Evliyalar Ansiklopedisi - Turkiye Gazetesi Yayinlari

Doğum târihi bilinmemektedir.1308 (H.708) târihinde Şirvan’da vefât etti. Dergâhındaki
türbesine defnedildi. Vefât ettikleri zaman Sultan Gıyâseddîn Mesud’un saltanat zamânıydı.
Yûsuf Halvetî, Şeyh Zâhid hazretlerinin sohbetlerinde yetişip olgunlaştı. Ondan icâzet,
diploma alıp insanları irşâda hak yolun bilgilerini öğretmeye memur edildi.
Yûsuf Halvetî hazretleri gençlik zamânında güzel bir kıza tutulmuştu. Bir gün kızla sözleşti.
Onu dergâhın bir köşesinde beklemeye başladı. Lâkin kızın bir mânisiçıkıp kararlaştırdıkları
yere gelmedi. Yûsuf Halvetî sabaha kadar orada sevdiği kızı ağlayarak bekledi. Sabahleyin
dergâh şeyhi Zâhid hazretleri talebelerinden birisine hitâben; “Evlâdım! Dergâhımızın şu
köşesinde bir genç durur. Misâfirimizdir. Çağır gelsin.” buyurdu. Bunun üzerine talebe târif
edilen yerde Yûsuf Halvetî’yi buldu ve onu dergâha çağırdı. O da reddetmeyip içeriye girdi.
Zâhid hazretlerinin huzûruna çıktı. Zâhid hazretleri, Yûsuf Halvetî’ye hitâben; “Oğlum! Biz
Hakk’ı arayanı böyle avlarız. Artık üzülmene, alğamana gerek yok.” buyurdu. O an Yûsuf
Halvetî’nin kalbi Zâhid hazretlerine bağlandı ve talebesi oldu.
Yûsuf Halvetî hocasının bereketli sohbetleriyle yetişip, velî bir zât olunca, Rum diyârındaki
insanları irşâd için oraya gitmeye memur edildi. Niğde şehrine gelip, insanlar arasında
Tepeviran denilmekle meşhur olan yere yerleşti. Orada bir dergâh ve bir câmi inşâ etti.
İnsanlara hak yolun bilgilerini, edebini öğretmekle meşgûl oldu. Çok kerâmetleri görüldü.
Yûsuf Halvetî'nin önceleri bir zaman, kendi kendine; “Şu anda dünyâda kutup kimdir.
Onunla görüşsem.” diye hatırına geldi. O zaman hocası onu teselli etti ve; “Yûsuf evlâdım!
Sen bir türlü kutup görme arzusundan vazgeçmezsin. Mâdemki öyle, şimdi filan yere git.
İnşâallah arzun gerçekleşir.” buyurdu. O gece hocasının işâret ettiği yere gitti. Orada altı
sâlih kimse gördü. Lâkin arzusunu ve hocasının dediklerini unuttu ve onlara nereye
gittiklerini ve kimler olduklarını sordu. Onlar da; “Bizler yediler denen Allahü teâlânın
sevgili kullarıyız. Az önce içimizden biri vefât etti. Onun yerine geçecek kimseyi istişâre için
kutb-ı âlemin yanına gidiyoruz.” dediler. Yûsuf Halvetî de kendileriyle berâber gitmek istedi.
Onlar da; “Peki gel!” dediler. Tayy-i mekân edip bir anda Kâbe-i muazzamaya geldiler.
Tavâftan sonra bir eve gidip içeri girdiler. İçeride yüzü örtülü birisi vardı. Ona selâm
verdiler. Hiçbir şey söylemeden bir meyyiti tabutuyla ortaya getirip namazını kıldılar. Sonra
tabut semâya yükseldi. Sonra; “Bunun yerine kimi münâsib görürsünüz?” diye yüzü örtülü
kişiden sordular. O zaman Yûsuf Halvetî onlara; “Bu işi bizimle istişâre etseniz olmaz mı?”
dedi. Onlar da; “Bu nasıl söz. Sen kendi hocanın dediğini bile unutmuşsun?” deyip sonra da
başka birisini getirdiler ve onun yedilere tâyini yapıldı. Sonra da yediler oradan çıkıp, herbiri
bir tarafa gitti. O yüzü örtülü zât da bir tarafa yöneldi. Yûsuf Halvetî onun peşinden gitmek
isteyince, o; “Yûsuf ne oldun nedir derdin?” diye seslendi. O zaman Yûsuf Halvetî bu sesi
tanıdı ve başını kaldırıp baktığında onun kendi hocası Zâhid Efendi olduğunu anladı. Özürler
dileyip ağladı. Hocası onun özrünü kabûl edip bir anda Şirvan’daki dergâhlarına döndüler.
1) Lemezât, Üniversite Kütüphânesi, No: 1894, v.123
YÛSUF HARPÛTÎ;
On dokuzuncu yüzyılda Anadolu'da yetişmiş olan evliyâdan. Babası Muhammed Efendidir.
Neseb yönünden Peygamber efendimize dayandığı söylenir. Şeyh Yûsuf Harpûtî veya Hacı
Yûsuf Harpûtî diye meşhûr olmuştur.
1822 (H.1238) senesinde, Osmanlılar zamânında Erzurum'a bugün ise Bingöl iline bağlı Kiğı
ilçesinin Zermek (Yeldeğirmeni) köyünde doğdu. TahsîliniErzurum'da yaptı. Zamânının
usûlüne göre ilim öğrenip zâhirî ilimlerde derece sâhibi oldu ve bâzı eserler yazdı. Tasavvufa
yönelip, baba ve dedelerinin de mensûbu bulunduğu Nakşibendiyye yoluna girdi.