Evliyalar Ansiklopedisi - Turkiye Gazetesi Yayinlari

"Tasavvuf yolunda bulunmak; gönül, kalb hâlidir. Dil ile bâzı şeyleri söylemek kâfi değildir."
"Bâzı kimseler vardır ki velîdirler. Büyük zâtlar bu kimselere bakınca, tasavvuftaki
makamlarını görürler. O kimsenin ise, bunların hiç birinden haberi olmaz."
"Velî, içinde bulunduğu ânı değerlendirmek için çırpınır. Diğer vakitleri kıymetlendirmek
için çalışsa, içinde bulunduğu vakti harcamış olur. İleriki vakte kavuşacağı da, zâten belli
değildir. Bunun için gerçek velî, her an, içinde bulunduğu ânı değerlendirir. Böylece bütün
ömrü kıymetli olur."
1) Nefehât-ül-Üns (Osmanlıca); s.313
2) Tabakât-ı Ensârî; s.482
3) Tabakât-us-Sûfiyye (Sülemî); s.51, 259, 343
4) Târih-i Bağdâd; c.1, s.392
5) İslâm Âlimleri Ansiklopedisi; c.4, s.72
ŞUAYBZÂDE ALİ ÂKİF EFENDİ
Antep evliyâsından. 1822 yılında Antep'te doğdu. İsmi halk arasında Ali Baba veya Ali Âkif
Efendi hazretleri diye anılır. Babası Şuaybzâde Hacı Emin Efendi, dedesi ise Muhammed
Efendidir. Ali Âkif Efendi ilim tahsiline Şeyh Câmii medresesinde başladı. 1850'li yıllarda
Kilisli Baytazzâde Abdullah Efendinin talebesi oldu, otuz yıl sohbetleriyle bereketlendi.
Hocasının vefâtından sonra uzun müddet halka İslâmiyetin emir ve yasaklarını anlattı. 1905
yılında vefât etti. Türbesi, Gaziantep'in Şehreküstü mahallesinde olup ziyâret edilmektedir.
ŞUMEYT BİN ACLÂN;
Tâbiînin büyüklerinden âlim ve velî bir zât. Hikmetli sözleri, güzel huyları ile herkesin
sevgilisi olmuş bir Allah adamı. İsmi Şumeyt bin Aclân olup, künyesi Ebû Hümâm'dır. Ebû
Ubeydullah da denildi. Büyük tasavvuf âlimlerinden olan Şumeyt bin Aclân'ın hayatı, tahsili
ve ölüm tarihi hakkında kesin bilgi olmayıp, sekizinci asırda yaşamıştır. Yaşayışı, hâli,
hikmetli sözleri ile birçok kimsenin haramları terk edip, Allahü teâlânın râzı olduğu hâle
gelmesine sebeb oldu. Onun bu husûsiyeti, söylediği ve tavsiye ettiği şeyleri, önce kendisinin
yaşamasıydı. Hâli, ilmine ve söylediğine uygundu. Dünyâya zerre kadar muhabbet ve meyli
olmadan ibâdet, tefekkür, korku ve ümid arasında yaşardı. Buyurdu ki: "Îmânı sağlam olan,
haramlardan kaçan kimseler, zekî ve akıllı kimselerdir. Bunlar Allahü teâlânın helâl kıldığı
temiz rızıklarını yerler. Pis olan, kötü olan domuz eti ve şarap gibi şeyleri yemezler ve
içmezler. Âhiret nîmetleri içerisinde yaşarlar. Cehennem'de azâb olarak karşılarına çıkacak
bir işi yapmazlar. Onlar Allahü teâlânın azâbını bilirler. Her yerde bu bildiklerine uygun
hareket ederler. Korku ile uyurlar, âkıbetlerini ve kıyâmet hâllerini düşünerek vakar ile, ağır
başlı olarak kalkarlar."
Şumeyt bin Aclân, dünyâ için çalışıp, bütün arzusu ve düşüncesi dünyâ olan insanlardan
hoşlanmaz, onlardan kaçardı. Bu insanların, uğruna ölmeyi dahi göze aldıkları malları ve
mülklerinden, çok kısa bir zaman sonra ayrıldıklarını ve bütün ömürlerini harcadıkları
mallarının dünyâda kalıp âhirete bir şey götüremediklerini görür ve bu insanlara acırdı.
Onların gafletlerini ve içinde bulundukları hâli anlatarak şöyle buyurdu: "Dünyânın
âşıkları(haramlara dalanlar) sarhoşturlar. Gönül verdikleri dünyâ onlardan kaçar, halbuki
onlar dünyâya âşık olmuşlardır. Süt emen çocukların annelerini arayıp, bağlandıkları gibi
dünyâya bağlıdırlar. Aslâ ondan ayrılmayı istemezler. Allahü teâlâ onlardan birisine bir nîmet
ihsân ettiği zaman, onlara bir riyâ ve şöhret gelir. Onlar, haram helal her ne olursa olsun