Evliyalar Ansiklopedisi - Turkiye Gazetesi Yayinlari

Bilemiyorum ki, Rabbim bana ne muâmele yapar?"
Sonra öyle feryâd etti ki, düşüp bayıldı. Uzun zaman öyle kaldı. Ayılınca baktım ki benzi
solmuş çok zayıf düşmüştü. Sâlih el-Mürrî'ye gidip hâlini anlattım. Benimle birlikte yanına
geldi. Belki bir şeyler yedirip içirebiliriz dedik. Bize; "Şu keçeyi kaldırın." dedi. Kaldırıp
baktık ki altında bir dirhem vardı. Onunla sevik (çorbalık) satın alıp, hazırladık ve ona
içirmek istedik. Ağzına aldı. Fakat bir türlü içemedi. Boğazından geçmedi. Ölecek diye
korktuk. Dedim ki: "Ey Atâ! Olur mu böyle? Bunu senin için aldık. Hazırlamak için
uğraştık." dedim. Bana dönüp; "Ey Beşir! Onu bana içirirken sıcaklığını hisseder hissetmez
meâlen; "Zîrâ (Âhirette kâfirler için) bizim yanımızda bu kapılar ve (içine girecekleri) bir
ateş var. Bir de boğaza takılıp kalan bir yiyecek var. Ayrıca acıklı bir azap da var."
(Müzzemmil sûresi; 12-13) buyrulan âyet-i kerîmeyi hatırladım. Böyle yapmamak elimde
değildir." dedi.
Şöyle duâ ederdi. "Allah'ım! Dünyâdaki garipliğime acı. Ölüm ânında bana merhamet eyle.
Senin huzûruna çıktığımda rahmetinle muâmele et."
1) Hilyet-ül-Evliyâ; c.6, s.215
2) Ravd-ul-Fâik; s.54
3) İslâm Âlimleri Ansiklopedisi; c.5, s.127
ATÂ BİN YESÂR;
Tâbiîn devrinde Medîne'de yetişen büyük âlimlerden. Künyesi, Ebû Muhammed Medenî'dir.
Hilâlî lakabı ile de tanınmaktadır. Peygamber efendimizin, sallallahü aleyhi ve sellem
mübârek hanımlarından hazret-i Meymûne'nin kölesidir. Kendisi gibi yüksek âlimlerden olan
Süleymân, Abdülmelik ve Abdullah bin Yesâr'ın kardeşidir. Yaklaşık 659 (H.39) târihinde
doğdu. Hazret-i Osmân'ın zamânında yaşı küçüktü. 84 yaşında 721 (H.102 veya 103)
tarihinde İskenderiye'de vefât etti.
Atâ bin Yesâr, Eshâb-ı kirâmdan birçok zât ile görüşüp onlardan ilim aldı. Kendisi hazret-i
Meymûne, Muâz bin Cebel, Ebû Zer-i Gıfârî, Ebüdderdâ, Ubâde bin Sâmit, Zeyd bin Sâbit,
Muâviye bin Hakem-i Selemî, Ebû Katâde, Ebû Hüreyre, Zeyd bin Hâlid-i Cuhnî, Abdullah
bin Amr, Abdullah bin Ömer, Abdullah bin Abbâs, Peygamberimizin kölesi Ebî Râfî, hazret-i
Âişe ve daha pekçok sahâbîden hadîs-i şerîf rivâyet etmiştir. Büyük hadîs âlimi İmâm-ı
Buhârî, İbn-i Saîd ve Ebû Dâvud onun, Abdullah ibni Mes'ûd'dan da hadîs rivâyet ettiğini
bildirmişlerdir. Rivâyetleri Kütüb-i Sitte denilen altı sahîh hadîs kitabında yer almıştır.
Atâ bin Yesâr'dan da akranı olan Ebû Seleme binAbdurrahmân, Muhammed bin Ömer bin
Atâ, Muhammed bin Amr bin Halhala, Hilâl bin Ali, Zeyd binEslem, Şüreyh bin Ebî Nemr
hadîs-i şerîf rivâyetinde bulunmuşlardır.
Atâ bin Yesâr, Allahü teâlânın kelâmı olan Kur'ân-ı kerîmin okunuşunu en iyi bilenlerden
birisiydi. Kırâat ilmi adı verilen bu ilimde,Eshâb-ı kirâmdan sonra en yüksek dereceye çıkan
âlimler, Medîneliler, Mekkeliler, Kûfeliler, Basralılar ve Şamlılar olmak üzere beş tabakaya
ayrılmışlardır. Medîne-i münevverede bu ilimle meşgul olanlardan biri deAtâ bin Yesâr'dı.
Kur'ân-ı kerîmin okunuşunu bozulmaktan ve değişmekten korumak için gösterilen üstün
gayretler o kadar çoktur ki, yapılan çalışmalar akıllara sığmayacak ölçüdedir. Eshâb-ı
kirâmın gösterdiği gayreti, kelimelerle ifâde etmek mümkün değildir. Kur'ân-ı kerîmin
mânâsının anlaşılması ve anlatılması yanında, her harfinin okunuşu ve bundaki ihtilâflar, öyle
bir tesbit olunmuş ki, bu güne kadar bütün müslümanlar, Kur'ân-ı kerîmi bu ilk okunan şekli
ile okumaktadır. Atâ bin Yesâr, bu ilmi öğrenip insanlara öğretmede üstün derecelere