Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Aktüel<br />
SERBEST DALIŞIN<br />
TARİHSEL HİKAYESİ<br />
Selin KARAGÜLLÜ<br />
Jeoloji Mühendisi<br />
Serbest dalış çok eski zamanlardan günümüze gelen bir<br />
spordur. Tarihine ilişkin en eski buluntular Baltık Denizi<br />
yakınlarında, yani bundan 7000 ve 10000 yıl önce yerleşik olan<br />
'The Shellfish Eaters' adı verilen bir uygarlığa aittir. Avcılık<br />
amacıyla başlayan bu macera, aynı zamanda keşfetme, tekneleri<br />
tamir etme, batık gemilerden hazine çıkarma, sualtı askeri<br />
operasyonlarda kullanma gibi amaçlar için de kullanılmış,<br />
günümüzde ekstrem sporlar arasında yerini almıştır.<br />
Tarihte bilinen ilk Serbest Dalışcı Haggi Statti'dir. 1913 yılında<br />
İtalyan Donanmasına ait bir geminin çapasını tamir etmek için 76<br />
metre derinliğe inmiş ve orada 3 dakika kalmıştır.<br />
Serbest dalış nedir?<br />
İnsanın su altında nefes tutarak hayal edilmesi güç<br />
derinliklere ulaşmaya çalıştığı herhangi bir aktivite 'Serbest Dalış'<br />
olarak ya da 'Apnea' olarak adlandırılır.<br />
Peki serbest dalışta neler kullanırız?<br />
Serbest dalışta kullanılan, 'ABC' ekipmanı olarak tanımlanan<br />
temel malzemeler, tarihte kullanım sırası baz alınarak bahsedilirse<br />
şnorkel, maske, palet olarak sıralanır. Şnorkel, plastik veya sert<br />
kauçuktan yapılmış esnek bir boru olup dalıcının solunum yolları<br />
suyun içerisinde iken yüzeyden hava alınmasını sağlayan<br />
malzemedir. Bunun yanında maske sualtı görüşü sağlarken, palet<br />
yardımıyla da su altında belirli bir derinlikte sabit kalabilme ve<br />
dalgıcın hızlı hareket edebilmesi sağlanır. Farklı serbest dalış<br />
disiplininde kullanılan paletler, monopalet ve ikili palet olarak ikiye<br />
ayrılır. İsteğe bağlı olarak kullanılan diğer ekipmanlar: dalış<br />
elbisesi, ağırlık kemeri, eldiven, çorap, dalış bıçağı, dalış saatidir.<br />
Serbest dalışı temsil eden Federasyonlar nelerdir?<br />
Türkiye Sualtı Sporları Federasyonu, Beden Terbiyesi Genel<br />
Müdürlüğü'ne bağlı olarak 'Sualtı Sporları, Can kurtarma, Su kayağı<br />
ve Paletli Yüzme Federasyonu' ismiyle 1980 yılında kuruldu. Adı,<br />
2004 yılında “Türkiye Sualtı Sporları Federasyonu (TSSF)” olarak<br />
değiştirildi.<br />
Serbest Dalış tehlikeli midir, vurgun yeme olasılığı<br />
nedir?<br />
En çok merak edilen Vurgun olayını basitçe anlatmak<br />
gerekirse ; Deniz disiplinlerinde, dekompresyon, yani halk arasında<br />
vurgun olarak bilinen hastalık su altında her 10 metrede 1 atm<br />
basınç artışı ile meydana gelir. Solunan havanın içerisindeki azot<br />
gazı kanda sıvı halde yoğun olarak dolaşmaya başlar. Yüzeye hızlı<br />
çıkmanın etkisi ile vücut üzerinde bulunan yüksek basıncın birden<br />
azalması sonucu kanda sıvı halde bulunan azot hızla gaz formuna<br />
geçmeye başlar. Gaz haline hızla dönen azot gazı, kan içinde<br />
kabarcıklar oluşturur ve arterlerde tıkanıklığa yol açabilir. Bu da<br />
hayatı tehdit edebilecek sorunlara neden olabilmektedir. Bütün<br />
bunların aksine serbest dalışta su altında dışarıdan hava<br />
alınmadığı ve basınç altında belli gazların kanda çözünmesine izin<br />
verecek kadar kısa sürede dalış yapılmadığı için vurgun yeme<br />
olasılığı dikkate alınmayacak ölçüde düşüktür.<br />
Serbest dalışta genel bir bakış açısı kazanmak için disiplinlere<br />
bir göz atalım.<br />
A. Deniz Disiplinleri (OUTDOOR):<br />
<strong>1.</strong>Sabit Ağırlıklı Apnea (Constant Weight: CWT): Dalgıç, dalış ve<br />
çıkışını paletsiz olarak ya da palet desteğiyle gerçekleştirir. Paletli<br />
sabit ağırlıklı apnea branşında kadınlarda Dünya rekoru 93 metre,<br />
erkeklerde ise 110 metredir.<br />
2.Değişken Ağırlıklı Apnea (Variable Weight Apnea<br />
VWT): Dalgıç dalışını bir ağırlık yardımı ile gerçekleştirirken,<br />
ağırlığı dipte bırakıp dönüşünü ağırlıksız olarak gerçekleştirir. Türk<br />
milli kadın sporcumuz Derya Can paletsiz değişken ağırlık<br />
disiplininde 94 metre ve paletli 111 metre ile, Türk milli erkek<br />
sporcumuz Ufuk Koçak, Engelli kategorisinde 22 metre Dünya<br />
rekoru kırmıştır.<br />
3.Küp Apnea – Jump Blue: 10 metre derinlikte yer alan ve<br />
herbir kenarı 15 m olan kare bir ip düşünüldüğünde, sporcunun<br />
önce derine inip, sonra da bu karenin çevresinde dinamik apnea<br />
yaparak tekrar yüzeye çıkarak sonlandırdığı disiplindir. Bu<br />
disiplinde Dünya rekoru kadınlarda 190 metre iken, erkeklerde<br />
201 metredir.<br />
4.İp Destekli Apnea (Free Immersion FIM): Dalgıç<br />
herhangi bir itici kuvvet sağlayan bir alet kullanmaksızın, sadece<br />
kollarının yardımıyla ipi çekerek inişini ve çıkışını gerçekleştirir.<br />
Türk milli kadın sporcumuz Şahika Ercümen 72 metre ile bu<br />
branşta rekora imza atmıştır.<br />
B. Havuz Disiplinleri (INDOOR)<br />
<strong>1.</strong>Dinamik Apnea (Paletli) (Dynmic Apnea with Fins –<br />
DNY): Dalgıcın su altında yatay olarak, tek palet veya monopalet<br />
yardımıyla yaptığı maksimum mesafenin ölçüldüğü disiplindir.<br />
Dünya rekorları kadınlarda 244, erkeklerde 294 metredir.<br />
2.Dinamik Apnea (Paletsiz) (Dynamic Apnea without<br />
Fins – DNF): Dinamik Apneada amaç su altında yatay olarak belli<br />
bir mesafeye ulasmaktır. Bu kategoride dalgıcın palet<br />
kullanmasına izin verilmez. Erkeklerde Dünya rekoru 205.97<br />
metredir.<br />
3.Hız-Dayanıklılık Apneası: Sporcu sabit bir mesafeyi<br />
mümkün olan en kısa sürede tamamlamayı amaçlar, paletli bir<br />
branştır. 100 metre hız apnea kadınlarda 38, erkeklerde 31<br />
saniyedir.<br />
4.Statik Apnea: Serbest dalışçının solunum yollarının<br />
tamamen suya batmış şekilde nefesini tutabildiğince uzun süre<br />
tutmasıdır. Statik apnea, erkekler kategorisinde 10 dakika 18<br />
saniye, kadın kategorisinde ise 8 dakika 33 saniyedir.<br />
Serbest dalış, ekstrem sporlar arasında yer almasına rağmen<br />
her insanın düzenli antrenman ve fizyoloji bilgileri ışığında kendi<br />
belirleyeceği keyifli bir aktivitedir. Sadece fiziksel değil ruhsal ve<br />
zihinsel olarak da güçlü olmayı sağlayan bu spor ülkemize ayrı ayrı<br />
disiplinlerde başarılar getirmiş, getirmeye devam edecektir.
Change language