Evliyalar Ansiklopedisi - Turkiye Gazetesi Yayinlari

üstün derece sâhibi oldu. Hocası Yâkût-i Arşî’yi çok severdi. Bu sevgisinin çokluğu sebebiyle,
vefâtına yakın, hanımının (Yâkût-i Arşî'nin kerîmesinin) ayak ucuna defnedilmesini vasiyet etti.
1) Câmiu Kerâmât-il-Evliyâ; c.2, s.283
2) Tabakât-ül-Kübrâ; c.2, s.20
3) İslâm Âlimleri Ansiklopedisi; c.11, s.181
YANYALI MUSTAFA İSMET EFENDİ
İstanbul evliyâsından. Mevlânâ Hâlid-i Bağdâdî hazretlerinin halîfesi olan Abdullah-ı Mekkî
hazretlerinin halîfesidir. Aslen Yanyalıdır. Abdullah-ı Mekkî hazretleri icâzet verdikten sonra
Edirne'ye gönderdi. Daha sonra İstanbul'a gelen Mustafa İsmet Efendi, Fâtih Çarşamba'da bir
dergah ve câmi (İsmet Efendi Câmii) inşâ ettirdi. Burada yetiştirdiği talebeleri arasında
Memduh Paşa gibi devlet adamları, Ali Haydar Efendi gibi meşhur zâtlar vardır. Abdülmecîd
Han ve İkinci Abdülhamid Han tarafından ilmi takdir edilen Mustafa İsmet Efendi, bu
pâdişahlar tarafından sık sık ziyâret edilirdi. 1872'de vefât eden Mustafa İsmet Efendinin
kabri, yaptırdığı câminin bahçesindedir. Dergahı da günümüzde vârisleri tarafından ev olarak
kullanılmaktadır.
YÂR MUHAMMED KADÎM TALKÂNÎ;
Hindistan’ın büyük velîlerinden. Doğum târihi bilinmemektedir. On yedinci asrın sonlarında
vefât etti. İmâm-ı Rabbânî hazretlerinin talebeleri arasında Yâr Muhammed isminde bir
kimse daha vardı ki, sonra talebe olmuştu. İkincisine; “Cedîd” yâni yeni ismi verildi. Yâr
Muhammed Cedîd, İmâm-ı Rabbânî hazretlerinin Mektûbât-ı Şerîf'inin birinci cildini
toplamakla şereflendi.
Yâr Muhammed Kadîm, İmâm-ı Rabbânî hazretlerine çok hizmet ederek teveccühlerine
kavuştu. Gecelerini Kur’ân-ı kerîm okuyarak, namaz kılarak, cenâb-ı Hakk'ın ismini anarak
hep ibâdetle geçirirdi. Gündüzleri de oruç tutardı. Çok murâkabe eder, Allahü teâlânın
mahlûkları hakkında tefekküre dalardı. Haramlardan ve Peygamber efendimiz zamanında
olmayıp dine sonradan ibâdet olarak sokulan şeylerden aslandan kaçar gibi sakınır, şüpheli
korkusuyla mübahların dahî fazlasını terkederdi. Yüzü çok güzel olup, görenler hayrân
kalırdı. Bir gün arkadaşı Hâşim-i Keşmî hazretlerine; “Yüzümün güzelliği ve sakalımın
düzgünlüğü için şükrediyorum. Sahralarda gezdiğim zamanlar, halktan kim beni görürse
hemen salevât-ı şerîfe okur.” dedi.
Yâr Muhammed Kadîm, hocasından izin alarak tam bir fakîrlik ve garîblik içerisinde
Haremeyn-i şerîfeyni ziyârete gitti. Bu bereketli seferden dönüşte Hâşim-i Keşmî’ye şöyle
anlattı: “Kâbe-i muazzamanın Rükn-i Yemânî tarafında Resûlullah efendimizin mübârek
nûrunu gördüm. O’nun lezzet ve tatlılığından kendimden geçtim. Kendime geldiğimde tuhaf
bir hâldeydim. İnsanlar etrâfıma toplanmışlar hayretle bana bakıyorlar, bir taraftan da; “Bu
kimse herhâlde mecnûndur.” diyorlardı. Benim lisân-ı hâlim, senin şu beytine uygundu:
“Bu Leylâ çadırdan çıkarsa eğer,
Dağ ve sahrâlar mecnûn olsa, değer.”
GÖZ GÖRMEYİNCE
İmâm-ı Rabbânî hazretleri, Yâr Muhammed Kadîm’e icâzet vererek, insanların Cehennem’e
düşmekten kurtulmasına vesîle olmasına izin verdi. Mektûbât’ın birinci cildinde 117 ve 211.