Evliyalar Ansiklopedisi - Turkiye Gazetesi Yayinlari

şimdiki Ahî Sinan caddesi üzerinde "Kocabay" işhanının bulunduğu yerde idi. Ancak
işhanının yapımı sırasında inşâat sebebiyle 1968 yılında kaldırılmış olup, bugün nerede
bulunduğu tesbit edilememiştir.
1) Denizli'de Türbeler-Kitâbeler-Yatırlar (Şükür Tekin Kaptan, Denizli-1991); s.63
AHÎ SİRÂC;
Sultan-ül-ulemâ Hâce Nizâmüddîn-i Evliyâ'nın yetiştirdiği Hindistan evliyâsının
büyüklerinden. İsmi Osman, lakabı Sirâcüddîn olup, Ahî Sirac diye meşhûrdur. Doğumu,
vefâtı ve hâl tercümesi hakkında kitaplarda fazla mâlûmat bulunamayan Ahî Sirâc
hazretlerinin sekizinci asrın ortalarında 1357 (H.759) yılında vefât ettiği bilinmektedir.
Daha gençlik yıllarında, Hâce Nizamüddîn hazretlerinin sohbetlerinde bulunarak yetişen Ahî
Sirâc, ayrıca Mevlânâ Fahreddîn-i Zerrâdî'den sarf öğrendi. Mevlâna bu talebesini çok
sevdiğinden, onun için sarf bilgilerini yazıp topladı. Bu eserine Osmânî ismini verdi. Ahî
Sirâc, bundan sonra Mevlânâ Rükneddîn'in huzûrunda; Kafiye, Mufassal, Kudûrî ve
Mecma'ul-Bahreyn adlı eserleri dikkatlice okudu. Bunları da bitirdikten sonra, tekrar Hâce
Nizâmüddîn-i Evliyâ'nın huzûruna gelerek, üç sene daha kalıp, tasavvuf yolunda kemâle
geldi. Hâce hazretlerinin sohbetleri bereketiyle, tam bir olgunluğa kavuşup, icâzet ve hilâfet
almakla şereflendi. Hocası, Ahî Sirâc'a kitaplarından ve elbiselerinden bâzılarını yâdigâr
verip, onu insanları irşâd etmek, onlara doğru yolu göstermek üzere, memleketi olan
Lüknov'a gönderdi. Gittiği yeri, evliyâlık güzelliği ile süsleyip aydınlattı. Hâce Nizâmüddîn
onun için; "O, Hindistan'ın aynasıdır." buyurmuştur. Ahî Sirâc irşâd ile insanlara rehberlik
edip İslâmiyeti anlatmak ve yaşatmakla vazîfelendirilip Lüknov'a gelince, ilme susamış
olanlar etrafında toplanmaya başladı. Ahî Sirâc, hocası hazret-i Hace'ye lâyık bir talebe idi.
Ondan aldığı yüksek ilimleri, feyz ve bereketleri etrâfına yaymaya başladı. Çok talebe
yetiştirdi. Binlerce kişi ondan istifâde edip, ilim öğrendiler.
Şeyh Hüsâmeddîn-i Mankpûrî, Melfûzât isimli eserinde, bunun da sözlerini ve menkıbelerini
zikretmektedir. Bu kitapta bildirildiğine göre, bir gece dervişlerden bir zât, Sirâcüddîn
Osman hazretlerine misâfir olmuştu. Yatsı namazından sonra Ahî Sirâc yatağına uzandı.
Misafir olan derviş ise, namaz kılmaya başladı. Bir taraftan da, böyle büyük bir zâtın gece
uyumasına hayret ediyordu. Sabah olduğunda, Ahî Sirâc hazretleri kalkıp, abdest almadan,
birlikte sabah namazını kıldılar. Misâfir derviş, Ahî Sirâc'ın bütün gece zikrle meşgûl olup
uyumadığını, ilk zamanda anlayamadığından bu hâle çok hayret ederek; "Allah, Allah! Ne
garip iştir! Bütün gece yattınız. Sabahleyin ise abdest almadan namaz kıldınız!" dedi. Ahî
Sirâc tevâzu edip; "Siz tâat ile meşgûl oluyorsunuz. Bizim ise, kıymetli bir malımız
(rûhumuz) vardır. Büyük ve azılı bir düşman da (nefsimiz) onun peşinde olup, onu öldürmek
için gayret etmektedir. Biz o kıymetli malımızı korumak, düşmana teslim etmemek için
uyumuyor, bekçilik ediyorduk." Bu sözleri hayretle dinleyen misafir derviş, o zâtın
büyüklüğünü böylece daha iyi anlamış oldu ve; "Eğer âşık mescidde görünmezse de, onun
kalbi dâimâ namaz iledir." meâlinde bir beyit söyledi.
Rivâyet edildiğine göre, Ahî Sirâc hazretleri, vefatına yakın zamanda kabir gibi bir yer kazıp,
hocasının huzûrundan ayrılırken kendisine verdiği elbiselerini oraya koydu. Üzerini de aynen
kabir gibi yaptı ve buna da "Elbiseler mezarı" denildi. Ahî Sirâc vasiyet edip, vefât ettiğinde,
elbiseler mezarının ayak ucuna gelecek şekilde defnedilmesini istedi. Bir müddet sonra vefât
etti. Talebeleri vasiyeti yerine getirip, hocalarını elbiseler mezarının ayak ucu tarafında
hazırladıkları bir kabre defnettiler. Böylece hocalarının vasiyetini yerine getirdiler.
Sirâcüddîn Osman hazretlerinin yetiştirdiği talebeleri içinde en ileride olanlarından biri de,