Evliyalar Ansiklopedisi - Turkiye Gazetesi Yayinlari

ona;
"Ve aleyküm selâm yâ Şeyh ve rahmetullahi ve berekâtühü." diye cevap verirdi. Bâzan bu
selâmı tekrarlayınca, yanında bulunanlar;
"Niçin bunu tekrar tekrar söylüyorsun?" diye sorarlardı. Onlara;
"Ben, Resûlullah efendimizin selâmıma cevâb verdiğini duyuyorum." buyururdu.
Ali binAlevî bin Muhammed hazretlerinin birçok kerâmetleri ve halleri meşhûr olarak nakl
edilmiştir. Onun şöhreti İslâm ülkelerinin her tarafında yayılmıştı. Üstünlüğünü; sevenler de,
karşı olanlar da kabûl etmişlerdi. 1132 (H.527) senesinde Terîm'de vefât etti ve Zenbil
kabristanında defnedildi.
1) Meşre-ur-Revî; c.2, s.230
ALİ BEHÇET EFENDİ;
Anadolu'da yetişen velîlerden. Konya ulemâsından Ebû Bekr Efendinin oğludur. 1727
(H.1140) senesinde Konya'da doğdu. Babası ve dedesinin yanında küçük yaşta tahsîle
başladı. Derviş tabiatlı bir zât olan babası, Ali Behçet Efendinin tahsil ve terbiyesi için özel
îtinâ gösterdi. Medreselerde ilk olarak okutulan kitapları bitirdikten sonra, Karamanlı
Abdullah Efendi ve meşhûr âlim Abdüssamed Efendinin derslerinde bulundu. Onlardan
icâzet, diploma aldı. Sonra Afyonkarahisar'a gidip orada bir dergâhta talebe yetiştirmeye,
insanlara Allahü teâlânın emir ve yasaklarını bildirmeye çalışan anne tarafından dedesi
Alâeddîn Çelebi'den ders aldı. Buradaki tahsîlini tamamladıktan sonra kâdı oldu. Bu görevle
Anadolu'nun çeşitli yerlerine gitti. Ankara'daki vazîfesi sırasında kendisinde meydana gelen
bâzı mânevî hâller yüzünden görevden istifâ ederek, Afyon'a dedesinin yanına döndü ve
Mevleviyye tarîkatına göre çileye başladı. Çile müddeti bitiminde çeşitli mânevî faydalara
kavuştu.
Ali Behçet Efendi, 1796 senesinde Mevlânâ Celaleddîn-i Rûmî'nin mânevî işâreti ile
Bursa'ya giderek hem Kâdiriyye, hem de Nakşibendiyye yolunun büyüklerinden olan Seyyid
Burhâneddîn Mehmed Efendinin talebesi oldu. Ondan Nakşibendiyye, Kâdiriyye,
Sühreverdiyye, Çeştiyye tarîkatlarında icâzet, diploma aldı. Hocası Mehmed Emin Efendi
bulunmadığı zaman, yerine vekâlet ederdi. Birgün hocası, Ali Behçet Efendiyi huzûruna
çağırıp, ona kendisi âhirete göçtükten sonra, yerine vekâlet etmesini, bir ara İstanbul'dan
onun dâvet edileceğini, dergâhı bırakmamak düşüncesiyle bu dâveti kabulden imtinâ
etmemesini, yâni dâveti kabul etmesini emir ve tavsiye etti. Bu sırada, Bursa'da ikâmete
mecbur olan Burdurlu Derviş Paşa, genellikle Emin Efendinin sohbetlerine devâm ederdi. Bir
süre sonra affedilen Derviş Paşa, İstanbul'a döndü. Bu arada Sultan Üçüncü Selîm'in
Üsküdar'da ihyâ ettiği Selîmiye Câmii yanındaki Nakşibendiyye Dergâhı şeyhi Nîmetullah
Buhârî vefât ettiğinden, Sultan Mahmûd Han, bu zâtın yerine birinin bulunarak tâyin
edilmesini Derviş Paşaya havâle etti. Derviş Paşanın teklifi üzerine, Ali Behçet Efendi
Selîmiye Câmii Nakşibendiyye dergâhına şeyh tâyin edildi (1816). Burada tefsîr, hadîs,
Mesnevî-i Şerîf ve İmâm-ı Rabbânî hazretlerinin Mektubât'ını okuturdu. Sohbetlerine
devlet adamları, âlimler katılırdı.
Ali Behçet Efendi, zamânında ilmî fazîleti ve mânevî derecesinin yüksekliği ile tanındı.
Kendisine talebe olarak gelenlere; ibâdetlere ve tâatlere, Allahü teâlânın beğendiği işlere çok
ehemmiyet vermeleri, onlara sıkı sarılmaları, dinde yasaklanan şeylerden de çok
sakınmalarını tavsiye ederdi. Nasîhatleri ile onların nefslerinin kötülüklerden temizlenmesine
çalışırdı. Vakitlerinin çoğunu kitap mütâlaa etmek ve sohbet ile geçirirdi. Farz ve vâcib
ibadetleri yerine getirdikten sonra nâfile ibâdetle meşgûl olurdu. Açık, net ve düzgün