Evliyalar Ansiklopedisi - Turkiye Gazetesi Yayinlari

Türbesi Denizli Merkez Ilbadı mahallesindeki eski büyük mezarlığın ortasındadır.
ŞEYH MERZÜBÂN-I VELÎ;
On üçüncü yüzyılda yaşamış velîlerden. Asıl adı Mahmud'dur. Merzübân lakabı sınır
muhâfızı, hâkim, pâdişâh anlamındadır. Peygamber efendimizin torunlarından olup seyyiddir.
Anadolu'nun Türkleşmesi ve İslamlaşması döneminde şeyhi, Tac'ül-Arifîn Ebü'l-Vefâ
hazretlerinin mânevî işaretleriyle on ikinci asır sonlarına doğru Buhara'dan Anadolu'ya
gelmiştir. Sivas ili Zara ilçesi yakınlarındaki Tekke köyüne yerleşerek halkı irşâda
başlamıştır. Pekçok kerâmetleri görülmüştür. Anadolu Selçuklu Sultanı Alâeddin Keykubad,
doğuda bir sefere giderken, yolu üzerindeki Zara'ya uğramış ve Şeyh hazretleriyle görüşüp
kerâmetine mazhar olmuştur. Zara ilçesinin bugünkü yerinde "Zaro" isimli bir Ermeninin
çifliği vardır. Ağa, sultanı akşam yemeği yedirmek için çifliğine dâvet eder. Yemekten sonra,
3-4 km uzakta bir ışığın yandığını farkeden Sultan, Zaro Ağaya ışık yanan yerde köy olup
olmadığını sorar. Ağa da; "Köy yok efendim, fakat orada bir sarhoş adam var, civar
köylerden avane toplayıp âlem yapıyorlar. Bu yüzden zaman zaman bizi de rahatsız
ediyorlar." der. Zekî bir insan olan Alâeddin Keykubad, Ağa'nın bu sözlerinden şüphelenip;
"Ağa, öyleyse o sarhoşa içki göndermek gerek." der. Sabahleyin bir katır yükü içki yükletip
askerleriyle Şeyhe gönderir. Katır, Şeyhin Dergâhına yaklaşınca, daha ileri gitmez. Bunun
üzerine içkiyi götüren asker, Şeyhe gidip; "Sultanın kendisine içki gönderdiğini, fakat katır
yorulduğu için getiremediğini, içkileri gelip kendisinin almasını söyler." Şeyh hazretleri
askere;"Sultanına selam söyle, gönderdiği içkiler yağ bal olsun, askerine yedirsin." der.
Asker geri döner, durumu Sultan'a anlatır. Katırdaki yükler indirilir, gerçekten de içkilerin
yağ, bal olduğu görülür. Alâeddin Keykubad bu zâtın büyük bir velî olduğunu anlar, gidip
elini öpüp hayır duasını ister. Kendisine istediği kadar arazi vakfeder. Şeyh de bu arazilerin
gelirleriyle medrese kurdurup yüzlerce insan yetiştirir.
Kendisinden sonra, torunları da bu işe devam etmiş Tekke ve Zaviyelerin kapatılmasına
kadar hizmeti sürdürmüşlerdir. Bugün bu mübarek zâtın türbesi sıkıntıya düşen, derdi olan
pekçok kişi tarafından ziyâret edilir, himmet beklenir.
1) Baki Ay ve Ömer Hocaoğlu şahsi arşivinden
2) Zara Folkloru
3) Dünden bugüne Zara
4) Yakup Bozalioğlu şahsi fotoğraf albümünden
5) Faruk Aburşu'nun şahsî arşivindeki "Şeyh Merzübân Vakfiyesi" örneğinden
ŞEYH MESUT HORASANÎ
Urfa evliyâsından. Seyyid Ahmed Rufâî hazretlerinin torunu olduğu dışında hakkında bilgi
yoktur. Türbesi Urfa'da olup ziyâret edilmektedir.
ŞEYH MUHAMMED AYNÎ;
Anadolu velîlerinden. Doğum târihi bilinmemektedir. 1859 (H.1276) senesinde vefât etti.
Türbesi Eruh'ta Aynî köyündedir. Babası Şeyh Muhammed, mürşid-i kâmil bir zâttı.
Memleketinde ilim tahsîline başlayıp ilm-i âletten Şerh-i Şemsiyye kitabına kadar okudu.
İlim tahsîli sırasında bir gün Şeyh Sâlih Sübkî'yi ziyâret için Basret köyüne gitti.Şeyh Sâlih
hazretleri onun mürşid olmaya istidâtlı ve kâbiliyetli bir kimse olduğunu görerek onu