Evliyalar Ansiklopedisi - Turkiye Gazetesi Yayinlari

İlk lokmayı alırken Besmele ile yemeğe başlamalı, yemeği bitirince "Elhamdülillah!" demelidir. Ev
sâhibi ise, en önce yemeğe o başlamalıdır.
Elini, elbisesini, sofrayı, örtüyü kirletmemeli, elle yenilecek şeyleri üç parmakla yemeli, yerken ağzını
açmamalı, büyük lokma almamalı, lokmayı ağzına alır almaz, çiğnemeden yutmamalı, normalden
fazla da ağzında tutmamalıdır. Bir lokmayı yutmadan, ikinci bir lokmaya el uzatmamalı, dökülen
kırıntıları toplamalıdır. Yemek esnâsında parmağını yalamamalıdır. Ama yemek bitince yalayabilir.
Hattâ o zaman yalamak sünnettir.
Yemeğin rengine bakmamalı, yemeği koklamamalı, yemeğin hep birinden yiyip, diğerlerinden
yememezlik etmemelidir.
Eğer sofrada iyi bir yemekten az bulunursa, diğerlerini bırakıp hep onu yememeli, diğer arkadaşlarını
kendine tercih etmelidir.
Önünden yemelidir. Ancak meyve tabağının diğer tarafından da alınabilir. Ağzına götürmüş olduğu
kemik ve benzeri şeyleri, ekmeğin ve sofranın üzerine koymamalı, eğer yediği et veya lokmadan
kemik çıkarsa, yavaşca ağzından çıkarmalıdır. Yemek yerken tiksindirici hareketlerden, sözlerden,
hikâyelerden sakınmalıdır. Ağzından çıkardığı bir şeyi kâseye, tabağa atmamalı, kısaca; öyle yemek
yemelidir ki, tabağında yemek artsa, bir başkası tiksinmeden yiyebilmelidir. Misâfir ise, ev sâhibinden
önce yememeli, ama başkaları yemeğe başlamışsa, onlara uyup yemelidir. Aç da olsa, buna riâyet
etmelidir. Ama evinde ve mahremlerinin olduğu yerde hemen başlayabilir.
Ev sâhibi ise, misâfirler yemekten el çektikten sonra, yemekten el çekmelidir. Yavaş yavaş yemeli,
eğer kimse yemeğe devâm etmiyorsa, yalnız kalıp, utancından bırakmamalıdır.
Yemek arasında su içmek îcâbederse, rahat ve yavaş içmelidir. Ağzının ve boğazının sesi su içerken
duyulmamalıdır. Dili ile dişlerinin arasından aldıklarını yutmalı, ama kürdanla aldıklarını uygun bir
yere atmalı insanları tiksindirmemelidir.
Ellerini yıkarken ve temizlerken, parmaklarını ve tırnak diplerini iyice yıkamalı, aynı şekilde
dudaklarını, ağzını, dişlerini iyice temizlemeli, leğene tükürmemelidir. Ağzını yıkadığı suyu
dökerken, eliyle örtmelidir. Yemek yemeden önce el yıkarken, başkalarından öne geçmeye
çalışmamalıdır."
1) Mektûbât (İmâm-ı Rabbânî); c.1, mektub, 272
2) Tam İlmihâl Seâdet-i Ebediyye; (48. Baskı) s.1046
3) Mu'cem-ül-Müellifîn; c.9, s.47
4) Ed-Dav-ül-Lâmi'; c.7, s.133
5) Şezerât-üz-Zeheb; c.8, s.160
6) En-Nûr-us-Safîr; s.123
7) El-A'lâm; c.6, s.32
8) Keşf-üz-Zünûn; s.39, 184, 195, 853, 877, 1141, 1905, 2047
9) Esmâ-ül-Müellifîn; c.1, s.54
10) Ahlâk-ı Celâlî; s.201, 206, 214, 217, 218, 220, 223, 228
11) Kâmûs-ul-A'lâm; c.3, s.1824
12) Rehber Ansiklopedisi; c.4, s.133
13) Fevâid-ül-Behiyye; s.89
14) Resâil-i Molla Celâl, Hamidiye No. 1438 vr. 131
15) Persian Literatüre; c.2, s.1277
16) Brockelman; Sup. 2, s.306
17) Menâkıb-ı İbrâhim Gülşenî; s.41-44
18) İslâm Âlimleri Ansiklopedisi; c.13, s.344