenin günümüzde
ve hatta geleceğimizde
en çok istenilen ve en çok
kullanılacak olduğunu bir
düşünebilir misiniz?
Evet, bu madde Nobel Fizik
Ödülü kazanmış bir bilimsel
araştırmadan ortaya çıkmış
ve 21. Yüzyılın mucize maddesi
olan Grafen. Peki bu
malzemeyi bu kadar mucizevi
yapan ne mi?
22
GRAFEN
Grafen karbon atomlarının bal
peteği şeklinde dizilmiş olan ve
doğada tek bir atom kalınlığına
sahip iki boyutlu halde bulunan,
mekanik, elektrik, termal ve optik
özellikleri taşıyan bir malzemedir.
İnsanları en çok şok eden kısmı
asıl grafenin günlük hayatımızda
kullandığı basit bir kurşun
kalem ucundan ibaret olmasıdır.
Grafit yani kurşun kalemimizin
ucu, grafen tabakalarının üst üste
binmesinden oluşmaktadır. Evet,
günlük yaşantımızda kullandığımız
kurşun kalemde bulunan
grafen kim bilir gelecekte elektrik
ve elektronik sanayisinde ayrıca
bilim dünyasında en öne çıkan
isim olacaktır. Grafen karbon
atomlarından oluşan bir maddedir.
Karbon atomların bir özelliği
iki boyutlu altıgen bir dizgininin
olmasıdır. Bu özelliğiyle beraber
grafen doğadaki tek iki boyutlu
maddeyi de oluşturmakta, böylece
eşsiz ve benzersiz özellikler de
kazandırmaktadır
Grafenin olağanüstü özelliklerinden
bir tanesi dijital teknolojide ve
elektronik sanayide çok gelişmiş
olmasıdır. Çünkü grafendeki bir
atom kalınlığında karbon tabakalarında
elektronlar özgürce ve
sanki kütleleri yokmuşçasına seri
bir şekilde hareket edebiliyorlar.
Böylece dijital teknolojide en yeni
madde olarak görünüyor. Eskiden
dijital teknolojide muhteşem ve
olağanüstü olarak görülen silikon
silisyum artık grafen sayesinde
bir arka bölümde görülmektedir.
Silikon silisyum ve grafen karşılaştırıldığında
elektronlar silikon
silisyumda 100 kat daha yavaş
hareket ettikleri görülmektedir.

İLGİNÇ BİLGİLER
HAİN HUNI
Fark ettiyseniz huni kullanarak bir şeyi doldururken zaman zaman su şişeye boşalmaz ve huninin tepesine
kadar yükselir. Bu durumda huniyi biraz yukarı kaldırmak gerekebilir. Neden böyle yaptığımızı biliyor musunuz?
Huniye boşaltılan su şişeye girdikçe şişenin içinde kaçacak yeri olmayan havayı sıkıştırmaya başlar. Şişenin
içindeki hava basıncı huninin içindeki suyun akışını durdurur. Bu durumda huniyi biraz yukarı kaldırıp sıkışan
havanın çıkmasına izin vermek gerekir. Böylece sıvı tekrar akmaya başlayacaktır.
SUDAKI TAS
Terazinin bir kefesine bir bardak su ve bir tas koyun. Diğerine ise karşı kefeyi dengeleyecek şekilde ağırlık
koyun. Sonra bardaktaki suyun içine atin. Sizce denge bozulur mu?
Denge bozulmaz. Taş suyun içinde dışarıda olduğundan daha hafif olacaktır. Çünkü su taşa yukarı doğru bir
itme kuvveti uygular. Ayrıca taş kendi hacmi kadar suyu taşıracaktır. Bu durumda su bardağın dibine fazladan
biraz daha kuvvet uygulayacaktır ki bu da tam olarak taşın kaybettiği ağırlık kadar olacaktır.
FOTOĞRAF NASIL ÇEKİLİR
Fotoğraf makinemize koyduğumuz filmler ışıktan etkilenir çekmek için düğmeye basınca objektifin içinden
küçük bir pencere açılıp kapanır. Böylece; ışıkla birlikte çevrenin görüntüsü de filmin üzerine düşmüş olur.
Işık ve gölgenin şiddetine göre filmin üzerine düşmüş olur. Işık ve gölgenin şiddetine göre filmin üzerinde lekeler
oluşur. Makineden çıkarılan film banyo edilince bu lekeler daha da belirginleşir. Negatif olan bu görüntü
önce pozitif hale getirilir sonra da fotoğraf kağıdı üzerine düşürülür.
SU NEDEN SES ÇIKARIR?
Bir ırmağın ya da bir bardaktan diğer bardağa boşalttığımız suyun sesini dinlediniz mi hiç? Su sesinin dinlendirici
bir etkisi vardır üstelik. Bu hoş sesi hareket eden suyun içindeki hava kabarcıkları çıkarır. Tıpkı bir zilin
sallanan tokmağı gibidir bu kabarcıklar. Sıkışıp sonra boşaltırlar havalarını. Bu hava kabarcıklarını bir bardaktan
diğer bardağa boşalttığınız suyun içinde rahatlıkla görebilirsiniz.
SESİN HIZI NEDİR?
Sesin havada bir saniyedeki hızı 344 metre bir dakikadaki hızı 20.400 metre bir saatteki hızı 1.224 km’dir. Katı
cisimler üzerinde ses hızı daha fazladır. Suda ses bir saniyede 1.461 metre ağaç üzerinde 2786 metre demirde
5127 metre taşta ise 6000 metre hıza ulaşır. Sesten daha hızlı uçan uçakların sesini biz patlamalar şeklinde
duyarız.
GÖK NEDEN GÜRLER?
Şimşek çakması sonucunda ortaya çıkan sıcaklık havayı ısıtır ve genişletir. Bu genleşme sonucunda birbirinden
hızla uzaklaşan hava molekülleri gök gürültüsü dediğimiz o korkunç sesi çıkarırlar.
23

ZEKA SORULARI
* Işık 300.000 km/sn hızla yayıldığına göre karanlık hangi hızla çökmektedir?
* Işık hızında giden bir arabada oturduğumuzu varsayarsak, farları (ışıkları) yakınca
ne olur?
* Dünya döndüğü halde neden bir helikopter havada sabit durduğunda aynı yerde
olur?
* Çelik sudan daha yoğundur. Bu gerçeğe rağmen çelik gemiler suda nasıl yüzer ?
* Oda sıcaklığında bulunan civalı bir termometre hızlıca çok sıcak bir suya daldırılırsa
civa seviyesi yükselmeden önce kısa bir süre alçalır. niçin ?
* Bir kişi bottan rıhtıma atlamaktadır. malesef botunu rıhtıma bağlamayı unutmuştur.
adam botundan rıhtıma doğru atlatınca bot rıhtımdan uzaklaşır. bu
durumu açıklayınız.
* Bir virajı dönen arabanın teğetsel ivmeye sahip olupda merkezcil ivmeye sahip
olmaması mümkünmüdür ?
* sürtünme kuvveti bir cismin kinetik enerjisini arttırabilir mi ?
24

KARİKATÜRLER
25

26

27

28

29

ekim 2018
sayı : 1
- Esra DURAR
- Göktuğ UZUN
- Ayşegül GÜNGÖR
- Ayşegül GÜNGÖR
- Göktuğ UZUN
- Esra DURAR
- Göktuğ UZUN
Editörler
İçerik
Tasarım
30