Metod Dergi - Nisan 2018
Bürge DEMİRCİOĞLU Rehber Öğretmen ÖZGÜL ÖĞRENME GÜÇLÜĞÜ Özgül öğrenme bozukluğu (ÖÖB), bilgiyi almak ile ilgili yaşanan, çocuğun yaşı ve doğal zekası ile tutarlı olmayan, kültür ya da eğitim imkanlarının zayıflığı gibi çevresel faktörlerle açıklanamayan bir problemdir. Bireylerin okuma, yazma, dinleme, anlama, kendini ifade etme ya da matematik alanında yaşıtlarına ve zekâsına göre beklenilenin önemli ölçüde altında olmasıdır. Özgül öğrenme güçlüğü kendini üç farklı alanda gösterebilir. Okuma alanında güçlük; disleksi, yazı alanında güçlük; disgrafi ve matematik alanında güçlük; diskalkuli. Bu bozukluk tiplerinden sadece biri görülebileceği gibi, bireyler bunların tamamına da sahip olabilmektedir. En sık görülen özgül öğrenme tipi ise disleksidir. Özgül öğrenme güçlüğünün nedenleri henüz tam olarak bilinmemekle birlikte, merkezi sinir sisteminin işleyiş bozukluğundan kaynaklandığı ve yapısal olduğu düşünülmektedir. Özgül öğrenme güçlüğü, kesinlikle zekâ geriliği değildir. Özgül öğrenme tanısı almış çocukların zekâ düzeyleri ya normal düzeydedir ya da normalin üzerindedir. Genellikle çocuk ikinci sınıfa geçtiği zamanlarda kendini belli eder. Özel öğrenme güçlüğü yaşayan çocuklarda özellikle akademik başarısızlığa bağlı gelişen kaygı, özgüven eksikliği, duygudurum bozukluğu, gelişimsel koordinasyon bozukluğu, ileti- 22 Metodergi şim bozuklukları ve DEHB( Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu) görülebilir. Özgül öğrenme güçlüğü tanısı almış çocuklar çoğu şeyi ters algılayabilirler. Saati okumakta ve çizmekte, zaman ve ritimli saymalarda, sıralı becerilerde zorlanmaktadırlar. Okurken kelimeleri yanlış hecelerler, sesli okumaktan çekinirler. Okurken kelime atlarlar ve çarpım tablosunu ezberlemekte güçlük çekerler. Okuma alanında güçlük: Disleksi Bu grubun üzerine en fazla çalışılan alanı disleksidir. Çocuk yaşından ve zekâsından beklenen düzeyde okuyamadığında fark edilir. Farklı şekillerde ortaya çıkabilir; kişi içinden okurken anlamada veya hızında yaşadığı zorluk, kişi sesli okurken doğruluk ile ilgili yaşadığı zorluk, kişi hecelemeye çalışırken heceleme ile ilgili yaşadığı zorluk. Okurken harflerin ya da sayıların yönünü ters yazma, kelimeleri sondan başa doğru yazma, kelimeleri tersten okuyup yazma, harf atlayarak yazma, kelimeyi eksik yazma ya da kelimeye fazladan eklemeler yapma, özellikle noktalı ve noktasız harfleri karıştırma, okurken ya da yazarken harfleri karıştırma, (b yerine d, s yerine z vs.) okurken konsantrasyon problemi yaşama ve sıklıkla bulundukları yeri kaybetme ya da satır atlama, yazı yazarken çok çabuk yorulma ve sıkılma gözükebilir. Disleksi, farklı çevresel faktörler yani kurşun zehirlenmesi, hamilelikte yeteri kadar beslenememe ve alkol kullanımı veya ailesel nedenlere yani kalıtsallığa atfedilmektedir. Disleksinin erken teşhisi, sonucun çok daha iyi olmasını sağlar. Yapılan çalışmalarda 7 yaşlarında tedavi edilen çocukların 14 yaşlarında normal olarak okudukları belirlenmiştir. Matematik alanında güçlük: Diskalkuli Bozukluğun bu türü diğer çeşitlerine göre kendini daha komplike bir şekilde ortaya koymaktadır. Bu bozukluğa sahip kişiler matematiksel işlemleri yapmakta zorluk yaşarlar. Sayı sayma, matematiksel kavramları anlama, sembolleri tanıma, çarpım tablosunu öğrenme, toplama kadar basit ya da dört işlem problemleri kadar karışık işlemleri yapmada ciddi sıkıntılar yaşanır. Fakat bozukluğun bu türünün nedenini henüz bilmiyoruz. Sorun sözel olmayan daha büyük bir öğrenme bozukluğunun bir parçası olabilir ya da rakam algısı ve bunların ifade edilmesi arasında ilişki kurmada yaşanan problemden kaynaklı olabilir. Her ne kadar bebeklerin bile bir rakam algısı olduğu gösterilmiş olsa da bu durum kendini, çocukların matematikle ilgili bir şeyler yapması beklenen yaşa gelene kadar belli etmez. Yani bazen kreşte fakat daha çok ikinci sınıfın başlarında fark edilir.
Yazı alanında güçlük: Disgrafi Disgrafi türünde özgül öğrenme güçlüğü yaşayan çocuklar, dilbilgisi, noktalama, heceleme ve yazarken düşüncelerini geliştirme ile ilgili problemler yaşarlar. Çocuklar, işitsel bilgiyi görsel yazılı bir forma çevirmekte zorlanırlar. Yazdıkları; çok basit, kısa veya takip etmesi zor yazılar olabilir. Bazıları ise yeni fikirler geliştirmekte zorlanırlar. Her ne kadar el yazısı anlaşılmaz olsa da tek problemin zayıf el yazısı olması durumunda bu tanı verilmez. Bu problem okuma başladıktan sonra, genellikle ikinci sınıfta veya sonrasında tam olarak ortaya çıkar. Diğer alanlarda özgül öğrenme güçlüğü yaşayanlarda zaman kavramında sıkıntılar yaşanabilir, dün- bugün- yarın kavramları zor öğrenilir, doğru kullanamama gözlemlenir. Saat öğrenmede zorlanma yaşar. Yön kavramlarını geç öğrenme (sağını solunu öğrenmede sıkıntı yaşama) olabilir. Alfabenin harflerini öğrenememe ya da yarısından çoğunda sıralamada karışıklık yaşama gözükebilir. Günleri, ayları, mevsimleri öğrenmede güçlük yaşayabilir. Seyrettiği bir filmi ya da yaşadığı bir olayı anlatırken sırasıyla aktaramayabilir. Özgül Öğrenme Güçlüğü nasıl tedavi edilir? Öğrenme güçlükleri tipleri (Disleksi, Disgrafi, Diskalkuli) tıbbi anlamda tedavi edilebilen bir problem değildir. Herhangi bir ilaç tedavisi yoktur. Özel öğrenme güçlüğü tanısı almış çocuklar için özel yapılandırılmış eğitimler ve teknikler uygulanmalıdır. Psiko-Eğitsel bir yaklaşımla ele alınmadığı takdirde kendiliğinden düzelmez ve bunun için özel eğitimler gereklidir. Bunun yanı sıra çocuk başarı için yüreklendirilmelidir. Akranlarından eksik zekâ veya yeteneğe sahip olduğu yargısı kırılmalıdır. Daha özel ilgi ve alaka bu süreci hızlandıracak en temel ögelerdir. Ailelere Öneriler P Çocuğunuzun bireysel farklılıklarını ve ilgi alanlarını belirlemeli ve çocuğa ona göre yaklaşmalısınız. Onun güçlü yanlarına vurgu yaparak özgüven aşılamalısınız. P Bazı çocuklar içinde bulundukları başarısızlık duygusundan dolayı kendilerini ifade ederken daha hırçın ya da saldırgan davranışlar sergileyebilirler ya da içe kapanabilir, depresif bir duygu durumu yaşayabilirler. Bu süreç içerisinde psikolojik danışmanlık hizmeti alınması gereklidir. P Çocuğunuzun ÖÖG tanısından dolayı derslerinde başarısız olabileceğini düşünerek, çocuğunuza verdiğiniz tepkilere dikkat etmelisiniz. P Aşırı tepkilerde bulunmak yerine daha ılımlı yaklaşmaya ve sabırlı olmaya çalışılmalıdır. P ÖÖG tanısı alındıktan sonra anne babaya da eskisinden daha fazla sorumluluk düşer. Birlikte ders çalışmanız, ödev yapmanız ya da ödevlerinin nasıl yapılacağı hakkında ona bilgi vermeniz gerekebilir. Ancak çocuğunuz derslerini yaparken onun yerine yapmayın. Onlara destek olduğunuzu göstererek onların rahatlamasını sağlayabilirsiniz. P Ders çalışma masasında çok fazla eşya olmamasına dikkat edilmeli ve çalışma masası düzenli olmalıdır. P Okuma güçlüğü (Disleksi) olan çocuklar genelde okuduklarını sesli okumak istemezler ya da önce içlerinden, okuyacakları kelimeleri çözüp öyle okumayı yeğlerler. Bu yüzden anneler ve babalar çocuğu sesli okumaya teşvik etmelidir. P Çocuğunuzun öğretmeni ile iş birliği içinde olmanız ve öğretmeninize bu güçlükle ilgili bilgilendirme yapmanız bu süreci daha korunaklı yapacaktır. P Ailecek geçirdiğiniz boş zamanlarınızda kelime oyunları oynamak, çocuğunuzun dikkat süresini artırır, harfleri tanımasına yardımcı olur. P Örnekler verin, yeteri kadar tekrarlayın, sonra da ondan yapmasını isteyin. Sabırlı olun. Onun yapabileceğinden daha basitinden başlayın. Kendine güvenini kazanmasına yardımcı olun. P Çocuğunuza sağ-sol, alt-üst, ön-arka gibi kavramlarda anlamasını kolaylaştıracak yollar, yöntemler, ipuçları, benzerlikler, bağlantılar kurmasını öğretin. Yaşına göre bunları zaten bilmesi gerekir diye düşünüp ona kızmayın. Metodergi 23
- Page 1 and 2: Metodergi 1
- Page 3 and 4: 24 26 28 SINAVA HAZIRLIK DÖNEMİND
- Page 5 and 6: SINAVLARIMIZ REHBERLİK YAYINLARIMI
- Page 7 and 8: Planlama ve Başlama “Planlama ve
- Page 9 and 10: ö Sanatın tanımı ve içeriği n
- Page 11 and 12: lışmalarını sınıfa sunarlar v
- Page 13 and 14: Birbirlerinden her gün intikam ala
- Page 15 and 16: Z KUŞAĞI ve TEKNOLOJİ İbrahim C
- Page 17 and 18: duğunuz ölçüde var olabileceği
- Page 19 and 20: Rotasyon Dişin yuvasında dönük
- Page 21: olduğu mimarlık ve tasarım firma
- Page 25 and 26: Tatlı ihtiyacınız olduğunda ise
- Page 27 and 28: tır. Bir çok sanatçının deste
- Page 29 and 30: Sosyal medya kullanımının yaygı
- Page 31 and 32: ATATÜRK ve MÜZİK Asude BİRİNC
- Page 33 and 34: ATATÜRK ve MATEMATİK Hülya YOLUD
- Page 35 and 36: 1. SINIFLARIMIZ Okula başlamanın
- Page 37 and 38: 4. SINIFLARIMIZ Yaratıcı Yazmanı
- Page 39 and 40: METOD BİLGİ LİSESİ Aydınlık b
Yazı alanında güçlük: Disgrafi<br />
Disgrafi türünde özgül öğrenme güçlüğü yaşayan<br />
çocuklar, dilbilgisi, noktalama, heceleme ve<br />
yazarken düşüncelerini geliştirme ile ilgili problemler<br />
yaşarlar. Çocuklar, işitsel bilgiyi görsel<br />
yazılı bir forma çevirmekte zorlanırlar. Yazdıkları;<br />
çok basit, kısa veya takip etmesi zor yazılar<br />
olabilir. Bazıları ise yeni fikirler geliştirmekte<br />
zorlanırlar. Her ne kadar el yazısı anlaşılmaz<br />
olsa da tek problemin zayıf el yazısı olması durumunda<br />
bu tanı verilmez.<br />
Bu problem okuma başladıktan sonra, genellikle<br />
ikinci sınıfta veya sonrasında tam olarak<br />
ortaya çıkar.<br />
Diğer alanlarda özgül öğrenme güçlüğü yaşayanlarda<br />
zaman kavramında sıkıntılar yaşanabilir,<br />
dün- bugün- yarın kavramları zor öğrenilir,<br />
doğru kullanamama gözlemlenir. Saat öğrenmede<br />
zorlanma yaşar. Yön kavramlarını geç öğrenme<br />
(sağını solunu öğrenmede sıkıntı yaşama)<br />
olabilir.<br />
Alfabenin harflerini öğrenememe ya da yarısından<br />
çoğunda sıralamada karışıklık yaşama<br />
gözükebilir. Günleri, ayları, mevsimleri öğrenmede<br />
güçlük yaşayabilir. Seyrettiği bir filmi ya<br />
da yaşadığı bir olayı anlatırken sırasıyla aktaramayabilir.<br />
Özgül Öğrenme Güçlüğü nasıl tedavi edilir?<br />
Öğrenme güçlükleri tipleri (Disleksi, Disgrafi,<br />
Diskalkuli) tıbbi anlamda tedavi edilebilen bir<br />
problem değildir. Herhangi bir ilaç tedavisi yoktur.<br />
Özel öğrenme güçlüğü tanısı almış çocuklar<br />
için özel yapılandırılmış eğitimler ve teknikler<br />
uygulanmalıdır. Psiko-Eğitsel bir yaklaşımla ele<br />
alınmadığı takdirde kendiliğinden düzelmez ve<br />
bunun için özel eğitimler gereklidir.<br />
Bunun yanı sıra çocuk başarı için yüreklendirilmelidir.<br />
Akranlarından eksik zekâ veya yeteneğe<br />
sahip olduğu yargısı kırılmalıdır. Daha özel<br />
ilgi ve alaka bu süreci hızlandıracak en temel<br />
ögelerdir.<br />
Ailelere Öneriler<br />
P Çocuğunuzun bireysel farklılıklarını ve ilgi<br />
alanlarını belirlemeli ve çocuğa ona göre yaklaşmalısınız.<br />
Onun güçlü yanlarına vurgu yaparak<br />
özgüven aşılamalısınız.<br />
P Bazı çocuklar içinde bulundukları başarısızlık<br />
duygusundan dolayı kendilerini ifade<br />
ederken daha hırçın ya da saldırgan davranışlar<br />
sergileyebilirler ya da içe kapanabilir, depresif<br />
bir duygu durumu yaşayabilirler. Bu süreç içerisinde<br />
psikolojik danışmanlık hizmeti alınması<br />
gereklidir.<br />
P Çocuğunuzun ÖÖG tanısından dolayı derslerinde<br />
başarısız olabileceğini düşünerek, çocuğunuza<br />
verdiğiniz tepkilere dikkat etmelisiniz.<br />
P Aşırı tepkilerde bulunmak yerine daha ılımlı<br />
yaklaşmaya ve sabırlı olmaya çalışılmalıdır.<br />
P ÖÖG tanısı alındıktan sonra anne babaya da<br />
eskisinden daha fazla sorumluluk düşer. Birlikte<br />
ders çalışmanız, ödev yapmanız ya da ödevlerinin<br />
nasıl yapılacağı hakkında ona bilgi vermeniz<br />
gerekebilir. Ancak çocuğunuz derslerini<br />
yaparken onun yerine yapmayın. Onlara destek<br />
olduğunuzu göstererek onların rahatlamasını<br />
sağlayabilirsiniz.<br />
P Ders çalışma masasında çok fazla eşya olmamasına<br />
dikkat edilmeli ve çalışma masası<br />
düzenli olmalıdır.<br />
P Okuma güçlüğü (Disleksi) olan çocuklar<br />
genelde okuduklarını sesli okumak istemezler<br />
ya da önce içlerinden, okuyacakları kelimeleri<br />
çözüp öyle okumayı yeğlerler. Bu yüzden anneler<br />
ve babalar çocuğu sesli okumaya teşvik<br />
etmelidir.<br />
P Çocuğunuzun öğretmeni ile iş birliği içinde<br />
olmanız ve öğretmeninize bu güçlükle ilgili bilgilendirme<br />
yapmanız bu süreci daha korunaklı<br />
yapacaktır.<br />
P Ailecek geçirdiğiniz boş zamanlarınızda<br />
kelime oyunları oynamak, çocuğunuzun dikkat<br />
süresini artırır, harfleri tanımasına yardımcı<br />
olur.<br />
P Örnekler verin, yeteri kadar tekrarlayın,<br />
sonra da ondan yapmasını isteyin. Sabırlı olun.<br />
Onun yapabileceğinden daha basitinden başlayın.<br />
Kendine güvenini kazanmasına yardımcı<br />
olun.<br />
P Çocuğunuza sağ-sol, alt-üst, ön-arka gibi<br />
kavramlarda anlamasını kolaylaştıracak yollar,<br />
yöntemler, ipuçları, benzerlikler, bağlantılar<br />
kurmasını öğretin. Yaşına göre bunları zaten<br />
bilmesi gerekir diye düşünüp ona kızmayın.<br />
<strong>Metod</strong>ergi 23
Change language