Bakteriler Hakkında Genel Bilgiler

5-Dış membran
� Gr(-) ‘lerin hücre duvarının en dışında fosfolipid ve lipopolisakkaritten oluşan bir dış tabaka bulunur
(Gr(+)’lerde BULUNMAZ).
� Dış membran ile sitoplazma arasındaki boşluğa periplazmik aralık denir.
Periplazmik aralıkta belirli substratları bağlayacak moleküller, transport için hazır bazı enzimler ve antibiyotikleri
parçalayan enzimler (beta-laktamaz ve aminoglikozid fosforilaz) ile penisilin bağlayan proteinler bulunur.
Gr(+) bakterilerde bu enzimler hücre dışına salınır (Beta-laktamaz salgılayan Gr(+) bakteriler yüksek doz
antibiyotik ile etkin biçimde tedavi edilebilirler).
� Dış membranın altında peptidoglikan ile dış membranı birbirine bağlayan lipoprotein tabaka bulunur.
� Dış membranda porin ve integral proteinler gibi proteinler bulunur.
Bu proteinler hidrofobik yapıları dışarı atabilme yeteneğine sahiptir ve böylece hücreyi dış ortamın safra tuzu ve
hidrolitik enzimlerinden korur.
Dış membrandaki porinler şeker, aminoasit ve vitamin gibi zorunlu maddelerin ve antibiyotiklerin hücre içine
girişine izin verir.
Bazı büyük moleküllü antibiyotikler (ör: vankomisin) geçişi bu porinlerdeki defektler nedeniyle engellenebilir.
(P.aeruginosa’da antibiyotiğe karşı gelişen direnç bu mekanizma ile gelişir)
Dış membran proteinleri aynı zamanda fajlar, bakteriyosinler ve piluslar için reseptör görevi de görürler.
Omp A :
Dış membrandaki en büyük proteindir.
Dış membranı peptidoglikan tabakaya bağlar.
Çeşitli bakteriyofajların ve bakteriyel konjugasyonda rol alan bakteri piluslarının reseptörüdür.
� Dış membranın en dış yüzeyinde lipopolisakkarit tabakası (LPS) yer alır.
LPS tabakası üç katmandan oluşur:
1.Lipid A : Gr(-) bakterilerin endotoksin etkisinden sorumludur.
Dış ortama salınmaz ancak bakteri parçalandığında ortaya çıkar.
Uzun zincirli YA’leri ve glikozamin disakkarit üniteleri (daima beta-hidroksi miristik asit)’den oluşur.
2.Kor A : Tüm Gr(-) bakterilerde ortak polisakkarit yapıdır.
3.Polisakkarit : Türe özgü O antijenidir (Somatik antijen) ve major yüzey antijenidir.
� Bazı Gr(-) bakterilerde dış membranda LPS tabaka bulunmayabilir.
Bu bakterilerde glikan yapısında çok sayıda çıkıntı bulunur (LOS : Lipooligosakkarit)
LOS üzerindeki epitoplar konak yapısını taklit ederek bu organizmaların konağın immun cevabından kaçmasını
sağlarlar.
O antijeni LPS yapısında olduğundan T-lenfositlerden bağımsız antikor yanıtı oluşturur ve IgM yapısında
antikorlar ortaya çıkar.
Protein yapısında olan H antijenlerine karşı oluşan antikorlar IgG yapısındadır ve daha uzun süre kanda
bulunurlar.
6-Yüzey proteinleri
� Özellikle Gr(+) bakterilerde bulunan yapılardır (Genel olarak Gr(-) bakterilerde BULUNMAZ)
� En önemlileri teikoik asit, lipoteikoik asit ve teikuronik asittir.
Ribitol ve gliserolden oluşurlar.
Teikoik asit : Antijenik aktivite determinantlarına sahiptir.
Bakteriyi lizozim’in etkisinden korur.
Gr(+) bakterilerin fajları için reseptör görevi görür.
Lipoteikoik asit : Gr(+) bakterilerin major yüzeyel antijenik determinantı ve yapışma elemanıdır
(ör: Strep.pyogenes)