Evliyalar Ansiklopedisi - Turkiye Gazetesi Yayinlari

sebeple evinden çıkmayıp, evinde ibâdet ile meşgûl oldu. Dışarı çıktığında insanlar etrâfına
toplanır elini öpmek isterler, duâsına kavuşmayı arzu ederlerdi. Ayderûsî'nin güzel hâlleri
yanında bâzı kerâmetleri görüldü. Talebelerinden birinin malı çalınmıştı. Buna çok üzüldü.
Ayderûsî hazretleri onun üzüntüsünün sebebini öğrenince; "Falan yere git. Orada bekle. İlk
geçen kişiyi tut ve çalınan malını geri iste. Eğer verirse ne âla. Yok, inkâr ederse onu buraya
getir." dedi. Talebe buyrulanı yaptı. İlk gelen kişiden malını istedi. O da malını aldığını îtirâf
edip geri verdi ve özür diledi. Bu, Ayderûsî hazretlerinin kerâmeti ile olmuştu.
O zamanda sâlihlerden biri, rüyâsında, Müdeyhac Mescidinde Resûlullah efendimizin
mihrâbda namaz kıldığını gördü. Ayderûsî hazretleri de arkasında efendimize uymuş birlikte
kılıyordu. Sabah olunca rüyâsını tanıdıklarına anlatıp tâbirini istedi. Onlar da Ayderûsî
hazretlerinin Resûlullah efendimize çok yakın ve tam uyduğu şeklinde tâbir ettiler.
Ayderûsî hazretleri, Terîm beldesine birçok hayırlı eserler yaptırdı. Mescid-i Ebrâr, Mescid-i
Nûr bunlardandır. Fakir-fukarâ kimseler meyvelerinden istifâde etsinler diye çok meyve
ağacı diktirdi. Ağaçlar kısa zamanda meyve vermeye başlayınca, fakir fukarânın bütün
ihtiyaçları buradan temin edildi. Gariblerin duâsı hep onunla oldu.
1) Hulâsât-ül-Eser; c.3, s.49
2) El-Meşre-ur-Revî; c.2, s.175
AYDERÛSÎ (Muhammed bin Abdullah);
Evliyânın büyüklerinden. İsmi, Muhammed bin Abdullah bin Abdullah bin Abdullah
Ayderûs Hadramî'dir. 1562 (H.970) senesinde Yemen'de doğdu. 1621 (H.1030) senesinde
Hindistan'ın Bendersûret nâhiyesinde vefât etti. Kabri orada olup, ziyâret edilmektedir.
İlim sâhibi ve asîl bir âileden gelen Muhammed bin Abdullah Ayderûsî, küçük yaşta Kur'ân-ı
kerîmi ezberledi. Birçok kitap okudu. Babasının himâyesi altında yetişti. Âlim bir zât olan
babasından çok istifâde etti. Birçok ilimleri öğrendi. Fıkıh ilmini, Seyyid Muhammed bin
Hasan, Muhammed bin İsmâil ve Seyyid Abdurrahmân bin Şihâbüddîn'den tahsîl etti.
Zamânının evliyâsının sohbetlerinde bulundu. Tasavvuf bilgilerini öğrendi. Hadîs tahsîli de
yaptı. İlimde ve fazîlette yüksek dereceye ulaştı. Hocaları ve çok kimseler onu medhettiler.
Hindistan'ın Ahmedâbâd şehrinde bulunan dedesi Şeyh bin Abdullah, onun fazîletini işitince
yanına çağırdı. Ayderûsî 1581 senesinde Hindistan'a gitti. Âlim ve fazîlet sâhibi bir zât olan
dedesinin derslerinde bulundu ve çok istifâde etti. Çok kitap ile şerhlerini mütâlaa etti.
Evliyâlık derecelerinde yükseldi. Amcalarından da ilim öğrendi. Amcası onun hakkında
babasına gönderdiği mektupta; "Ey Abdullah! Neslinden böyle bir evlâdın olması sana iftihâr
edilecek şey olarak yeter." diye yazdı.
1582 senesinde, dedesinin vefât etmesiyle, onun yerine geçip, insanlara İslâm dîninin emir ve
yasaklarını anlatmak vazîfesinde bulundu. Hindistan'da ve Hadramût'ta dedesinin ihsânda
bulunduğu kimselere o da ihsân ve iyilik etti. Babası Abdullah kendisini çağırdığında ona
hürmet dolu bir cevap yazdı. Babası bundan çok memnun oldu. Şükür secdesine vardı ve
şöyle dedi: "Ben de onun böyle olmasını temennî ederdim. İnsan, oğlundan başka kimsenin
kendisinden üstün olmasını pek istemez, fakat oğlunun üstün olmasını ister."
Baba ve dedesinin ilmine ve güzel ahlâkına vâris olan Ayderûsî herkese iyilik yapmaya,
hayır ve hasenâta devâm etti. Hindistan'daki Bendersûret nâhiyesine yerleşti. İnsanlara
İslâmiyet'in emir ve yasaklarını anlatarak onların hidâyete kavuşmalarına vesîle oldu. Pek
çok talebe yetiştirdi. Sultan ile iyi geçinip, ona emr-i mâruf vazîfesinde bulundu. Sultan onun
dergâhına ve talebelerine yetecek kadar maaş bağladı.