Evliyalar Ansiklopedisi - Turkiye Gazetesi Yayinlari

Süleymân Sıdkı Efendi, evliyanın büyüklerinden Murâd-ı Münzâvî'den feyz aldı ve
Nakşibendî yolunun edebini öğrendi. Galata Mevlevîhânesi şeyhi meşhûr Gâlip Dede
vâsıtasıyla da Mevlevîlik yoluna bağlılıkları vardır.
Süleymân Sıdkı Efendi, on dört sene kadar, Sütlüce'deki Sa'dî Dergâhı'nda insanlara ilim
öğretti, doğru yolu gösterdi. Şiirde kâbiliyetli olup, güzel beytler söylerdi. Vefât ettiğinde,
zamânının şâirlerindenSafvet Efendi ve başkaları ölümüne târihler düşürdüler.
Yaktı şevk-i aşk ü muhabbet vücûdunu,
Hâl ehli bir azîz idi rahmet ede Allah.
Katre-i rahmet olup târihinin her nutfesi,
Süleymân Sıdkî Efendi makâmını eyleye Mevlâ cinân.
Sa'dî Dergâhındaki türbesine girilince, birinci kabir, babası Mustafa İzzî Efendinin, dördüncü
kabir ise Süleymân Sıdkî Efendinindir.
1) Sefînet-ül-Evliyâ; c.1, s.348
2) İslâm Âlimleri Ansiklopedisi; c.18, s.219
SÜLEYMÂN ZÂTÎ EFENDİ;
Anadolu velîlerinin büyüklerinden. Aslen Geliboluludur. Keşan'da ikâmet ettiğinden,
KeşanlıSüleymân Zâtî diye meşhûr oldu.Zâtî mahlasıyla söylediği şiirleri pek hoştur. Doğum
târihi ve yeri kesin olarak belli değildir. 1738 (H. 1151) senesinde Keşan'da vefât etti.
Süleymân Zâtî, Bursalı İsmâil Hakkı hazretlerinin talebelerindendir. Aklî ve naklî ilimleri
hocasından öğrendi. Hocası tarafından Gelibolu'ya gönderildi. Kendisi bunu şöyle anlatır:
"Hocam İsmâil Hakkı hazretleri ile m. 1713 senesi başlarında Şam'dan Üsküdar'a
geldiğimizde, tasavvuf büyüklerinin âdeti olduğu üzere, hocam bana istihâre yapmamı emir
buyurdu. O gece rüyâmda kendimi Gelibolu'daki Yazıcızâde Muhammed Efendinin
mağarasına varmış gördüm. Yazıcızâde bana görünüp, iltifatta bulundu. Mübârek eli ile
arkamı üç defâ sığadı. Elimden tutup şehrin içine götürdü. Bundan sonra yine kendimi
İstanbul'da Kasımpaşa'da gördüm. Ertesi gün hocam bana; "Akşam rüyânda ne gördün?"
deyince, ben ondan ayrılmamak için Gelibolu'ya gittiğimi gizledim. Sâdece Kasımpaşa'yı
gördüğümü söyledim. Sözümü bitirince bana; "Önce Gelibolu'yu görmedin mi?" buyurdu. O
anda kendimi kaybettim. Kendime gelince hemen hocamın ellerine kapandım. Hocam İsmâil
Hakkı hazretleri ağlayarak; "Oğlum! Çok zamandan beri Allahü teâlâya, bizim
talebelerimizden birisi Gelibolu'ya gitsin ve orada Yazıcızâde Muhammed Efendinin
rûhâniyetinin bereketi ile, tâlibleri büyüklerin yoluna dâvet etmesi için niyâzda bulundum.
Elhamdülillah, duâmız kabûl oldu." buyurdu. Sonra beni Gelibolu'ya gönderdi. Yola
çıkmadan önce bana şu tenbihleri yaptı: "1724 senesine kadar Gelibolu şehrinden bir adım
olsun dışarı çıkma. Eğer 1724 senesine kadar vefât etmezsek, bize gelmen işaret olunduğu
zaman, gecikmeyip, hicreti lütuf ve ihsân bilip emre itâat edesin. Bu yolun büyüklerinin
gittikleri yoldan ayrılmayasın." Sonra, çilemiz dolup, ziyâretlerine karar verdiğimde,
hocamın vefât haberini aldım. Hasretiyle yanıp tutuştum."
Daha sonra Keşan'a gidip Halvetiyye dergâhı postnişîni olan Süleymân Zâtî Efendi, insanlara
İslâmiyetin emir ve yasaklarını anlattı. Onların dünyâ ve âhirette kurtuluşa ermeleri için
gayret etti. Nasîhatleriyle olduğu gibi, şiirleriyle de âhiretin sonsuz, bu dünyânın ise geçici ve
vefâsız olduğunu anlattı. Bir şiirinde dünyânın ve ona bağlananların hâlini şöle anlattı:
Bu dünyânın süslerine, aman aldanma ey gâfil!
Buna her kim gönül verse, geçer ömrü melâl üzre.
Bir dikkatli nazar etsen, bu dünyâ ehline cânım,
Kazanırlar para dâim, bunlar cenk ü cidâl üzre,