22.03.2018 Views

Evliyalar Ansiklopedisi - Turkiye Gazetesi Yayinlari

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

1) Tabakât-ı İbn-i Sa'd; c.5, s.395<br />

2) Hilyet-ül Evliyâ; c.4, s.23<br />

3) Tehzîb-üt-Tehzîb; c.11, s.166<br />

4) Mir'at-ül-Cinân; c.1, s.248<br />

5) Mîzân-ül-İ'tidâl; c.4, s.352<br />

6) Vefeyât-ül-A'yân; c.6, s.35<br />

7) İslâm Âlimleri<strong>Ansiklopedisi</strong>; c.3, s.24<br />

8) El-A'lâm; c.8, s.125<br />

9) Şezerât-üz-Zeheb; c.1, s.150<br />

10) Tabakât-ül-Havâs; s.161<br />

VEKÎ' BİN CERRÂH;<br />

Evliyâdan ve yüksek din ilimlerinde yetişip, ilme büyük hizmetleri olan İslâm âlimlerinden.<br />

İsmi Vekî', künyesi Ebû Süfyân'dır. Babası Kûfe Beytülmâl nâzırı el-Cerrâh idi. Aslen<br />

Nişâbûrlu veya Sindli olup, Rûvâr kabîlesine mensuptur. Irak'ta Kûfe şehrinin Feyd köyünde,<br />

746 (H.129) tarihinde doğduğu rivâyet edilir. 812 (H.197) senesi hac dönüşü Feyd köyünde<br />

vefât etti. Kabri hac yolunda "Âhır-ül-Kubûr" denilen yerdedir.<br />

Vekî' bin Cerrâh, devrin en meşhûr ilim merkezlerinden Kûfe'de büyüyüp, yetişti. İslâm<br />

terbiyesiyle yetişip, ahlâklandı. Ehl-i sünnetin amelde en büyük mezhebi Hanefî mezhebinin<br />

kurucusu İmâm-ı A'zam Ebû Hanîfe ve onun talebelerinden Züfer bin Huzeyl, Ebû Yûsuf,<br />

büyük İslâm âlimlerinden müctehid Süfyân-ı Sevrî dâhil, devrin pek çok âliminden ders aldı.<br />

Onların sohbetinde bulunup, ilmin derinliklerine vâkıf olarak, yüksek mertebelere kavuştu.<br />

Hişâm bin Urve, Süfyân bin Uyeyne, Süfyân-ı Sevrî, Evzâî, Şu'be bin Haccâc gibi<br />

muhaddislerden hadîs-i şerîf dinledi. İlmi geniş, hâfızası fevkalâde kuvvetli olup, işittiği<br />

hiçbir hadîs-i şerîfi unutmazdı. Hem ilim öğrenmeye çalışır, hem gece ve gündüzün çoğu<br />

zamanında ibâdetle meşgûl olur, hem de ilmi yayardı.Şâfiî mezhebinin kurucusu İmâm-ı<br />

Şâfiî, Hanbelî mezhebinin kurucusu Ahmed bin Hanbel ve büyük İslâm âlimlerinden<br />

Abdullah bin Mübârek, İbn-i Râheveyh, Yahyâ bin Âdem ondan hadîs-i şerîf dinlediler. Fıkıh<br />

ilmini öğrendiler.<br />

Hanbelî mezhebinin reîsi İmâm-ı Ahmed bin Hanbel buyurdu ki: "O dînî ilimlerde üstâd idi.<br />

Gözlerim Vekî'nin mislini (benzerini) görmemiştir. O hadîs ezberler, fıkıh müzâkere eder,<br />

ibâdet ve tâatle uğraşır, hepsinde güzelce muvaffak olur, kimsenin aleyhinde söz söylemezdi.<br />

Vekî'nin eserlerine itinâ ediniz. Ben ondan ziyâde ilmi kavramış kimse görmedim."<br />

Hadîs ilminde sika yâni güvenilir, sağlamdır, senet ve huccettir. Âlimler onun muhaddisliğini<br />

çok övmüşlerdir. Vekî' bin Cerrâh hazretlerinin hadîslerin tasnif edilmesinde büyük hizmeti<br />

geçti. Hadîs ilmine dâir, el-Müsned, Kitabü's-Sünen, el-Cüz' adlı eserleri yazdı. Müfessir<br />

olup, ikinci tabakaya mensuptur. Tefsîre dâir, Tefsîr-i Vekî de denilen Tefsîru'l-Kur'ân<br />

adındaki eserinden, İbni İshâk'ın el-Keşfü ve'l-Beyân adlı tefsîrinde rivâyetler vardır. Fıkıhta<br />

İmâm-ı A'zam Ebû Hanîfe'nin ictihadlarına uyardı. Ebû Hanîfe'nin reyi ile fetvâ verirdi.<br />

Hocaları ise İmâm-ı A'zam ve onun talebelerinden Ebû Yûsuf ile İmâm-ı Züfer'dir. İmâm-ı<br />

Ahmed bin Hanbel onun fıkıh ilmi hakkında; "Fıkhı güzel müzâkere eder, ictihâdını da güzel<br />

yapardı" buyurdu. İbn-iAmmâr'ın rivâyetine göre, zamânında Kûfe'nin en fakihi idi. Abbâsî<br />

halîfelerinden Hârun Reşîd kâdılık teklif ettiyse de, kabûl etmedi.

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!