22.03.2018 Views

Evliyalar Ansiklopedisi - Turkiye Gazetesi Yayinlari

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

7) Keşf-üz-Zünûn; s.1624<br />

8) Tâc-üt-Tevârih; c.2, s.549<br />

9) Rehber <strong>Ansiklopedisi</strong>; c.18, s.289<br />

10) Osmanlı Müellifleri; c.1, s.320<br />

11) İslâm Âlimleri <strong>Ansiklopedisi</strong>; c.15, s.106<br />

ZENGENÎ;<br />

Irak velîlerinden. İsmi Mahmûd bin Yûsuf’tur. Bâbâniyye sülâlesindendir. 1717 (H.1130)<br />

târihinde Karadağ’da doğdu. 1800 (H.1215) târihinde Kerkük’te vefât etti.<br />

Mahmûd Zengenî önce Kur’ân-ı kerîmi ezberledi. Sonra öncelikle okunması gereken<br />

kitapları okudu. Beldesindeki birçok medresede âlet ilimlerini tahsîl etti ve Molla Mahmûd<br />

adıyla şöhret buldu.<br />

Mahmûd Zengenî Allahü teâlânın emirlerine itâat etmede, dünyâya değer vermemede ve<br />

Allahü teâlâdan korkmakta herkesten ileri gitti. Allahü teâlâ ihsânıyla ona yardım edip,<br />

bozuk kimselerin şerrinden, fitneden, şeytan ve nefsin kötülüklerinden korunmada ona<br />

kuvvet verdi. Tahsîlini tamamlayıp icâzet, diploma aldı. Kerkük’e dönüp evlendi ve orada<br />

tâliblere ilim öğretmeye başladı. Bu sırada oraya Hindistan’dan Şeyh Ahmed Lâhorî<br />

hazretleri geldi. Molla Mahmûd bu velîye ve yanındakilere hürmet, izzet ve ikrâmda<br />

bulundu. Onun bu hâlini gören Şeyh Ahmed Lâhorî çok memnun olup, ona teveccüh ve duâ<br />

etti. Böylelikle Mahmûd Zengenî’nin kalp gözü açıldı.<br />

Mahmûd Zengenî kendisine mânevî ilimleri öğreten bir büyüğü bulduğuna çok sevindi ve<br />

hemen ona teslim oldu. Onun bildirdiği dersleri yapmaya ve duâları okumaya başladı.<br />

Gittikçe kalbindeki nûrlar ziyâdeleşti ve halleri güzelleşti.<br />

Şeyh Ahmed Lâhorî hazretleri Bağdât’a gidip orada Seyyid Abdülkâdir-i Geylânî<br />

hazretlerinin câmiinde altı ay kadar kaldıktan sonra tekrar talebesi Molla Mahmûd’un yanına<br />

geldi. Verdiği dersleri yapması sebebiyle kalbinin nûr ile dolduğunu, velîlik makamlarına<br />

ulaştığını gördü ve sevindi. Ona icâzet verip o bölgede mânevî ilimleri insanların kalplerine<br />

yerleştirmesi için vazifelendirdi, kendisi Lahor’a döndü.<br />

Mahmûd Zengenî olgunlaşmış hâliyle müslümanlara Kâdiriyye yolunun edeplerini<br />

öğretmeye başladı. Çok kimseler kendisinden istifâde edip ibâdetlerini zevkle yapmaya<br />

başladı.<br />

Bir zaman sonra Mahmûd Zengenî’nin hocası geri döndü. Talebesinin yaptığı hizmetleri<br />

görünce, çok sevindi ve ona duâ etti. Bundan sonra Mahmûd Zengenî'nin insanlara hak ve<br />

hakikatı anlatma gayretleri daha da fazlalaştı. Yolu her tarafa yayıldı. Çok kimseler talebesi<br />

olmakla şereflendiler.<br />

Mahmûd Zengenî’nin talebeleri arasında oğlu Şeyh Ahmed de vardı. O da yetişip icâzet<br />

almakla şereflendi. Şeyh Mahmûd, Kerkük’te bir dergâh inşâ etti. Ömrünün sonuna kadar bu<br />

dergâhta hak yolunun bilgilerini anlatmakla meşgûl oldu. Sonradan oğulları ve torunları da<br />

burada hizmet ettiler. Sultan Abdülhamîd Han da bu dergâhın yanına bir câmi inşâ ettirmiştir.<br />

1) Ulemâüna fî Hidmet-il-İlm-i Ved’dîn; s.555<br />

ZENGÎ ATÂ;<br />

Türkistan'ın büyük velîlerinden. Ahmed Yesevî hazretlerinin ilk hocası Arslan Baba'nın<br />

torunlarındandır. Mensûr Atâ, Ahmed Yesevî hazretlerinin hocası Arslan Baba’nın oğlu idi.<br />

İlk terbiyesini babasından aldı. Ahmed Yesevî hazretlerinin terbiyesine teslîm edildi. Zâhirî

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!