Evliyalar Ansiklopedisi - Turkiye Gazetesi Yayinlari

Muhammed bin Abdurrahîm el-Hadramî, Şihâbüddîn Ahmed bin Rebî', Allâme Ahmed bin
Abdülhak es-Sinbâtî.
Abdülkâdir Ayderûsî'nin sohbetlerinde âlimler, devlet ve ticâret adamları da bulunup mânevî
feyzinden istifâde ettiler. İnsanlara İslâm dîninin emir ve yasaklarını anlatan Abdülkâdir
Ayderûsî onların dünyâ ve âhiret saâdetine kavuşmalarına vesîle oldu. Zamânındaki bütün
âlimler ve velîler onun ilim ve fazîletteki yüksekliğini kabûl ettiler.
Eserleri: Birçok kıymetli eserler de telif eden Abdülkâdir Ayderûsî'nin bâzı eserleri
şunlardır:
1) El-Fütûhatü'l-Kuddûsiyye fil-Hırkati'l-Ayderûsiyye, 2) Kitâbü Hadâik-il- Hadrati fî
Sîret-in-Nebiyyi sallallahü aleyhi ve sellem ve Eshâbihi'l-Aşere, 3) Kitâbü
İthâfi'l-Hadrati'l-Azîze bi Uyûni's-Seyri'l-Vecîze, 4) El-Müntehâbü'l- Müstasfâ fî
Ahbâri Mevlidi'l-Mustafâ, 5) El-Minhâc ilâ Ma'rifeti'l-Mîrâc, 6)
Kitâbü'l-Enmûzeci'l-Latîf fî Ehl-i Bedri'ş-Şerîf, (Bedir eshâbının fazîletleriyle ilgili bir
eserdir). 7) Kitâbü Esbâbi'n-Necât ven-Necâh fî Ezkâri'l-Mesâi ves-Sabâh, 8) Kitâbü
Dürri's-Semîn fî Beyâni'l-Mühimmi Mineddin, 9) Kitâbü'l-Havâşî er-Reşikâti
Ale'l-Urveti'l-Vesîkati, 10) Minahu'l-Bârî bi-Hatmi'l-Buhârî, 11) Kitâbu Ta'rîfi'l-İhyâ.
1) Mu'cem-ül-Müellifîn; c.5, s.288
2) Nûr-us-Safîr; s.300
3) Hulâsat-ül-Eser; c.2, s.440
4) Esmâ-ül-Müellifîn; c.1, s.600
5) Brockelman Gal. 2, s.18
6) İslâm Âlimleri Ansiklopedisi; c.15, s.183
7) Meşre-ur-Revî; c.2, s.147
AYDERÛSÎ (Ebû Muhammed);
Yemen'de yetişen velîlerden. İsmi Abdullah bin Abdullah bin Abdullah Ayderûsî, künyesi
Ebû Muhammed'dir. Seyyid olup, soyu Peygamber efendimize ulaşır. 1538 (H.945) senesi
Terîm şehrinde doğdu. 1610 (H.1019) senesi Terîm'de ikindi namazının secdesinde vefât etti.
Cenâze namazını oğlu Zeynelâbidîn kıldırdı. Cenâzesinde sultan ile devletin diğer ileri
gelenleri hazır bulundu. Kendisinin önceden yerini aldığı Zenbil kabristanlığı ile Mescid-i
Nûr arasındaki yerine defnedildi. Kabri üzerine sonradan bir türbe yapılmış olup ziyâret
mahallidir.
Ayderûsî, babasının derslerinde yetişti. Ondan birçok ilimleri tahsîl etti. Sonra oradaki
zamânın din büyükleriyle görüşüp istifâde etti. İcâzet, diploma aldı. Şihâbüddîn Ahmed bin
Abdurrahmân, Hüseyin bin Abdullah Ahmed bin Abdullah bunlardandır. Babası ile birlikte
1558 senesi Ahmedâbâd'a gitti ve velîlerle görüştü. Sonra memleketi olan Terîm'e döndü.
İnsanlara ilim ve edeb öğretmeye başladı. Çeşitli yerlerden insanlar akın akın sohbetine
koştular. Ayderûsî hazretleri, Hadramût beldesinin şeyhi, büyüğü oldu. Baba ve dedeleri de
öyle idi. Evlatları da sonradan insanlara hizmet yolunu canla başla devâm ettirdiler. Oğulları
Muhammed, Zeynelâbidîn torunu Abdurrahmân Sakkâf bin Muhammed ve başkaları böyle
idi. Ayderûsî çok ibâdet ederdi. Baba ve dedeleri gibi çok cömert idi. Âlimler, onun zamânın
büyüğü olduğu husûsunda ittifak, sözbirliği ettiler.
Güzel huy ve ahlâkı yanında üzerinde büyük bir heybet hâli vardı. Sükûtu konuşmasından
fazla idi. İhtiyaç hâli, insanlara bir şeyi öğretmek ve Cumâ namazı kılmanın dışında hiç bir