Evliyalar Ansiklopedisi - Turkiye Gazetesi Yayinlari

Ezelden ben aşkla yana geldim
Cemalin şemine pervâne geldim
İçüb vahdet şerâbından
Aşkla ben mestâne geldim
Arayı arayı mürşidim buldum
Dergâhına yüzlerim sürdüm
Rızay-ı İlâhîyi mürşidimde buldum
Hak'la ezel devrâna geldim
Yavaş yavaş basar idib
İncinmesün karıncalar
Basdığım hem taş idi
Hak'dan ezel ihsâna geldim.
ZAHÎRÜDDÎN HALVETÎ;
Evliyânın büyüklerinden. İsmi Ali, künyesi Ebü'l-Ferec, lakabı Zahîrüddîn’dir. Harezm’de,
Herat’ta yaşadı. Doğum târihi bilinmemektedir. 1397 (H.800) senesinde Herat civârında
Kazergâh’da vefât etti. Dergâhı bahçesine defnedildi.
Zahîrüddîn Halvetî önce Pîr Seyfeddîn Halvetî’nin sohbetlerine katıldı. On beş sene sonra
hocasının izniyle Pîr Ömer Halvetî hazretlerine talebe oldu. Kendisinden icâzet, diploma aldı
ve insanlara hak yolun bilgilerini öğretmeye memur edildi. Güzel ahlâkı ile meşhur oldu. Çok
güzel Kur’ân-ı kerîm okurdu.
Zeynüddîn Ebû Bekr onun hakkında; “Zahîrüddîn gibi birini bu cihân görmemiştir.” buyurdu.
Kendisi anlatır: “Allahü teâlâ ben âcize kırâat-ı seb’a ile Kur’ân-ı kerîm okumayı nasîb etti.
Bir gece rüyâmda Resûlullah efendimizi gördüm. Bana; “Ey Zahîrüddîn! Gel Kur’ân-ı kerîm
kırâatı nasıl olur sana öğreteyim?” buyurdu. Ben de Efendimizden dinledim.”
Zahîrüddîn Halvetî hazretleri senelerce kimseyle görüşmedi. Bir yere kapanıp başka şeylerle
meşgûl olmaz, ibâdet ederdi. Çok kere su içinde pişmiş birkaç tâne buğday yer, başka bir şey
yemezdi. Ömrünü ibâdetle geçirdi.
1) Lemezât, Üniversite Kütüphânesi, No: 1394, v.132
ZÂKİRZÂDE ABDULLAH EFENDİ;
Anadolu’da yetişen büyük velîlerden. İsmi Abdullah bin Şâban’dır. Mahlası Bîçâre’dir.
Doğum târihi ve yeri bilinmemektedir. 1657 (H.1068) senesinde İstanbul’da vefât etti. Kabri
Üsküdar’daki Karacaahmed mezarlığının ilerisinde bulunan Miskinler kabristanındadır.
Zâkirzâde Abdullah Efendi, Azîz Mahmûd Hüdâyî hazretlerinin talebelerinden Ahmed
Efendiden ilim ve tasavvuf yolunun edebini öğrendi. Tahsîlini tamamladıktan sonra, insanları
doğru yola sevketmek için Manisa’ya gitti. Sonra İstanbul’daki Zeyrek Câmiinde vâz ve
nasîhat etmekle vazîfelendirildi. Bilâhare Ali Paşa Dergâhına şeyh tâyin edildi. Konuşma ve
hitâbet kâbiliyeti çok yüksekti. Tasavvuf yolunun ince meselelerinden bahsederdi. Vâzlarına
uzaktan ve yakından çok kimse gelirdi. Onun zamânında evliyâya dil uzatan çoktu. Zâkirzâde
Abdullah Efendi bir gün kürsîye çıkıp, tenkid edenleri de iknâ edecek tarzda beliğ bir vâz
verdi. Şeyh Osman Fadl ve Selâmi Ali Efendi yetiştirdiği büyük talebelerindendir. Abdullah
Efendinin çok güzel ilâhileri vardır.
İsmâil Hakkı hazretleri, Silsilenâme’sinde, Zâkirzâde Abdullah Efendi hakkında şöyle
anlatmaktadır: “Zâkirzâde Abdullah Efendi, İstanbul’da Ali Paşa dergâhında şeyh, Fâtih ve
Şehzâde câmilerinde Salı vâizi idi. Zeyrek’de bulunan ve kiliseden câmiye çevrilen Zeyrek