Evliyalar Ansiklopedisi - Turkiye Gazetesi Yayinlari

2) Eshâb-ı Kirâm (Müslümanların İki Gözbebeği Bölümü); (6. Baskı) s.168
3) Fâideli Bilgiler; (6. Baskı) s.337
4) Rehber Ansiklopedisi; c.16, s.36
5) Hüccetullah-il-Bâliga; İstanbul, 1317
6) Mu’cem-ül-Müellifîn; c.4, s.292
7) El-A’lâm; c.1, s.149
8) Esmâ-ül-Müellifîn; c.1, s.177
9) Îzâh-ül-Meknûn; c.2, s.212, 248, 485
10) Philosophy of Shah Waliullah (Dr. A.J. Halepota), Sind Sagar Academî, Lahor (Pakistan)
11) Makâmât-ı Mazhariyye (Abdullah Müceddîdî); İstanbul 1986, s.39
12) İslâm Âlimleri Ansiklopedisi; c.17, s.236
13) El-Kavl-ül-Celî
ŞÂHÎ MÛYTÂB;
Hindistan'da Bedâyûn şehrinde yetişen evliyânın büyüklerinden. İsmi, Şeyh Şâhî Mûytâb
Bedâyûnî'dir. Kaynak eserlerde doğum ve vefât târihlerine rastlanamayan Şâhî hazretleri, on
ikinci asrın sonları ile on üçüncü asrın başlarında yaşamıştır. KâdıHamîdüddîn Nâgûrî'nin
derslerinde yetişti. Kâdı Nâgûrî buna; "Şâhî rûşen-zamîr (Gönlü aydınlık)" derdi. Onu mezun
edip, zamânın büyük âlimlerinden Mahmûd Mu'îndüz'ün sohbetlerine gönderdi. Oraya giden
biriyle haber gönderip; "Bizim Şâhî'ye hırka verip kendisini mezûn etmemiz uygun olmuş
mu? diye sordu. Bu soruya karşılık o da; "Biz, sizin yaptığınız her şeyi beğeniriz" diye cevap
verdi. Şeyh Şâhî, ilim öğrenmekteki aşk ve gayreti ile kısa zamanda yetişip, büyük
âlimlerden, zamânında bulunan evliyânın önde gelenlerinden oldu. Etrafında toplanan
talebelere ders okutmaya başladı. Herbiri ilim âşığı olan talebelerini çok sever, onlara ve
herkese şefkat ve merhamet gösterirdi. Bir defâsında talebeleri dışarıda güneş altında
bekliyorlardı. Beklemeleri uzun sürünce, terlemeye ve terleri toprağa damlamaya başladı. Bu
hâli farkeden Hâce Şâhî, hacâmatçıyı(kan alan kimseyi) çağırmalarını istedi. "Onu ne
yapacaksınız?" diye suâl edildiğinde; "Talebelerimden akan ter kadar benden kan almasını
istiyeceğim" buyurdu.
Birgün talebeleri ile birlikte bir yere gittiler. Gittikleri yerde talebeler, yemek olarak pirinç ve
süt pişirdiler. Yemek hazırlanıp önüne getirildiği zaman Hâce Şâhî yemeğe nazar etti (baktı)
ve; "Bu yemekte hıyânet kokusu vardır, biz bundan yiyemeyiz" buyurdu. Talebelerin hepsi
hayret edip; "Bizden hiç birimiz hıyânet etmemiştir." dediler. Pirinç ve sütü pişiren iki kişi
hazret-i Hâce'nin huzûruna geldiler, dediler ki: "Efendim! Sütü pişirirken süt köpürmüştü,
taşacaktı. Mecbûr kalıp, taşmaması için sütten bir miktar alıp içtik, şimdi ise bu kabahatimize
pişmân olduk. Özür dileriz." Hâce Şâhî, "Yemek, dostlarımızın (talebelerimizin) önüne
gelmeden, o yemekten yiyen hıyânet etmiş olur. Fakat, mâdem ki siz özür diliyorsunuz,
pişmân oluyorsunuz, öyleyse affettim." buyurdu.
HâceŞâhî, gâyet mütevâzî, alçak gönüllü idi. Kendisini bir şey yapmaktan âciz, zavallı
görürdü. Şöyle anlatılır: Nizâmüddîn Ebü'l-Müeyyed'in bir rahatsızlığı vardı. Hâce Şâhî'ye
gelerek kendisine himmet etmesi, derdine çâre bulması için yalvardı. O da özür dileyip; "Siz
bizim büyüğümüzsünüz. Biz nasıl olur da size himmet edebiliriz?" buyurdu. Nizâmüddîn;
"Elbette bize duâ ve himmet etmeniz lâzımdır" diye ısrâr edince, Hâce Şâhî duâ etti ve
Allahü teâlânın izni ile Nizâmüddîn'in rahatsızlığı geçip, sıhhatine kavuştu.
1) Ahbâr-ul-Ahyâr; s.55
2) İslâm ÂlimleriAnsiklopedisi; c.9, s.270