Evliyalar Ansiklopedisi - Turkiye Gazetesi Yayinlari

Koruk mahallesinden oldukları için tekke sonradan Koruklu ismiyle anıldı.
Birçok âlim ve devlet adamı, Cemâl Halîfe'nin sevenleri ve talebeleri arasında yer aldı.
Şakâyık-ı Nu'mâniyye adlı eserin müellifi Taşköprülüzâde onun talebelerindendi. Cemâl
Halîfenin kendisi gibi zâhirî ve bâtınî ilimlerde iyi yetişmiş ve müderrislik yapmış bir oğlu
vardı. Nakşibendiyye yoluna mensub olan oğlu Mehmed Efendi, İstanbul'daki Emir Buhârî
dergâhında şeyh olarak vazîfe yaptı.
Eserleri: Cemâl Halîfenin çeşitli ilimlerde yazdığı kıymetli eserleri şunlardır:
1- Navâbî: Sarf ilmiyle ilgili bir eserdir. Mevlânâ Arapzâde bu eseri kopya ederek yanında
saklamıştır. 2) Tefsîr-i Beydâvî'ye Hâşiye, 3) Tefsîr-i Cemâlî: Mücâdele sûresinden
başlayarakKur'ân-ı kerîmin sonuna kadardır. 4) Hadîs-i Erbeîn (Kırk Hadîs) Şerhi, 5)
Etvâr-ı Sülûk Hakkında Risâle, 6) Vahdet-i Vücûd Risâlesi, 7) Arapça kasîdeler.
Eserlerinin hepsi yazma olup basılmamıştır.
TASAVVUF EHLİNİ ARA
Cemâl Halîfe çok ibâdet eder ve az yerdi. Kendi işlerini kendi görmeyi tercih ederdi. Yemeğini
kendisi pişirir, çamaşırını kendi yıkardı. Çok temiz idi. Geceleri ibâdetle geçirir, Allahü teâlâya
yalvarır, duâ ederdi. Zengin, fakir herkese aynı davranır, ayırım yapmazdı. Bir defâsında
talebelerinden Taşköprülüzâde, ziyâretine giderek nasîhat istedi. Ona buyurdu ki:
"İrfan ehli kimselerin, zamânımızdaki tasavvufu bilmeyen sûfîlere tâbi olmaması lâzımdır.
Zamânımızda tasavvufu ve tasavvuf hâllerini bilen kimse yok gibidir. Tevhîd ile ilhâd yâni dinsizliği
birbirinden herkes ayıramaz. Şimdi sen, bulunduğun yolda devâm et. Eğer kalbinde tasavvufa meyl
artarsa, dînin hudûdunu gözeten, emirleri ve yasakları iyi bilip bunlara uyan bir tasavvuf ehlini ara.
Çünkü tarîkatın esâsı, dînin emir ve yasaklarına, bütün edeplerine eksiksiz uymaktır. Tarîkat ve
hakîkatın temeli, hazret-i Muhammed'in sallallahü aleyhi ve sellem şerîatının hükümlerine uymaktır.
Eteğine sarıldığın ve tâbi olduğun kimsenin, İslâmiyetin emirlerine muhâlif, uygun olmıyan ufak bir
hareketini bile görsen onu hemen terket."
1) Sicilli Osmânî; c.2, s.82
2) Şakâyık-ı Nu'mâniyye Tercümesi (Mecdi Efendi); s.372
3) Tâcü't-Tevârih; c.2, s.595
4) Lemezât; varak. 161b
5) Osmanlı Müellifleri; c.1, s.80
6) Aksaray Târihi; c.2, s.2264
CEMÂLEDDÎN AKSARÂYÎ;
Osmanlı Devletinin kuruluş devrinde Anadolu'da yetişen âlimlerden ve evliyâdan. İsmi
Muhammed'dir. Babası büyük âlim Fahreddîn-i Râzî hazretlerinin torunlarından Vâiz
Muhammed bin Muhammed'dir. Nesebi bir koldan hazret-i Ebû Bekr'e, bir koldan da hazret-i
Ömer'e ulaşmaktadır. Cemâleddîn lakabıyla ve Aksarâyî nisbesiyle meşhûr olmuştur.
Aksaray'da doğmuştur. Doğum târihi bilinememektedir. 1389 (H.791) senesinde Aksaray'da
vefât etti. Kabri, Aksaray'daki Ervâh kabristanındadır.
İlk tahsîlini doğum yeri olan Aksaray'da babasından ve diğer âlimlerden yapan Cemâleddîn
Aksârâyî, Amasya'ya giderek aynı lakabı taşıyan hemşehrisi Cemâleddîn İbrâhim
Aksarâyî'nin oğlu Fahreddîn İlyâs Rûmî'den ders aldı. Hacı Şâdgeldi Paşa ile ders