Evliyalar Ansiklopedisi - Turkiye Gazetesi Yayinlari

"Yaycıda maya yok!" dediler.
Bir zaman sonra Yaycı Mustafa birisiyle Ünsî Efendinin huzûruna geldi. Bir ara getirdiği kişi
abdest almak istedi.Yaycı hemen kalkıp ona hizmette bulundu. Bunun üzerine onun kim
olduğu kendisinden soruldukta, hal sâhibi biri olduğunu bildirdi. O zaman Ünsî Efendi ona;
"Yaycı senin gönlünde bunun sevgisi var. Bize olan sevgi dışarı çıkmış. Senin arzun kimde
ise onun hizmetine koş!" buyurdu. Yaycı Mustafa üzgün bir şekilde oradan ayrıldı. Bir daha
görünmedi.Ünsî Hasan Efendinin vefâtlarından dört sene geçtikten sonra Yaycı Mustafa'nın
bozuk yollara düştüğü, yüzündeki nûrun gittiği, haşâ Kur'ân-ı kerîme nazîre yazmaya bile
cür'et ettiği görüldü, sonu da helâk oldu.
1) Menâkıb-ı Ünsî Hasan Efendi, Millet Kütüphânesi, Ali Emîrî Kısmı, Şeriyye No: 1081,
SüleymâniyeKütüphânesi Hacı Mahmûd Kısmı, No: 4607, 4718
2) Sefînet-ül-Evliyâ; c.4, s.22
3) İslâm Âlimleri Ansiklopedisi; c.17, s.253
4) Osmanlı Müellifleri; c.1, s.28
ÜSTÂD-ÜL-A'ZAM;
Fıkıh âlimlerinden ve evliyânın büyüklerinden. İsmi,Muhammed bin Ali bin Muhammed bin
Ali el-Hüseynî el-Hadramî, künyesi Ebû Ali'dir. Üstâd-ül-a'zam lakabıyla tanınmıştır.Seyyid
olup, hazret-i Hüseyin'in evlâdındandır. 1178 (H.574) senesinde, Arap Yarımadasındaki
Hadramût bölgesinin en meşhûr kasabası olan Terîm'de doğdu. 1256 (H.653) senesinde orada
vefât etti. Bâzı kıymetli risâleleri mevcud olup, Bedâi'u Ulûm-il-Mükâşefât Vet-Tecelliyât
bunlardandır.
Ebû Ali Muhammed bin Ali hazretlerinin, İslâmiyetin inceliklerine bağlılığı ve büyüklük
hâlleri, daha çocuk yaşta kendisinde görülmeye başlamıştı. Diğer çocuklarla birlikte
mektepte okurken bir gün kaylûle, öğleden önce, sünnet olduğundan bir mikdâr uyumak için
yatmıştı. Ezânın okunduğunu duyamadı. Kendisini uyandıran da olmadı. Uyandığında cemâat
farza başlamak üzere idi, müezzin ikâmet okuyordu. Hemen yakındaki kuyuda bulunan
kovaya işâret etti. Kova, Allahü teâlânın izni ile kuyudan içi su dolu çıktı. O da acele ile
abdest alıp, cemâata yetişti.
İslâmın ve müslümanların güzelliklerinin kendisinde görüldüğü, yâni İslâmın ve
müslümanların tam bir nümûnesi ve kıymetli ecdadının büyüklüğünün timsâli olan bu büyük
zât, zamânında bulunan fıkıh âlimlerinin önde gelenlerindendi. Âlimler arasında husûsî bir
yeri vardı. Zâhirî ve bâtınî ilimlerde imâmların imâmı ve velîlik yolunda çok üstün
derecelerin sâhibi idi. İlimde ve tasavvufta çok yüksek olup, engin bir deryâ idi. Kerâmetler
ve fazîletler sâhibiydi. Bir defâ hizmetçisi Afrikiyye'ye uzun bir yolculuğa çıktı. Yolculuğu
çok uzun sürdü.Hattâ âilesine "öldü" haberi geldi. Âilesi, kesin olmayan bu haber karşısında
ne yapacağını şaşırdı. Nihâyet ümidlerini kesip hazret-i Üstâd'ın yanına gelerek, çok zor
durumda olduklarını merâk ettiklerini, ne yapmaları gerektiğini suâl ettiler. Üstâd-ül-a'zam,
başını önüne eğdi. Bir mikdâr tefekkür ve murâkabe ederek, hiç konuşmadı.Sonra başını
kaldırıp; "Hizmetçimiz Afrikiyye'de ölmemiştir." buyurdu. "Fakat öldüğüne dâir haber geldi"
dediler. Bunun üzerine; "Biraz önce Allahü teâlânın izni ile Cennet'i gördüm. Orada
hizmetçimizi göremedim. Bizim hizmetimizde bulunan kimsenin Cehennem'e
gidemeyeceğine ve kendisini Cennet'te de göremediğime göre talebemiz sağdır, ölmemiştir."
buyurdu. Hizmetçinin âilesi, bu zâtın büyüklüğünü ve verdiği haberin yanlış olamayacağını
iyi bildikleri için rahatladılar. Bu hâdiseden az bir zaman sonra, o kimsenin hayatta olduğu